با دلگرم همراه باشید تا با راه های تشخیص و درمان پارگی پرده گوش آشنا شوید.
پرده گوش قسمتی از ساختار شنوایی ماست که گوش خارجی را از گوش میانی جدا میکند. این پرده در اصل بافت شفافی است که امکان حرکت دارد و میتواند صدا را تقویت کند و به گوش داخلی برساند تا بتوانیم آن را بشنویم. پارگی پرده گوش عبارت است از پاره شدن پرده نازک گوش که قسمتهای داخلیتر گوش را از گوش خارجی جدا میکند .
درد ناگهانی در گوش، ناشنوایی نسبی، وزوز گوش، سرگیجه و خونریزی یا خروج ترشح از گوش از علائم شایع پارگی پرده گوش است که ترشح گوش ممکن است در عرض یک تا دو روز پس از پارگی به چرک تبدیل شود.
پرده گوش میتواند به دنبال وارد کردن یک شیء مثل گوش پاککن یا گیره کاغذ برای تمیز کردن یا رفع خارش گوش، وارد آمدن فشار ناگهانی به پرده گوش به سمت داخل، برای مثال سیلی خوردن، شنا یا شیرجه، یا وقوع انفجار در نزدیکی فرد، وارد آمدن فشار ناگهانی به پرده گوش به سمت خارج، عفونت شدید گوش میانی پاره شود.این متخصص گوش و حلق و بینی عوامل افزایشدهنده خطر را عفونت گوش میانی، صدمه به سر دانست. برای پیشگیری باید از ورود هر شیئی به مجرای گوش، بروز ضربه به سر خودداری کرده و در صورت بروز عفونت در گوش میانی به سرعت آن را درمان کنیم.
به دلیل نقش مهمی که پرده گوش در پیشگیری از ابتلای این عضو به عفونت دارد، باید حتما از آن محافظت کرد لذا اگر پرده گوش دچار آسیب شود، باید حتما آن را ترمیم کنیم.البته ترمیم پرده گوش با دوختن آن انجام نمیشود بلکه متخصص گوش و حلق و بینی داربست مطمئنی زیرش میزند و اجازه میدهد این پرده روی آن ترمیم شود.
مهمترین عاملی که باعث پاره شدن پرده گوش میشود، ضربههای ناشی از تصادف یا برخورد با گوش است. این برخورد با پرده گوش میتواند مستقیم مثلا با فرو بردن جسم خارجیای مثل سنجاقسر، خودکار یا حتی گوشپاککن به داخل گوش و یک حرکت ناگهانی باشد.
اما گاهی این آسیب ناشی از کار و آسیب بیرونی است که در جوشکارها، غواصها، چتربازها و... اتفاق میافتد؛ چون هنگام انجام چنین کارهایی، فشاری از بیرون وارد گوش میشود که پرده آن را دچار آسیب میکند. حتی در نزاعهای خیابانی، خوردن سیلی یا مشت به گوش و تصادف با اتومبیل، هر نوع ضربه به سر، سقوط از ارتفاع و حضور در مکانی که در آنجا انفجاری صورت گیرد مثلا در جنگها، میتواند باعث از بین رفتن پرده گوش شود.
حتی انفجارهای چهارشنبهسوری هم میتواند علاوه بر خطرهای دیگری که دارد، باعث پاره شدن پرده گوش شود.در عین حال باید توجه داشت اگر شستشوی گوش هم به وسیله فرد ناواردی انجام شود یا آب با فشار داخل گوش شود، میتواند باعث از دست رفتن این عضو شود.
مهمترین عاملی که درون گوش میانی میتواند باعث آسیب پرده گوش شود، عفونتهاست و در کسی که از کودکی در معرض عفونتهای گوش است، این اتفاق شایع است.عفونتهای گوش دو علت دارد؛ یا ناشی از التهاب مخاطی گوش میانی است یا اختلالهایی که در شیپوراستاش ممکن است، وجود داشته باشد.
شیپوراستاش مجرایی است که حلق را به گوش وصل میکند و باعث تنظیم فشار داخل گوش میشود، حالا اگر شیپوراستاش بسته شود، به اختلال شنوایی، افزایش فشار و درنهایت پارگی پرده گوش منجر خواهد شد؛ یعنی اول التهاب ایجاد میشود، بعد عفونت بروز میکند و عفونت هم التهاب و آسیب پرده گوش را بهدنبال دارد.
تا زمانی که عفونت وجود داشته باشد، متاسفانه ترمیم پرده گوش امکانپذیر نیست به همین دلیل قبل از جراحی، باید التهاب و عفونت گوش حتما برطرف شود. پاره شدن پرده گوش در کودکان نیز بیشتر ناشی از عفونتها و در سنین بالاتر به دنبال تروما و ضربهها ایجادمیشود.
اگر پرده گوش پاره شده عفونی نشود، معمولاً خود به خود در عرض 2 ماه ترمیم میشود اما در صورت عفونی شدن پرده عفونت درمان میشود و شنوایی نیز معمولاً مشکل دایمی پیدا نمیکند؛ ولی اگر پارگی خود به خود ترمیم نشود نیاز به جراحی وجود دارد. گوش و حلق و بینی عوارض احتمالی عفونت گوش را تب، استفراغ و اسهال، در موارد نادر خونریزی زیاد، عفونت ماستوئید ناحیه استخوانی پشت گوش و در موارد نادر امکان ناشنوایی وجود دارد.
باید مجرای گوش خشک نگاه داشته شود، شنا صورت نگیرد، استحمام نکرد و در باران بدون چتر راه نرفت.
نشانه پارگی پرده گوش که بیمار متوجه آن میشود، میتواند افت شنوایی، حس صدایی مثل حرکت باد در گوش، درد، خونریزی و ترشح از گوش باشد و اگر در اثر ضربه این اتفاق افتاده باشد، بیمار دچار سرگیجه هم خواهد شد.بیشتر افرادی که دچار این مشکل میشوند، ناگهان احساس میکنند گوششان کیپشده و نمیتوانند صداها را بشنوند.
