در حالی که علل ایجاد کننده نفخ متفاوت است و به همین دلیل شاید گاهی علل مهم نفخ نادیده گرفته شود. از طرف دیگر، هر تورمی ناشی از نفخ شکم نیست و ممکن است علل دیگری داشته باشد. به همین دلیل هم متخصصان توصیه میکنند هنگام روبه‌رو شدن با نفخ شکم و البته در صورتی که ادامه پیدا کند و آزاردهنده باشد، به دنبال پیدا کردن علت آن باشید تا بتوانید روند درمان را پیگیری کنید.
اغلب افراد تصور میکنند نفخ شکم فقط در معده اتفاق می‌افتد در حالی که به گفته دکتر ستار جعفری، نفخ شکم ممکن است در معده، روده کوچک یا روده بزرگ ایجاد شود. این فوق‌تخصص بیماریهای گوارش در گفتوگو با جام‌جم در تعریف نفخ شکم، چنین توضیح می‌دهد: به وجود هوا در دستگاه گوارش نفخ گفته میشود و زمانی که تجمع بیش از حد هوا در معده یا روده کوچک و بزرگ وجود داشته باشد می‌گوییم فرد دچار نفخ شکم شده است. البته نباید تصور کرد وجود گاز در هر شرایطی نشانه نفخ شکم است چون به گفته این پزشک متخصص، هر انسان سالمی هر روز به طور طبیعی 10 تا 20 مرتبه دفع گاز خواهد داشت.
وی می‌افزاید: علاوه بر هوایی که هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن وارد دستگاه گوارش خواهد شد، همیشه مقداری هوا در دستگاه گوارش انسان تولید میشود و نفخ شکم را ایجاد می‌کند. بنابراین نباید این موضوع را فراموش کنیم که قسمت عمده هوا و نفخی که ایجاد میشود ناشی از تولید گاز در دستگاه گوارش و حاصل تخمیر و هضم غذاهاست. اما مقداری از این نفخ هم ناشی از بلع هواست؛ به این معنی که هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن ممکن است مقداری هوا وارد دستگاه گوارش شود و نفخ ایجاد کند.
در این میان، خیلی‌ها تصور میکنند تورم شکم و برجسته شدن آن فقط نشانه نفخ است و عامل دیگری نمی‌تواند در این موضوع نقش داشته باشد. دکتر ستاری اما می‌گوید: زمانی که فرد با احساس تورم و برجسته شدن شکم به پزشک مراجعه می‌کند، ابتدا حتما باید اطمینان پیدا کنیم این تورم ناشی از نفخ است، زیرا گاهی عوامل دیگری هم میتواند همین نشانه‌ها را ایجاد کند. به عنوان نمونه گاهی ممکن است آب آوردن شکم با نفخ اشتباه گرفته شود و به همین دلیل پزشک حتما باید این موضوع را بررسی کند.
علل نفخ
همانطور که گفته شد، خیلی‌ها به محض اینکه احساس میکنند دچار نفخ شده‌اند به غذاهایی که نفاخ است فکر میکنند و با حذف آنها از وعده غذایی‌شان می‌خواهند وضع بهتری پیدا کنند. دکتر ستاری در این باره می‌گوید نفخ شکم میتواند علل زیادی داشته باشد و براساس اینکه کدام قسمت از دستگاه گوارش درگیر شده است، علل متفاوت خواهد بود.
وی با اشاره به عوامل موثر در ایجاد نفخ معده، یادآور میشود: تند و با عجله غذا خوردن و صحبت کردن هنگام صرف غذا باعث میشود همراه بلع غذا مقداری هم هوا وارد دستگاه گوارش شده و نفخ ایجاد شود. سیگار کشیدن و جویدن زیاد آدامس هم از دیگر عواملی است که در ایجاد نفخ معده موثر خواهد بود.
این فوق‌تخصص بیماریهای گوارش در ادامه توضیح می‌دهد: انسداد خروجی معده و التهاب‌های معده هم میتواند زمینه‌ساز بروز نفخ شود. بنابراین زمانی که معده به دلیل مصرف داروها یا میکروب‌های معده دچار التهاب میشود، ممکن است عملکرد معده با اختلال روبه‌رو شده و نفخ ایجاد کند. ریفلاکس و برگشت اسید معده به سمت مری هم میتواند باعث التهاب و نفخ معده شود.
همانطور که گفته شد، نفخ شکم میتواند در قسمت‌های دیگری به غیر از معده هم اتفاق بیفتد و دکتر جعفری درباره علل ایجاد نفخ در این بخش‌ها می‌گوید: ایجاد نفخ در روده باریک به علل متعددی ارتباط پیدا می‌کند و بیماریهای این قسمت از بدن نیز میتواند به ایجاد نفخ منجر شود.
وی یادآور میشود: هر عاملی که باعث بروز اختلال در ساختمان و حرکت روده شود، میتواند موجب پرشدن روده و اختلال حرکتی و در نتیجه زمینه‌ساز بروز نفخ شود. به عنوان نمونه، انسداد روده و تاخیر در حرکت غذا و مایعات یکی از عوامل زمینه‌ساز نفخ است.
به گفته این فوق‌تخصص گوارش، روده باریک اصلی‌ترین قسمت هضم و جذب غذاست و به همین دلیل اگر دچار بیماری‌هایی شود که نتواند غذا را هضم و جذب کند، مشکلاتی مانند نفخ ایجاد خواهد شد.
گاهی آنزیم‌های هضم و جذب بعضی از غذاها در بدن فرد وجود ندارد و همین وضع میتواند زمینه‌ساز بروز نفخ شود. به عنوان مثال، بعضی افراد که آنزیم هضم و جذب شیر در بدن‌شان وجود ندارد، با مصرف این ماده غذایی دچار نفخ خواهند شد. علاوه بر این، هر عاملی که باعث افزایش تعداد باکتری‌هایی شود که به طور طبیعی در بدن وجود دارد، با بیشتر شدن میزان تولید گاز در روده، زمینه‌ساز بروز نفخ میشود. اختلال حرکتی روده باریک هم به هر علتی که اتفاق بیفتد، میتواند در ایجاد نفخ اثرگذار باشد.
