کنار این زیباییهای طبیعی کویر ناگفتههای تاریخی بسیاری نیز در دل خود دارد. میلهای راهنما یکی از این دست است.
میلهای راهنما در ایران
در کویر مناظر زیبا و شگفتانگیزی وجود دارد که در هیچ جای دیگر نمیتوان دید. بیابانهای پوشیده از نمک، تپههای شنهای روان، آسمانی پر از ستاره که کمتر میتوان نشانی از آن در جای دیگر یافت. کنار این زیباییهای طبیعی کویر ناگفتههای تاریخی بسیاری نیز در دل خود دارد. میلهای راهنما یکی از این دست است.
کویر تنها شنزار و بیابان نیست. شهرها و روستاهایی که در حاشیه کویر برپا شدهاند، آثار معماری و باستانی بسیار باشکوه و دیدنی دارند که از ذوق، استعداد و نبوغ هنرمندان و معماران ایرانی حکایت میکنند.
در جاهای مختلف ایران، بناهای بلندی را میتوان یافت که پر از تزئینات جذاب و خاص هستند، معماری کاملی دارند و از طرفی تک و تنها افتادهاند. از همان ابتدای ساختشان بنایی مستقل بودهاند و ربطی به بنایی دیگر نداشتهاند.
همینقدر میدانیم که از میلهای راهنما در دوران باستان برای پیامرسانی، پست و راهنمایی راهها استفاده میشد؛ هر چند با وجود تزئینات عالی آنها باید در مورد کارکردشان بازنگری کرد.
مناره به معنای «محل نور»،
اسم دیگری برای میلهای راهنما و پیامرسانی است که با روشن کردن آتش بر بالای آن،
مسیر به مسافران نشان داده میشد و همچنین با استفاده از پرتوهای نور،
پیامهای رمزی به مناطق دورتر فرستاده میشد.
در ایران حدود سی میل یا مناره منفرد وجود دارد.
اغلب آنها متعلق به سدههای چهارم تا ششم است ,
برخی نسبت به دیگران از ویژگیهای معماری بیشتری برخوردارند.
همگی میلها یک پلکان برای بالا رفتن دارند ,
بعضیهاشان هم (مثل منار گار) دو پلکان مارپیچی و کاملا مجزا دارند.
در ورودی پلکان معمولا فاصله زیادی با سطح زمین دارد ,
دلیلش هم این است که هر کسی از آدم تا جانور، راحت نتواند وارد آن شود.
لکلکهای مهاجری که به خاطر بیماری از قافله عقب ماندهاند،
در بعضی از منارهها جاخوش میکنند.
آنها با ساختن لانهای روی منارهها تا سال دیگر منتظر میمانند.
ایده ال
عبادتگاه های زیبا لزوما نباید پر زرق و برق باشند و معبد Pagoda در بخش Khanh Hoa ویتنام نیز یکی از این عبادتگاه های بسیار ساده است. تکه سنگی که در ساخت این معبد به کار رفته، به تازگی در فستیوال جهانی معماری، در لیست بهترین سازههای سال قرار گرفت.
کلیسای جامع سنت باسیل در مسکو، با برجهای زیبا و رنگهای بسیار زیبایش نیز بهگونهای دیگر بیننده را محسور میکند. این کلیسا به قدری زیباست که به نظر میرسد از شکلات و شیرینی ساخته شده باشد.
فرآوری: آمنه اسفندیاری ـ بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
از ارزنده ترین آثار و برکات مجالس عزاداری و گریه بر اباعبدالله الحسین - علیه السلام - حفظ رمز نهضت حسینی است.