اگر مشکل واقعا آسیب پرده گوش باشد، متخصص، ابتدا اندازه سوراخی که ایجاد شده بررسی میکند؛ زیرا در درمان بسیار تعیینکننده است. اگر سوراخ پرده گوش کوچک باشد، معمولا خودبهخود ترمیم شود؛ البته به شرط اینکه عفونت وجود نداشته باشد.اگر اندازه سوراخ پرده گوش بیشتر از یک چهارم سطح پرده باشد، معمولا به درمان جراحی نیاز است، اما پرده گوش ترمیم شده همیشه نازکتر از پرده گوش اولیه است.
علت این اتفاق، این است که پرده گوش سه لایه دارد، ولی پس از اینکه آسیب میبیند، فقط دو لایه آن ترمیم میشود و به همین دلیل صدمهپذیرتر هم است. پس کسانی که دچار از بین رفتن پرده گوش شدهاند، باید بیشتر مراقب باشند.
جام جم سرا: برای درمان صدای گوش و وزوز ایجاد شده در آن بهتر است کنجد، لوبیا، جو پرک شده، آبنبات نرم، انگور، چغندر، هویج، کنگر و لیمو بیشتر مصرف کنند.
همچنین غذاهای حساسیتزا و داغ، پرادویه یا چرب باید در رژیم غذایی این افراد کاهش یابد و مصرف قهوه، چای و نوشیدنیهای دارای کافیین نیز به شدت کم شود.
بهطورکلی در مواقع گوشدرد بهتر است از مصرف گوشت و تخممرغ و پیاز خودداری شود و معده سبک باشد. همچنین جوشانده سرکه و گلسرخ را میتوان در زمانی که در گوش صدای وزوز میآمد، چکاند.
کمی روغن هسته هلو، روغن بادام یا آب بابونه نیز برای رفع وزوز گوش موثر است و مکملهای غذایی که دارای ویتامین A،B و E هستند نیز برای درمان وزوز گوش توصیه میشود.
تحقیقات نشان داده درصد بالایی از افرادی که به وزوز گوش مبتلا هستند کمبود ویتامین B١٢ دارند این ویتامین در غلات، موز، سبزیجات و محصولات لبنی وجود دارد. روغن ماهی، سبزیجات فیبردار و میوههایی مانند پرتقال، زردآلو، طالبی و هویج نیز سرشار از ویتامینA هستند که برای رفع این عارضه توصیه میشوند.(علی حسینی - متخصص طب سنتی/شهروند)
شایعترین بیماریها و صدمات وارد به گوش کدامند؟
عفونتهای حاد و مزمن گوش، تجمع مایع، تجمع موم، اختلالات ظاهری گوش مادرزادی یا شکستگیهای گوش یا کمشنواییهای ناگهانی بیماریهای شایعی است که بیماران را به کلینیکهای گوش و حلق و بینی میکشاند. در بیشتر موارد پای یک عامل خارجی در میان است. افرادی که بیش از حد گوش خود را دستکاری میکنند، مثلا بعد از استحمام از گوشپاککن استفاده میکنند، شناگر هستند یا مجبورند یک جسم خارجی مانند سمعک را همیشه در گوش داشته باشند یا جوانهایی که مدام هدفون داخل گوششان است، مستعد عفونت حاد در گوش خارجی هستند.
چرا در بعضی از بیماران عفونت به بخشهای داخلیتر گوش نفوذ میکند؟
بعد از گوش خارجی، گوش میانی قرار دارد. بیماریهای گوش میانی بیشتر مربوط به کودکان است که بعد از گذراندن یک دوره سرماخوردگی بروز میکند. اغلب کودکان درد گوش دارند که با تب و کمشنوایی، احساس کشش در گوش، بیقراری، بیحالی، بیاشتهایی،استفراغ و اسهال توام میشود. اگر این علائم در کودک دیده شود، حتما باید او را به کلینیک ارجاع داد. عفونت گوش بخصوص در کودکان باید جدی گرفته شود و با تجویز آنتیبیوتیک برطرف شود. عفونت در برخی کودکان عودکننده است که نیاز به اقدامات دیگری دارد نظیر مصرف طولانیمدت آنتیبیوتیک یا حتی جراحی. گاهی هم در کودکان تجمع مایع در گوش میانی دیده میشود که این اختلال بعد از سرماخوردگی شایع است. تجمع مایع در گوش اختلال در شنوایی ایجاد میکند که طولانیشدن آن به اشکالهایی در زبانآموزی کودک منجر خواهد شد. این کودکان باید عمل جراحی شوند. در مواقعی که تجمع مایع با درگیری یکطرفه و طولکشیده در بزرگسالان اتفاق بیفتد، نیاز به بررسیهای تکمیلی مانند تصویربرداری و آندوسکوپی از بینی است تا علت مشخص شود.
چرا برخی بیماران که دچار عفونت در گوش هستند ار سرگیجه شکایت میکنند؟
عفونتهای طولکشیده یا بیماری عفونت مزمن گوش میانی ممکن است با کمشنوایی و سرگیجه همراه باشد. عفونتهای مزمن گوش اغلب در اثر پارگی پرده صماخ دیده میشود. اگر پارگی شدید باشد و بیمار نیز نکاتی که پزشک درباره آنها هشدار میدهد رعایت نکند، ممکن است ترشحات چرکی ایجاد شود و باکتریهایی خاص در پشت پرده جمع شوند که بوی بسیار بدی هم ایجاد میکنند. وقتی پارگی پرده صماخ اینطور علامتدار میشود، عمل جراحی برای ترمیم و بهبود عفونت ضرورت مییابد.