وی ادامه می‌دهد: شایع‌ترین بیماری که باعث بروز نفخ با منشأ روده بزرگ میشود، یبوست است و کسانی که دچار یبوست هستند، معمولا دچار نفخ هم می‌شوند. التهاب و انسداد روده بزرگ هم از دیگر عواملی است که در ایجاد نفخ شکم موثر خواهد بود.
به گفته این فوق‌تخصص گوارش، بیماریهای دیگری هم وجود دارد که به طور مستقیم با معده و روده ارتباط پیدا نمی‌کند، اما میتواند باعث بروز نفخ شود. به عنوان مثال، بعضی از خانم‌ها به دلیل نوسان هورمون‌ها در زمان قاعدگی ممکن است نفخ داشته باشند.
نشانه‌های نفخ متفاوت است
کسانی که دچار بیماریهای معده هستند، معمولا در قسمت‌های بالای شکم احساس نفخ میکنند و به گفته دکتر جعفری در دفع و اجابت مزاج چندان مشکلی نخواهند داشت. این افراد بیشتر احساس پر بودن سر دل دارند و بالای ناف‌شان احساس نفخ میکنند.
وی می‌افزاید: کسانی که روده باریک و روده بزرگ‌شان دچار مشکل است نیز دور ناف و پایین شکم‌شان احساس نفخ خواهند داشت، اما به طور کلی تمام این افراد با احساس نفخ و گاهی هم با درد شکم به پزشک مراجعه میکنند.
کدام نفخ‌ها خطرناک است؟
از نظر بسیاری از افراد، نفخ مشکل مهمی به حساب نمی‌آید و هیچ خطری هم ندارد. دکتر جعفری اما با اشاره به علائم خطر، می‌گوید: کسانی که بتازگی دچار نفخ شکم شده‌اند، حتما باید با پزشک در این‌باره مشورت کنند. علاوه بر این، کاهش وزن و کاهش اشتها همراه با نفخ نیز از دیگر علائمی است که به بررسی و پیگیری نیاز دارد.
وی یادآور میشود: افرادی که به طور ناگهانی دچار یبوست یا اسهال می‌شوند یا الگوی اجابت مزاج‌شان تغییر می‌کند نیز باید به پزشک مراجعه کنند و در این زمینه با او مشورت داشته باشند. دردهای شدید شکمی، تهوع، استفراغ، وجود خون در مدفوع و بروز کم خونی همراه با نفخ نیز از دیگر علائم مهمی است که باید درباره آنها با پزشک صحبت شود.
دکتر جعفری با بیان این موارد، خاطرنشان می‌سازد: در صورتی که این علائم وجود داشته باشد، به هیچ عنوان نباید خودسرانه از روش‌های درمان خانگی کمک بگیرید، چون چنین روش‌هایی ممکن است تشخیص بیماری زمینه‌ساز نفخ را به تاخیر بیندازد.
احساس نفخ را بهبود ببخشید
در صورتی که هیچ یک از نشانه‌های خطر وجود نداشته باشد، گاهی می‌توان از روش‌های خانگی برای درمان نفخ کمک گرفت، اما پیش از آن باید عوامل زمینه‌ساز نفخ شکم را برطرف کرد. دکتر جعفری ضمن بیان این مطلب، می‌افزاید: مصرف بعضی از غذاها باعث نفخ شکم میشود و به همین دلیل در اولین قدم باید مصرف این غذاها را کاهش داد. علاوه بر این، توصیه میشود برای کاهش نفخ شکم، آهسته غذا بخورید و هنگام صرف غذا صحبت نکنید. همچنین خوب است مقدار کمتری غذا در وعده‌های بیشتر مصرف شود.
این فوق‌تخصص گوارش، توضیح می‌دهد: مصرف بیش از اندازه کربوهیدرات‌ها یعنی مواد نشاسته‌ای و قندی نیز یکی از عوامل موثر در ایجاد نفخ است. مصرف غذاهای چرب هم باید به حداقل برسد، چون چربی از جمله موادی است که خروج غذا را از معده به تاخیر می‌اندازد و به همین دلیل باید مصرف این نوع غذاها کمتر شود. وی تاکید می‌کند: در صورتی که نفخ شکم با چنین روش‌هایی بهبود پیدا نکند، حتما باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
نیلوفر اسعدی‌بیگی / گروه سلامت
البته ناگفته نماند برخی بیماری‌ها نیز ممکن است با عوارضی چون خارش گوش همراه باشد که تشخیص درست آنها به درمان موثر این عارضه آزاردهنده کمک می‌کند.
دکتر مهدی خواجوی، متخصص گوش و حلق و بینی بااشاره به عوامل موثر در بروز خارش گوش می‌گوید: حساسیت‌های پوستی گوش خارجی و مخاط بینی و گلو، بیماریهای مختلف پوستی مثل اگزما، پسوریازیس، عفونت‌های میکروبی و قارچی، تماس با مواد محرک و شیمیایی، تومور‌های گوش، ورود جسم خارجی به گوش، خشکی پوست، تغییر مقدار و نوع واکس گوش، شوره سر و گوش، خشکی هوا، آلرژی بینی و سرماخوردگی، سینوزیت و نیز عوامل عصبی و روحی به بروز خارش در گوش منجر میشود.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتوگو با جام‌جم تاکید می‌کند: با افزایش سن به علت تغییرات پوستی و خشک‌تر شدن پوست و افزایش بیماریهای مرتبط با آن، خارش گوش بیشتر میشود. در خانم‌ها نیز این عارضه با تغییرات هورمونی و حساس‌تر بودن از نظر روحی بیشتر دیده میشود. در کودکان نیز معمولا آلرژی‌های پوستی تنفسی، عفونت‌ها و ورود جسم خارجی عامل خارش است.
