هفته نامه سلامت - دکتر علی مرسلی*: گاهی برخی از مراجعان دندانپزشکی اظهار می کنند که دندان شان آبسه کرده اســت اما دندانپزشک پس از معاینه متوجه می شود که مشکل بیمارش آبسه نیست. در واقع، بیشتر مراجعان دندانپزی هر نوع تورمی را که داخل دهان خود احساس کنند، آبسه می نامند. حتی بیماران به اشتباه تورم التهابی را که بعد از عصب کشی، جراحی دندان و لثه یا کشیدن دندان ایجاد می شود نیز آبسه می نامند. در این مطلب به آبسه دندان، علل ایجاد و راه های درمان آن می پردازیم.
به هر نوع تجمع چرک و عفونت که با بافت بدن محصور شده باشد، آبسه می گویند. علت آبسه های دندانی معمولا عفونت یک دندان یا یک ناحیه عفونی با دندان قبلی عفونی اســت. بنابراین علت آبسه عفونت اســت ولی به این معنی نیست که عامل عفونت هم داخل آبسه باشد. عامل آبسه های دندانی اغلب خارج از آبسه اســت و بیشتر آنها باکتری ها هستند.
علت اصلی آبسه های دندانی، پوسیدگی دندان هاست؛ یعنی میکروب ها را باید علت اصلی آبسه ها دانست. معمولا در تمام آبسه ها منشأ مشکل به دندان ها برمی گردد. در بیشتر موارد هم منشأ آبسه، ریشه دندان هاست.
بنابراین با درمان دندان یا کشیدن دندان و حذف علت آبسه هم درمان می شود.
بیماری های لثه، ضربه ها و صدمات وارد شده به دندان، کشیدن دندان و جراحی ایمپلنت هم می تواند آبسه در دهان ایجاد کند که با توجه به علت آبسه، هر کدام ممکن اســت درمان های خاص خود را داشته باشند.
ممکن اســت بپرسید که آیا وقتی آبسه داریم، نمی توانیم دندان مان را درمان کنیم و باید منتظر باشیم که آبسه از بین برود؟
گفتیم که منشأ آبسه دندان تقریبا در تمام موارد، عفونت دندان اســت، بنابراین تا زمانی که دندان درمان نشود، آبسه هم درمان قطعی نخواهد شد ولی گاهی وجود خود آبسه یا خطرات و علائمی که ایجاد می کند (مانند تب) باعث می شود رفع این علائم در اولویت دندانپزشک قرار بگیرد. به علاوه گاهی بی حسی دندان و کنترل درمان با وجود تورم آبسه دشوار اســت.
از این رو، گاهی ممکن اســت تجویز آنتی بیوتیک، قبل، همزمان یا بعد از درمان انجام بگیرد ولی در افراد با سطح ایمنی عادی و نبود علائمی مانند تب، بی حالی و ... به ندرت ممکن اســت نیاز به تجویز آنتی بیوتیک باشد و درمان های قطعی دندانپزشکی برای درمان کفایت می کند. بنابراین درمان قطعی آبسه دندانی، درمان دندانپزشکی اســت و نه استفاده از دارو.
آبسه می تواند خطرناک باشد؟
آبسه دندانی در نوع خود در آغاز خطر جایی ندارد ولی می تواند به یک خطر تبدیل شود و حتی سلامت شما را تهدید کند. آبسه دندانی چند سرنوشت می تواند داشته باشد. در یک حالت وقتی آبسه به فضاهای فک و صورت شما گسترش پیدا کند، حتی می تواند تنفس را مختل کند. در حالت خطرناک دیگر، گسترش آبسه در فضاها می تواند به ترومبوز سینوس کاورنوس و حتی مرگ منجر شود. در حالت های دیگر گسترش عفونت متعاقب آبسه می تواند به عفونت در خون (سپتی سمی)، مننژیت و ... منجر شود.
آبسه دندانی از جمله مواردی اســت که ممکن اســت اورژانس بستری شدن در بیمارستان برای بیمار ایجاد کند اما تمام این موارد خطرناکی که اشاره شد، در موارد بسیار پیشرفته عفونت های دندانی هم بسیار نادر اســت و در افراد با سیستم ایمنی طبیعی به ندرت ممکن اســت مشاهده شود. بنابراین با وجود اینکه باید حتما در صورت بروز آبسه دندانی، در اسرع وقت اقدام به درمان کنید، از بابت خطرات جانی نگران نباشید.
آبسه ها ممکن اســت حاد باشند و درد زیادی ایجاد کنند. از طرف دیگر، آبسه می تواند مسیری مزمن را طی کند. به این صورت که چرک محصور شده در استخوان، مسیری رو به خارج شدن پیدا می کند. خروج این مسیر می تواند روی پوست صورت یا داخل دهان باشد و خود را به صورت جوشی که از آن چرک خارج می شود نشان دهد. به این مسیر خروج چرک در اصطلاح عمومی مسیر سینوس می گویند (هر چند اصطلاح علمی دقیقی نیست). در شرایط وجود مسیر تخلیه، اغلب برخلاف آبسه های حاد، درد زیادی وجود ندارد.
کیست و آبسه هر دو توده ای از بافت خوش خیم هستند که با مایع یا چرک پر شده اند اما کیست و آبسه 2 مقوله کاملا جدا از هم هستند.