خیلی از بیماران از وزوز گوش شکایت میکنند. این چه علامتی است و آیا باید جدی گرفته شود؟
در این بیماری فرد بدون وجود محرک خارجی صداهایی شبیه سوت یا زنگ داخل گوش یا سر خود احساس میکند. بر اساس تخمینها 10 تا 15 درصد مردم دنیا به این مشکل مبتلا هستند. خوشبختانه جز در موارد اندک، این پدیده علامت خطرناکی محسوب نمیشود و راههایی برای کاستن از شدت آن وجود دارد. از مهمترین علتهای وزوز گوش میتوان به تغییرات ناشی از افزایش سن، مواجهه با سروصدای بلند، مصرف برخی داروها، بیماریهای گوش داخلی و حتی وجود موم در گوش اشاره کرد.
تجمع موم در گوش وزوز ایجاد میکند؟
این یکی از علامتهاست. درد و خارش گوش و کاهش شنوایی از دیگر علامتهای تجمع موم در گوش است. بیش از 10 درصد کودکان و 30 درصد سالمندان دچار موم گوش میشوند. موم گوش یا اصطلاحا سرومن، مادهای است که غدد موجود در پوست مجرای گوش ترشح میکنند و خواص مختلفی چون میکروبکشی و ممانعت از خشکی پوست دارد. در حالت طبیعی، اضافی این موم با سازوکاری که حرکات فک ایجاد میکند، خارج میشود. سه روش اصلی برای خروج موم از گوش وجود دارد: شستوشوی گوش، خارج کردن دستی یا استفاده از دستگاه مکش (ساکشن) و استفاده از داروهای حلکننده.
کمشنوایی در سالمندان چه دلیلی دارد؟
کمشنوایی عصبی مشکلی است که بیشتر در سالمندان دیده میشود، چرا که معمولا با افزایش سن سلولهای عصبی تخریب میشوند. البته این بیماری ممکن است دلیل ژنتیک داشته باشد که معمولا مبتلایان در سن پایین دچار این نوع از کمشنوایی میشوند. کاهش شنوایی تاثیری سوء بر تواناییهای ارتباط میانفردی و کیفیت زندگی میگذارد و حتی ممکن است به افسردگی بیماران منجر شود. البته برخی بیماران ممکن است ناگهان دچار نوعی خاص از کمشنوایی شوند که معمولا با مصرف برخی داروها ظرف چند روز اول بهبود پیدا میکند. همه کمشنواییها نگرانکننده نیستند.
آیا ظاهر غیرطبیعی گوش ممکن است تاثیری در شنوایی داشته باشد؟
گاهی اختلالاتی مثل عدم تشکیل لاله گوش، تنگی مجرا یا انسداد مجرای گوش یا برخی موارد برجستگی لاله گوش که اصطلاحا دالگوشی نامیده میشود، در اشخاص وجود دارد. این اختلالات را میتوان با جراحی و استفاده از پروتز برطرف کرد. (ضمیمه سیب)
ماریا حکمت
جام جم سرا به نقل از باشگاه خبرنگاران:
۱- جرم گوش چه موادی دارد؟
جرم گوش که به آن واکس گوش، موم یا سرومن نیز گفته میشود، ترکیبی از چربی (مترشحه از غدد چربی پوست)، سلولهای پوستی جدا شده از داخل گوش و ترشحات غدد سرومن در کانال گوش خارجی است.
۲- آیا نوع جرم گوش خود را میدانید؟
جرم گوش دو نوع خشک و مرطوب است. نوع آن بستگی به ژنتیک شما دارد. ژنتیک مردم آسیای شمال شرقی مخصوصا مردم کشورهای چین یا کره طوری است که جرم گوش خشک دارند، در حالی که جرم گوش افراد سایر کشورها مرطوب است.
۳- چطور جرم گوش شبیه موی بینی است؟
جرم گوش یکی از عوامل محافظتی بدن است. جرم گوش همانند مژههای چشم و موهای بینی از بدن ما در برابر عوامل مزاحم مثل گردوغبار، باکتریها و سایر میکروارگانیسمها محافظت میکند. این عوامل با ورود به بدن باعث بروز ناراحتی، التهاب و عفونت میشوند. اگر در اثر تجمع جرم گوش، شنوایی شما کم شده است و صداها را به سختی میشنوید، برای معاینه نزد پزشک متخصص گوش و حلق و بینی بروید.
۴- چطور جرم گوش شبیه اشک است؟
جرم گوش، گوشهای ما را لیز و نرم میکند، همان طور که اشک، چشمهای ما لیز و مرطوب میکند. اگر مقدار جرم گوش کم باشد، گوشها دچار خشکی و خارش میشوند.
۵- جرم گوش بعد از پاک کردن گوش، برطرف میشود.
گوشها با لطف جرم گوش، خودشان را پاک و تمیز میکنند. هر وقت شما فک یا چانه خود را تکان میدهید، جرم گوش به آرامی از طرف پرده گوش به سمت سوراخ گوش میآید. سپس خشک شده و بیرون میافتد.
۶- داخل گوش خود را دستکاری نکنید.
برای تمیز کردن گوش نبایستی چیزی داخل گوشتان فرو کنید، زیرا گوشها خودشان را تمیز میکنند. برای خاراندن گوش یا خارج کردن جرم گوش، گوش پاک کن، سنجاق، انگشت دست و هر چیز دیگری را وارد گوشتان نکنید، زیرا با این کار جرم را بیشتر به سمت داخل گوش هل میدهید که میتواند گوش را کیپ کند و شنوایی شما کم شود.
۷- از شمع گوش استفاده نکنید
برخی افراد برای پاک کردن جرم گوش از شمع گوش استفاده میکنند. در این روش، فرد روی یک طرف بدن خود دراز میکشد و شمعی مخروطی شکل و تو خالی در داخل کانال گوش قرار میگیرد. سپس شمع را روشن میکنند. گفته میشود حرارت شمع، جرم گوش را نرم میکند و بیرون میآورد. در حالی که این کار هیچ فایده اثبات شدهای ندارد و در عین حال باعث سوختگی گوش، گرفتگی گوش در اثر تجمع جرم و سوراخ شدن پرده گوش میشود.