مجرای گوش خارجی کانالی به طول سه سانتی‌متر و با قطر حدود هشت تا 9 میلی‌متر با کمی خمیدگی است. این مجرا به طور طبیعی با ماده‌ای چرب به‌نام جرم یا واکس ترشح شده از طریق مجرای گوش پوشانده شده است که بتدریج با حرکت فک هنگام جویدن و تکلم خارج میشود. نکته مهم اینجاست که وجود جرم به میزان معمول در گوش طبیعی و برای سلامت لازم است؛ چراکه مانع رشد قارچ و باکتری و ورود اجرام خارجی به گوش شده و نیز از رسیدن رطوبت هنگام استحمام و شنا به پوست مجرا جلوگیری می‌کند. به همین دلیل متخصصان گوش و حلق و بینی همیشه بر پرهیز از خشک کردن و پاک کردن گوش تاکید میکنند. درواقع، خارش گوش نیز بر اثر خشک بودن و تحریک پوست مجرای خارجی گوش از سوی خود فرد ایجاد میشود.
با خارش گوش چه کنیم؟
به گفته دکتر خواجوی، تشخیص دقیق علت خارش گوش با معاینه از سوی پزشک مشخص میشود، ولی در صورتی که خارش همراه کم‌شنوایی، درد، پری گوش و ترشح باشد احتمال ابتلا به دیگر بیماریهای گوش میانی و خارجی نیز مطرح میشود.
رئیس انجمن جراحان گوش و گلو و سر و گردن ایران می‌افزاید: رعایت نکردن بهداشت فردی و پوست ممکن است سبب خارش شود، اما توجه داشته باشید گوش، توانایی تمیز کردن خود را دارد و نیازی به تمیز کردن نیست. بر این اساس، هیچ وسیله‌ای را نباید برای خاراندن وارد گوش کرد. فقط در صورتی که خارش گوش همراه با کم‌شنوایی، سنگینی، ترشح یا خونریزی از گوش باشد حتما نیاز به معاینه تخصصی دارد. به بیان دیگر، وقتی درد در گوش احساس شود، خارش آن بیش از یک هفته ادامه پیدا کند، همراه با ترشح چرکی بدبو از گوش باشد یا ناحیه دور گوش قرمز شده باشد، باید به متخصص مراجعه کرد.
پیشگیری از خارش گوش
پیشگیری از بروز خارش گوش با رعایت بهداشت فردی، خشک نگهداشتن گوش پس از استحمام، خودداری از تماس گوش با مواد شیمیایی و محرک بخصوص مواد آرایشی و از همه مهم‌تر دستکاری نکردن گوش و استفاده نکردن از گوش پاک‌کن ممکن است.
دکتر خواجوی با بیان این مطلب می‌گوید: دستکاری گوش منجر به آن میشود که بتدریج پوست کانال گوش، نازک شده و ترشحات طبیعی چرب و نرم‌کننده مجرای گوش کاهش یابد و خارش آن افزایش پیدا کند و در نتیجه عفونت‌های مختلف به آن افزوده شود.
این متخصص گوش و حلق و بینی تاکید می‌کند: دستکاری گوش باعث تشدید خارش گوش میشود. پس باید از خاراندن گوش به کمک هر وسیله خارجی پرهیز کرد. در واقع، عامل خارش گوش فقط باید با انجام معاینه از سوی متخصص گوش و حلق و بینی مشخص شده و راه درمانی مناسب برای رفع آن تجویز شود.
پونه شیرازی / گروه سلامت
البته کمردرد دوران بارداری در زنان چاق و زنانی که چند بارداری متوالی داشته‌اند یا سابقه کمردرد در بارداری‌های قبلی را داشته‌اند، بیشتر دیده میشود. از علل مهم دیگر کمردرد طی دوران بارداری، افزایش گودی کمر و افزایش وزن است، اما مسائل هورمونی هم در ایجاد این دردها نقش دارد. به طوری که کمردرد‌های بارداری حتی در سه ماهه اول که هنوز گودی کمر تشدید نشده یا اضافه بار ناشی از بزرگ شدن رحم و جنین اتفاق نیفتاده نیز دیده میشود.
دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان، دردهای سیاتیکی را در دوران بارداری شایع می‌داند و توضیح می‌دهد: اصولا دردهای ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک که یک عصب مهم ناحیه لگنی است و از به هم پیوستن چند ریشه عصبی در ناحیه کمر ایجاد میشود به دردهای سیاتیکی معروف است. از علل مهم این دردها بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای است. در این بیماری، دیسک بین‌مهره‌ای جابه‌جا شده و روی ریشه عصبی که از نخاع خارج میشود، فشار وارد می‌کند.
این متخصص در گفتوگو با جام‌جم می‌افزاید: از علل مهم تشدیدکننده کمردرد و دردهای سیاتیکی، افزایش وزن و افزایش گودی کمر است. هر دو این حالات در زمان بارداری تشدید میشود. البته در بعضی مطالعات، افزایش گودی کمر تائید نشده و محققان،علت اصلی کمردرد بارداری را ناشی از تغییراتی دانسته‌اند که در رباط‌ها و ماهیچه‌ها در زمان بارداری ایجاد میشود.
دکتر طاهره اشرف گنجویی، متخصص زنان و زایمان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در گفتوگو با جام‌جم با اشاره به این که افزایش گودی کمر موجب میشود فشار بیشتری به دیسک بین مهره‌ای وارد شده و این فشار موجب جابه‌جایی بیشتر آن و در نتیجه فشار بیشتر به ریشه عصبی میشود، می‌گوید: در واقع، افزایش گودی کمر میتواند علائم درد سیاتیکی را افزایش دهد. زیاد شدن وزن هم در کنار افزایش گودی کمر موجب بیشتر شدن دردهای سیاتیکی میشود.
