مجله مطالب خواندنی

سبک زندگی، روانشناسی، سلامت،فناوری و ....

مجله مطالب خواندنی

سبک زندگی، روانشناسی، سلامت،فناوری و ....

مابعدالطبیعه‌ی اخلاق از نظر مطهری

[ad_1]
سازوکارهای حمایتی از تربیت کودک در آموزه‌های دینی با تأکید بر سیره‌ی رضوی

سازوکارهای-حمایتی-از-تربیت-کودک-در-آموزه‌های-دینی-با-تأکید-بر-سیره‌ی-رضویکودکان سرمایه‌های انسانی هر جامعه، هستند که تربیت و حمایت از آنان ضرورت دارد. از این رو شارع و به تبع ادامه ...

خداشناسی در روایت‌های امام رضا (علیه السلام)

خداشناسی-در-روایت‌های-امام-رضا-(علیه-السلام)از اساسی ترین و ریشه‌ای‌ترین اعتقادهای یک مسلمان، توحید است که پیامبران الهی و اوصیاء آنها برای تقویت ادامه ...

عنصر محبت در فرهنگ رضوی

عنصر-محبت-در-فرهنگ-رضویعنصر محبت در دنیای امروز یکی از گمشده‌های بشر و نواقص جوامع بشری است. با توسعه‌ی زندگی صنعتی و اشتغال‌های ادامه ...

ضحاک، افراسیاب، دیو سفید و رستم در شاهنامه

ضحاک-افراسیاب-دیو-سفید-و-رستم-در-شاهنامه- تفکیک شخصیتهای اهورایی و اهریمنی و ایرانی و انیرانی و شخصیتهای نیمه ایرانی و نیمه انیرانی و نیز شخصیتهای ادامه ...

چاپ‌‌های معتبر شاهنامه

چاپ‌‌های-معتبر-شاهنامه1) چاپ «تورنر ماکان» براساس نسخ متعدد. 2) چاپ «ژول مول» براساس نسخ متعدد. 3) چاپ «ژان اگوست وولرس»: بر ادامه ...

دامنه‌ی تأثیر و نفوذ فردوسی در زبان و ادب فارسی

دامنه‌ی-تأثیر-و-نفوذ-فردوسی-در-زبان-و-ادب-فارسیقراین مختلف نشان می‌دهد که از آغاز نشأت شعر فارسی دری تا روزگار فردوسی دو جریان در شعر فارسی وجود داشت، ادامه ...

ایران در شاهنامه

ایران-در-شاهنامهاین قبیل اشعار که از وجود آرمان و سنت تشکیل و تکوین قومیت و ملیت «ایران»، البته با تفاوت‌های مشخص و گاهی ادامه ...

آرمان اساسی و جهان‌بینی فردوسی در شاهنامه

آرمان-اساسی-و-جهان‌بینی-فردوسی-در-شاهنامهآرمان مبارزه‌ی دائم نیکی و بدی بزرگ‏ترین رشته‌ی حکمت‌آمیز سرتاسر شاهنامه، بخصوص قسمت اساطیری و پهلوانی ادامه ...

تراژدی و حماسه و داستانهای عشقی در شاهنامه

تراژدی-و-حماسه-و-داستانهای-عشقی-در-شاهنامهدر شاهنامه در چهارچوب حماسهای بزرگ چند تراژدی و چند اثر غنایی و چند حماسه‌ی تمام عیار روایت شده که هر ادامه ...


[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع

مابعدالطبیعه‌ی اخلاق از نظر مطهری مابعدالطبیعه‌ی اخلاق از نظر مطهری


ادامه مطلب ...

مکارم اخلاق خورشید هشتم!

[ad_1]

امام رضا علیه السلام فرمود: مومن واقعى نیست ، مگر آن که سه خصلت در او باشد : سنتى از پروردگارش و سنتى از پیامبرش و سنتى از امامش . اما سنت پروردگارش ، پوشاندن راز خود است ، اما سنت پیغمبرش ، مدارا و نرم رفتارى با مردم است ، اما سنت امامش صبر کردن در زمان تنگدستى و پریشان حالى است . (اصول کافى ، ج 3 ، ص 339)

فرآوری: آمنه اسفندیاری ـ بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

امام رضا علیه السلام


حضرت علی بن موسی الرضا (علیهما السلام) مانند دیگر پیشوایان معصوم علیهم السلام به زیور فضایل اخلاقی و کمالات نفسانی آراسته و از هر گونه زشتی و پلیدی و رذایل اخلاقی منزه بوده و البته در این راه گفتار و رفتارش الگو و سرمشق دیگران بود. ما در این نوشتار به بیان برخی از مصداقهای این فضائل می پردازیم:

بکار نگرفتن مهمان

مهمانی بر امام رضا علیه السلام وارد شد، حضرت نزد او نشسته بود و با وی صحبت می کرد به گونه ای که بخشی از شب را با یکدیگر می گذراندند، در این هنگام چراغ روشنائی دارای مشکل و خرابی شد. مهمان امام رضا علیه السلام که خرابی چراغ رامشاهده می کرد دست برد تا آن را اصلاح کند. در این هنگام حضرت مانع کار او شد و خود آن را درست کرد و سپس فرمود: ما خاندانی هستیم که مهمانان خود را به خدمت نمی گیریم.

امام رضا علیه السلام فرمودند: مبادا اعمال نیک و تلاش در عبادت را به اتکاى دوستى آل محمد (علیهم السلام ) رها کنید و مبادا دوستى آل محمد (علیهم السلام) و تسلیم براى آنان را به اتکاى عبادت از دست بدهید، زیرا هیچ کدام از این دو به تنهایى پذیرفته نمى شود. (بحار الانوار، ج 78 ، ص 347)

مکارم اخلاقی

ابراهیم بن عباس گوید: هرگز ندیدم امام رضا (علیه السلام) به کسی - ولو به یک کلمه - جفا و بی مهری کند و نیز ندیدم که سخن شخصی را قطع نماید، بلکه صبر می کرد تا سخن او به آخر برسد، و ندیدم که آن حضرت تا آنجا که امکان داشت ، تقاضای کسی را رد نماید، او هرگز پاهایش را کنار افرادی که در حضورش بودند دراز نمی نمود و هرگز در حضور افراد تکیه نمی کرد، و هرگز ندیدم که آن حضرت به خدمتکاران و غلامان آزاد شده اش ناسزا بگوید، و ندیدم او را که آب دهانش را بیرون بیندازد، و هرگز او را ندیدم که خنده با صدا بکند بلکه خنده اش تبسم و لبخند بود، وقتی که خلوت می کرد و کنار سفره می نشست همه خدمتکاران و غلامان حتی دربانهای اسطبلها را کنار سفره می نشاند و با هم غذا می خوردند. آن حضرت شب کم می خوابید، بسیار سحر خیز بود، بیشتر شبها را از آغاز تا صبح به عبادت می پرداخت، بسیار روزه می گرفت و روزه سه روز در هر ماه را حتما انجام می داد و می فرمود: روزه سه روز هر ماه ، معادل روزه همه زمانها است ، او کارهای نیک بسیار می کرد و غالبا آن را در شبهای تاریک انجام می داد.

نماز اول وقت

ابراهیم بن موسی از القزّاز می گوید: امام رضا علیه السّلام به عنوان استقبال از بعضی از طالبان خارج شد (در حالی که من با عده ای از یاران با آن حضرت همراه بودیم). وقت نماز فرا رسید. قصری در آن حوالی بود. امام (علیه السلام) با یاران به سوی آن رفتند و در کنار سنگ بزرگی ایستادند و سپس امام به من فرمودند: اذان بگو. عرض کردم: منتظر رسیدن و ملحق شدن بعضی از یاران هستیم که بیایند. حضرت فرمود: خدا تو را بیامرزد، نماز را از اول وقت بدون عذر به تاخیر نیانداز. بر تو باد خواندن نماز در اول وقت. راوی گفت: پس اذان گفتم و نماز خواندیم. نمازی که امام رضا (علیه السلام) به پا داشت ، نماز جماعت بود که هر چه جمعیت بیشتر باشد ثواب نماز جماعت بیشتر است ، ولی توجه نمودید که امام (علیه السلام) اجازه نفرمود نماز اول وقت، به خاطر رسیدن و ملحق شدن بقیه یاران به تاخیر بیفتد، بلکه تاکید کرد که نماز اول وقت خوانده شود و تاخیر را صلاح ندانست. اینکه امام رضا (علیه السلام) فرمود: ای موسی، بر تو باد که همیشه نماز را در اول وقت بپا داری خطاب به فرد فرد ماست و اختصاص به آن شخص ندارد.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: پاداش آنکس که کار نیکش را می پوشاند معادل پاداش هفتاد حج است و آنکس که آشکار گناه می کند، مورد طرد خدا است و آنکس که گناهش را می پوشاند، (درصورت توبه) مورد آمرزش خدا قرار می گیرد.