آبسه یک تعرف کلینیکی دارد که به تورم، وجود چرک و علت عفونی وابسته اســت اما کیست تعریف کلینیکی مشخص ندارد و یک یافته میکروسکوپی محسوب می شود. یعنی دندانپزشک با معاینه، مشاهده و حتی عکس های رادیوگرافی معمول، قطعیتی در مورد وجود کیست مطرح نمی کند بلکه پاتولوژیست بعد از خارج کردن و زیر میکروسکوپ قرار دادن آن در موردش اظهارنظر می کند.
کیست ها برخلاف آبسه ها شایع نیستند ولی متاسفانه بیماران و حتی دندانپزشکان به اشتباه عبارت «کیست دندانی» را زیاد استفاده می کنند در حالی که بیشتر مواقعی که اصطلاح کیست استفاده می شود، کیست واقعی وجود ندارد!
آبسه ها می توانند منجر به ایجاد کیست شوند ولی باز هم این قضیه شایع نیست.
آبسه چطور درمان می شود؟
درمان اصلی آبسه دندانی، رفع علت آبسه اســت. آبسه بر اثر عفونت یک (یا چند) دندان ایجاد می شود. با درمان کانال های ریشه دندان یا خارج کردن دندان، عفونت دندان درمان خواهد شد. کنار درمان دندان، درمان های کمکی هم در مواردی ممکن اســت در نظر گرفته شود؛ مانند درناژ آبسه (ایجاد مسیری رو به بیرون که چرک آبسه خارج شود) یا استفاده از آنتی بیوتیک ها با توجه به نیاز و تشخیص دندانپزشک.
آیا تورم و درد بعد از عصب کشی آبسه عفونی اســت؟
* متخصص درمان ریشه
وی اظهار داشت: شیوع حساسیت دندانی در مطالعات مختلف متفاوت بوده است و به طور تقریبی بین 8 تا 57 درصد است که در افرادی که دچار مشکلات لثه ای هستند این میزان به حدود 60 تا 98 درصد می رسد.
این متخصص دندانپزشکی ترمیمی با بیان اینکه تحلیل لثه و از دست رفتن مینای دندان باعث نمایان شدن عاج دندان می شود، عنوان کرد: عاج دندان بافت (نسج) زنده ای است بنابراین حساسیت دندانی رخ می دهد.
وی بهداشت ضعیف دهان و دندان، بیماری های لثه ای، مسواک زدن شدید، با فشار و غیر اصولی دندان ها، مصرف بیش از حد نوشیدنی های اسیدی مانند نوشابه را از مهم ترین عوامل تحلیل لثه دانست و افزود: رفلاکس( برگشت اسید معده) و فشارهای شدید اکلوژن( ارتباط بین دندان های بالا و پایین و نحوه قرارگیری آن ها بر روی هم) و سایش های دندانی نیز موجب نابودی مینای دندان می شود.
علوی تاکید کرد: حساسیت دندانی در زنان نسبت به مردان بیشتر مشاهده می شود که عوامل هورمونی و رژیم غذایی در ایجاد آن دخیل هستند.
این متخصص دندانپزشکی ترمیمی با بیان اینکه پوسیدگی، شکستگی و ترمیم های دندانی، درگیری عصب دندان و ترمیم نامناسب نیز می توانند دردی مشابه دردهای حساسیت دندانی ایجاد کنند، تصریح کرد: افراد باید قبل از هر گونه اقدام بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنند تا تشخیص قطعی حاصل شود.درمان حساسیت های دندانی شامل سه مرحله است که مرحله اول، خود به سه بخش تقسیم می شود.
وی در خصوص مرحله اول گفت: پس از تشخیص علت حساسیت دندانی آموزش های لازم جهت انتخاب نوع مسواک، خمیردندان و نخ دندان مناسب و چگونگی استفاده از آن ها به بیمار داده می شود، همچنین در مورد برنامه غذایی نیز افرادی که دچار این مشکل هستند، باید دستورات خاصی را مد نظر قرار دهند مانند اینکه بلافاصله پس از مصرف مواد غذایی اسیدی از زدن مسواک خودداری کنند.
علوی افزود: در گام بعدی دندانپزشک اغلب خمیردندان، ژل و دهان شویه دارای خاصیت ضد حساسیت را برای بیمار تجویز می کند که بیمار باید آن ها را طبق دستورالعمل مصرف کند.
وی یادآور شد: در بخش آخر دندانپزشک ساختار از دست رفته دندان را با مواد ترمیمی یا پیوند لثه جایگزین می کند که این امر سبب کاهش حساسیت دندانی می شود.
خبرگزاری آریا-متخصص دندانپزشکی اطفال گفت: زمانی که دندان های شیری و دائمی در دهان کودک به صورت توأم وجود دارد (یعنی حدود 6 سالگی) بهترین زمان برای ارتودنسی است.
به گزارش خبرگزاری آریا به نقل از خبرگزاری صدا و سیما،دکتر مجتبی وحید گلپایگانی افزود: در سن 6 تا 7 سالگی رویش نخستین دندان های ضرورت پیشگیری از ناهنجاری های دندانی با ارتودنسی از 6 سالگیدائمی در کنار دندان های شیری آغاز می شود و به این حالت دندان مخلوط گفته می شود.
وی گفت: دراین سن نخستین دندان کرسی دائمی و میانی پایین که جز دندان های دائمی هستند رشد کرده و ممکن است به علت نزدیکی دندان های شیری به هم و کوچکی فک کودک موجب برهم ریختن توالی دندان ها شود.