عوارض کمر دردهای سیاتیکی
دردهای سیاتیکی به دردهایی می‌گویند که بر اثر تحریک عصب سیاتیک یا ریشه‌های عصبی آن در ناحیه نخاع کمری ایجاد میشود. از علل مهم این دردها، فتق دیسک بین‌مهره‌ای است. در این بیماری، دیسک بین مهره‌ای جابه‌جا شده و روی ریشه عصبی که از نخاع خارج میشود فشار وارد می‌کند.
دکتر لاهوتی با تاکید بر این که کمردرد‌های ناشی از فشار برعصب سیاتیک غالبا در مردان دیده میشود، اما در زنان و بخصوص زنان باردار نیز احتمال بروز دارد، توضیح می‌دهد: دردی که همراه با انتشار به پشت ران یا باسن باشد معمولا ناشی از تشدید فشار روی عصب سیاتیک است که با راه رفتن، از پله بالا رفتن، برخاستن از حالت نشسته به ایستاده، چرخیدن در تخت یا بلند کردن اجسام شروع میشود و در مواردی که فشار روی عصب سیاتیک زیاد باشد، همراه با بی‌حسی کشاله ران و اندام تناسلی خواهد بود که در برخی مواقع موجب کنترل نداشتن بر ادرار، مدفوع و تخلیه ادرار میشود.
هر دردی، سیاتیک نیست
به گفته دکتر لاهوتی، همه کمردرد‌های دوران بارداری ناشی از تحریک عصب سیاتیک نیست. در واقع، دردهای سیاتیکی به خودی خود، ناشی از مسائل هورمونی یا تغییرات وضعیت ستون مهره‌ها در بارداری است. با این حال این نوع دردها خطری برای حاملگی محسوب نمی‌شود و عوارض خاصی بر جنین ندارند.
این متخصص زنان و زایمان تاکید می‌کند: اما باید دانست دردهای زایمانی نیز ممکن است به صورت کمردرد تظاهرکنند. پس در هر خانمی که کمردرد دارد بخصوص اگر هنوز زمان زایمان وی فرا نرسیده است باید به فکر زایمان زود رس بود. گاهی عفونت کلیه هم به صورت کمردرد تظاهر می‌کند، ولی در این مواقع معمولا تب و علائم ادراری نیز وجود دارد.
راههای کاهش درد سیاتیکی
معمولا به منظور کاهش دردهای سیاتیکی به بارداران توصیه میشود از انجام فعالیت‌های فیزیکی شدید، خم شدن یا قدم زدن به مدت طولانی اجتناب کنند.
دکتر اشرف گنجویی با اشاره به این مطلب می‌گوید: بارداران باید سعی کنند به جای خم شدن برای برداشتن یک شیء از زمین، ابتدا به نشستن و سپس برداشتن آن شیء اقدام کنند. هنگام استراحت و نشستن نیز بهتر است به یک بالش تکیه دهند و از پوشیدن کفش پاشنه بلند اجتناب ورزند. معمولا با استراحت، گرم نگه داشتن موضع درد و در صورت لزوم مصرف مسکن، باردار احساس بهبود می‌کند. البته باید نوع مسکن و میزان مصرف آن نیز با نظر پزشک باشد.
دکتر لاهوتی در این خصوص به مادران باردار توصیه می‌کند: در تمام دوران بارداری خود از کفش‌های طبی و کفی مناسب استفاده کنند تا فشار وارد شده به پاها و ستون فقرات حین راه رفتن کم شود و مشکلات ناشی از اضافه وزن مادر، به ستون فقرات او آسیبی نزند. همچنین بهتر است مادران باردار برای مدت طولانی در یک حالت ثابت قرار نگیرند مثلا به صورت طولانی‌مدت در یک وضعیت ننشینند یا در حالت ایستاده باقی نمانند. مادرانی که در زمان خوابیدن دچار کمردرد می‌شوند نیز بهتراست هنگام خوابیدن بالشی را بین پاهای خود قرار دهند تا این درد در خواب از بین برود. همچنین بارداران باید روزانه 20 تا 30 دقیقه پیاده‌روی آرام با کفش مناسب انجام دهند. البته شدت این فعالیت‌ها باید به نحوی باشد که موجب خستگی یا تشدید دردهای مادر نشود.
این متخصص زنان و زایمان تاکید می‌کند: اگر کمردرد مادر شدید باشد و با استفاده از این روش‌ها، درد آن تسکین پیدا نکند، باید با مراجعه به یک فیزیوتراپیست ماهر و با تجربه، درد کمر را تسکین داد. البته برخی پزشکان استفاده از طب سوزنی را برای کاهش درد کمر، طی دوران بارداری مجاز می‌دانند، ولی توصیه میشود که قبل از انجام طب سوزنی در دوران بارداری، حتما با متخصص زنان مشورت شود.
توصیه‌هایی برای کاهش کمردرد بارداری
درد سیاتیک بارداری طی رشد جنین در رحم باردار ممکن است باعث ایجاد فشار روی عصب سیاتیک شود. این فشار ممکن است باعث ایجاد دردی شود که از کمر تا پا انتشار پیدا می‌کند. عمل کردن به این توصیه‌ها ممکن است به کاهش درد سیاتیک در حین بارداری کمک کند.
ـ تا جایی که می‌توانید روی پهلویی دراز بکشید که درد ایجاد نمی‌کند.
ـ سعی کنید که برای مدت طولانی نایستید.
ـ اگر باید بایستید، روی یک پا تکیه کنید و پای دیگرتان را بلند کنید و روی چیزی بگذارید تا استراحت کند.
ـ اشیای سنگین را بلند نکنید.
ـ شنا کردن را امتحان کنید.
ـ یک بالشتک گرم‌کننده یا کیسه‌یخ روی ناحیه دچار درد بگذارید.