حسن برخورد با مردم

یسع بن حمزه می گوید: در مجلس حضرت رضا (علیه السلام) بودم و جمعیت بسیاری در مجلس حضور داشتند، و از آنحضرت سوال می کردند و از احکام حلال و حرام می پرسیدند و امام رضا (علیه السلام) پاسخ آنها را می داد، در این میان ، ناگهان مردی بلند قامت و گندمگون وارد مجلس شد وسلام کرد و به امام هشتم (علیه السلام) عرض نمود: من از دوستان شما و پدر و اجداد پاک شما هستم در سفر حج ، پولم تمام شده و خرجی راه ندارم تا به وطنم برسم ، اگر امکان دارد، خرجی راه را به من بده تا به وطنم برسم ، خداوند مرا از نعمتهایش برخوردار نموده است ، وقتی به وطن رسیدم ، آنچه به من داده ای معادل آن ، از جانب شما صدقه می دهم ، چون خودم مستحق صدقه نیستم . امام رضا به او فرمود: بنشین ، خدا به تو لطف کند،سپس امام رو به مردم کرد، و به پاسخ سوالهای آنها پرداخت . سپس مردم همه رفتند، و تنها آن مرد مسافر، و من و سلیمان جعفری و خثیمه در خدمت امام ماندیم . امام (علیه السلام) به ما فرمود: اجازه می دهید به خانه اندرون بروم ؟ سلیمان عرض ٍ کرد: خداوند امر و اذن شما را بر ما مقدم داشته است . حضرت برخاست و وارد حجره ای شد و پس از چند دقیقه باز گشت ، و او پشت در فرمود: آن مرد (مسافر) خراسانی کجاست ؟ خراسانی بر خاست و گفت :اینجا هستم .
امام از بالای در دستش را به سوی مسافر دراز کرد و فرمود: این مقدار دینار را بگیر و خرجی راه خود را با آن تاءمین کن ، و این مبلغ مال خودت باشد دیگر لازم نیست از ناحیه من ، معادل آن صدقه بدهی ، برو که نه تو مرا ببینی و نه من تو را ببینم . مسافر خراسانی پول را گرفت و رفت .
سلیمان به امام رضا عرض کرد: فدایت گردم که عطا کردی و مهربانی فرمودی ولی چرا هنگام پول دادن ، به مسافر، خود را نشان ندادی و پشت در خود را مستور نمودی ؟! امام رضا (علیه السلام) در پاسخ فرمود: از آن ترسیدم که شرمندگی سوال را در چهره او بنگرم از این رو که حاجتش را بر می آورم و آیا سخن رسول خدا (صلی الله علیه و اله) را نشنیده ای که فرمود: پاداش آنکس که کار نیکش را می پوشاند معادل پاداش هفتاد حج است و آنکس که آشکار گناه می کند، مورد طرد خدا است و آنکس که گناهش را می پوشاند، (درصورت توبه) مورد آمرزش خدا قرار می گیرد.

و دو حدیث زیبا از آن حضرت:

امام رضا علیه السلام فرمود: مومن واقعى نیست ، مگر آن که سه خصلت در او باشد : سنتى از پروردگارش و سنتى از پیامبرش و سنتى از امامش . اما سنت پروردگارش ، پوشاندن راز خود است ، اما سنت پیغمبرش ، مدارا و نرم رفتارى با مردم است ، اما سنت امامش صبر کردن در زمان تنگدستى و پریشان حالى است . (اصول کافى، ج 3، ص 339)
و نیز فرمودند: مبادا اعمال نیک و تلاش در عبادت را به اتکاى دوستى آل محمد (علیهم السلام ) رهاکنید ، و مبادا دوستى آل محمد (علیهم السلام) و تسلیم براى آنان را به اتکاى عبادت از دست بدهید ، زیرا هیچ کدام از این دو به تنهایى پذیرفته نمى شود. (بحار الانوار، ج 78 ، ص 347)


منابع:
داستان دوستان / محمد محمدی اشتهاردی
چهل داستان درباره نماز و نمازگزاران/ یدالله بهتاش
داستان صاحبدلان / محمد محمدی اشتهاردی
قصه های تربیتی چهارده معصوم (علیهم السلام) / محمد رضا اکبری
سایت اندیشه قم

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع

کتابخانه شیعه کتابخانه آیت الله مکارمکتابخانه شیعه کتابخانه آیت الله مکارم انیس گنج دانایی کتاب است فروغ صبح دانایی پاسخ آیت الله مکارم شیرازی به سئوالاتی پیرامون …ایا زنی که شوهرش بابت خرج و مخارج زن پول نمیدهد یا به سختی و با دعوا و خردشدن اعصاب و تعریف اخلاق در مکاتب مختلف اخلاق از مقولاتی است که با فطرت بشر سرشته است و همواره در زندگی او از آغازین روزهای معرفی و دانلود کتاب معراج السعادةدر این نوشتار که به مناسبت سالروز رحلت آن بزرگ تهیه گردیده است، کتاب معراج السعادة کتابخانه شیعه کتابخانه فقهکتابخانه شیعه کتابخانه فقه انیس گنج دانایی کتاب است فروغ صبح دانایی کتاب است حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آلهحضرتمحمدمردم قریش او را مسخره کردند و مورد آزار و اذیّت قرار دادند به‌ویژه به این دلیل که وی دین و زندگی دبیرستان نکات درسی دین و زندگی دین و زندگی دبیرستان نکات درسی دین و زندگی از طریق آرشیو موضوعی از وبلاگ استفاده پایگاه دریافت رایگان کتب فارسیمحرم ۱۴۲۹ فهرست تالیفات جدید آیه الله العظمی مکارم شیرازی دامت برکاته سوگندهاى دانلود کتب فرهنگی مذهبیدانلود کتب فرهنگی مذهبی وبلاگی جهت دانلود کتب مذهبی فرهنگی کتابخانه شیعه کتابخانه آیت الله مکارم کتابخانه شیعه کتابخانه آیت الله مکارم انیس گنج دانایی کتاب است فروغ صبح دانایی کتاب است پاسخ آیت الله مکارم شیرازی به سئوالاتی پیرامون روابط زن و مرد ایا زنی که شوهرش بابت خرج و مخارج زن پول نمیدهد یا به سختی و با دعوا و خردشدن اعصاب و تحقیر تعریف اخلاق در مکاتب مختلف اخلاق از مقولاتی است که با فطرت بشر سرشته است و همواره در زندگی او از آغازین روزهای تاریخ تا معرفی و دانلود کتاب معراج السعادة در این نوشتار که به مناسبت سالروز رحلت آن بزرگ تهیه گردیده است، کتاب معراج السعادة نیز کتابخانه شیعه کتابخانه فقه کتابخانه شیعه کتابخانه فقه انیس گنج دانایی کتاب است فروغ صبح دانایی کتاب است دین و زندگی دبیرستان نکات درسی دین و زندگی دین و زندگی دبیرستان نکات درسی دین و زندگی از طریق آرشیو موضوعی از وبلاگ استفاده کنید پایگاه دریافت رایگان کتب فارسی محرم ۱۴۲۹ فهرست تالیفات جدید آیه الله العظمی مکارم شیرازی دامت برکاته سوگندهاى پربار قرآن دانلود کتب فرهنگی مذهبی دانلود کتب فرهنگی مذهبی وبلاگی جهت دانلود کتب مذهبی فرهنگی حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله مردم قریش او را مسخره کردند و مورد آزار و اذیّت قرار دادند به‌ویژه به این دلیل که وی به


ادامه مطلب ...

با خوردن این خوراکی ها در خانه خوش اخلاق باشید

[ad_1]

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران، حیدر عظمایی پژوهشگر طب سنتی بیان کرد: از آنجایی که تغذیه نقش به سزایی در بهبود خلق و خوی افراد دارد بنابراین مصرف موادغذایی طبیعی برای خوش اخلاقی توصیه می شود. مغزها یکی از منابعی هستند که سبب رفع استرس، تنش و افسردگی می شوند.

وی با اشاره به اینکه چهار مغز بهترین پروتئین گیاهی است؛ اظهار داشت: ترکیب مغز بادام، گردو، فندق و پسته همراه با سیب، لیمو ترش، عسل و آب تامین کننده تمامی نیازهای جسمی انسان است. این ترکیب حاوی املاح، پروتئین و فسفر، آنتی اکسیدان و انواع ویتامین A، EوC است و نیازهای مغز، قلب، دستگاه گوارش و استخوان ها را برآورده می کند.

این پژوهشگر طب سنتی عنوان کرد: گردو طبع گرم و خشکی دارد و سرشار از امگا3 است که این اسید چرب غذای اصلی مغز محسوب می شود، همچنین منبع غنی از عناصری مانند پروتئین، منگنز، مس و آهن است.