۸- چطور جرم گوش روی شنوایی موثر است؟
تجمع و سفت شدن جرم گوش، شایعترین دلیل کاهش شنوایی است. ممکن است گاهی اوقات جرم گوش به طرف پرده گوش هل داده شود و یا گوشها بیش از حد مورد نیاز، جرم تولید کنند. علائم تجمع و سفت شدن جرم گوش عبارتند از درد گوش، احساس سنگینی و پری گوش، احساس کیپ شدن گوش و زنگ زدن گوش. همچنین ممکن است گوشهای شما دچار خارش، بوی نامطبوع و ترشحات شوند.
۹- چطور جرم گوش را تمیز کنیم؟
اگر احساس میکنید گوشهای شما در اثر تجمع جرم گوش بسته شدهاند، نزد پزشک متخصص گوش و حلق و بینی بروید تا جرم گوش شما را تمیز کند. برای این کار:
– ابتدا لازم است جرم گوش را نرم کنید. طبق دستور پزشک برای مدت چند روز، دو تا سه بار در روز چند قطره روغن گلسیرین فنیکه را داخل سوراخ گوش خود بریزید. این روغن جرم گوش را نرم میکند و باعث خروج راحتتر آن میشود.
– بعد از چند روز نزد پزشک میروید. پزشک با استفاده از یک سرنگ پر از آب گرم، داخل گوش شما را شستشو میدهد تا جرم گوشها خارج شود.
– سپس بیرون گوش خود را با دستمال کاغذی تمیز خشک میکنید. البته نه تنها شما بلکه مؤکداً بیماران مبتلا به دیابت و یا اختلال سیستم ایمنی بدن باید قبل از این کارها، با پزشک مشورت کنند و این بیماران نیز بیماری خود را به پزشک بگویند.
۱۰- چه موقع نزد پزشک برویم؟
اگر در اثر تجمع جرم گوش، شنوایی شما کم شده است و صداها را بسختی میشنوید، برای معاینه نزد پزشک متخصص گوش و حلق و بینی بروید. اگر بعد از شستشوی گوش توسط پزشک، دچار مشکلی در گوشهای خود گشتید، مجددا نزد پزشک بروید، مثلا اگر دچار درد گوش شدید و یا اینکه همچنان صداها را خیلی کم میشنیدید.
اگر از وسایل کمک شنوایی مثل سمعک استفاده میکنید و یا هر چند مدت یک بار گوشهای شما در اثر تجمع جرم کیپ میشوند، بایستی هر چند مدت یک بار برای تمیز کردن گوشهای خود نزد پزشک بروید.
برخی از افزاد برای تمیز کردن گوش از وسایلی مانند کلید، اشیاء نوک تیز و... استفاده میکنند، این کارها برای سلامت گوش بسیار مضر است و ممکن است آسیب جدی به گوش وارد کند.
البته ناگفته نماند برخی بیماریها نیز ممکن است با عوارضی چون خارش گوش همراه باشد که تشخیص درست آنها به درمان موثر این عارضه آزاردهنده کمک میکند.
دکتر مهدی خواجوی، متخصص گوش و حلق و بینی بااشاره به عوامل موثر در بروز خارش گوش میگوید: حساسیتهای پوستی گوش خارجی و مخاط بینی و گلو، بیماریهای مختلف پوستی مثل اگزما، پسوریازیس، عفونتهای میکروبی و قارچی، تماس با مواد محرک و شیمیایی، تومورهای گوش، ورود جسم خارجی به گوش، خشکی پوست، تغییر مقدار و نوع واکس گوش، شوره سر و گوش، خشکی هوا، آلرژی بینی و سرماخوردگی، سینوزیت و نیز عوامل عصبی و روحی به بروز خارش در گوش منجر میشود.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتوگو با جامجم تاکید میکند: با افزایش سن به علت تغییرات پوستی و خشکتر شدن پوست و افزایش بیماریهای مرتبط با آن، خارش گوش بیشتر میشود. در خانمها نیز این عارضه با تغییرات هورمونی و حساستر بودن از نظر روحی بیشتر دیده میشود. در کودکان نیز معمولا آلرژیهای پوستی تنفسی، عفونتها و ورود جسم خارجی عامل خارش است.
مجرای گوش خارجی کانالی به طول سه سانتیمتر و با قطر حدود هشت تا 9 میلیمتر با کمی خمیدگی است. این مجرا به طور طبیعی با مادهای چرب بهنام جرم یا واکس ترشح شده از طریق مجرای گوش پوشانده شده است که بتدریج با حرکت فک هنگام جویدن و تکلم خارج میشود. نکته مهم اینجاست که وجود جرم به میزان معمول در گوش طبیعی و برای سلامت لازم است؛ چراکه مانع رشد قارچ و باکتری و ورود اجرام خارجی به گوش شده و نیز از رسیدن رطوبت هنگام استحمام و شنا به پوست مجرا جلوگیری میکند. به همین دلیل متخصصان گوش و حلق و بینی همیشه بر پرهیز از خشک کردن و پاک کردن گوش تاکید میکنند. درواقع، خارش گوش نیز بر اثر خشک بودن و تحریک پوست مجرای خارجی گوش از سوی خود فرد ایجاد میشود.
با خارش گوش چه کنیم؟
به گفته دکتر خواجوی، تشخیص دقیق علت خارش گوش با معاینه از سوی پزشک مشخص میشود، ولی در صورتی که خارش همراه کمشنوایی، درد، پری گوش و ترشح باشد احتمال ابتلا به دیگر بیماریهای گوش میانی و خارجی نیز مطرح میشود.
رئیس انجمن جراحان گوش و گلو و سر و گردن ایران میافزاید: رعایت نکردن بهداشت فردی و پوست ممکن است سبب خارش شود، اما توجه داشته باشید گوش، توانایی تمیز کردن خود را دارد و نیازی به تمیز کردن نیست. بر این اساس، هیچ وسیلهای را نباید برای خاراندن وارد گوش کرد. فقط در صورتی که خارش گوش همراه با کمشنوایی، سنگینی، ترشح یا خونریزی از گوش باشد حتما نیاز به معاینه تخصصی دارد. به بیان دیگر، وقتی درد در گوش احساس شود، خارش آن بیش از یک هفته ادامه پیدا کند، همراه با ترشح چرکی بدبو از گوش باشد یا ناحیه دور گوش قرمز شده باشد، باید به متخصص مراجعه کرد.
