کد مطلب: 422292
دستاوردی شگفتانگیز در درمان ناباروری با داروی ضد سرطان
تاریخ انتشار : جمعه ۱۹ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۴۹
به گزارش ایسنا به نقل از تلگراف، در این کشف حیرتانگیز، محققان ثابت کردند که میتوان ساعت بدن را برگردانده و تخمدانها را به حالت قبل از بلوغ ترغیب کرد تا طی آن شروع به تولید تخمک جدید کنند.
این کار پیش از این غیرممکن بنظر میرسید.
زنها با تمام تخمکهای خود متولد میشوند و به این دلیل است که بارداری با بالارفتن سن سختتر میشود، زیرا تخمکها پیرتر شده و آسیب میبینند یا بطور کامل به پایان میرسند.
اما دانشمندان متوجه شدند زنانی که برای سرطان لنفوم هوچکین با ترکیب دارویی موسوم به ABVD (ترکیب داروهای آدریامایسین، بلئومایسین، وینبلاستین و داکاربازین) مورد شیمیدرمانی قرار گرفته بودند، دارای 10 برابر تعداد تخمک بیشتر در مقایسه با زنان سالم بودند.
آنها دریافتند که داروهای ضد سرطان به دور از ازبین بردن شانس داشتن یک کودک سالم، ممکن است در نهایت باعث ارتقای باروری زنان شود.
محققان بر این گمان هستند که شوک شیمیدرمانی احتمالا باعث تحریک سلولهای بنیادی تخمدانها برای تولید فولیکولهای جدید شده است. این ساختارهای مومانند توخالی میتوانند تخمک تولید کنند.
در این بررسی، نمونه بافت تخمدان اهدا شده توسط 14 زن سرطانی که تحت شیمیدرمانی قرار داشتند، به علاوه بافت 12 زن سالم تحلیل شد و مشخص شد که بافت هشت بیمار سرطانی تحت درمان ABVD بین چهار تا 10 برابر تخمک بیشتری از بافت زنان تحت درمانهای متفاوت یا افراد سالم داشت.
این تخمکها در حالت نابالغ قرار دارند، اما دانشمندان در تلاش هستند تا ابتدا چگونگی شکلگیری آنها را کشف کنند و سپس راهی برای بالغ کردنشان پیدا کنند.
هنوز مشخص نیست که تخمکهای بدست آمده در این مرحله کاربردی باشند، اما اگر مکانیسم تولید آنها مشخص شود، میتواند به دانشمندان در درک چگونگی تولید تخمک بیشتر در زنان کمک کند که تا پیش از ناممکن مینمود.
تحقیقات آینده به بررسی تاثیر جداگانه هر یک از چهار داروی مذکور خواهند پرداخت تا درک بهتری از مکانیزم زیستی بدست آید.
این یافتهها در مجله Human Reproduction منتشر شده است.
کلمات کلیدی : شیمی درمانی + درمان ناباروری + داروی ضد سرطان
نظراتی که به تعمیق و گسترش بحث کمک کنند، پس از مدت کوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت دیگر بینندگان قرار می گیرد. نظرات حاوی توهین، افترا، تهمت و نیش به دیگران منتشر نمی شود.
رئیس انجمن علمی جنینشناسی ایران با اشاره به اینکه ۲۰ درصد زوجهای ایرانی نابارورند، گفت: در کشور ما از درمان ناباروری حمایتهای بیمهای لازم انجام نمیشود.
از آنجا که باردار شدن فقط در نیمه سیکل زنان محتمل است، زوجها برای بارداری باید حداقل یکسال نزدیکی بدون جلوگیری داشته باشند و در آن صورت است که رخ ندادن بارداری میتواند به عنوان مشکل مورد بررسی قرار گیرد.
تعریف علمی ناباروری چنین است: به زوجی که به دنبال یکسال نزدیکی مرتب و بدون جلوگیری از بارداری، حاملگی اتفاق نیفتاده باشد، نابارور میگوییم. هرچند در این زوجها هم ممکن است بارداری به صورت خودبهخودی اتفاق بیفتد، ولی چنین زوجهایی پس از یک سال نیاز به بررسی و کمک دارند.
علت نازایی در 20 درصد از زوجهایی که دچار این مشکل هستند، بیماریهایی است که در مردان پیش آمده و در 20درصد دیگر از زوجهای نازا، بیماریهای مردان در کنار بیماری زنانشان علت اصلی است و در 60 درصد موارد علت نازایی از طرف زن است.