عظمایی با بیان اینکه گردو حاوی انواع ویتامین های B1، B2، B3، B5 وB6 است؛ یادآور شد: صد گرم از این مغز 654 کالری انرژی دارد. همچنین گردو سرشار از چربی های غیر اشباع است و سبب از بین رفتن چربی مضر LDL و افزایش چربی مفید HDL می شود.

وی افزود: از انجایی که گردو حاوی آنتی اکسیدان است موجب محافظت و تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. همچنین به خاطر وجود پروتئین و فسفر سبب تقویت حافظه می شود بنابراین مصرف آن برای مبتلایان به آلزایمر و پارکینسون مفید است. این مغز حاوی اسید آلفالینولئیک و یک نوع اسید چرب گیاهی امگا3 است که افراد را در برابر حملات قلب مصون نگه می دارد و از تشکیل لخته خون جلوگیری می کند.

این پژوهشگر طب سنتی با اشاره به اینکه مصرف گردو در زنان باردار منجر به تقویت هوش جنین می شود؛ تصریح کرد: ترکیب پنیر گوسفندی محلی همراه با گردو، پونه و چند عدد خرما به عنوان وعده شام، بهترین غذا برای مبتلایان به پوکی استخوان محسوب می شود، زیرا حاوی پروتئین، کلسیم و ویتامین 3D است.

عظمایی مقدار مجاز مصرف گردو را روزانه بین چهار تا پنج عدد دانست و بیان کرد: مصرف بیش از حد این مغز سبب ورم لوزه و زخم دهان می شود که درصورت بروز این عوارض استفاده از مواد غذایی ترش مانند انار، سرکه یا سکنجبین توصیه می شود.

وی عنوان کرد: افرادی که ناراحتی حاد گوارشی مانند مشکلات کبدی یا زخم شدید معده دارند باید در مصرف گردو احتیاط کنند. مصرف یک قاشق مرباخوری قبل از هر وعده غذایی ترکیب چهارمغز همراه با عسل و تخم زردک، شاهی و پیاز و ادویه جات گرم مانند زنجبیل، دارچین سبب تقویت هورمون های جنسی مردانه و کاهش درد و التهابات مفاصل می شود، همچنین از آنجایی که پنیر برای جذب احتیاج به پروتئین و فسفر دارد بنابراین افراد باید پنیر را همراه با گردو که سرشار از این مواد مغذی است، مصرف کنند.


[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع

عصر ایران شاهکاری بی نظیر در فرودگاه سنگاپور عکس تایتانیک این بار در چین ساخته می شود ‏عکس پورتال پرشین ویهم اکنون در پرشین وی سقوط یک فروند هلی کوپتر در دریاچه چیتگر تصاویر و جزییات مرد مجله گیزمیزمجله ای سرگرم کننده با موضوعات متنوع از سراسر اینترنتبا این هفت روش پوست درخشان و شفاف داشته باشید…با این هفت روش پوست درخشان و شفاف داشته باشید، جوان سازی، جوانسازی پوست، جوان سازی کاروفناوری کَلالهبه وبلاگ کاروفناوری کلاله خوش آمدید دوستان لطف نمایید در نظر سنجی کاروفناوری که در دخترها با پسرها این طوری رفتار کنید ایران نازدوست عزیز قرار نیست با خواندن این کتاب معجزه ای رخ دهد مسئول سرنوشت تو خودت هستی من سبزی ها مروری کوتاه بر ٥ خاصیت جوانه ها مدت هاست که از جوانه ها به عنوان یک ماده ی غذایی سالم مجله اینترنتی برترین ها پورتال خبری و سبک …سیب زمینی در ایران زود جایگاهی درخور یافت و به مذاق مردمان خوش نشست و لازم نیامد کسی تصویر جنجالی کتک خوردن آزاده نامداری از فرزاد حسنی …کاری به این قضیه ندارم ولی متاسفم برای اونایی که از بازیگرا و خواننده ها بُت درست میکننمزاج شناسی سوداء ؛ مشخصات سوداوی ها و درمان …با سلام و تشکر این نشانه ها و خصوصیات طبع ها که نوشته ایم غالبی است نه اینکه لزوماً همه عصر ایران در ادامه فردوسی پور گفت « توی فوتبالی که در پایه ها و رده های مختلف اش فساد و تبانی و این پورتال پرشین وی هم اکنون در پرشین وی سقوط یک فروند هلی کوپتر در دریاچه چیتگر تصاویر و جزییات مرد دختر کاروفناوری کَلاله دانلود گجت کاروفناوری کلاله دوستان ارجمند برای اینکه کاروفناوری را همیشه در دسکتاپ با این هفت روش پوست درخشان و شفاف داشته باشید، جوان سازی با این هفت روش پوست درخشان و شفاف داشته باشید، جوان سازی، جوانسازی پوست، جوان سازی پوست مجله گیزمیز مجله ای سرگرم کننده با موضوعات متنوع از سراسر اینترنت دخترها با پسرها این طوری رفتار کنید ایران ناز زوج مناسب از پشت کوه نمی آید عنوان کتابی است نوشته کیهان نیا ، این کتاب در دو جلد برای دخترها سبزی ها مروری کوتاه بر ٥ خاصیت جوانه ها مدت هاست که از جوانه ها به عنوان یک ماده ی غذایی سالم نام می مجله اینترنتی برترین ها پورتال خبری و سبک زندگی سیب زمینی در ایران زود جایگاهی درخور یافت و به مذاق مردمان خوش نشست و لازم نیامد کسی یا طب قرآنی درمان گیاهیعرفان روانشناسی قانون ۸۰۲۰ این یکی از بهترین روش ها برای اینه که بهترین استفاده رو از وقتتون بکنید


ادامه مطلب ...

پیوند حدیث و علم اخلاق

[ad_1]

خش معتنابهی از احادیث پیامبر صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم و اهل‌بیت علیهم‌السلام مطالب اخلاقی است، حتی براساس حدیثی مشهور در بین اهل‌سنت و شیعه، پیامبر اکرم مبعوث شدن خود را به پیامبری به منظور تکمیل مکارم اخلاقی دانسته است. (۱) (۲) (۳) (۴) (۵)

اهمیت اخلاق در احادیث

بسامد واژه‌هایی مانند اخلاق، خُلق، تقوا، وَرَع و صدق در کتاب‌های حدیثی، نشان‌دهنده اهمیت مباحث اخلاقی در حدیث دانسته می‌شود.

شکل اولیه اخلاق اسلامی

اصولا اخلاق اسلامی در شکل اولیه‌اش عبارت بود از احادیثی از پیامبر و اقوالی از صحابه (و در میان شیعیان، احادیث ائمه علیهم‌السلام) که مانند دیگر احادیث از دو بخش سند و متن تشکیل شده‌اند.

تسامح در ادله سنن

بنابر حدیثی، اگر برای کسی از قول پیامبر سخنی نقل شود که در آن ثوابی برای عملی ذکر شده باشد و آن شخص به امید پاداش به آن عمل کند، به وی ثواب داده خواهد شد، حتی اگر آن حدیث از پیامبر نباشد (تسامح در ادله سنن).
برخی مؤلفان کتاب‌های اخلاقی با استناد به این حدیث، در گردآوری احادیث اخلاقی، معمولا سخت‌گیری متداول در مطالعات فقهی را به‌کار نبسته و احادیث ضعیف و حتی موضوع را نیز نقل کرده‌اند (برای نمونه از اهل‌سنت احیاء علوم‌الدین و از شیعه تنبیه‌الخواطر و نزهةالنواظر).

جایگاه احادیث اخلاقی در کتب

از نخستین دوران تدوین حدیث، بخش‌هایی از کتاب‌های مهم حدیثی، هم در میان شیعیان و هم در میان اهل‌سنّت، به مباحث عملی و احیانآ نظری اخلاقی اختصاص یافته و کتاب‌های خاص حدیثی زیادی در موضوعات اخلاقی به نگارش درآمده است.
مثلاً در چندین باب از «کتاب العقل و الجهل»، «کتاب الایمان والکفر»، «کتاب العشرة»، «کتاب الزی و التجمل» و «کتاب العقیقه» جامع کافی، (۶) (۷) (۸) (۹) (۱۰) و در بیش‌تر خطبه‌ها و حِکَم و مواعظ نهج‌البلاغه، و در نزد اهل‌سنّت در ابواب ادب و استئذان صحیح بخاری (۱۱) و در «کتاب الآداب» و «کتاب البر و الصلة» صحیح مسلم‌ بن حجاج نیشابوری، (۱۲) (۱۳) احادیث اخلاقی فراوانی آمده است.

جایگاه احادیث اخلاقی در کتب روایی

محدثان در کتاب‌های خود به جمع‌آوری احادیثِ اخلاقی، در کنار دیگر موضوعات، اقدام کرده‌اند.