پیشگیری از خارش گوش
پیشگیری از بروز خارش گوش با رعایت بهداشت فردی، خشک نگهداشتن گوش پس از استحمام، خودداری از تماس گوش با مواد شیمیایی و محرک بخصوص مواد آرایشی و از همه مهمتر دستکاری نکردن گوش و استفاده نکردن از گوش پاککن ممکن است.
دکتر خواجوی با بیان این مطلب میگوید: دستکاری گوش منجر به آن میشود که بتدریج پوست کانال گوش، نازک شده و ترشحات طبیعی چرب و نرمکننده مجرای گوش کاهش یابد و خارش آن افزایش پیدا کند و در نتیجه عفونتهای مختلف به آن افزوده شود.
این متخصص گوش و حلق و بینی تاکید میکند: دستکاری گوش باعث تشدید خارش گوش میشود. پس باید از خاراندن گوش به کمک هر وسیله خارجی پرهیز کرد. در واقع، عامل خارش گوش فقط باید با انجام معاینه از سوی متخصص گوش و حلق و بینی مشخص شده و راه درمانی مناسب برای رفع آن تجویز شود.
پونه شیرازی / گروه سلامت
قسمت ظاهری گوش ما که شامل لاله و مجرای گوش و گاهی پرده گوش است، باعث هدایت اصوات میشود، یعنی صداها از محیط به لاله گوش و از آنجا به مجرای گوش منتقل میشود، از آنجا به پرده گوش میرود و پرده گوش با لرزشی که ایجاد میکند، باعث حرکت استخوانچهها میشود.
دکتر کامران کامروا، متخصص گوش و حلق و بینی به جامجم میگوید:نکته مهم این توالی، این است که اجزایی که وجود دارند؛ شامل لاله، مجرا و پرده گوش وظیفه حفاظت از این مکانیسم انتقال اصوات به گوش را دارند تا به حلزون شنوایی برسد و از آنجا سیستم عصبی آن را به مغز برساند، اما بعضی از ما نادانسته با دستکاریهایی به گوشمان صدمه میزنیم و باعث به خطر افتادن سلامت این عضو مهم بدن میشویم.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران به باورهای غلط برخی از مردم اشاره میکند و میگوید:
درباره سلامت مجرای گوش یک جمله کلیدی و مهم وجود دارد: «هیچ چیزی کوچکتر از آرنجتان نباید وارد گوشتان شود»! معنای این جمله واضح است: هیچ چیزی را نباید وارد گوش کرد چون پاک کردن گوش به هیچ وجه لازم نیست |
این تصور که باید مدام یا بعد از استحمام گوشمان را پاک کنیم اشتباه است و به هیچ وجه لازم نیست این کار انجام شود مگر در مواردی که متخصص تشخیص داده و این کار را خودش انجام میدهد.
جرمی که باعث حفاظت از مجرای گوش میشود
مجرای گوش تنها قسمتی از بدن است که در آن پوست مستقیم و بدون وجود بافت همبند به استخوان متصل میشود و از این نظر، بسیار حساس است و هرگونه دستکاری و صدمه به این مجرا میتواند ایجاد التهاب و دردهای بسیار شدید کند.
دکتر کامروا با بیان این مطلب میافزاید: خوشبختانه در مجرای گوش، غدههایی وجود دارد که وظیفهشان ترشح موادی است که از جنس اسید چرب است. این قسمت اسیدی باعث دفاع در برابر میکروبها، قارچها، ویروسها و موادی میشود که برای سلامت گوش مضر است و قسمت چرب این ماده باعث میشود رطوبت، آب و مایعاتی که از چربی گریزان هستند، وارد گوش نشود.
او ادامه میدهد: وقتی ما سرمان را زیر آب میبریم یا دوش میگیریم، به علت وجود همین مواد در مجرای گوش است که این عضو بدنمان آسیب نمیبیند و آب وارد آن نمیشود. اگر آب وارد گوش شود، به علت فشاری که ایجاد میکند، هم میتواند به پرده گوش صدمه بزند و هم محلی برای رشد عوامل میکروبی به وجود آورد. جرم گوش در حالت عادی، یک ماده موثر برای سلامت گوش و حفظ و وجود آن در مجرا لازم است. گاهی میزان و غلظت این ترشحات، افزایش مییابد یا در برابر تحریکات محیطی، تبخیر میشود و تجمع آن در گوش بیشتر میشود.
هیچ چیز وارد گوشتان نکنید
این متخصص گوش و حلق و بینی توضیح میدهد: در مورد سلامت مجرای گوش یک جمله خیلی کلیدی و مهم وجود دارد: «هیچ چیزی کوچکتر از آرنجتان نباید وارد گوشتان شود!» او میافزاید: معنای این جمله واضح است: هیچ چیزی نباید وارد مجرای گوش کرد و پاک کردن گوش به هیچ وجه لازم نیست. البته پاک کردن با شستوشوی گوش تفاوت دارد؛ پاک کردن گوش کاری است که مردم خودشان با وسایل مختلف انجام میدهند، اما شستوشوی گوش یک اقدام درمانی است که بهوسیله افراد متبحر و آموزشدیده مثل پزشک عمومی و پزشک متخصص یا دیگر افراد آموزشدیده انجام میشود.
به گفته دکتر کامروا، هرگونه پاک کردن گوش ممنوع و منسوخ است، چون به محض اینکه از هر وسیلهای برای تمیز کردن گوش استفاده کنید؛ از زرورق، موچین، کاغذ، سنجاقسر گرفته تا گوش پاککن، به گوشتان صدمه زدهاید پس در هیچ شرایطی پاک کردن گوش لازم نیست.