وحید گلپایگانی افزود: یکی از مشکلاتی که در سنین 6 تا 8 سالگی در خصوص دندان کودکان بوجود می آید بروز ناهنجاری های دندانی است که به راحتی با ارتودنسی قابل پیشگیری است.
وی با بیان اینکه ارتودنسی در این سن بسیار مؤثرتر از 12 سالگی است گفت: در این سنین فک کودک انعطاف پذیر و در حال رشد است و به راحتی به جا به جایی دندان ها پاسخ می دهد اما با افزایش سن کودک مقاومت فک در مقابل جا به جایی دندانها کم می شود و درمان زمان بر و پرهزینه می شود به همین علت توصیه ما به والدین این است که در سن 6 سالگی کودکان هر 6 ماه به دندانپزشک مراجعه کنند تا نسبت به سلامت دندانهای کودک خود اطمینان یابند.
دندانپزشک اطفال افزود: گاهی اوقات دندان های شیری مسیر رشد دندانهای دائمی را مسدود کرده اند که در این گونه موارد نیز بدون ارتودنسی با تراشیدن بخشی از دندان شیری می توان جای کافی برای رشد دندان دائمی فراهم کرد.
روکش های دندانی تا چند سال ماندگاری دارند؟
تاریخ انتشار : سه شنبه ۷ دی ۱۳۹۵ ساعت ۲۳:۴۲
برای اینکه روکش دندان عمر مفید داشته باشد، توصیه می کنیم افراد در جاهایی که امکان مسواک زدن و تمیز کردن دندان وجود ندارد، از نخ دندان بهره بگیرند.
به گزارش ستاره ها؛ دکتر کوروش صادق پور، متخصص پروتز و ایمپلنت های دندانی در گفتگو با برنامه «فراسو» شبکه رادیویی سلامت با بیان اینکه روکش های دندانی شاخه ای از پروتزهای دندانی هستند که این پروتزها به دو دسته متحرک و ثابت تقسیم می شوند، افزود: پروتز های متحرک به دو دسته پارسیل (قسمتی) و کامل یا دست دندان تقسیم می شوند. پروتزهای ثابت هم یا به شکل تک واحدی هستند یا چند واحدی.
وی با بیان اینکه روکش های دندانی 100 سال است که در علم دندانپزشکی قدمت دارند، ادامه داد: در سال 1907 یک الگوی عمومی درست شد. این الگوی عمومی را ذوب کردند و با فلز جایگر تا 50 سال پیش تمام فلزی (فول منتال) بود بعد از 50 سال چینی هایی را به فریم فلزی اضافه کردند و روکش های متاسرامیک وارد بازار شد. بعد ازآن آهسته آهسته در 10-15 سال اخیر روکش تمام چینی یا تمام سرامیک متداول شده است. قبلا به علت ضعف هایی که داشت فقط در ناحیه دندان قدامی استفاده می شد. با پیشرفت هایی جدید به صورت پروتزهای چند واحدی در دندان های خلفی به صورت روتین استفاده می شود و عملکرد روکش را در دندان های قدامی و خلفی برای بیماران تامین می کند.
این متخصص پروتز و ایمپلنت های دندانی با بیان اینکه برای شکستگی های کوچک دندان تا جایی که می توانیم از روکش استفاده نمی کنیم و از مواد همرنگ دندان، محل مورد نظر را ترمیم و آن را به فرم اولیه بازسازی می کنیم، گفت: وقتی نسخ قابل توجهی از دندان از بین می رود باید دندان با نسخ مواد مصنوعی جایگزین شود که به آن روکش می گوییم. ترمیم کردن اگر با رعایت بهداشت توسط بیمار باشد می تواند طول عمر بالای 20 سال داشته باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که انواع روکش ها چگونه است؟، گفت: روکش ها یا تمام فلزی هستند که استفاده از آنها محدود نمی شود به دندان های خلفی؛ یا روکش ها متاسرامیک هستند که به صورت روتین استفاده می شود. کاملا مشابه دندان طبیعی است. یک فریم فلزی دارد فریم این امکان را می دهد که اگر نسجی از دندان از بین برود، می توان آن را بازسازی کرد. در بقیه جاهای باقی مانده، چینی رنگ و آناتومی طبیعی را ایجاد می کند.
صادق پور با تاکید بر اینکه عمر متوسط روکشها 8 سال است، افزود: اما در این مورد باید بگوییم این مساله از بیماری تا بیمار دیگر فرق می کند و به شرایط محیطی (خاص) بستگی دارد مثلا اگر بیماری به ما مراجعه کند و بگوید 20 سال پیش روکش انجام داده است، ما متوجه می شویم محیط دهانش پوسیدگی زا نیست و رعایت بهداشت طوری بوده است که 20 سال دوام داشته است. برای این بیمار می توان روکش گذاشت و امیدوار باشیم عمر آن 20 سال باشد.
وی با بیان این که روکش تمام چینی در دندان های قدامی گذاشته می شود، ادامه داد: روکش متاسرامیک برای دندان های خلفی استفاده می شود. البته جدیداً از روکش تمام چینی در ناحیه خلفی هم استفاده می شود؛ ولی این مساله زمان بر است و باید در دراز مدت نتیجه آن مشخص می شود.