پونه شیرازی / گروه سلامت
پاسخ مشاور: به طور کلی آمدن افکار مزاحم در ذهن انسان یکی از نشانه‌های اضطراب است و چنانچه این افکار تکرار شونده باشد، به آن وسواس فکری گفته میشود. برای حذف افکار مزاحم از ذهن لازم، است منشاء و زمان آمدن آن را به درستی بشناسید.
منشاء افکار مزاحم
منشاء افکار مزاحم در دو دسته قابل تقسیم است: الف- افکاری که مربوط به اتفاقات روزمره میشود؛ ب- افکاری که از احساسات یعنی حس ترس، گناه، خشم و مواردی از این قبیل نشأت می‌گیرد. برای رفع این افکار ابتدا باید منشاء آن را پیدا کنید؛ برای اینکه بفهمید، زیربنای این افکار کدام حس شما است، بهتر است از یک مشاور کمک بگیرید.
زمان آمدن افکار مزاحم
موضوع بعدی زمان آمدن افکار مزاحم است. این افکار بیشتر شب سراغ شما می‌آید یا صبح؟! معمولاً افکار مزاحم در دو زمان بیشتر به ذهن انسان می‌آیند، یکی شب هنگام و در زمان خواب که باعث میشود فرد دچار بی‌خوابی، اختلال خواب و یا دیدن کابوس شود و دوم در زمان کارهای نیازمند به تمرکز و یکنواخت مثل درس خواندن، رانندگی، ظرف شستن و... با بررسی این موارد می‌توانید به راهکار مناسبی برای رفع افکار مزاحم خود دست یابید. ما در ادامه چند راه حل ساده و عمومی را برای کنترل این افکار به شما پیشنهاد می‌کنیم.
راههای کنترل فکر
۱- تهیه فهرستی از افکار استرس‌زا:
روی یک برگه سفید افکار غیرمنطقی، استرس زا و بی‌فایده‌ای را که به عادت تبدیل شده و متوقف کردن آنها برای شما سخت است بنویسید؛ سپس این افکار را اولویت بندی کنید؛ یعنی ابتدا آن مواردی را که بیشتر تکرار میشود به ترتیب بنویسید و بعد از آن مواردی را که آزاردهندگی بیشتری برای شما دارند یادداشت کنید.
۲- تخلیه افکار:
گام بعدی این است که روزی یک بار در یک ساعت مشخص افکاری را که بیشتر به سراغتان می‌آیند روی کاغذ منتقل کنید. نوشتن به شما کمک می‌کند که افکارتان تخلیه شود.
۳- ریلکسیشن (تمدد اعصاب):
این روش به رفع افکار مزاحمی که ریشه در اضطراب دارند، کمک زیادی می‌کند و باعث استراحت اعضای بدن شما خواهد شد. برای این کار بهتر است لوح فشرده یا کتاب‌هایی را که در این زمینه نوشته شده است از بازار تهیه کنید.
۴- تصویرسازی فکر:
چشم‌هایتان را ببندید و موقعیتی را که احتمالاً فکر استرس زا اتفاق می‌افتد، تصویرسازی کنید البته بهتر است که این روش را با کمک یک مشاور اجرا کنید.
۵ - تکنیک توقف فکر:
هر زمان که افکار مزاحم به ذهن شما آمد، خودتان با صدای بلند فرمان «ایست» بدهید. در ابتدا این کار خیلی سخت به نظر می‌رسد، اما تکرار آن باعث میشود که به مرور حواس شما پرت شود. پس از ایست، چند نفس عمیق بکشید و به کار عادی خود ادامه دهید یا اگر امکانش وجود داشت، موقعیت خود را تغییر دهید یعنی اگر نشسته هستید، بلند شوید وچند قدم راه بروید.
۶- جانشین سازی افکار:
زمانی که فکری به ذهن شما خطور می‌کند، از خودتان بپرسید که این فکر را با چه افکار دیگری می‌توانم جایگزین کنم و یا به گفتوگو با فکرتان بنشینید. در پایان به شما توصیه میشود که در این خصوص حتماً از مشاوره حضوری بهره گیرید؛ از آنجا که ریشه افکار مزاحم اغلب در اضطراب نهفته است و اگر رفع نشود، خدای نکرده به وسواس فکری یا عملی، ترس‌های بیمارگونه، اختلال خواب یا افسردگی تبدیل میشود؛ بهتر است برای پیشگیری، مشاوره خود را آغاز کنید. (راهله فارسی، کارشناس ارشد مشاوره/خراسان)
*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر میشود.
549
به گزارش جام جم سرا ، به چنین دردی که معمولا در ناحیه جلویی و مرکزی زانو خود را نشان می‌دهد، سندرم درد جلویی (قدام) زانو گفته میشود.جالب است بدانید در تمام شغل‌هایی که مجبوریم زانوها را خم و راست کنیم خطر ابتلا به سندرم درد قدام زانو زیاد است.
دکتر عباس رحیمی، فیزیوتراپیست و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتوگو با جام‌جم با اشاره به این که علاوه بر افراد معمولی، ورزشکاران، دونده‌ها، دوچرخه‌سواران، بسکتبالیست‌ها و قایقرانان نیز در معرض این سندرم هستند، می‌گوید: افرادی که در طبقات سوم یا چهارم ساختمان‌هایی که دارای آسانسور نیستند سکونت دارند یا مشغول به کار هستند و ناگزیرند به طور مکرر در روز، مسیر پله‌های ساختمان را چند بار طی کنند بیشتر در معرض ابتلا به این سندرم هستند.
سندرم دونده‌ها را چقدر می‌شناسید؟
براساس کامل‌ترین تعریف به دردی که منشا آن کشکک و بافت‌های نرم اطرافش باشد که معمولا در ناحیه جلویی و مرکزی زانو خود را نشان می‌دهد، سندرم درد جلویی زانو گفته میشود. البته این بیماری به نام سندرم دونده‌ها نیز نامیده میشود.