بعد از استحمام هم به گوشتان دست نزنید
دکتر کامروا با اشاره به اینکه برخی افراد تصور میکنند، بعد از استحمام باید جرم گوششان را تمیز کنند و اینقدر این کار را زیاد یا شدید انجام میدهند که پوست ناحیه مجرای گوششان آسیب میبیند، تاکید میکند: هیچ روشی برای پاک کردن گوش مناسب نیست و هیچ کاری نباید انجام داد؛ نه سشوار گرفتن در گوش بعد از حمام، نه مدام قطره ریختن در گوش و نه هیچ کار دیگری.
او در مورد شستوشوی گوش میگوید: افراد در زمانهای مختلف، با توجه به میزان هورمون بدنشان، محل زندگی، استفاده زیاد از تلفنهمراه و... که به قسمتهای مختلف گوش فشار میآورد و باعث بسته شدن مجرای گوش میشود، ممکن است ترشح گوششان غلیظتر یا رقیقتر شود و احساس کنند گوششان دچار پری و سنگینی شده است. در این صورت میتوان به متخصص گوش و حلق و بینی یا دیگر افراد آموزشدیده در این زمینه مراجعه کرد تا با معاینه مجرای گوش و در صورت لزوم، جرم گوش را تخلیه کند. این تصورها هم که اگر جرم گوش خالی شود، دیگر تشکیل نمیشود یا اگر شستوشوی گوش انجام بدهیم، گوشمان عادت میکند و... کاملا نادرست است و جنبه علمی ندارد.
جرم اضافه گوش خودبهخود تخلیه میشود
این متخصص گوش و حلق و بینی توضیح میدهد: دو موضوع در مورد جرم گوش وجود دارد؛ بدن مکانیسمی برای تخلیه جرم گوش دارد؛ از آنجا که قسمت قدامی مجرای گوش پشت مفصل استخوان گیجگاهی است، هر حرکت فکمان با حرف زدن یا غذا خوردن، باعث حرکت مجرا و در نهایت تخلیه خودبهخودی اضافه جرم از گوش میشود.
دکتر کامروا هشدار میدهد: اگر با استفاده از گوشپاککن یا هر وسیلهای سعی کنید این مجرا را تمیز کنید، متاسفانه ابتدا باعث تجمع جرم در قسمت انتهایی مجرای گوش میشوید و بیرون کشیدن جرم به مجرای گوش هم صدمه میزند، چون پوست آن بسیار حساس و نازک است و هر دستکاری باعث ساییدگی و تخریب آن و به درد و گاهی خارش منجر میشود. او ادامه میدهد: خیلی از افراد فکر میکنند چون گوششان میخارد، حتما به تمیز کردن نیاز دارد در حالی که وقتی از گوش پاککن استفاده میکنید به مجرای گوش صدمه میزنید و به محض این آسیب، التهابی مزمن ایجاد میشود که مهمترین علامت آن خارش خوشایند است و هرگونه خارش شدید یا خوشایندی که تکرار شود و طول بکشد، نشانه التهاب مزمن است؛ یعنی گوش تحریک میشود، التهاب به وجود میآید، دچار خارش میشوید، گوش را میخارانید و دوباره التهاب و این چرخه ادامه مییابد تا جایی که کار به درد شدیدی میکشد که ناشی از التهاب حاد است.
اگر حشرهای در جرم گوشتان گیر افتاد
جرم گوش به دلیل موادی که دارد، بسیار مهم است و مانع ورود جانوران و حشرات کوچک به گوش میشود. دکتر کامروا میگوید: بارها مراجعانی داشتهام که مورچه، هزارپا و حتی سوسک ریز در جرم گوششان گیر افتاده بود. بویژه کسانی که در مناطق جنگلی و روستایی زندگی میکنند، بیشتر در معرض بروز این اتفاق هستند. او تاکید میکند: اگر فردی دچار این حادثه شد، میتواند مقداری قطره چرب یا حتی روغنزیتون در گوشش بچکاند تا حشره خفه شود و بعد به پزشک مراجعه کند تا آن را خارج کند. به هیچوجه نباید خود فرد برای خارج کردن حشره از گوش اقدام کند چون احتمال اینکه مجرا و پرده گوشش صدمه ببیند، زیاد خواهد بود.
هدفون جرم گوش را اضافه میکند؟
دکتر کامروا در پاسخ به این پرسش میگوید: هر نوع فشار مکانیکی به مجرای گوش میتواند باعث اختلال در فعالیتهای فیزیولوژیک و طبیعی گوش شود. کسانی که دائم سمعک میزنند، از هندزفری بلوتوس، هدفون و حتی تلفن زیاد استفاده میکنند، طبیعتا بهدلیل فشاری که به مجرای گوششان میآید و دائم ترشحات گوششان فشرده میشود، مستعد افزایش جرم گوش هستند و این یک واقعیت است. این استاد دانشگاه درنهایت باز هم تاکید میکند: هیچ چیز، حتی گوشپاککن وارد گوشتان نکنید چون حتما به گوش صدمه میزند. اگر مردم به این نکته توجه کنند، 70 درصد مشکلات گوش حل میشود.
زهرا سادات صفویسهی / جام جم
به گزارش جام جم سرا ، فصل زمستان بیمایهایی از جمله سرماخورگی، آنفولاآنزا، سرفههای مکرر و حساسیتهای مخصوص این فصل را با خود به همراه دارد و افراد بسیاری را مجبور میکند از داروهای متفاوتی استفاده کنند اما در اینجا ما روشی را به شما نشان میدهد که به طور طبیعی بدون استفاده از داروها بیماریهای این فصل را درمان میکند.
قرار دادن یک قطعه پیاز در گوش میتواند در درمان بسیاری از بیماریها مخصوصا بیماریهای فصل زمستان و پاییز به شما کمک کند. در فصول زمستان و پاییز دمای بدن تغییر میکند و به همین دلیل باکتریها و ویروسها و همچنین عفونتها بیشتر از قبل به بدن حمله میکنند و سلامتی را تحت تاثیر قرار میدهند.