این متخصص پروتز و ایمپلنت های دندانی در پاسخ به این پرسش که آیا برای دندان های سالم که جلو عقب هستند روکش توصیه می کنید؟، اظهارداشت: همیشه دندان های طبیعی از هر نوع روکشی زیباتر است. تا حد امکان ما این موارد را به جای اینکه تراش در دندان ایجاد کنیم، نزد همکاران ارتودنسی می فرستیم؛ اما اگر تعدادی از دندان ها درمان ریشه شدند در آن مرحله امکان استفاده از روکش منطقی به نظر می رسد.
مرجع : سلامت نیوز
این علائم را جدی بگیرید
گاهی اوقات آبسه همراه با علائم خاصی اســت و گاهی اوقات بدون علامت ظاهر میشود. بهعنوان مثال ممکن اســت فرد برای مدتی احساس سردرد شدیدی کند یا بهراحتی قادر نباشد که دهانش را باز کند (چراکه آبسه روی عضلات فشار وارد میکند) این علائم در بعضی موارد نشاندهنده آبسه دندانی هستند.
درمانهای خانگی فایده ندارد
برخی افراد سعی میکنند با مصرف آنتیبیوتیکها این دردها و آبسه دندانی را درمان کنند؛ در صورتی که توصیه میشود از این اقدام صرفنظر کرده و سعی کنند با مراجعه به پزشک مشکل خود را ریشهیابی و درمان کنند. بهتر اســت بدانید که مصرف آنتیبیوتیکها ممکن اســت باعث مقاوم شدن میکروبها شود که در این صورت درمان بسیار سختتر از قبل خواهد بود.
در گذشته وقتی فردی با این مشکل مواجه میشد، دندانها را میکشیدند، اما در حال حاضر ابتدا باید آبسه تخلیه شود که با آن درد و مقدار زیادی عفونت کم میشود، سپس درمان ریشه ممکن اســت لازم باشد و باید سریع انجام شود. همچنین کانال دندان را باز میکنند و با روشهای دندانپزشکی ریشههای دندان را شستوشو میدهند. بهعلاوه ممکن اســت به روش آنتیبیوتیکتراپی نیاز باشد تا میکروبها را ازبین ببرند.
دردها را جدی بگیرید
تمام این مراحل همراه با درد اســت؛ اما بعضی بیماران دردهای که در این مراحل دارند را نادیده میگیرند. در مراحل اولیه میزان درد در حدی نیست که زندگی را مختل کند و بهطور مداوم فرد را درگیر خود نمیکند، اما اگر عفونت پیشرفت کند اندازه درد طاقتفرسا میشود؛ چراکه عصبها تحتتاثیر میکروبها قرار میگیرند و این ناحیه دچار پرخونی میشود. متاسفانه خیلی از بیماران در این مرحله به دندانپزشک مراجعه میکنند چراکه پوسیدگی و عفونت به عصب میرسد و درد شدید، دندانها را فرا میگیرد.
شاید لثهها هم عفونی شوند!
عفونت فقط مختص دندانها نیست و ممکن اســت عفونت لثهای باشد. یعنی دندانها سالم باشند ولی لثهها دچار عفونت شده باشند که به بیماری پریودنتیت معروف اســت و عفونت وارد پاکت لثهای میشود. البته در گذشته به این مشکل پیوره میگفتند. در این مواقع اگر دندانپزشک لثهها را فشار دهد، امکان دارد که چرک از آن خارج شود. حتی در بعضی مواقع یکی از نشانههای عفونت لثهای بوی بد دهان اســت که متاسفانه برخی افراد این مشکل را نادیده میگیرند.
در این مواقع باید برای تمایز بین عفونت دندان و عفونت لثهای به دندانپزشک مراجعه کرد. بعد از مراجعه پزشک بنا به نوع عفونت درمان مناسب را بهکار میگیرد؛ چراکه برای درمان عفونتهای لثهای نسبت به میزان پیشرفته بودن بیماری روشهای درمانی متفاوتی مثل جرمگیری، شستوشو، دارو درمان و... بهکار میگیرند. البته در مواقعی که این بیماری پیشرفت کرده باشد از جراحی باید استفاده کرد. پس برای تشخیص نوع عفونت حتما باید به دندانپزشک مراجعه کرد.
همچنین دندان آسیبدیده قرمز و متورم اســت. اگر فردی این علائم را جدی بگیرد و بهموقع به دندانپزشک مراجعه کند، میتواند، سلامت دندانش را حفظ کند، زیرا دندانپزشک قسمت پوسیدگی روی دندان را تراش میدهد و مانع پیشرفت عفونت میشود. اما اگر این علائم نادیده گرفته شوند و به مرحله پیشرفته راه پیدا کنند آن زمان باید از روشهای دیگری مثل معالجه عصب یا روت کانال کمک گرفت.
جایگزین مسواک
هیچ چیز جای مسواک را نمیگیرد، اما گاهی اوقات ممکن اســت فرد در موقعیتی قرار بگیرد که برای ساعتی به مسواک دسترسی نداشته باشد، در این مواقع توصیه میشود از میوههای نام برده شده (سیب یا پرتقال یا هویج) استفاده کند. همچنین برای اطمینان بیشتر چرخاندن آبنمک ولرم در دهان مانع پوسیدگی دندانها میشود، زیرا محیط اسیدی به محیط قلیایی تبدیل میشود و مانع رشد میکروبها میشود
علت پوسیدگی دندانها
آهسته غذا خوردن
بعضی افراد فکر میکنند آهسته غذا خوردن یکی از علتهای پوسیدگی دندانهاست، در صورتی که این یک تفکر اشتباه اســت. فکر نکنید که سرعت بخشیدن به زمان غذا خوردن از پوسیدگی دندانها جلوگیری میکند. در صورتی که توصیه میشود بعد از میل غذا بلافاصله دندانها شسته شوند. باقیمانده غذا نباید ساعتها روی دندانها بمانند زیرا بقایای غذا بین و روی دندان به مرور زمان مینای دندان را تجزیه میکنند و درنهایت مینای دندان را ازبین میبرند.
