، دانشمندان ادعا کرده اند می توانند انسان را منجمد کرده و چند صدسال بعد او را دوباره بیدار کنند. آیا این ادعا واقعیت دارد؟
داستان «انجماد انسانی» درست مثل صحنه های فیلم های علمی- تخیلی می ماند. داستان اجسادی در محفظه های شیشه ای که سال ها به خواب مصنوعی فرو رفته اند و بعد از قرن ها، گیج و منگ دوباره بیدار می شوند و همه چیز برایشان از اول شروع می شود. دانشمندان مرکز تحقیقاتی «الکور»، یکی از بزرگ ترین مراکز دنیا که کار انجماد انسان را انجام می دهد، می گویند که می توانند افراد داوطلبی که در موسسه شان ثبت نام کرده اند را منجمد کرده و آن ها را هر زمانی که دلشان بخواهد- حتی 200 سال بعد- دوباره از خواب بیدار کنند.
آن ها برای انجام این کار پول های هنگفتی هم از داوطلبان می گیرند اما کارشان از نظر علمی چقدر امکان پذیر است؟ در این گزارش، درباره جزییات روشی که گفته می شود می تواند اجساد یخ زده را زنده کند. توضیح داده ایم و نظرهای موفق و مخهالف را یکجا جمعت کرده ایم. برای دانستن اطلاعات بیشتر درباره خواب زمستانی عجیب، این گزارش را از دست ندهید.
تا به حال حدود 140 نفر در سراسر جهان بدن شان را به طور خودخواسته منجمد کرده اند.
اولین کسی که به طور خودخواسته بدنش را منجمد کرد، روان پزشکی به نام دکتر جیمز بدفورد بود.
او در سال 1967 میلادی (1346 خورشیدی) بدنش را منجمد کرد.
رابرت اتینگر هم که چنین ایده ای را برای اولین بار مطرح کرده بود، چندین سال قبل یک موسسه تحقیقاتی برای دنبال کردن ایده خاصش تاسیس کرد و وقتی در سن 92 سالگی فوت کرد، بدنش را با شماره 106 به این مرکز سپرد، البته صدها نفر دیگر هم در ازای پرداخت هزینه ای که گاه به 150 هزار پوند رسیده بدنشان را برای همیشه منجمد کرده اند. اما این کار از نظر پزشکی چطور ممکن است؟
در طول فرایند منجمدسازی، خون از بدن بیرون کشیده شده و جای آن را نوعی ماده شیمیایی ضدیخ پر می کند، بدن در همین حالت، در تانکرهای عظیم الجثه ای قرار می گیرد تا هر زمانی که لازم بود با استفاده از یک دستگاته پیشرفته احیاکننده قلبی- ریوی جریان خون را دوباره به بدن برگردانند. این روش انجماد در بین پزشکان و دانشمندان موافقان و مخالفان خودش را دارد چون هیچ کس تا به حال با این روش دوباره زنده نشده است.
رابرت اتینگر و یک ایده علمی- تخیلی
رابرت اتینگر، یک فرد ماجراجو و عجیب بود. او به داستان های علمی- تخیلی علاقه زیادی داشت و نویسنده های چنین داستان هایی را ستایش می کرد. یکی از شاخه های این داستان ها که برای او جذابیت داشت، به منجمد کردن بدن انسان ها مربوط می شد.
او آن قدر شیفته این داستان شده بود که نظریاتش را در کتاب جدیدی با موضوع «جنبش یخ زدگی» منتشر کرد. این کتاب نظریه ای را مطرح می کرد که بنا بر آن، آدم های دنیای آینده می توانند مرگ شان را تا هر زمانی که بخواهند به تعویق بیندازند.
این معلم فیزیک آن قدر درباره کارایی نظریه اش مطمئن بود که به خانواده اش وصیت کرد تا بدن او را پس از مرگ منجمد کنند. مرکز اتینگر در آمریکا که از جسد افراد زیادی- از جمله اعضای خانواده آقای اتینگر- نگهداری می کند، هنوز یک موسسه تحقیقاتی مبهم است چون کسی از آن یخدان بزرگ، زنده بیرون نیامده است.
بیش از اندازه بلندپروازانه است
در میان پزشکان نظرات متفاوتی درباره این پروژه بلندپروازانه وجود دارد. بعضی ها بایان نظر موافق هستند و برخی دیگر می گویند رسیدن به چنین هدفی عملا امکان پذیر نیست. یعنی هر چند ما بتوانیم بدن افراد را با موفقیت منجمد کنیم اما ممکن است نتوانیم دبواره یخ را از بدن آن ها بازکرده و زندگی دوباره به آن ها بدهیم.
پروفسور بری فولر، دانش آموخته رشته علوم جراحی و پزشکی دمای پایین از دانش «یو سی ال» می گوید: «این شوه پزشکی با استفاده از نوعی فناوری بسیار پیشرفته به ما امکان می دهد که سلول های زنده را در دماهای فوق پایین برای مدت زمان طولانی نگهداری کنیم. این شیوه نگهداری از سلول، به ما کمک های زیادی می کند. ما می توانیم با این روش، جنین، سلول های خونی و اسپرم را برای مدت زمان زیادی نگه داریم.»