این روش درمانی میتواند بیش از هر شربت ضد سرفه دیگری در درمان سرفههای مکرر شما موثر باشد. علاوه بر این، تنگی نفس و مشکلات تنفسی را به راحتی درمان میکند. از طرف دیگر، این روش درد گوش شما را کاهش میدهد و تب بدن شما را پایین میآورد.
از بین بردن علائم سرماخوردگی و خاصیت ضد التهاب و ضدعفونیکنندگی از دیگر خواص قرار دادن پیاز در گوش است. البته گفته میشود که اگر پیاز در گوش قرار گیرد خواص خود را بهتر نشان میدهند.
منبع : باشگاه خبرنگاران
از دیدگاه علم پزشکی، با وجود این که وزوز، یک اختلال خوشخیم تلقی میشود، اما میتواند اضطراب، آشفتگی، پریشانی، عصبانیت، افسردگی، تحریکپذیری، بی خوابی، ترس و انزوا را در فرد مبتلا ایجاد کرده و کیفیت زندگی او را در کار، فعالیتهای روزمره، تفریح و تعاملات اجتماعی تحت تأثیر قرار دهد.
دکتر فرنوش جاراللهی، متخصص شنواییشناسی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران به نکته مهمی درباره وزوز گوش اشاره کرده و میگوید: گاهی به بیمار گفته میشود «کاری نمیتوان انجام داد» یا این که «تو باید یاد بگیری با وزوز گوش خود زندگی کنی.»
این پیغامهای منفی، اثر زیانبار خواهد داشت و به توقف بیمار برای جستجوی راهحل منجر میشود. در حالی که به مرور، میزان ناراحتکنندگی وزوز گوش نیز افزایش مییابد.وی در گفتوگو با جامجم تاکید میکند: این درست است که وزوز گوش به طور معمول درمان نمیشود، اما مداخلات توانبخشی مختلفی وجود دارد که میتواند عکسالعمل و نگرش بیمار را نسبت به صدای وزوز گوشش تغییر دهد.
چرا گوشتان به وزوز میافتد؟
دکتر ابراهیم رزمپا، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز به جامجم میگوید: وزوز گوش علتهای مختلفی دارد. به عنوان مثال قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای بلند، گوش کردن موزیک با صدای زیاد با هدفون، کار در محیطهای پرسروصدا و صداهای ناگهانی شدید مثلا در مراسم چهارشنبه سوری، ازجمله علل وزوز یا همان زنگ زدن گوش است. البته این عارضه میتواند نشانه ابتلا به برخی بیماریهای گوش داخلی، میانی، خارجی و عصب گوش هم باشد و با مصرف دخانیات و افزایش استرس تشدید میشود.
به گفته این متخصص، فشارخون، دیابت، بیماریهای عروقی، آلرژی و حساسیت نیز ازجمله عوامل ایجاد وزوز گوش در بعضی بیماران است. حتی گاهی اوقات بیماریهایی که به وزوزگوش منجر میشوند، میتوانند کاهش شنوایی را در پی داشته باشند.
وی تاکید میکند: وجود جرم بیش از حد طبیعی در گوش نیز باعث ایجاد انسداد میشود و ممکن است دلیل ایجاد وزوز گوش باشد در حالی که به محض تمیز شدن گوش توسط پزشک، عارضه از بین میرود. حتی برخلاف باور عموم استفاده از گوش پاککن نهتنها جرم گوش را از بین نمیبرد بلکه باعث فشرده شدن جرم گوش و بیشتر فرو رفتن آن داخل گوش میشود. عفونت گوش نیز میتواند از علل ایجاد وزوز گوش باشد در حالی که با درمان این مشکل، این عارضه هم درمان خواهد شد.
وزوز یکطرفه گوش خطرناکتر است
وزوز گوش درک صدایی است که منبع خارجی ندارد و میتواند همراه یا بدون کاهش شنوایی وجود داشته باشد. وزوز گوش که میتواند یکطرفه یا دوطرفه، ناگهانی یا تدریجی باشد، از صداهای طبیعی گوش متمایز است و چنانچه حداقل، مدت پنج دقیقه در بیش از یک بار در هفته رخ دهد، معیار تعیین وجود وزوز گوش است.
این متخصص شنوایی شناس با اشاره به مطالب فوق توضیح میدهد: در غالب موارد، وزوز گوش دوطرفه است. وزوز گوش یکطرفه مثل یک چراغ قرمز است و شاید نشاندهنده مشکل پزشکی جدیتری باشد، به طوری که شایعترین علامت وجود تومور خوشخیم عصب شنوایی یا بیماری مِنیر (بیماری منیر در اثر بالا رفتن فشار گوش داخلی رخ داده و سبب سرگیجه و افت شنوایی میشود) است. از سوی دیگر، کاهش شنوایی حسی ـ عصبی ناگهانی با علت ناشناخته که همراه با وزوز یکطرفه باشد، نباید بدون درمان رها شود. این موارد از اورژانسهای گوش محسوب میشوند.
درمان بازآموزی وزوز گوش
روشهای درمانی پزشکی با دارو یا جراحی برای پارهای از افراد دچار وزوز گوش از سوی متخصصان گوش،گلو و بینی ارائه میشود، اما در بیشتر بیمارانی که دچار وزوز گوش نوروفیزیولوژیک هستند، جراحی مناسب نیست و دارودرمانی نیز در پارهای موارد تأثیری ندارد.
دکتر جار اللهی با بیان این مطالب میافزاید: برای دیگر درمانهای احتمالی وزوز گوش، ازجمله مصرف مکملهای گیاهی و غذایی، طب سوزنی، مغناطیس کانال گوش، اولتراسوند و لیزر شدت پایین نیز نتایج ضد و نقیضی وجود دارد و دلیل علمی قانعکنندهای برای این روشها وجود ندارد. حفظ رژیم غذایی سالم و ورزش برای همه افراد مبتلا به وزوز گوش مناسب است، اما هیچ اطلاعاتی نشان نداده است این تغییرات، الزاماً وزوز را بهتر میکند.