مواد قندی و شیرینی
عامل مهمی که روی پوسیدگی دندانها تاثیرگذار اســت، طول مدتی اســت که مواد قندی روی دندانها باقی میماند. درست نیست فردی بیشتر اوقات شکلات یا مواد قندی دیگری در دهان داشته باشد و بعد از مصرف، دندانها را شستوشو ندهد. بازهم باید بگویم که مواد قندی به تنهایی باعث پوسیدگی دندانها نمیشوند، در صورتی که اگر بعد از مصرف از روی دندانها شسته نشوند آن زمان احتمال دارد باعث پوسیدگی دندان شوند.
این موضوع را هم گوشزد می کنم که بعضی والدین آبقند را در شیشه شیر به شیرخوار میدهند و این آبقند ممکن اســت مدتی در دهان شیرخوار بماند؛ این کار باعث میشود که بعد از مدتی دندانهای شیری کودک بعد از مدتی دچار پوسیدگی شوند.
سیب؛ بهترین خوراکی برای زنگ تفریح
یکی از خوراکیهای محبوب بچهها، بهخصوص بچههای مدرسهای کیک و شکلات و بیسکوییت اســت و خیلی از مادران شاید در ساعتهایی که کودک در مدرسه اســت، نتوانند نظارتی روی مسواک زدن کودک داشته باشند.
اولین توصیه این اســت که بهجای این خوراکیها که ارزش غذایی بالایی ندارند از نان و پنیر و ... استفاده کنند. اما اگر میخواهید در ساعات مدرسه مواد غذایی از روی دندانهای فرزندتان پاک شود سیب یا پرتقال یا هویج را هم جزء خوراکیهای فرزندتان قرار دهید. سیب جایگزین مسواک نیست، اما گاز زدن و جویدن سیب باعث تولید بزاق بیشتر در دهان میشود و سطح باکتری را در دهان پایین میآورد که این رویکرد از پوسیدگی دندانها میکاهد.
توصیه میشود اشخاص نسبت به علائم گفته شده مثل تیرکشیدن دندان در طول روز، حساس شدن دندان به گرمی و سردی و... حساس باشند و هروقت با این موارد مواجه شدند بهجای خوددرمانی یا پشت گوش انداختن علتیابی به دندانپزشک مراجعه کنند.
گاهی برخی از مراجعان دندانپزشکی اظهار می کنند که دندان شان آبسه کرده اسـت اما دندانپزشک پس از معاینه متوجه می شود که مشکل بیمارش آبسه نیست. در واقع، بیشتر مراجعان دندانپزی هر نوع تورمی را که داخل دهان خود احساس کنند، آبسه می نامند.
درمان آبسه دندانی
دکتر علی مرسلی: گاهی برخی از مراجعان دندانپزشکی اظهار می کنند که دندان شان آبسه کرده اسـت اما دندانپزشک پس از معاینه متوجه می شود که مشکل بیمارش آبسه نیست. در واقع، بیشتر مراجعان دندانپزی هر نوع تورمی را که داخل دهان خود احساس کنند، آبسه می نامند. حتی بیماران به اشتباه تورم التهابی را که بعد از عصب کشی، جراحی دندان و لثه یا کشیدن دندان ایجاد می شود نیز آبسه می نامند. در این مطلب به آبسه دندان، علل ایجاد و راه های درمان آن می پردازیم.
آبسه چیست؟
به هر نوع تجمع چرک و عفونت که با بافت بدن محصور شده باشد، آبسه می گویند. علت آبسه های دندانی معمولا عفونت یک دندان یا یک ناحیه عفونی با دندان قبلی عفونی اسـت. بنابراین علت آبسه عفونت اسـت ولی به این معنی نیست که عامل عفونت هم داخل آبسه باشد. عامل آبسه های دندانی اغلب خارج از آبسه اسـت و بیشتر آنها باکتری ها هستند.
علت آبسه دندانی چیست؟
علت اصلی آبسه های دندانی، پوسیدگی دندان هاست؛ یعنی میکروب ها را باید علت اصلی آبسه ها دانست. معمولا در تمام آبسه ها منشأ مشکل به دندان ها برمی گردد. در بیشتر موارد هم منشأ آبسه، ریشه دندان هاست.
بنابراین با درمان دندان یا کشیدن دندان و حذف علت آبسه هم درمان می شود.
بیماری های لثه، ضربه ها و صدمات وارد شده به دندان، کشیدن دندان و جراحی ایمپلنت هم می تواند آبسه در دهان ایجاد کند که با توجه به علت آبسه، هر کدام ممکن اسـت درمان های خاص خود را داشته باشند.