کتب اهل‌سنت

شماری از این کتاب‌ها عبارت‌اند از: البر و الصلة از ابوعبداللّه‌ بن مبارک مروزی (متوفی ۱۸۱؛ ریاض ۱۴۱۹)؛ کتاب‌هایی با عنوان مشترک کتاب الزهد از همو (حیدرآباد، دکن ۱۳۸۶)، و وکیع‌ بن جراح (متوفی ۱۹۷؛ مدینه ۱۴۰۴)، اسد بن موسی (متوفی ۲۱۲؛ ویسبادن ۱۳۵۵ش/۱۹۷۶)، احمد بن حنبل (متوفی ۲۴۱؛ بیروت ۱۳۶۰ش/۱۹۸۱)، هناد بن سری کوفی (متوفی ۲۴۳؛ کویت ۱۴۰۶)، و ابن ‌ابی‌عاصم شیبانی (متوفی ۲۸۷؛ قاهره ۱۴۰۸)؛ کتاب فیه معنی‌الزهد و المقالات و صفة الزاهدین از ابوسعید اعرابی (متوفی ۳۴۰؛ قاهره ۱۳۷۷ش/ ۱۹۹۸)؛ ادب المفرد از ابوعبداللّه بخاری (متوفی ۲۵۶؛ بیروت ۱۴۰۹)؛ الکرم و الجود و سخاء النفوس، تألیف محمد بن حسین برجلانی (متوفی ۲۳۸؛ بیروت ۱۴۱۲)؛ کتاب الورع از احمد بن حنبل (بیروت ۱۴۰۹)؛ و مساوی الاخلاق و مذمومها، نوشته ابوبکر محمد بن جعفر خرائطی (متوفی ۳۲۷؛ قاهره ۱۳۶۸ش/ ۱۹۸۹).
عبداللّه‌ بن محمد بن ابی‌الدنیا (متوفی ۲۸۱) نیز در بیش‌تر کتاب‌های اخلاقی خود از احادیث استفاده کرده است، از جمله در مکارم الاخلاق (ویسبادن ۱۳۵۲ش/ ۱۹۷۳)، الاشراف فی‌منازل‌الاشراف (ریاض ۱۳۶۹ش/۱۹۹۰)، ذم‌الدنیا (اورشلیم ۱۳۶۳ ش/ ۱۹۸۴) و الصمت و آداب‌اللسان (بیروت ۱۳۶۹ش/ ۱۹۹۰).

کتب شیعه

در بین شیعیان نیز راویان و اصحاب مشهور ائمه علیهم‌السلام (همچون ابوحمزه ثمالی، حسین‌ بن سعید اهوازی، علی‌ بن مهزیار و علی‌ بن فضال) کتاب‌هایی با عنوان کتاب الزهد داشته‌اند، (۱۴) (۱۵) (۱۶) (۱۷) (۱۸) که از این جمله کتاب الزهد (قم ۱۴۰۲) حسین‌ بن سعید اهوازی، از اصحاب امام رضا و امام جواد و امام هادی علیهم‌السلام، در دست است.
در این زمینه می‌توان به کتاب المروة از تألیفات مشترک حسین‌ بن سعید و حسن‌ بن سعید اهوازی، (۱۹) کتاب التجمل و المروة از علی‌ بن مهزیار، (۲۰) کتاب‌های محاسن‌الاخلاق، حقوق الاخوان و الزهد از محمد بن مسعود عیاشی (۲۱) نیز اشاره کرد.
المحاسن اثر ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد برقی هم در میان آثار قدمای شیعه در این موضوع درخور توجه است.

کتب اسوه

نوع دیگری از کتاب‌های حدیثی اخلاقی، کتاب‌هایی‌اند که مؤلفان در آن‌ها احادیث راجع به اخلاق و رفتار و سیره پیامبر اکرم را، با این رهیافت که آن حضرت «اُسوه» است، جمع‌آوری کرده‌اند.
مشهورترین این آثار عبارت‌اند از: الشمائل النبویه (بیروت ۱۳۷۹ش/ ۲۰۰۰) تألیف ابوعیسی ترمذی (متوفی ۲۷۹)؛ اخلاق النبی و آدابه (قاهره ۱۴۰۱؛ بیروت ۱۴۰۹)، تألیف ابومحمد عبداللّه‌ بن محمد اصفهانی مشهور به ابوالشیخ (متوفی ۳۶۹)؛ و صفةالنبی صلی‌اللّه علیه و سلم و جمیل اخلاقه و ادبه (بیروت ۱۳۸۳ش/۲۰۰۴)، تألیف ضیاءالدین مقدسی (متوفی ۶۴۳).
مقدّم بر همه این منابع، روایت مفصل امام حسن مجتبی علیه‌السلام از هند بن ابی‌هاله (برادر رضاعی حضرت زهرا سلام‌اللّه‌علیها) در بیان اخلاق و رفتار پیامبر اکرم درخور ذکر است. (۲۲)

کتب درباره احادیث اخلاقی

قرن چهارم و پنجم

در قرن چهارم و پنجم، ابوعبدالرحمان سلمی در آداب الصحبه (طنطا ۱۴۱۰)، ابوبکر بیهقی در کتاب الزهدالکبیر (بیروت ۱۳۷۵ش/۱۹۹۶) و الآداب (بیروت ۱۳۶۷ش/ ۱۹۸۸) و خطیب بغدادی در اقتضاء العلم العمل (بیروت و دمشق ۱۳۶۳ش/۱۹۸۴) احادیث اخلاقی را در موضوعات گوناگون جمع‌آوری کردند.
قاضی ابوعبداللّه محمد بن سلامه قضاعی در شهاب‌الاخبار یا الشهاب فی الحکم و الآثار، کلمات قصار پیامبر اکرم را که حاوی جوامع‌الکلم و حکمت‌های اخلاقی فراوانی است گردآورد و عالمان بسیاری پس از او بر آن شرح نوشتند.
همچنین عنصرالمعالی در قابوس‌نامه حدود یازده حدیث نبوی ذکر کرده است. (۲۳) (۲۴) (۲۵)
ابوحامد غزالی (متوفی ۵۰۵) یکی از مهم‌‌ترین و مشهورترین کتاب‌های اخلاقی در جهان اسلام را با عنوان احیاء علوم‌الدین نوشت.
او در کنار آیات قرآن و سخنان برخی صوفیان، به احادیث نبوی نیز بسیار توجه داشته است، (۲۶) البته او در تألیف این کتاب به سلسله سند احادیث وقعی ننهاده و احادیثی را که در کتاب‌های مختلف دیده و به مذاق او سازگار بوده در کتابش ذکر کرده است.
این کار باعث شده بر او خرده بگیرند که بر علوم حدیث و رجال مسلط نبوده و احادیث ضعیف بسیاری به کتاب او راه یافته است. (۲۷) (۲۸) (۲۹)
ابوعبداللّه مازری (متوفی ۵۳۶)، ابن ‌جوزی (متوفی ۵۹۹) و ابن ‌منیر اسکندری (متوفی ۶۸۳)، در رد احیاء کتاب نوشته‌اند؛ با این همه، منتقدان منکر وجود احادیث صحیح در احیاء علوم‌الدین نیز نبوده‌اند، (۳۰) چنان‌که حافظ عبدالرحیم عراقی (متوفی ۸۰۶) در المغنی عن حمل الاسفار فی الاسفار فی تخریج ما فی‌الاحیاء من الاخبار (قاهره ۱۳۸۳ش/۲۰۰۴) و زَبیدی در اتحاف السادة المتقین بشرح احیاء علوم‌الدین (بیروت ۱۴۰۹) به تخریج احادیث احیاء علوم‌الدین یا شرح آن پرداخته و صحیح و ضعیف آن را مشخص کرده‌اند.
فیض کاشانی (متوفی ۱۰۹۱) نیز در محجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء به تهذیب احیاء علوم‌الدین پرداخته و علاوه بر مناقشات محتوایی، احادیث ضعیف آن را زدوده و احادیث مورد وثوق شیعیان را به کتاب افزوده است.

قرن ششم

همچنین در قرن ششم، حسن‌ بن فضل طبرسی یکی از کتاب‌های مهم حدیثی اخلاقی شیعه را با نام مکارم‌الاخلاق (تهران ۱۳۷۶) تألیف کرده و در آن بسیاری از احادیث راجع به اخلاق نیکو را در ذیل ابواب دوازده‌ ‌گانه کتاب آورده است.