به گفته این متخصص فیزیوتراپی، مهمترین علامت این سندرم، افزایش درد زمان خم شدن زانو و کم شدن یا از بین رفتن آن هنگام صاف شدن زانوست. افرادی که هنگام بالا رفتن از پله درد دارند و در پایین آمدن از پله دردشان به علت خم شدن بیشتر زانو بیشتر نیز میشود به این سندرم مبتلا هستند. البته معمولا شروع این درد تدریجی است، ولی گاهی ضربه مستقیم مانند افتادن روی زمین با سر زانو نیز موجب درد این ناحیه میشود.
چگونه به این درد مبتلا شدم؟
متاسفانه در ایران به علت فرهنگ نشستن روی زمین، نسبت بروز سندرم درد جلوی زانو بالاتر از سایر جوامع است.
دکتر رحیمی با اشاره به این که افراد پاپرانتزی یا ایکس و آنها که به طور عادتی زانویشان را خم نگه می‌دارند، بیشتر در معرض این بیماری هستند، می‌افزاید: تغییر ناگهانی نوع، زمان و شدت تمرین در ورزشکاران، ضربه مستقیم به زانو یا استفاده از کفش‌های نامناسب نیز به‌عنوان علل ابتلا به این سندرم نام برده می‌شوند.
از تشخیص تا درمان
تشخیص این سندرم بیشتر بالینی و با استفاده از MRI یا سایر روش‌های پاراکلینیکی صورت می‌گیرد.
این متخصص با اشاره به این مساله تاکید می‌کند: البته انجام رادیوگرافی در ابتدا توصیه میشود، ولی با گرفتن تاریخچه بیمار و انجام یک معاینه بالینی مناسب می‌توان تشخیص را قطعی کرد.
وی می‌افزاید: روند درمان نیز ابتدا با استراحت و در صورت درد شدید استفاده از یخ به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه و نیز استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی البته با تجویز پزشک صورت می‌گیرد. مراجعه همزمان به فیزیوتراپی، حداقل به مدت ده جلسه و انجام ورزش‌های تجویز شده ازسوی او و خودداری ازعواملی که باعث بدتر شدن و ایجاد درد میشود اساس درمان را تشکیل می‌دهند. بی‌شک در صورتی که با درمان‌های ذکر شده بیمار همچنان از درد آزاردهنده رنج ببرد جراحی برای آزاد کردن بافت‌های درگیر انجام میشود.
خطر ابتلا به آرتروز با بی‌توجهی به درمان
بی‌شک، بروز درد مهمترین علت ناراحتی بیمار مبتلا به سندرم درد جلوی زانو است، ولی ادامه این مشکل و بی‌توجهی به درمان به ویژه اگر با مشکلات مادرزادی مثل پای پرانتزی یا ایکس همراه باشد، به نرم شدن غضروف زیر کشکک زانو و ساییدگی آن (کندومالاسی) منجر میشود.
دکتر رحیمی با اشاره به این مطلب هشدار می‌دهد: در صورت درمان نکردن سندرم درد قدام زانو، فرد به درجات مختلف دچار کندومالاسی میشود که همان آرتروز جوانان است. درمان نکردن این بیماری و ابتلا به درجات بالای کندرومالاسی باعث تخریب غضروف زیر کشکک میشود و فرد را مستعد آرتروز مفصل کشککی ـ رانی می‌کند. در ادامه نیز به علت ارتباط عملکردی این مفصل با مفصل اصلی زانو، فرد به آرتروز زانو مبتلا میشود که مشکلات بزرگ‌تری برای وی به دنبال خواهد آورد.
پونه شیرازی - روزنامه جام جم
به گزارش جام جم سرا ، خارپاشنه نوعی رسوب کلسیمی است که باعث تشکیل نوعی برآمدگی استخوانی زیر استخوان پاشنه میشود. در تصویربرداری اشعه ایکس، خارپاشنه به حدود 5/1 سانتی‌متر نیز می‌رسد. در اغلب موارد، خارپاشنه دردی به همراه ندارد ولی در مواردی هم ممکن است درد پاشنه پا را ایجاد کند. خارپاشنه در واقع التهاب بافت اتصالی کف پاست که در ناحیه کف پا امتداد می‌یابد و استخوان پاشنه را به قسمت برجسته پا وصل می‌کند.
درمان خارپاشنه معمولا ورزش، استفاده از کفش‌های طبی، داروهای ضدالتهابی و تزریق کورتیزون است. درصورتی که این درمان‌ها وضعیت فرد را بهبود نبخشد، پزشکان عمل جراحی را توصیه میکنند.
خارپاشنه چگونه به وجود می‌آید؟
خارپاشنه زمانی رخ می‌دهد که رسوبات کلسیمی در زیر استخوان پاشنه تشکیل میشود، اما شکل‌گیری این خار چندماهی به طول می‌انجامد. خارپاشنه اغلب به دلیل فشار وارد بر ماهیچه‌های پاشنه پا و رباط‌ها، کشش ایجاد شده در کف پا و پارگی مداوم غشای پوشش دهنده کف پا ایجاد میشود. خارپاشنه اغلب در میان ورزشکارانی دیده میشود که فعالیت‌های ورزشی‌ای چون دویدن و پرش را انجام می‌دهند.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
افرادی که از ناهنجاری‌های پا هنگام راه رفتن رنج می‌برند بیشتر در معرض خطر ابتلا به خارپاشنه قرار دارند. این ناهنجاری‌ها فشار بیش از حدی را به استخوان پاشنه، رباط‌ها و اعصاب نزدیک پاشنه وارد می‌کند. دویدن یا پرش روی سطوح سخت، استفاده از کفش‌های نامناسب یا قرار گرفتن پا داخل کفش به شکلی نادرست بویژه در افرادی که از صافی کف پا رنج می‌برند، وزن بالا و چاقی ازجمله عواملی است که احتمال بروز خارپاشنه را تشدید می‌کند. از سوی دیگر، مشکلات دیگری هم وجود دارند که مشکل التهاب کف پا را ایجاد میکنند که عبارتند از:
ـ افزایش سن که به مرور از انعطاف‌پذیری استخوان کف پا جلوگیری می‌کند و رفته‌رفته بالشتک چربی پا را که نقش محافظتی ایفا می‌کند، نازک می‌کند.