او درباره شیوه نگهداری از هر کدام از سلول های می گوید: «ما متوجه شده ایم که برای نگهداری از سلول های زنده در چنان دمایی نمی شود از خون استفاده کرد. به جای آن از نوعی ماده شیمیایی ضدیخ و غیرسمی استفاده می کنیم تا حتی وقتی بدن کاملا یخ می زند، اجزای داخلی و سلول های تشکیل دهنده آن کریستالیزه و یخی نشوند. یخ زدگی در علم پزشکی زمانی معنا می دهد که کریستال های یخ تشکیل بشوند. این کریستال ها باعث مرگ ارگان های زنده می شوند و ما با استفاده از روش های خاصی که پیدا کرده ایم از این که چنین اتفاقی در بدن موجودات زنده رخ بدهد، جلوگیری می کنیم.»
او می گوید: «با وجود این که چنین روشی تا به حال در مورد سلول های کوچک جواب داده اما زنده نگه داشتن ارگان های بزرگ مثل کلیه، با این روش امکان پذیر نبوده است چون ما هنوز نمی توانیم تمام فرایند های منجمدکردن را به طور کامل بهینه سازی کنیم. هنوز هیچ مورد موفقی در زمینه منجمدکردن کامل اندام های بزرگ بدن وجود نداشته و ما نمی توانیم با اطمینان بگوییم که چنین پروژه های بلندپروازانه ای لزوما موفق خواهدبود.»
گوشت های یخی چطور زنده می شوند؟
هنوز زمان زنده شدن هیچ کدام از اعضای منجمد مراکز تحقیقاتی فرا نرسیده تا بفهمیم که فرآیند احیای دوباره آن ها چقدر درست و دقیق کار می کند، با این وجود، بنابر ادعایی که در سایت انستیتوی تحقیقاتی یخ زدگی «الکور» بیان شده، بدن در طول فرآیند یخ زدگی، طوری منجمد می شود که آسیبی به بافت های حیاتی آن نرسد و در هر زمانی که نیاز بود بتوانند با دستگاهی به نام «احیاگر قلبی- ریوی» دوباره گردش خون را به جریان انداخته، زندگی را به فرد بیمار برگردانند.
بنابر نوشته سایت الکور، «فرآیند یخ زدگی دقیقا از زمان ایست قلبی آغاز می شود، در این زمان، گردش خون و تنفس به طور مصنوعی به فرد بر می گردد تا پزشکان بتوانند نوع خاصی از داروهای شیمیایی را به بدن تزریق کنند. این داروها باعث می شوند سطح اکسیژن مغز در حد قابل قبولی باقی مانده و با اختلال مواجه نشود.
انجماد سریع مغز در این زمان هم باعث می شود تا مغز بدون این که تغییر حالتی پیدا کرده یا سلول هایش کریستالی شوند، از کار بیفتد. این طور که دانشمندان انجمادی می گویند، هدف ایده آل از انجام چنین کاری این است که مغز بعد از سال ها انجماد بتواند دوباره فعالیتش را بدون دردسر آغاز کند. هرچند این، یک هدف ایده آل به نظر می رسد اما تا اندازه ای درباره نتیجه آن اطمینان داریم.»
منجمد کردن بدن کار بسیار دشواری است که نتایج آن هنوز دقیقا به اثبات نرسیده است. هرچند یک گروه 60 نفره از دانشمندان در نامه ای رسمی از «انجماد انسانی» حمایت کرده اند اما هنوز هیچ کدام از کسانی که به خواب یخی فرو رفته اند، دوباره به هوش نیامده اند تا بتوان صحت این ادعا را اثبات کرد.
از طرف دیگر، کسانی که داوطلب یخ زدگی باشند، باید هزاران دلار برای رسیدن به هدفشان هزینه کنند و به همین دلیل هم هست که در جوامع پزشکی که مخالف «انجماد انسانی» هستند، از این کار به عنوان «تفریح بچه پولدارها» یاد می شود.
پزشکان مخالف این ایده می گویند که داوطلبان یخ زده بیشتر برای معروف شدن و مورد توجه قرار گرفتن، خودشان را منجمد می کنند در حالی که ممکن است هیچ وقت به هوش نیایند.
درضمن، حتی در صورت موفقیت چنین طرحی، فقط تعداد معدودی از پولدارها می توانند از این خدمات استفاده کنند.
در سایت مرکز تحقیقاتی «الکور»، درباره هزینه گزاف این کار تحقیقاتی نوشته شده است: «بیشتر کسانی که در مرکز تحقیقاتی ما عضو هستند، حق عضویت مادام العمر پرداخت می کنند، با توجه به این که داوطلبان ما عمومات افراد جوان هستند و در مناطق پیشرفته جهان زندگی می کنند، پرداخت این هزینه برایشان چیزی در حدود خرج سالانه سیگار یا در بدترین حالت به اندازه خرید یک تلویزیون است، نه بیشتر.»