قرن هفتم

در قرن هفتم، خواجه نصیرالدین طوسی در اخلاق محتشمی، که آن را به سبک کتاب‌های حکمت عملی و احتمالاً برای تبلیغ و دعوت تألیف کرده، در چهل باب موضوعات اخلاقی را مدوّن و پس از ذکر آیات مربوط به هر موضوع، احادیث پیامبر و اهل‌بیت و سخنان بزرگان و اشعار مرتبط با موضوع را نیز گردآورده است. (۳۱) (۳۲) (۳۳)
سعدی شیرازی نیز در کتاب ادبی اخلاقی خویش، گلستان، با الهام از آیات و احادیث، بسیاری از مواعظ اخلاقی را بیان کرده و علی‌ بن ابی‌حفص اصفهانی (متوفی قرن هفتم) در تحفةالملوک (تهران ۱۳۸۲ش) حدود ۶۱ حدیث نبوی را آورده است.

قرن هشتم

در قرن هشتم، حسن‌ بن محمد دیلمی در ارشادالقلوب (قم ۱۴۰۹) به گردآوری مواعظ اخلاقی در احادیث و حسن‌ بن حسین شیعی سبزواری در مصابیح القلوب (تهران ۱۳۷۴ش) به شرح ۵۳ حدیث اخلاقی پیامبر اکرم پرداخت.

قرن نهم

در قرن نهم، کمال‌الدین حسین کاشفی سبزواری در ا لرسالة العلیة فی الاحادیث النبویة (تهران ۱۳۶۱ش)، که شرح چهل حدیث نبوی است، بخش زیادی از احادیث اخلاقی را ذکر کرد و در قرن دهم، یحیی‌ بن حسین بحرانی در شهاب‌الحکمه (تهران ۱۳۸۴ش) به شرح احادیث نبوی پرداخت.

قرون بعد

این جریان در قرن‌های سپسین تا روزگار معاصر نیز همچنان ادامه یافت.

ویژگی‌های کتب احادیث اخلاقی

در واقع اعتقاد گردآورندگان این متون به این‌که مهم‌‌ترین منبع گزاره‌های اخلاقی، وحی است مهم‌‌ترین عامل تدوین آثار حدیثی اخلاقی بوده است.
در عین حال، این نوع کتاب‌ها در پی عرضه یک نظام اخلاقی مبتنی بر تبیین مبادی و غایات و قواعد کلی اخلاق اسلامی نیستند و بیش‌تر نوعی تألیف حدیثی محسوب می‌شوند. (۳۴)
اهمیت درون‌مایه اخلاقی احادیث به‌اندازه‌ای است که حتی در برخی کتاب‌های اخلاقی که آن‌ها را در شمار کتاب‌های اخلاق فلسفی قلمداد کرده‌اند، گاه استناد به احادیث نبوی دیده می‌شود، از جمله در تهذیب‌الاخلاق ابوعلی مسکویه (متوفی ۴۲۱)، (۳۵) (۳۶) (۳۷) اخلاق ناصری نوشته خواجه نصیرالدین طوسی (۳۸) (۳۹) (۴۰) (۴۱) و اخلاق جلالی نوشته جلال‌الدین دوانی (متوفی ۹۰۸). (۴۲) (۴۳) (۴۴)

پی‌نوشت‌ها:

۱. محمد بن عبداللّه حاکم نیشابوری، المستدرک علی‌الصحیحین، ج۲، ص۶۱۳، چاپ یوسف عبدالرحمان مرعشلی، بیروت ۱۴۰۶.
۲. احمد بن حسین بیهقی، السنن‌الکبری، ج۱۰، ص۱۹۲، بیروت: دارالفکر، (بی‌تا).
۳. حسن‌ بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، ج۱، ص۸، قم ۱۳۹۲/۱۹۷۲.
۴. مجلسی، بحارالانوار، ج۶۸، ص۳۷۳.
۵. مجلسی، بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۱۰.
۶. کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۱۰۷۱.
۷. اصول کافی، ج۲، ص۶۴۶۴.
۸. کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۶۳۵۶۷۴.
۹. کلینی، اصول کافی، ج۶، ص۲۵۲.
۱۰. کلینی، اصول کافی، ج۶، ص۴۳۸۵۳۴.
۱۱. محمد بن اسماعیل بخاری، صحیح‌البخاری، ج۷، ص۶۸ـ۱۴۴، (چاپ محمد ذهنی‌افندی)، استانبول ۱۴۰۱/۱۹۸۱.
۱۲. مسلم‌ بن حجاج، الجامع‌الصحیح، ج۶، ص۱۶۹ـ۱۸۲، بیروت: دارالفکر، (بی‌تا).
۱۳. مسلم‌ بن حجاج، الجامع‌الصحیح، ج۸، ص۲ـ۴۴، بیروت: دارالفکر، (بی‌تا).
۱۴. احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۵۸، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
۱۵. احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۲۵۳، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
۱۶. احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۲۵۸، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
۱۷. محمد بن حسن طوسی، الفهرست، ج۱، ص۹۰، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۷.
۱۸. محمد بن حسن طوسی، الفهرست، ج۱، ص۱۱۲، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۷.
۱۹. احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۵۸، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
۲۰. احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۲۵۳، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
۲۱. احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۳۵۱، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
۲۲. «حِلیةُ رسول‌اللّه صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم بروایة الحسن و الحسین علیهماالسلام» اعداد محمدرضا حسینی جلالی، علوم حدیث، ج۱، ص۱۷۶ـ۱۸۴، ش۲۰ (رجب ذیحجه ۱۴۲۷).
۲۳. کیکاوس‌ بن اسکندر عنصرالمعالی، قابوس‌نامه، ج۱، ص۴۴، چاپ غلامحسین یوسفی، تهران ۱۳۷۱ش.
۲۴. کیکاوس‌ بن اسکندر عنصرالمعالی، قابوس‌نامه، ج۱، ص۱۸۷، چاپ غلامحسین یوسفی، تهران ۱۳۷۱ش.
۲۵. کیکاوس‌ بن اسکندر عنصرالمعالی، قابوس‌نامه، ج۱، ص۲۰۱، چاپ غلامحسین یوسفی، تهران ۱۳۷۱ش.
۲۶. محمد زکی مبارک، الاخلاق عندالغزالی، ج۱، ص۹۱، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
۲۷. ذهبی، ج۱۹، ص۳۲۸.
۲۸. ذهبی، ج۱۹، ص۳۳۰ـ۳۳۲.
۲۹. عبدالوهاب‌ بن علی سبکی، طبقات‌الشافعیة الکبری، ج۶، ص۲۰۰، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
فهرست منابع:
۳۰. ابن ‌تیمیه، کتاب شرح العقیدة الاصفهانیة، ج۱، ص۱۸۵، چاپ ابراهیم سعیدای، ریاض ۱۴۱۵.
۳۱. محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، اخلاق محتشمی، ج۱، ص۱۵، با سه رساله دیگر منسوب به او، چاپ محمدتقی دانش‌پژوه، تهران ۱۳۶۱ش.
۳۲. محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، اخلاق محتشمی، ج۱، ص۵۴ـ۶۴، با سه رساله دیگر منسوب به او، چاپ محمدتقی دانش‌پژوه، تهران ۱۳۶۱ش.
۳۳. محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، اخلاق محتشمی، ج۱، ص۳۹۲ـ۴۰۳، با سه رساله دیگر منسوب به او، چاپ محمدتقی دانش‌پژوه، تهران ۱۳۶۱ش.
۳۴. کتاب شناخت اخلاق اسلامی: گزارش تحلیلی میراث مکاتب اخلاق اسلامی، پدیدآورندگان: مهدی احمدپور و دیگران، ج۱، ص۵۴ـ۵۶، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۵ش.
۳۵. احمد بن محمد مسکویه، تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق، ج۱، ص۵۶، چاپ حسن تمیم، بیروت (۱۳۹۸ (، چاپ افست قم ۱۴۱۰.
۳۶. احمد بن محمد مسکویه، تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق، ج۱، ص۷۶، چاپ حسن تمیم، بیروت (۱۳۹۸ (، چاپ افست قم ۱۴۱۰.
۳۷. احمد بن محمد مسکویه، تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق، ج۱، ص۹۵، چاپ حسن تمیم، بیروت (۱۳۹۸ (، چاپ افست قم ۱۴۱۰.
۳۸. محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، اخلاق ناصری، ج۱، ص۶۰، چاپ مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران ۱۳۶۰ش.
۳۹. محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، اخلاق ناصری، ج۱، ص۱۴۷، چاپ مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران ۱۳۶۰ش.
۴۰. محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، اخلاق ناصری، ج۱، ص۱۷۴، چاپ مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران ۱۳۶۰ش.
۴۱. محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، اخلاق ناصری، ج۱، ص۲۸۳، چاپ مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران ۱۳۶۰ش.
۴۲. محمد بن اسعد دوانی، اخلاق جلالی، ج۱، ص۷۸، چاپ سنگی لکهنو ۱۳۷۷/۱۹۵۷.
۴۳. محمد بن اسعد دوانی، اخلاق جلالی، ج۱، ص۱۷۶، چاپ سنگی لکهنو ۱۳۷۷/۱۹۵۷.
۴۴. محمد بن اسعد دوانی، اخلاق جلالی، ج۱، ص۳۰۱، چاپ سنگی لکهنو ۱۳۷۷/۱۹۵۷.
فهرست منابع
ابن ‌تیمیه، کتاب شرح العقیدة الاصفهانیة، چاپ ابراهیم سعیدای، ریاض ۱۴۱۵.
محمد بن اسماعیل بخاری، صحیح‌البخاری، (چاپ محمد ذهنی‌افندی)، استانبول ۱۴۰۱/۱۹۸۱.
احمد بن حسین بیهقی، السنن‌الکبری، بیروت: دارالفکر، (بی‌تا).
محمد بن عبداللّه حاکم نیشابوری، المستدرک علی‌الصحیحین، چاپ یوسف عبدالرحمان مرعشلی، بیروت ۱۴۰۶.
«حِلیةُ رسول‌اللّه صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم بروایة الحسن و الحسین علیهماالسلام» اعداد محمدرضا حسینی جلالی، علوم حدیث، ش۲۰ (رجب ذیحجه ۱۴۲۷).
محمد بن اسعد دوانی، اخلاق جلالی، چاپ سنگی لکهنو ۱۳۷۷/۱۹۵۷.
ذهبی.
محمد زکی مبارک، الاخلاق عندالغزالی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
عبدالوهاب‌ بن علی سبکی، طبقات‌الشافعیة الکبری، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
حسن‌ بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، قم ۱۳۹۲/۱۹۷۲.
محمد بن حسن طوسی، الفهرست، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۷.
کیکاوس‌ بن اسکندر عنصرالمعالی، قابوس‌نامه، چاپ غلامحسین یوسفی، تهران ۱۳۷۱ش.
کتاب شناخت اخلاق اسلامی: گزارش تحلیلی میراث مکاتب اخلاق اسلامی، پدیدآورندگان: مهدی احمدپور و دیگران، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۵ش.
کلینی، اصول کافی.
مجلسی، بحارالانوار.
احمد بن محمد مسکویه، تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق، چاپ حسن تمیم، بیروت (۱۳۹۸ (، چاپ افست قم ۱۴۱۰.
مسلم‌ بن حجاج، الجامع‌الصحیح، بیروت: دارالفکر، (بی‌تا).
احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، اخلاق محتشمی، با سه رساله دیگر منسوب به او، چاپ محمدتقی دانش‌پژوه، تهران ۱۳۶۱ش.
محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، اخلاق ناصری، چاپ مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران ۱۳۶۰ش.