ممکن اسـت بپرسید که آیا وقتی آبسه داریم، نمی توانیم دندان مان را درمان کنیم و باید منتظر باشیم که آبسه از بین برود؟
گفتیم که منشأ آبسه دندان تقریبا در تمام موارد، عفونت دندان اسـت، بنابراین تا زمانی که دندان درمان نشود، آبسه هم درمان قطعی نخواهد شد ولی گاهی وجود خود آبسه یا خطرات و علائمی که ایجاد می کند (مانند تب) باعث می شود رفع این علائم در اولویت دندانپزشک قرار بگیرد. به علاوه گاهی بی حسی دندان و کنترل درمان با وجود تورم آبسه دشوار اسـت.
از این رو، گاهی ممکن اسـت تجویز آنتی بیوتیک، قبل، همزمان یا بعد از درمان انجام بگیرد ولی در افراد با سطح ایمنی عادی و نبود علائمی مانند تب، بی حالی و ... به ندرت ممکن اسـت نیاز به تجویز آنتی بیوتیک باشد و درمان های قطعی دندانپزشکی برای درمان کفایت می کند. بنابراین درمان قطعی آبسه دندانی، درمان دندانپزشکی اسـت و نه استفاده از دارو.
آبسه می تواند خطرناک باشد؟
آبسه دندانی در نوع خود در آغاز خطر جایی ندارد ولی می تواند به یک خطر تبدیل شود و حتی سلامت شما را تهدید کند. آبسه دندانی چند سرنوشت می تواند داشته باشد. در یک حالت وقتی آبسه به فضاهای فک و صورت شما گسترش پیدا کند، حتی می تواند تنفس را مختل کند. در حالت خطرناک دیگر، گسترش آبسه در فضاها می تواند به ترومبوز سینوس کاورنوس و حتی مرگ منجر شود. در حالت های دیگر گسترش عفونت متعاقب آبسه می تواند به عفونت در خون (سپتی سمی)، مننژیت و ... منجر شود.
آبسه دندانی از جمله مواردی اسـت که ممکن اسـت اورژانس بستری شدن در بیمارستان برای بیمار ایجاد کند اما تمام این موارد خطرناکی که اشاره شد، در موارد بسیار پیشرفته عفونت های دندانی هم بسیار نادر اسـت و در افراد با سیستم ایمنی طبیعی به ندرت ممکن اسـت مشاهده شود. بنابراین با وجود اینکه باید حتما در صورت بروز آبسه دندانی، در اسرع وقت اقدام به درمان کنید، از بابت خطرات جانی نگران نباشید.
آبسه ها ممکن اسـت حاد باشند و درد زیادی ایجاد کنند. از طرف دیگر، آبسه می تواند مسیری مزمن را طی کند. به این صورت که چرک محصور شده در استخوان، مسیری رو به خارج شدن پیدا می کند. خروج این مسیر می تواند روی پوست صورت یا داخل دهان باشد و خود را به صورت جوشی که از آن چرک خارج می شود نشان دهد. به این مسیر خروج چرک در اصطلاح عمومی مسیر سینوس می گویند (هر چند اصطلاح علمی دقیقی نیست). در شرایط وجود مسیر تخلیه، اغلب برخلاف آبسه های حاد، درد زیادی وجود ندارد.
تفاوت کیست و آبسه چیست؟
بسیاری از بیماران تفاوت کیست و آبسه را نمی دانند و آنها را با هم اشتباه می گیرند. از طرف دیگر، بسیاری از دندانپزشکان هم از توضیح واضح تفاوت طبقه بندی کیست و آبسه و ارتباط این دو با هم خودداری می کنند. بیماران همیشه این سوال را دارند که آیا کیست و آبسه یکی هستند و اگر نه، آیا آبسه می تواند منجر به کیست شود یا نه؟
کیست و آبسه هر دو توده ای از بافت خوش خیم هستند که با مایع یا چرک پر شده اند اما کیست و آبسه 2 مقوله کاملا جدا از هم هستند.
آبسه یک تعرف کلینیکی دارد که به تورم، وجود چرک و علت عفونی وابسته اسـت اما کیست تعریف کلینیکی مشخص ندارد و یک یافته میکروسکوپی محسوب می شود. یعنی دندانپزشک با معاینه، مشاهده و حتی عکس های رادیوگرافی معمول، قطعیتی در مورد وجود کیست مطرح نمی کند بلکه پاتولوژیست بعد از خارج کردن و زیر میکروسکوپ قرار دادن آن در موردش اظهارنظر می کند.
کیست ها برخلاف آبسه ها شایع نیستند ولی متاسفانه بیماران و حتی دندانپزشکان به اشتباه عبارت «کیست دندانی» را زیاد استفاده می کنند در حالی که بیشتر مواقعی که اصطلاح کیست استفاده می شود، کیست واقعی وجود ندارد!
آبسه ها می توانند منجر به ایجاد کیست شوند ولی باز هم این قضیه شایع نیست.
آبسه چطور درمان می شود؟
درمان اصلی آبسه دندانی، رفع علت آبسه اسـت. آبسه بر اثر عفونت یک (یا چند) دندان ایجاد می شود. با درمان کانال های ریشه دندان یا خارج کردن دندان، عفونت دندان درمان خواهد شد. کنار درمان دندان، درمان های کمکی هم در مواردی ممکن اسـت در نظر گرفته شود؛ مانند درناژ آبسه (ایجاد مسیری رو به بیرون که چرک آبسه خارج شود) یا استفاده از آنتی بیوتیک ها با توجه به نیاز و تشخیص دندانپزشک.