این متخصص شنوایی شناس با اشاره به روش درمانی موثر TRT در درمان وزوز گوش میافزاید: صوت درمانی بویژه روش TRT یکی از روشهای مؤثر و شناختهشدهای است که برای رهایی از اثرات ناخوشایند وزوز در افراد مبتلا به وزوز گوش مزمن، مطرح است.
دکتر رزمپا نیز در این باره توضیح میدهد: مصرف برخی مکملها مانند ویتامینهای گروه B نیز در درمان وزوز گوش موثر است، اما خوردن غذاهای پرادویه و پرچرب و نوشیدنیهای کافئیندار بویژه قهوه، مشکل را بیشتر میکند. اگر هم استرس شدید باعث تشدید وزوز گوش باشد به کمک رواندرمانگر و کاهش استرسها میتوان مشکل را تا حد زیادی حل کرد. از طرفی استفاده از دارو و سمعک ازجمله روشهای درمانی است، اما این احتمال وجود دارد که یک بیمار به دارو جواب دهد و بیمار دیگر به سمعک (برای کم شدن صدای وزوز) یا حتی رواندرمانی نیاز داشته باشد.
پونه شیرازی / پریسا اصولی - دانش و سلامت
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از پزشکی باشگاه خبرنگاران،صحبت کردن در مورد جرم گوش کمی مشمئزکننده به نظر میرسد. اما بد نیست بدانید این ماده چندشآور همانند سایر ترشحات بدن حقایق بسیاری را در مورد سلامتی بازگو میکند.
موم، واکس، جرم یا "سرومن" گوش از ورود گرد و خاک و میکروبها به درون مجاری گوش جلوگیری میکند. از حالت و رنگ آن میتوان حدسهایی در مورد سلامتی افراد زد.
6 نشانه ظاهری موم گوش و نکات مرتبط با آن به شرح زیر است:
1.موم آبکی و متمایل به سبز
تعریق زیاد ممکن است باعث ورود عرق به درون گوش شده و حالت آبکی به موم گوش دهد. اما اگر عرق نکردهاید، حالت آبکی و متمایل به سبز موم گوش ممکن است از عفونت گوشتان خبر دهد.
2.موم چسبناک و خشک
این حالت بین افراد با نژادهای مختلف، متغیر است. تحقیقی نشان میدهد اکثر آسیاییها دارای موم گوش خشک و اغلب مردم آفریقا یا اروپا دارای موم گوش چسبنده و آبکی هستند. مطالعات ژنتیکی نشان میدهد، حالتهای متفاوت موم گوش نوعی واکنش به شرایط محیطی است که آنها را از اجدادمان به ارث بردهایم.
3.بوی تندی از گوش خارج شود
بوی تند موم گوش ممکن است از آسیب یا عفونت گوش میانی خبر دهد. این نوع عفونت موسوم به "اوتیت مدیای مزمن" (chronic otitis media) با علائمی چون بوی نامطبوع جرم گوش و سوت کشیدن و احساس گرفتگی درون گوش شناخته میشود. همچنین فرد ممکن است در حفظ تعادل خود دچار مشکل شود.
4.خروج موم از گوش قابل رویت باشد
پارگی یا عفونت پرده گوش منجر به تشکیل ضایعات پوستی روی پرده گوش میشود که "کلستئاتوم" (Cholesteatoma) نام دارد. این ضایعاتِ شبیه کیست به شکل جرم و کثیفی از گوش بیرون زده و باعث درد و گرفتگی مجرای گوش میشوند.
5.حجم موم گوش کاهش یابد
گاهی ممکن است مقدار جرم گوش بسیار کم به نظر برسد. این حالت به احتمال بسیار پایین بیماری "کراتیتیس" را نشان میدهد که به موجب آن، بافت سخت کراتیت مانع خروج موم از گوش شده و باعث درد و احساس گرفتگی در گوش میشود.
6.موم گوش در حالت پوسته پوسته
موم گوش با بالا رفتن سن و سال ممکن است حالت خشک و پوسته پوسته به خود بگیرد. اصولاً دلیل پوسته شدن موم گوش کمکاری غدههای بدن هنگام پیری است. در چنین حالتی هیچ خطری سلامتیتان را تهدید نمیکند.
منبع: Prevention.com
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از ایسنا ، پزشکان برزیلی دریافتند افرادی که دچار عارضه وز وز گوش هستند میتوانند با اسپری کردن هورمون اکسیتوسین معروف به هورمون "عشق" در داخل بینی این مشکل را کنترل کنند.
اکسیتوسین به دلیل اینکه ارتباطهای اجتماعی را تقویت میکند به هورمون عشق شناخته شده است و همچنین میتواند در رفع صداهای آزاردهنده در گوشها موثر باشد.
دکتر "آندریا آزودو" محقق ارشد این مطالعه گفت: هورمون اکسی توسین در مغز و گوش کنشهایی دارد که به درمان وز وز گوش کمک میکند. هرچند هنوز مشخص نیست که چگونه این هورمون به درمان وز وز گوش کمک میکند اما به نظر میرسد اکسی توسین در تنظیم مایع موجود در گوش داخلی تاثیر گذار است و بخشی از مغز را که مسئول تولید دوپامین است تحت تاثیر قرار میدهد.
به گزارش ساینس ورلد ریپورت، همچنین اگرچه هورمون اکسی توسین خطری برای فرد ندارد اما تاثیرات طولانی مدتی که ممکن است داشته باشد هنوز مشخص نیست. هر چند به گفته آزودو در طول انجام مطالعه عوارض جانبی ناشی از آن روی افراد مشاهده نشد. با این حال لازم است مطالعات بیشتری برای مشخص شدن نقش هورمون اکسی توسین در درمان وز وز گوش انجام شود.