منبع مقاله:
مجید معارف ... [و دیگران]، (1389) مجموعه کتابخانه‌ی دانشنامه‌ی جهان اسلام (10): حدیث و حدیث پژوهی، تهران: نشر کتاب مرجع، چاپ اول.


[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع

اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیثاخلاق اقتصادی بخشی از آموزه‏های اسلامی است که از یکسو، مؤلفه‏های رشد و توسعه حدیث نت مرحله نهایی هفتمین جشنواره حدیث کارکنان و خانواده‌های ارتش برگزار می‌شودسند حدیث اگر علم در ثریا باشد مردانی از سرزمین …سند حدیث اگر علم در ثریا باشد مردانی از سرزمین پارس به آن دست پیدا خواهند کرد چگونه رزومه دکترعلی نصیری دانشگاه علم و صنعت ایران …زندگی نامه دکتر علی نصیری مدارج علمی اجتهاد متجزی دکترا ، علوم قرآن و حدیث مهم و اخلاقی از امام رضا عاشیای باستانی و قدیمی مرموز و ترسناک تصاویر سوژه خنده دار جدید و طنز بهترین و مرکز آموزش الکترونیکی عرض تسلیت به سرکار خانم کی منش آموزشیار محترم مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه قرآن و حدیثاخلاق اسلامی ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاداخلاقاسلامیخوی اسلامی اخلاقی است که در چارچوب اسلام است اخلاق اسلامی سه بخش اصلی دارد رابطه با حدیث ثقلین ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزادحدیثثقلینمعنای ثقل ثِقْل در لغت به معنای بار سنگین و گنج است منابع حدیث ثقلین در بسیاری از اهداف و انگیزه های ازدواج و تشکیل خانوادهکسی بر گرفت از جهان کام دل که یکدل ُبوَد با وی آرام دل ازدواج سنگ بنای تشکیل خانواده حدیث هایی از امام جعفر صادق علیه السّلام حدیثآثار و فایده های خواندن دعای فرج ۱ احکام نماز های مستحبی و واجب ۱ ارزش جوانی ۱ اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث به نظر می‏رسد، مهم‏ترین دلیل رویکرد اقتصاددانان سده‏های اخیر به نظریه جدایی اخلاق و حدیث نت مرحله نهایی هفتمین جشنواره حدیث کارکنان و خانواده‌های ارتش برگزار می‌شود سند حدیث «اگر علم در ثریا باشد مردانی از سرزمین پارس به آن سند حدیث «اگر علم در ثریا باشد مردانی از سرزمین پارس به آن دست پیدا خواهند کرد» چگونه است؟ القرآن الکریم رزومه دکترعلی نصیری دانشگاه علم و صنعت ایران گروه معارف زندگی نامه دکتر علی نصیری مدارج علمی اجتهاد متجزی دکترا ، علوم قرآن و حدیث اخلاق اسلامی ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد اخلاقاسلامی این مقاله نیازمند تمیزکاری است لطفاً تا جای امکان آن‌را از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی حدیث ثقلین ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد حدیثثقلین معنای ثقل ثِقْل در لغت به معنای بار سنگین و گنج است منابع حدیث ثقلین در بسیاری از کتاب‌های حدیث مهم و اخلاقی از امام رضا ع اشیای باستانی و قدیمی مرموز و ترسناک تصاویر سوژه خنده دار جدید و طنز بهترین و زیباترین مرکز آموزش الکترونیکی با رأی دانشجویان مرکز اعضای شورای صنفی مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه قرآن و حدیث تعیین شد اهداف و انگیزه های ازدواج و تشکیل خانواده کسی بر گرفت از جهان کام دل که یکدل ُبوَد با وی آرام دل ازدواج سنگ بنای تشکیل خانواده است حدیث و حکمة عن الهجرة حدیث و مغزل حدیث و مزاح کنزة و مینا حدیث و تفسیره حدیث و لیسعک بیتک حدیث و ایت حدیث و دعاء عن الام


ادامه مطلب ...

بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید به آن مجهز شویم

[ad_1]
جوان؛ آدمهایی که عادت کرده اند مراقب خود باشند در هر فضایی قرار گیرند به راحتی می توانند خود را کنترل کنند و مراقب رفتار و گفتارشان و حرکاتشان باشند گویی یک ابزار خود کنترلی در اینگونه افراد وجود دارد.

این ابزار خود کنترلی با تمرین و ممارست به دست آمده و به یقین بخشی از آن اکتسابی است پس نمی توان بهانه تراشید و گفت که برخی ذاتا با ادب هستند و می توانند بر خودشان مسلط باشند، اینگونه افراد در ابتدا برای خود ارزش و احترام قائل هستند و احترام به دیگران و ادب در مقابل غیر خودشان را در پله بعدی قرار داده اند، اینگونه است که درباره برخی افراد ناخودآگاه می گویید چقدر مبادی آداب هستند و از معاشرت با آنها لذت می برید.

وقتی رعایت برخی اصول اخلاقی، جزئی از عصاره وجودیمان شد دیگر فرقی ندارد این ادب در کجا و در چه فضایی خرج می شود، مهم رعایت آنها است حال چه در فضای حقیقی باشد چه در فضای مجازی!

سوژه این گزارش در ادامه سلسله گزارش های الفبای حضور در فضای مجازی به مساله مهم و در پاره ای مواقع فراموش شده اخلاق در فضای مجازی خواهد پرداخت، مساله ای که بسیاری از عدم رعایت آن گلایه دارند و سخنانی را در این خصوص بر زبان جاری می سازند که کاملا حق و صحیح است، البته غافل نشویم که گاه برخی از کاربرانی که دم از عدم رعایت اخلاق می زنند در پاره ای موارد با امواج مجازی همراه می شوند بی آنکه خود بدانند اخلاق را نقض کرده اند.

چند نکته مهم و کاربردی

یادمان نرود بسیاری عادات رفتاری ما چه خوب و چه بد اکتسابی است پس می توان با تمرین، بسیاری از اصول اخلاقی را در سیستم رفتاری خود نهادینه کنیم، البته اگر در ابتدا مساله احترام به خود و در پله بعد احترام به دیگران برایمان مهم است!