ـ مبتلایان به دیابت
ـ افرادی که سنگینی وزن خود را ساعت‌های طولانی روی یکی از پاها می‌اندازند.
ـ صافی کف پا یا قوس بیش از حد پا
علائم خارپاشنه را بشناسید
خارپاشنه معمولا علامت مشخصی ندارد ولی در برخی موارد درد متناوب یا درد مزمن بویژه هنگام راه رفتن، پریدن و دویدن و در صورت وجود التهاب کف پا احساس میشود. در واقع، درد ناشی از خارپاشنه به دلیل خار ایجاد شده نیست بلکه بیشتر به دنبال آسیب بافت نرم اطراف خارپاشنه رخ می‌دهد. برخی درد ناشی از خارپاشنه را به فرو رفتن چاقو در پاشنه پا بویژه صبح‌ها هنگام برخاستن از خواب توصیف میکنند که به مرور از درد آن کاسته میشود، اما این درد بعد از نشستن‌های طولانی‌مدت و سپس ایستادن بار دیگر برمی‌گردد.
درمان‌های غیرجراحی خارپاشنه
درد ناشی از خارپاشنه معمولا به دنبال استراحت بهبود نمی‌یابد. راه رفتن طولانی‌مدت بعد از خواب شبانه، به دلیل ایجاد کشیدگی در پاشنه پا درد شدیدی را ایجاد می‌کند و فرد در پاشنه پا احساس کشیدگی یا فشار می‌کند، اما این درد با راه رفتن بیشتر کاهش می‌یابد ولی بار دیگر با استراحت طولانی‌مدت یا راه رفتن شدید، عود می‌کند.
بنابراین محققان توصیه میکنند در صورتی که بیشتر از یک ماه از درد پاشنه پا رنج می‌برید، حتما با پزشک مشورت کنید. پزشک ممکن است در صورت معاینه و مشاهده خارپاشنه، از برخی درمان‌های محتاطانه برای کاهش دردها استفاده کند که از این میان می‌توان به ورزش‌های کششی، تجویز کفش‌های طبی و مناسب، باندبستن روی ناحیه پاشنه برای استراحت دادن به ماهیچه‌ها و تاندون‌ها، استفاده از کفی‌های مناسب پا و درمان‌های فیزیکی اشاره کرد. علاوه بر این، خارپاشنه ممکن است در مواردی به درمان‌های دارویی نیز پاسخ دهد. بنابراین شما می‌توانید هنگام درد از قرص‌هایی چون استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده کنید. در بسیاری موارد، به کار بردن یکی از ابزارهای طبی کاربردی میتواند علت ایجادکننده درد پاشنه و درد ناشی از آن را اصلاح کند. در برخی موارد نیز تزریق کورتیکواستروئیدها میتواند تورم ایجاد شده در آن ناحیه را کاهش دهد.
درمان جراحی
بیش از 90 درصد مبتلایان به خارپاشنه با درمان‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند، اما چنانچه این قبیل درمان‌ها و داروها نتوانند علائم بیماری را بعد از گذشت 9 تا 12 ماه کاهش دهند، عمل جراحی برای کاهش درد و بازیابی توان راه رفتن در بیماران ضروری خواهد بود. معمولا عمل‌های جراحی که به منظور درمان خارپاشنه مورد استفاده قرار می‌گیرد، برداشتن خارپاشنه و برداشتن نوار پیوندی کف پا را شامل میشود.
البته پیش از عمل جراحی، انجام تست‌ها و آزمایش‌هایی لازم است تا فرد مناسب عمل تشخیص داده شود و انجام توصیه‌های بعد از عمل نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. پزشک به بیمار توصیه می‌کند بعد از عمل، روی محل مورد نظر کمپرس یخ بگذارد و از سوی دیگر، اعمال فشار روی آن نقطه و بالا نگهداشتن پا نیز توصیه میشود. در برخی موارد، لازم است بیمار از بانداژ، آتل، گچ، کفش‌های جراحی، چوب‌های زیربغل یا عصا بعد از عمل استفاده کند.
عمل جراحی نیز ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد. درد عصبی، عود درد پاشنه، بی‌حسی دائمی ناحیه‌ای که عمل شده، عفونت و ایجاد جای زخم در نقطه مورد نظر از عوارض احتمالی عمل جراحی به شمار می‌روند. علاوه بر این، با برداشتن نوار پیوندی کف پا احتمال برهم خوردن تعادل، انقباضات پا، شکستگی و کشیدگی تاندون نیز وجود دارد.
چه کنیم خارپاشنه سراغمان نیاید؟
از آنجا که بهترین راه درمان، پیشگیری است، پزشکان توصیه میکنند پیش از این که بخواهیم به فکر درمان باشیم، بهتر است با رعایت اصول بهداشتی، مانع بروز خارپاشنه شویم. یکی از بهترین راههای پیشگیری از ایجاد خارپاشنه، پوشیدن کفش‌هایی است که بتواند فشار وارده به پاشنه پا را جذب کند، قسمت میانی کفش محکم باشد و بتواند از پاشنه پا حمایت کند و آن را محکم نگه دارد. سعی کنید برای هر فعالیتی کفش مناسبی را انتخاب کنید تا به پاشنه پایتان فشار بیش از حد وارد نشود. پیش از شروع فعالیت، بدن را گرم کرده و از نرمش‌های کششی استفاده کنید. همچنین از پوشیدن کفش‌هایی که در ناحیه پاشنه و کف پا، سایش زیادی ایجاد میکنند خودداری کنید. در صورتی که از اضافه وزن رنج می‌برید، کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده‌آل میتواند از بروز خارپاشنه جلوگیری کند.