براستی ؛ چرا در دوران منحوص سلاطین و پادشاهان جور از برپایی مجالس عزای اهل بیت - علیه السلام - به خصوص سالار شهیدان جلوگیری می شد؟ آیا نه این است که عزای حسینی و امامان شیعه، سبب می شود که سخنوران و دانشمندان متعهد و انقلابی، مردم را از ظلم های حکومتها آگاهی دهند و انگیزه قیام آن حضرت که امر به معروف و نهی از منکر است به اطلاع مردم برسد؟
آری، اینگونه مجالس، آموزشگاهها و دانشگاههایی است که به بهترین روش و زیباترین اسلوب مردم را به سوی دین خوانده و عواطف را آماده می کند و جاهلان و بی خبران را از خواب سنگین غفلت بیدار می سازد و نیز در این مجالس است که مردم، دیانت را همراه با سیاست، از مکتب حسین بن علی - علیه السلام - می آموزند.
قرآن و عترت دو وزنه نفیسی هستند که هرگز از یکدیگر جدا نمی شوند و این آگاهی در اقامه ماتم و مراسم سوگواری عترت رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - به خصوص امام حسین - علیه السلام - به آحاد مردم داده خواهد شد.
گریه بر سید الشهدا - علیه السلام - و تشکیل مجالس عزای حسینی نه تنها اساس مکتب را حفظ می کند، بلکه باعث می گردد شیعیان با حضور در این مجالس از والاترین تربیت اسلامی برخوردار شده و در جهت حسینی شدن رشد و پرورش یابند.
کدام اجتماعی است که در عالم چنین اثری را از خود بروز داده باشد؟ کدام حادثه ای است مانند حادثه جانسوز کربلا که از دوره وقوع تاکنون و بعدها بدینسان اثر خود را در جامعه بشریت گذارده، و روز به روز دامنه آن وسیعتر و پیروی و تبعیت از آن بیشتر گردد؟ از این رو باید گفت که در حقیقت مراسم عزاداری حافظ و زنده نگهدارنده نهضت مقدس امام حسین - علیه السلام - و در نتیجه حافظ اسلام وضامن بقای آن است.
تشکیل مجالس عزاداری حسین، نه تنها اساس مکتب را حفظ کرده و می کند بلکه باعث شد که شیعیان با حضور در این مجالس از والاترین تربیت اسلامی برخوردار شده و در جهت حسینی شدن رشد و پرورش یابند.
«موریس دوکبری» می نویسد: «اگر مورخین ما، حقیقت این روز را می دانستند و درک می کردند که عاشورا چه روزی است، این عزاداری را مجنونانه نمی پنداشتند. زیرا پیروان حسین به واسطه عزاداری حسین می دانند که پستی و زیر دستی و استعمار را نباید قبول کنند. زیرا شعار پیشرو و آقای آنان تن به زیر بار ظلم و ستم ندادن است.
مردم در سایه مراسم عزاداری به حقیقت اسلام آشنا شده و بر اثر تبلیغات وسیع و گسترده ای که همراه با این مراسم انجام می گیرد، آگاهی توده مردم بیشتر شده و ارتباطشان با دین حنیف محکمتر و قویتر می گردد.
قدری تعمق و بررسی در مجالس عزاداری حسین نشان می دهد که چه نکات دقیق و حیات بخشی مطرح می شود،در مجالس عزاداری حسین گفته می شود که حسین - علیه السلام - برای حفظ شرف و ناموس مردم و بزرگی مقام و مرتبه اسلام، از جان و مال و فرزند گذشت و زیر بار استعمار و ماجراجویی یزید نرفت؛ پس بیایید،ما هم شیوه او را سرمشق قرار داده از زیر دستی استعمار گرایان خلاصی یابیم و مرگ با عزت را بر زندگی با ذلت ترجیح دهیم...» (بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 44 ص 284)
یکی دیگر از آثار و برکات مجالس عزاداری سیدالشهدا - علیه السلام - این است که مردم در سایه مراسم عزاداری به حقیقت اسلام آشنا شده و بر اثر تبلیغات وسیع و گسترده ای که همراه با این مراسم انجام می گیرد، آگاهی توده مردم بیشتر شده و ارتباطشان با دین حنیف محکمتر و قویتر می گردد. چه اینکه قرآن و عترت دو وزنه نفیسی هستند که هرگز از یکدیگر جدا نمی شوند و این آگاهی در اقامه ماتم و مراسم سوگواری عترت رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - به خصوص امام حسین - علیه السلام - به آحاد مردم داده خواهد شد.