1.    اگر قرار است به اخلاق در فضای مجازی پایبند باشیم باید در ابتدا بیاندیشیم که چه مطالبی را منتشر می کنیم، برای بازنشر یک مطلب به مجموعه مخاطبان خود توجه کنید، بدون تفکر و تعمق در مطلبی آن را باور نکنید و اگر از صحت آن مطمئن شدید متناسب با سطح فکری دوستانتان آن را به اشتراک بگذارید.

2.    در این فضا هرچند که یکدیگر را نمی بینیم اما مسئولیت پذیری در قبال یکدیگر را نباید فراموش کنیم، اگر از افراد مختلف اطلاعات شخصی در دست دارید حتی با اعتماد به فرد مقابلتان آنها را بدون اجازه اشتراک نگذارید، با این کار علاوه بر نقض مسئولیت پذیری و اعتمادی که به شما شده است امکان دارد تبعات منفی برای فردی که اطلاعاتش را منتشر کردید به وجود آید.

3.    همانطور که در گزارش قبل گفته شد در این فضا احساسات، لحن و گفتار ما به صورت دقیق نمایان نمی شود پس دقت داشته باشیم مطالب ما گویای نظرات ماست و با توجه به کشمکش های فراوانی که در شبکه های اجتماعی در حوزه های مختلف رخ می دهد قضاوت های ناگهانی و به دور از انصاف نداشته باشیم زیرا این کار ممکن است علاوه بر آسیب رساندن به دیگران تنش ها را افزایش داده و گاه به زندگی حقیقی برساند!



4.    برای ایجاد اعتماد عمومی در بین یکدیگر کافی است تنها اصل صداقت را رعایت کنید، داشتن صداقت در انتشار مطالب البته با اطمینان ار صحت آن علاوه بر ایجاد اعتماد می تواند آلودگی های این فضا را کاهش دهد و از انتشار اخبار کذب نیز جلوگیری کند.

5.    در مقدمه گزارش گفته شد که افرادی که به دیگران احترام می گذارند در واقع در ابتدا برای خودشان احترام قائل هستند، همنطور که در اصول اخلاقی و مذهبی نیز تاکید بر رعایت احترام شده است در این فضا نیز باید تلاش شود این احترام پابرجا بماند زیرا نادیده گرفتن ادب موجب می شود پس از مدتی اطرافیان خودشان را از ما دور کنند.

6.    با مطالعه می تواند اخبار کذب و شایعه را از اخبار درست تشخص داد، باید این موضوع را به خوبی درک کنیم که شایعه چه ضربه های گاه سنگینی به بدنه فرهنگی، اجتماعی و ... جامعه خواهد زد، وقتی این موضوع را به خوبی درک کردیم دیگر به شایعات دامن نمی زنیم زیرا شک، تردید، عدم تعاون و همکاری، کاهش اعتماد عمومی، از بین رفتن نشاط در جامعه، افسردگی، بی تفاوتی و .... حاصل اشتراک گذاری بی حساب و کتاب برخی مطالب است که گاه با لمس کردن تنها یک گزینه رخ می دهد.



7.    همه این اصطلاح را شنیده ایم که " همه جا خوب و بد دارد"، این موضوع برای فعالیت در فضای مجازی نیز صدق می کند زیرا مطالب خوب و بد کنار یکدیگر منتشر می شوند و متاسفانه بسیاری از آنها حاوی مسائل نامناسب و غیر اخلاقی است و تولیدکننده این اخبار گاه با ترفند های مختلف ما را به سمت اشتراک گذاری این مطالب سوق می دهد، بنابراین شایسته است نسبت به این مطالب بی توجه باشیم زیرا قرار است یاد بگیریم چگونه از این فضا درست استفاده کنیم و مفید و اثرگذار باشیم.

8.    همانطور که در قسمت بالا گفته شد پیام های بیهوده و نامعتبر در این فضا بسیار به دستمان می رسد اگر خود را به اصول مهم حضور آگاهانه در فضای مجازی مجهز کرده باشیم دیگر محتوای هر پیامی باورمان نمی شود و آن را به اشتراک نمی گذاریم و از همه اینها مهمتر بلندگویی برای تولیدکنندگان این پیام های بی محتوا نخواهیم بود.

9.    برای اطمینان از صحت و سقم مطلبی بهتر است به منابع موثقی که ماهیتشان تولید اخبار و محتوای آموزنده است مراجعه کنیم، خبرگزاری ها، پایگاه های خبری و تخصصی، سایت های معتبر و ... می توانند محل رجوع باشند هرچند که کنار اینها سایت هایی نیز به صورت غیر رسمی و تحت الشعاع شایعات و مطالب نامعتبر فعالیت دارند اما کاربران هوشمند همیشه به دنبال اخبار رسمی و تایید شده هستند.

10.    خود را در معرض طوفان های به راه افتاده و در کمین فضای مجازی قرار ندهیم، با تکیه بر اصول اخلاقی و البته مطالعه می توانیم خود را مجهز کنیم و هوشمندانه، آگاهانه و هدفمند از این فضای جاری استفاده کنیم.



و در پایان؛

حالا که این فضا از فضای حقیقی زندگی ما چند برابر بزرگتر شده و عده ای تمام زندگیشان را در آن می گذرانند و بیشتر جوانان نیز با آن سر و کار دارند از مباحث علمی تا اینترنت، شبکه های اجتماعی، مبادلات و ..... اگر برایمان مهم در این فضای غیر منضبط بادی به هر جهت نباشیم و آنطور که شایسته و درست است رفتار کنیم بهتر است از خودمان شروع کنیم و فرمان این فضا را از جنبه های مختلف در دست بگیریم، یادمان باشد گاه تنها انتشار یک محتوای بیهوده می تواند جنجالی به پا کند که تبعات منفی حاصل از آن برای مدتی جبران ناپذیر باشد، پس اخلاق مدار باشیم.

گزارش از عاطفه بیات


[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع

بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید رعایت چند نکته اخلاق مجازی موجب می شود علاوه اخبار کذب و بیهوده گرفته شود به بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید بلندگوییکهبیهودهفریادبلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید به آن مجهز شویم رعایت چند بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید به آن مجهز شویمبلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید اخلاق مجازی موجب می شود علاوه بر ارتقا سطح سواد مجازی، جلوی انتشار بسیاری از اخبار بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید بلندگوییکهبیهوده اخلاق مجازی موجب می بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید به آن مجهز شویم بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید مجازی که باید به آن مجهز شویم بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید به آن بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید رعایت چند نکته اخلاق مجازی موجب می شود علاوه بر ارتقا سطح سواد مجازی، جلوی انتشار بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید به آن مجهز که باید به آن مجهز شویم نکات اخلاق مجازی که باید به آن مجهز شویم بلندگویی که بلندگویی بیهوده فریاد زند نکات اخلاق مجازی که باید به آن مجهز شویم بلندگویی که بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید که عادت کرده اند مراقب خود باشند در هر فضایی قرار گیرند به راحتی می مجازی ثبت نام بلندگویی که بیهوده فریاد می زند نکات اخلاق مجازی که باید به آن مجهز شویم


ادامه مطلب ...

اخلاق اسلامی، کافر ذمی را مسلمان می کند!

[ad_1]

خوب است میزبان، مهمان را تا در منزل بدرقه کند و ضمن خداحافظی ، از توفیق میزبان بودن اظهار خوشحالی کند و آرزو کند مهمان دوباره به منزل آنها بیاید تا صمیمیت آنها زیادتر شود.