اشاره این سایت به نوع خاصی از عضویت است که به طور سالانه مبلغی در حدود 5-4 میلیون تومان را از اعضایش دریافت می کند.
یخ زدن ممنوع
همه جا از «انجماد بدن» در شرایط بسیار سرد صحبت می شود در صورتی که به نوشته سایت رسمی «الکور» کلیدواژه مناسبی نیست. به گفته آن ها انجماد معمولی اجساد باعث می شود که داخل سلول های آن ها- که عموما با آب همراه است- یخ زده و این واحدهای کوچک حیات نتوانند فعالیت کنند، در صورتی که در روش ابداعی این گروه که به نام «شیشه ای کردن» مشهور شده، بیشتر آب سلول ها خارج شده و جای حدود 60 درصد از آن را، یک نوع ماده شیمیایی جدید می گیرد، این ماده جدید که جایگزین آب شده، می تواند از یخ زدگی معمولی در طی این فرایند جلوگیری کند.
به گفته این سایت، در انجماد معمولی، سلول ها به یکباره از فعالیت می افتند در صورتی که این روش جدید، فعالیت آن ها را آهسته آهسته کم می کند تا زمانی که سلول به دمایی به نام «دمای گذار شیشه» (منفی 124 درجه سانتیگراد) برسد. این روش، برخلاف انجماد معمولی، جلوی تغییر شکل سلولی را می گیرد. این طور که در سایت الکور ادعا شده، آن ها با آزمایش کردن این روش، توانسته اند رگ های خونی و بعضی ارگان های بزرگ زنده را به سلامت یخ زده و دوباره آن ها را به زندگی برگردانند.
چرا گوشت های یخی نمی میرند؟
بدن داوطلبان، منجمد شده و کاملا از حرکت می ایستد. گردش خون، فعالیت مغزی و تمام واکنش هایی که در بدن یک انسان سالم و زنده سراغ داریم در بدن تمام این داوطلبان به طور خودخواسته از بین می رود. با این حساب این طور به نظر می رسد که آن ها بیسر و صدا مرده باشند. اما این طور که اهالی «الکور» ادعا کرده اند این موضوع صحت ندارد.
به گفته یکی از دانشمندانی که از این اتفاق دفاع کرده، «مرگ زمانی اتفاق می افتد که تعادل شیمیایی در سلول های بدن از بین برود تا جایی که فرآیندهای طبعیی و همیشگی در بدن رخ ندهند اما در این روش جدید، بدن مثل یک کامپیوتر برای مدتی خاموش می شود.»
به گفته او تعریفی که از مرگ ارائه می شود، در هر زمانی متفاوت است. چندصد سال پیش، زمانی که قلب از حرکت می افتاد را لحظه مرگ اعلام می کردند ولی ما امروز می دانیم که چهار تا شش دقیقه بعد از ایست قلبی، مغز همچنان فعال است.
تحقیقات جدید دیگری هم در جریان است که در صورت به نتیجه رسیدن می تواند حتی 60 دقیقه بعد از مرگ هم افراد را به زندگی برگرداند. با این حساب، تا زمانی که تعادل شیمیایی درون سلول ها به هم نخورده، می توان به زنده شدن دوباره فرد امیدوار بود و این، همان کاری است که منجمدکننده ها دنبال دست پیدا کردن به فرمول دقیق آن هستند.»
منجمدکردن بدن در یک نگاه
1- کریونیکس چیست؟
پزشکان با استفاده از این روش، دمای بدن را تا نزدیک حد انجماد می رسانند. این همان کاری است که روی بدن دختر چهارده ساله و 140 نفر دیگر انجام شده تا از این راه بدن شان را برای چند صد سال زنده و سالم نگه دارند.
2- بدن چطور منجمد می شود؟
بدن فرد درخواست کننده بعدزا گذراندن چند مرحله مختلف، در سردکننده های مجهز قرار داده می شود. برای جلوگیری از یخ زدن سلول ها و مرگ کامل، یک ماده شیمیایی با پایه «گلیسرول» به جای خون به بدن تزریق می شود.
3- بدن چقدر یخ می کند؟
بدن درخواست کننده بعد از چندمرحله سرد کردن، روی یک لایه از یخ و نیتروژن مایع با دمای منفی 196 درجه سانتیگراد قرار می گیرد.
4- اولین انسان یخی چه کسی بود؟
اولین کسی که رضایت داد بدنش را منجمد کنند، دکتر جمیزد بدفورد، یک روان پزشک پیر بود که هنوز بدنش سالم و یخ زده باقی مانده است.
5- آخرین یخ زده تاریخ تا امروز؟
دختر چهارده ساله که به نام دختر یخی معروف شده، در روز 17 اکتبر امسال- 26 مهر- در یک مرکز تحقیقاتی یخ زدگی در ایالت میشیگان به خواب یخی فروبرده شد. بدن او در محفظه های بزرگ یخی به نام «کریوستات» که حدود منفی 196 درجه سانتیگراد دما دارند، نگهداری می شود تا هر زمانی که راه علاج بیماری نادر او پیدا شد، بیدارش کنند.