آیا تورم و درد بعد از عصب کشی آبسه عفونی اسـت؟
بعد از عصب کشی ممکن اسـت تورم و درد شدیدی داشته باشید. حالتی مانند آبسه های عفونی که بیماران را نگران می کند که نکند دچار عفونت خطرناکی شده اند. این تورم ها در بیشتر موارد علت التهابی دارند و نه عفونی. نگرانی در مورد آنها بی مورد اسـت چون علت عفوت (دندان) درمان شده اسـت. اگر بعد از درمان عصب کشی با تورم و درد غیر منتشر بدون تب، بی حالی و علائمی مانند سرماخوردگی مواجه شدید، آبسه عفونی وجود ندارد و نباید در مورد خطرات آبسه نگران باشید.
هفته نامه سلامت
اخبار مرتبط:
حذف منبع عفونت،مهمترین روش جلوگیری از درد دندان اسـت
برای درمان آبسه دندان نیازی به آنتیبیوتیک نیست
چگونه با آبسه دندان کودکان، کنار بیاییم ؟
حل انواع مشکلات دندان با طب سنتی
درمان درد دندان تنها در چند دقیقه
وی اظهار داشت: شیوع حساسیت دندانی در مطالعات مختلف متفاوت بوده است و به طور تقریبی بین 8 تا 57 درصد است که در افرادی که دچار مشکلات لثه ای هستند این میزان به حدود 60 تا 98 درصد می رسد.
این متخصص دندانپزشکی ترمیمی با بیان اینکه تحلیل لثه و از دست رفتن مینای دندان باعث نمایان شدن عاج دندان می شود، عنوان کرد: عاج دندان بافت (نسج) زنده ای است بنابراین حساسیت دندانی رخ می دهد.
وی بهداشت ضعیف دهان و دندان، بیماری های لثه ای، مسواک زدن شدید، با فشار و غیر اصولی دندان ها، مصرف بیش از حد نوشیدنی های اسیدی مانند نوشابه را از مهم ترین عوامل تحلیل لثه دانست و افزود: رفلاکس( برگشت اسید معده) و فشارهای شدید اکلوژن( ارتباط بین دندان های بالا و پایین و نحوه قرارگیری آن ها بر روی هم) و سایش های دندانی نیز موجب نابودی مینای دندان می شود.
علوی تاکید کرد: حساسیت دندانی در زنان نسبت به مردان بیشتر مشاهده می شود که عوامل هورمونی و رژیم غذایی در ایجاد آن دخیل هستند.
این متخصص دندانپزشکی ترمیمی با بیان اینکه پوسیدگی، شکستگی و ترمیم های دندانی، درگیری عصب دندان و ترمیم نامناسب نیز می توانند دردی مشابه دردهای حساسیت دندانی ایجاد کنند، تصریح کرد: افراد باید قبل از هر گونه اقدام بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنند تا تشخیص قطعی حاصل شود.درمان حساسیت های دندانی شامل سه مرحله است که مرحله اول، خود به سه بخش تقسیم می شود.
وی در خصوص مرحله اول گفت: پس از تشخیص علت حساسیت دندانی آموزش های لازم جهت انتخاب نوع مسواک، خمیردندان و نخ دندان مناسب و چگونگی استفاده از آن ها به بیمار داده می شود، همچنین در مورد برنامه غذایی نیز افرادی که دچار این مشکل هستند، باید دستورات خاصی را مد نظر قرار دهند مانند اینکه بلافاصله پس از مصرف مواد غذایی اسیدی از زدن مسواک خودداری کنند.
علوی افزود: در گام بعدی دندانپزشک اغلب خمیردندان، ژل و دهان شویه دارای خاصیت ضد حساسیت را برای بیمار تجویز می کند که بیمار باید آن ها را طبق دستورالعمل مصرف کند.
وی یادآور شد: در بخش آخر دندانپزشک ساختار از دست رفته دندان را با مواد ترمیمی یا پیوند لثه جایگزین می کند که این امر سبب کاهش حساسیت دندانی می شود.
خبرگزاری آریا-متخصص دندانپزشکی اطفال گفت: زمانی که دندان های شیری و دائمی در دهان کودک به صورت توأم وجود دارد (یعنی حدود 6 سالگی) بهترین زمان برای ارتودنسی است.
به گزارش خبرگزاری آریا به نقل از خبرگزاری صدا و سیما،دکتر مجتبی وحید گلپایگانی افزود: در سن 6 تا 7 سالگی رویش نخستین دندان های ضرورت پیشگیری از ناهنجاری های دندانی با ارتودنسی از 6 سالگیدائمی در کنار دندان های شیری آغاز می شود و به این حالت دندان مخلوط گفته می شود.
وی گفت: دراین سن نخستین دندان کرسی دائمی و میانی پایین که جز دندان های دائمی هستند رشد کرده و ممکن است به علت نزدیکی دندان های شیری به هم و کوچکی فک کودک موجب برهم ریختن توالی دندان ها شود.
وحید گلپایگانی افزود: یکی از مشکلاتی که در سنین 6 تا 8 سالگی در خصوص دندان کودکان بوجود می آید بروز ناهنجاری های دندانی است که به راحتی با ارتودنسی قابل پیشگیری است.