هر کس با اندک توجهی خواهد دانست که گریه بر حسین - علیه السلام - گریه محبت است، آن محبتی که در دلهای عاشقانش به ثبت رسیده است. گریه بر او، گریه شوق است، زیرا قسمت زیادی از حماسه های کربلا، شوق آفرین و شورانگیز است و به دنبال آن سیلاب اشک شوق به خاطر آن همه رشادت، فداکاری، شجاعت و سخنرانیهای آتشین مردان و زنان به ظاهر اسیر، از دیدگان شنونده سرازیر می گردد و نیز گریه معرفت و پیوند با هدف متعالی و انسان ساز او است؛ و به تعبیر امام خمینی (ره) گریه سیاسی است که فرمود: «ما ملت گریه سیاسی هستیم، ما ملتی هستیم که با همین اشکها سیل جریان می دهیم و سدهایی را که در مقابل اسلام ایستاده است خرد می کنیم».
هیهات که گریه بر حسین - علیه السلام - گریه ذلت و شکست باشد، بلکه گریه پیوند با سرچشمه عزت است، گریه امت نیست، که گویا است، گریه سرد کننده نیست، که حرارت بخش است، گریه بزدلان نیست، که گریه شجاعان است، گریه یأس و ناامیدی نیست که گریه امید است، و بالاخره گریه معرفت است و گریه معرفت در عزای حسین - علیه السلام - از انحراف و تحریف در قیام آن حضرت جلوگیری می کند و شاید به همین جهت باشد که در فضیلت گریه بر سیدالشهدا - علیه السلام - روایات متعددی وارد شده است. از آن جمله، روایتی است که امام صادق - علیه السلام - فرمود: «گریه و بی تابی در هر مصیبت برای بنده مکروه است، مگر گریه بر حسین بن علی - علیه السلام - که اجر و ثواب نیز دارد» (وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج 10 ص 393)
سید جلیل مرحوم دکتر اسماعیل مجاب (دندانساز) عجایبی از ایام مجاورت در هندوستان که مشاهده کرده بود نقل می کرد، از آن جمله می گفت : عده ای از بازرگانان هندو (بت پرست) به حضرت سیدالشهداء معتقد و علاقه مندند و برای برکت مالشان با آن حضرت شرکت می کنند یعنی در سال مقداری از سود خود را در راه آن حضرت صرف می کنند، بعضی از آنهاروز عاشورا به وسیله شیعیان ، شربت و پالوده و بستنی درست کرده و خود به حال عزا ایستاده و به عزاداران می دهند و بعضی آن مبلغی که راجع به آن حضرت است به شیعیان می دهند تا در مراکز عزاداری صرف نمایند. یکی از آنان را عادت چنین بود که همراه سینه زنها حرکت می کرد و با آنها به سینه می زد چون مرُد بنا به مرسوم مذهبی خودشان بدنش را با آتش سوزانیدند تا تمام بدنش خاکستر شد جز دست راست و قطعه ای از سینه اش که آتش آن دو عضو را نسوزانیده بود. بستگانش آن دو قطعه را آوردند نزد قبرستان شیعیان و گفتند این دو عضو راجع به حسین شماست . جایی که آتش جهنم که طرف نسبت و قابل مقایسه با آتش دنیا نیست به وسیله حسین علیه السلام خاموش و برد و سلام می گردد پس ٍ نسوزانیدن آتش ضعیف دنیوی به وسیله آن بزرگوار جای تعجب نیست . و جماعتی از هندوها هر ساله شبهای عاشورا در آتش می روند و نمی سوزند و این مطلب مشهور و مسلم است.
منابع:
سایت اندیشه قم
وسائل الشیعه، ج 10
بحارالانوار، ج 44
هدیۀ گرانقدر امام باقر علیه السلام را قدر بدانیم!!
عبرت اینجاست!!
عهد شکنی، به سبک مردم کوفه!!
امام حسین علیه السلام، آموزگار آزادگی!