فرآوری: آمنه اسفندیاری- بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

بدرقه

لغت بدرقه در لغتنامه دهخدا به معنای: رهبر، راهنما، جماعتی که راهبر قافله باشد، پاسبان و نگهبان، جمعی مسلح که با کاروان همراهی کرده و از آنان محافظت می کنند، و ... آمده است.
بدرقه کردن در آداب معاشرت اسلامی اهمیت بسیاری دارد و در روایات ائمه معصومین علیهم السلام به این مقوله تاکید زیادی شده است.
خوب است میزبان مهمان را تا در منزل بدرقه کند و ضمن خداحافظی، از توفیق میزبان بودن اظهار خوشحالی کند و آرزو کند مهمان دوباره به منزل آنها بیاید تا صمیمیت آنها زیادتر شود.
رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید: یکی از حقوق مهمان بر میزبان این است که همراه او برود ، تا از منزل خارج گردد. (وسائل الشیعه، ج 16، ص 433، ح 4)

رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید: یکی از حقوق مهمان بر میزبان این است که همراه او برود، تا از منزل خارج گردد. (وسائل الشیعه، ج 16، ص 433، ح 4)

پیغمبر (صلی الله علیه و اله) وقتی با مومنی وداع می کرد می فرمود: «خداوند به شما توشه تقوغا دهد و شما را به همه خوبى ها متوجه سازد، و حاجتتان را برآورد، و دین و دنیاى شما را سالم بدارد و به سلامت بسوى من باز گرداند.» و در روایت دیگری آمده است که: پیغمبر (صلی الله علیه و آله)، چون مى خواست مسافرى را تودیع کند، دست او را مى گرفت، و می فرمود: «خداوند همراهان خوبى نصیب تو کند، و معونه تو را کامل سازد، و ناملایمات را بر تو آسان گرداند، و دور را بر تو نزدیک گرداند، مهمات تو را کفایت نماید، و دین و امانت ترا نگهبانى کند، و عمل تو را ختم بخیر نماید، و تو را به همه نیکى ها متوجه سازد. بر تو باد به تقوا و ترس از خدا، تو را به خدا ودیعه میدهم، به برکت خدا حرکت نما.» (مکارم الأخلاق / ترجمه میرباقرى، ج 1، ص476و477)

اهمیت بدرقه کردن در خانواده

از موثرترین چیزهایی که سبب دوستی و استحکام روابط زوجین می شود اظهار علاقه و محبت بر زبان است ولی برخی افراد به گمان اینکه علاقه باید قلبی باشد و در عمل جلوه گر شود، از اظهار علاقه و محبت پرهیز می کنند و آن را نوعی ریا می شمارند.

پیغمبر (صلی الله علیه و اله) وقتی با مومنی وداع میکرد می فرمود: «خداوند به شما توشه تقوى دهد و شما را به همه خوبى ها متوجه سازد، و حاجتتان را برآرود، و دین و دنیاى شما را سالم بدارد و به سلامت بسوى من باز گرداند.»

زن باید هنگام بیرون رفتن شوهر از خانه او را بدرقه کند و چند قدمی پشت سرش برود و با مرد خداحافظی کند و نیز هنگام وارد شدن مرد به خانه با چهره ای گشاده و خندان به استقبال او برود و اگر چیزی در دست دارد با تکریم از او تحویل بگیرد که این عمل، محبت و صفا و صمیمیت زوجین را مستحکمتر می کند که در این رابطه در روایات آمده است که؛ مردی خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و اله) آمد و عرض کرد همسری دارم که هرگاه وارد خانه می شوم به استقبالم می آید و چون خارج می شوم بدرقه ام می کند و زمانی که مرا اندوهگین می بیند می گوید: اگر برای روزی (مخارج زندگی) غصه می خوری بدان که دیگری (خداوند متعال) آن را به عهده گرفته است و اگر برای آخرت غصه می خوری خدا اندوهت را زیاد کند (بیشتر به فکر آخرت باش) رسول خدا (صلی الله علیه و اله) فرمود: خداوند در روی زمین عاملان و کارگزارانی دارد و این زن یکی از عاملان خداست او نصف پاداش شهید را دارد.

اهمیت بدرقه دیگران در سیره امیرالمومنین علیه السلام

امام علی علیه السلام به سمت کوفه حرکت می کرد که با یک کافر ذمی همراه شد. آن مرد به امام علی علیه السلام عرض کرد به کجا می روی؟ حضرت علیه السلام فرمود: به کوفه می روم . وقتی بر سر دو راهی رسیدند و خواستند از یکدیگر جدا شوند امام علیه السلام از مسیر خود خارج شد و در مسیر او حرکت کرد. مرد ذمی گفت: مگر به کوفه نمی روی؟ امام علیه السلام فرمود: بله به کوفه می روم. مرد ذمی گفت: پس چرا راه کوفه را رها کردی؟ امام علیه السلام فرمود: این کمال حسن همراهی است که مرد رفیق راهش را در هنگام جدائی چند قدمی بدرقه کند و این دستوری است که پیامبر صلی اللّه علیه و آله به ما داده است. مرد ذمی گفت: پیامبر شما چنین دستوری داده است؟ امام علیه السلام فرمود: آری. مرد ذمی گفت: پس هر کس از او پیروی کرده است بخاطر همین رفتارهای بزرگوارانه بوده است و من تو را گواه می گیرم که پیرو دین تو باشم . آنگاه همراه امام علیه السلام به کوفه رفت و چون او را شناخت اسلام آورد.


منابع:
سایت اندیشه قم
قصه های تربیتی چهارده معصوم (علیهم السلام) / محمد رضا اکبری
سایت حوزه
رسانه تی وی
افکار نیوز

گروهی که در قیامت صورتشان مثل ماه می درخشد

گروهی که در قیامت صورتشان مثل ماه می درخشد

در افطاری دادن ها معامله ای برخورد نکنیم!

در افطاری دادن ها معامله ای برخورد نکنیم!

مهمان تا چند روز عزیز است؟!

مهمان تا چند روز عزیز است؟!

بایدها و نبایدها در دید و بازدیدهای نوروزی

بایدها و نبایدها در دید و بازدیدهای نوروزی


[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع

حکم زنای مرد مسلمان با زن کافراگر مرد مسلمانی با زن کافر ذمی زنا کند، حکم مرد مسلمان حکم زنای او با زن مسلمان است صفحه اصلی اخلاق و عرفان اسلامیآیات و روایات اسلامی گاه آن گونه دنیا را به تمسخر گرفته اند که شبهه فقرگرایی دنیا آیا تجاوز به زنان کافر از منظر اسلام جایز است؟ شهر …ظاهرا شما دین زرتشتیگری را نمی شناسید و صرفا با تکیه بر شایعات حکم صادر می کنیدفرهنگی دیه تصادفات و قصاص بسم الله الرحمن الرحیم وَمَا کَانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ یَقْتُلَ مُؤْمِنًا إِلَّا علل و آثار دین گریزی جوانان چیست؟ گنجینه پاسخ‌ها …دین استوارترین ستون حیات مادی و معنوی انسان است که به او عزت و شرافت می بخشد و او را از سؤالات مصاحبه های حضوری و گزینش استخدامی … کسی که کفاره روزه رمضان بر او واجب است باید چه کار کند؟ جواب باید یک بنده آزاد کند حکومت ازنگاه امام علی ع دانشگاه علم و صنعت ایران بسم اللّه الرحمن الرحیم حکومت از نگاه علی علیه السلام نخست باید دانست که وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمینکسی که به خداوند معتقد باشد و ادعا کند که خدا وجود دارد به او می گویند خداباور کسی خارج فقه کتاب الجهاد مقدمه بسم الله الرحمن الرحیم والحمد لله رب العالمین و الصلاة و السلام علی سیدنا نامه امام علیع به مالک اشتر ای مالک اگر شب هنگام …نامه امام علی ع به مالک اشتر عهدنامه مالک وقتی حضرت امیرالمومنین علی ع ، مالک اشتر حکم زنای مرد مسلمان با زن کافر اگر مرد مسلمانی با زن کافر ذمی زنا کند، حکم مرد مسلمان حکم زنای او با زن مسلمان است؛ یعنی اگر صفحه اصلی اخلاق و عرفان اسلامی آیات و روایات اسلامی گاه آن گونه دنیا را به تمسخر گرفته اند که شبهه فقرگرایی دنیا ستیزی را آیا تجاوز به زنان کافر از منظر اسلام جایز است؟ شهر سوال ظاهرا شما دین زرتشتیگری را نمی شناسید و صرفا با تکیه بر شایعات حکم صادر می کنید فرهنگی دیه تصادفات و قصاص « بسم الله الرحمن الرحیم » وَمَا کَانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ یَقْتُلَ مُؤْمِنًا إِلَّا خَطَأً علل و آثار دین گریزی جوانان چیست؟ گنجینه پاسخ‌ها اسلام دین استوارترین ستون حیات مادی و معنوی انسان است که به او عزت و شرافت می بخشد و او را از اسارت سؤالات مصاحبه های حضوری و گزینش استخدامی مجموعه سوالات کسی که کفاره روزه رمضان بر او واجب است باید چه کار کند؟ جواب باید یک بنده آزاد کند یا دو حکومت ازنگاه امام علی ع دانشگاه علم و صنعت ایران گروه معارف بسم اللّه الرحمن الرحیم» حکومت از نگاه علی علیه السلام نخست باید دانست که حکومت و وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین کسی که به خداوند معتقد باشد و «ادعا »کند که خدا وجود دارد به او می گویند «خداباور » کسی که خارج فقه کتاب الجهاد دیدگاه فقیهان شیخ مفید گوید و قد اختلف فقهاء العامه فی الصابئین و من ضارعهم فی نامه امام علیع به مالک اشتر ای مالک اگر شب هنگام کسی را نامه امام علی ع به مالک اشتر عهدنامه مالک وقتی حضرت امیرالمومنین علی ع ، مالک اشتر نخعی


ادامه مطلب ...