وی با بیان اینکه ارتودنسی در این سن بسیار مؤثرتر از 12 سالگی است گفت: در این سنین فک کودک انعطاف پذیر و در حال رشد است و به راحتی به جا به جایی دندان ها پاسخ می دهد اما با افزایش سن کودک مقاومت فک در مقابل جا به جایی دندانها کم می شود و درمان زمان بر و پرهزینه می شود به همین علت توصیه ما به والدین این است که در سن 6 سالگی کودکان هر 6 ماه به دندانپزشک مراجعه کنند تا نسبت به سلامت دندانهای کودک خود اطمینان یابند.
دندانپزشک اطفال افزود: گاهی اوقات دندان های شیری مسیر رشد دندانهای دائمی را مسدود کرده اند که در این گونه موارد نیز بدون ارتودنسی با تراشیدن بخشی از دندان شیری می توان جای کافی برای رشد دندان دائمی فراهم کرد.
روکش های دندانی تا چند سال ماندگاری دارند؟
تاریخ انتشار : سه شنبه ۷ دی ۱۳۹۵ ساعت ۲۳:۴۲
برای اینکه روکش دندان عمر مفید داشته باشد، توصیه می کنیم افراد در جاهایی که امکان مسواک زدن و تمیز کردن دندان وجود ندارد، از نخ دندان بهره بگیرند.
به گزارش ستاره ها؛ دکتر کوروش صادق پور، متخصص پروتز و ایمپلنت های دندانی در گفتگو با برنامه «فراسو» شبکه رادیویی سلامت با بیان اینکه روکش های دندانی شاخه ای از پروتزهای دندانی هستند که این پروتزها به دو دسته متحرک و ثابت تقسیم می شوند، افزود: پروتز های متحرک به دو دسته پارسیل (قسمتی) و کامل یا دست دندان تقسیم می شوند. پروتزهای ثابت هم یا به شکل تک واحدی هستند یا چند واحدی.
وی با بیان اینکه روکش های دندانی 100 سال است که در علم دندانپزشکی قدمت دارند، ادامه داد: در سال 1907 یک الگوی عمومی درست شد. این الگوی عمومی را ذوب کردند و با فلز جایگر تا 50 سال پیش تمام فلزی (فول منتال) بود بعد از 50 سال چینی هایی را به فریم فلزی اضافه کردند و روکش های متاسرامیک وارد بازار شد. بعد ازآن آهسته آهسته در 10-15 سال اخیر روکش تمام چینی یا تمام سرامیک متداول شده است. قبلا به علت ضعف هایی که داشت فقط در ناحیه دندان قدامی استفاده می شد. با پیشرفت هایی جدید به صورت پروتزهای چند واحدی در دندان های خلفی به صورت روتین استفاده می شود و عملکرد روکش را در دندان های قدامی و خلفی برای بیماران تامین می کند.
این متخصص پروتز و ایمپلنت های دندانی با بیان اینکه برای شکستگی های کوچک دندان تا جایی که می توانیم از روکش استفاده نمی کنیم و از مواد همرنگ دندان، محل مورد نظر را ترمیم و آن را به فرم اولیه بازسازی می کنیم، گفت: وقتی نسخ قابل توجهی از دندان از بین می رود باید دندان با نسخ مواد مصنوعی جایگزین شود که به آن روکش می گوییم. ترمیم کردن اگر با رعایت بهداشت توسط بیمار باشد می تواند طول عمر بالای 20 سال داشته باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که انواع روکش ها چگونه است؟، گفت: روکش ها یا تمام فلزی هستند که استفاده از آنها محدود نمی شود به دندان های خلفی؛ یا روکش ها متاسرامیک هستند که به صورت روتین استفاده می شود. کاملا مشابه دندان طبیعی است. یک فریم فلزی دارد فریم این امکان را می دهد که اگر نسجی از دندان از بین برود، می توان آن را بازسازی کرد. در بقیه جاهای باقی مانده، چینی رنگ و آناتومی طبیعی را ایجاد می کند.
صادق پور با تاکید بر اینکه عمر متوسط روکشها 8 سال است، افزود: اما در این مورد باید بگوییم این مساله از بیماری تا بیمار دیگر فرق می کند و به شرایط محیطی (خاص) بستگی دارد مثلا اگر بیماری به ما مراجعه کند و بگوید 20 سال پیش روکش انجام داده است، ما متوجه می شویم محیط دهانش پوسیدگی زا نیست و رعایت بهداشت طوری بوده است که 20 سال دوام داشته است. برای این بیمار می توان روکش گذاشت و امیدوار باشیم عمر آن 20 سال باشد.
وی با بیان این که روکش تمام چینی در دندان های قدامی گذاشته می شود، ادامه داد: روکش متاسرامیک برای دندان های خلفی استفاده می شود. البته جدیداً از روکش تمام چینی در ناحیه خلفی هم استفاده می شود؛ ولی این مساله زمان بر است و باید در دراز مدت نتیجه آن مشخص می شود.
این متخصص پروتز و ایمپلنت های دندانی در پاسخ به این پرسش که آیا برای دندان های سالم که جلو عقب هستند روکش توصیه می کنید؟، اظهارداشت: همیشه دندان های طبیعی از هر نوع روکشی زیباتر است. تا حد امکان ما این موارد را به جای اینکه تراش در دندان ایجاد کنیم، نزد همکاران ارتودنسی می فرستیم؛ اما اگر تعدادی از دندان ها درمان ریشه شدند در آن مرحله امکان استفاده از روکش منطقی به نظر می رسد.
مرجع : سلامت نیوز