ضمیمه چاردیواری
به گزارش جام جم آنلاین، در واقع، بدن از طریق ایجاد این صداهای ناخوشایند با ما ارتباط برقرارمی کند. هرچند در بسیاری موارد، این صداها حکایت از مشکل عمده‌ای ندارند، اما در صورت تداوم باید از نظرپزشکی بررسی شوند.
سکسکه
هر گونه انسداد در روند طبیعی تنفس باعث انقباض دیافراگم و ایجاد سکسکه میشود. سکسکه اساسا بر اثر تحریک عصب واگ یا عصب فرنیک که عضله دیافراگم را کنترل می‌کند، ایجاد میشود. هیجان، غذای سنگین یا برخی داروهای خاص معمولا عامل این تحریک است. باتوجه به اینکه مقادیر بیشتر دی‌اکسیدکربن، دیافراگم را از حالت انقباض خارج می‌کند، نگه داشتن نفس برای مدت کوتاه سکسکه را رفع می‌کند؛ اما ادامه یافتن سکسکه بیشتر از 48 ساعت ـ بویژه اگر با تنگی نفس و درد همراه باشد ـ میتواند از علائم سکته مغزی باشد و نباید نادیده گرفته شود.
وز وز گوش
صدای خفیفی که معمولا به شکل وز وز، پس از گوش دادن طولانی مدت به صداهای بلند در گوش احساس میشود، کاملا طبیعی است، اما احساس وجود این صدا به طور مکرر میتواند نشانه تنیتوس یا صدای مغز باشد. تنیتوس معمولا بر اثر عفونت یا آسیب گوش ایجادمی شود. به طور طبیعی، گوش‌ها با دریافت صداها علائمی را به مغز ارسال میکنند، اما در تنیتوس، این علائم پیوسته ارسال می‌شوند. اگر صدای وز وز گوش با درد و سرگیجه همراه است، با پزشک مشورت کنید.
ترق تروق مفاصل
شکستن مفاصل ـ عملی که در آن حباب‌های هوای موجود در مفاصل با ایجاد صدا آزاد می‌شوند ـ برخلاف تصور عمومی باعث ایجاد آرتروز نمی‌شود. دلیل ایجاد این صداها در مفاصل کاملا روشن نیست، اما باور عمومی این است که کشیده شدن رباط‌ها و فشرده شدن حباب‌های نیتروژن در فضاهای بین مفاصل عامل ایجاد این صداهاست. اگر این صداها کم‌کم حالت قژقژ پیداکنند می‌توانند از علائم مراحل اولیه استئو آرتریت باشد و بهتر است درباره آنها با پزشک مشورت کنید.
سوت زدن بینی
معمول‌ترین علت ایجاد این صدا، انسداد مسیرهای تنفسی به دلیل وجود مخاط اضافی در این مسیرهاست، اما گاهی اوقات این صدای ناخوشایند به دلیل تروما یا شکستگی بینی یا پارگی غضروف ایجاد میشود که در این صورت باید هرچه زودتر با پزشک مشورت کرد.
به گزارش جام جم آنلاین، در واقع، بدن از طریق ایجاد این صداهای ناخوشایند با ما ارتباط برقرارمی کند. هرچند در بسیاری موارد، این صداها حکایت از مشکل عمده‌ای ندارند، اما در صورت تداوم باید از نظرپزشکی بررسی شوند.
سکسکه
هر گونه انسداد در روند طبیعی تنفس باعث انقباض دیافراگم و ایجاد سکسکه میشود. سکسکه اساسا بر اثر تحریک عصب واگ یا عصب فرنیک که عضله دیافراگم را کنترل می‌کند، ایجاد میشود. هیجان، غذای سنگین یا برخی داروهای خاص معمولا عامل این تحریک است. باتوجه به اینکه مقادیر بیشتر دی‌اکسیدکربن، دیافراگم را از حالت انقباض خارج می‌کند، نگه داشتن نفس برای مدت کوتاه سکسکه را رفع می‌کند؛ اما ادامه یافتن سکسکه بیشتر از 48 ساعت ـ بویژه اگر با تنگی نفس و درد همراه باشد ـ میتواند از علائم سکته مغزی باشد و نباید نادیده گرفته شود.
وز وز گوش
صدای خفیفی که معمولا به شکل وز وز، پس از گوش دادن طولانی مدت به صداهای بلند در گوش احساس میشود، کاملا طبیعی است، اما احساس وجود این صدا به طور مکرر میتواند نشانه تنیتوس یا صدای مغز باشد. تنیتوس معمولا بر اثر عفونت یا آسیب گوش ایجادمی شود. به طور طبیعی، گوش‌ها با دریافت صداها علائمی را به مغز ارسال میکنند، اما در تنیتوس، این علائم پیوسته ارسال می‌شوند. اگر صدای وز وز گوش با درد و سرگیجه همراه است، با پزشک مشورت کنید.
ترق تروق مفاصل
شکستن مفاصل ـ عملی که در آن حباب‌های هوای موجود در مفاصل با ایجاد صدا آزاد می‌شوند ـ برخلاف تصور عمومی باعث ایجاد آرتروز نمی‌شود. دلیل ایجاد این صداها در مفاصل کاملا روشن نیست، اما باور عمومی این است که کشیده شدن رباط‌ها و فشرده شدن حباب‌های نیتروژن در فضاهای بین مفاصل عامل ایجاد این صداهاست. اگر این صداها کم‌کم حالت قژقژ پیداکنند می‌توانند از علائم مراحل اولیه استئو آرتریت باشد و بهتر است درباره آنها با پزشک مشورت کنید.
سوت زدن بینی
معمول‌ترین علت ایجاد این صدا، انسداد مسیرهای تنفسی به دلیل وجود مخاط اضافی در این مسیرهاست، اما گاهی اوقات این صدای ناخوشایند به دلیل تروما یا شکستگی بینی یا پارگی غضروف ایجاد میشود که در این صورت باید هرچه زودتر با پزشک مشورت کرد.