جالب این است که فقط از دو دهه قبل بیماریهای منجر به نازایی یا کمبود قدرت باروری مردان شناخته و مورد توجه قرار گرفتند و قبل از آن مشکلات و بیماریهای مردان به عنوان علت بسیار نادر نازایی در نظر گرفته میشد و اصلا مورد مطالعه قرار نمیگرفت.
ساخت اسپرم در بیضهها و تحت تاثیر هورمونهای متفاوتی صورت میگیرد و در مجاری انتقال اسپرم، تحت تاثیر مواد موجود در این مجاری رشد و نمو اسپرم کاملتر میشود و حتی قسمتی از این رشد و نمو در مجاری سیستم تناسلی زنان صورت میگیرد.
کل مرحله ساخت اسپرم طی 68 روز و نمو تکامل آن طی 12 تا 21 روز بعدی صورت میگیرد. پس وقتی اسپرمها مورد بررسی قرار میگیرند علتهایی که چند هفته قبل بر اسپرم سازی اثر گذاردهاند، مورد توجه قرار میگیرد.
اسپرمها بشدت به حرارت حساسند و اگر به دلیلی در معرض حرارت زیاد باشند (مثل تب کردن، در معرض کوره بودن مانند نانواها یا در رانندههایی که مدت طولانی در روز رانندگی میکنند) بسرعت میمیرند.
بررسی مردان از نظر نازایی همزمان با همسرانشان و در اولین مراجعه برای بررسی نازایی انجام میشود، یعنی اگر در زوجی که از هیچ روش جلوگیری استفاده نمیکند پس از یکسال بارداری اتفاق نیفتد، مشکل نازایی مطرح میشود و نیاز به بررسی دارد.
در این زوج درکنار بررسیهای معمول برای زن، مرد نیز مورد معاینه و بررسی قرار میگیرد. برخلاف زنان که برای بررسی نیاز به آزمایشها و بررسیهای رادیولوژیک خاص دارند، مردان فقط نیاز به بررسی آزمایشگاهی مایع منی دارند و در این آزمایش اگر مشکلی مشاهده شد، برای اطمینان نیاز به بررسی مجدد در چهار هفته بعد است، زیرا یک بار انجام دادن این آزمایش (به دلیل تغییرات که به طور طبیعی دارد) چندان مورد اطمینان نیست و باید تکرار شود. در صورت وجود مشکل در این آزمایش و در آزمایش تکراری بعدی نیاز به بررسیهای بیشتر برای تشخیص علت بیماری در مرد است تا درمان مناسب انجام پذیرد.
دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماریهای غدد
جام جم سرا:
نکاتی که باید بدانید
به چه مراکزی برای درمان ناباروری مراجعه کنیم؟
زوج ها برای درمان ناباروری باید به مراکزی مراجعه کنند که در آنها متخصص ناباروری مردان، متخصص ناباروری زنان و جنینشناس وجود داشته باشند و مشکلات و احتمالهایی که باعث ناباروری در مردان و زنان میشود به طور کامل بررسی شود. بهترین مراکز، مراکزی هستند که تمامی این بخشها در آنها وجود داشته باشد و به صورت تیمی برای درمان ناباروری اقدام کنند. در این شرایط بیمار مجبور نیست برای انجام آزمایشهای مختلف و تکمیل پروندهاش به مراکز درمانی مختلف مراجعه کند. مراکزی که در وهله اول تشخیص درستی از ناباروری و دلایل ناباروری مراجعان خود داشته باشند و با بهترین انتخاب برای درمان آنها اقدام کنند. به طور کلی مراکز درمانی داریم که موفقیت در آنها 10 درصد است و مراکزی که موفقیت در آنها بیش از 30 درصد است. مشخص است که اگر به مراکز درمانی دوم مراجعه شود، نتیجه بهتری به دست خواهد آمد. بنابراین با مشاوره با پزشک و انجمن ناباروری میتوان با مراکز معتبر و صاحبنام در زمینه درمان آشنا شد و برای درمان به آنها مراجعه کرد.
از روند درمان چه میدانید
یکی از مهمترین نکاتی که موفقیت روند درمان را بیشتر میکند، رعایت فاصله درمانهاست. در صورتی که فاصله درمانها رعایت نشود احتمال از بین رفتن تاثیر داروها در زوج زیاد میشود و روند درمان با اختلالهایی روبهرو میشود که بر نتیجه درمان نیز تاثیر میگذارد. این مسئله با توجه به هزینههای سرسامآور درمان ناباروری در کشور بار مضاعفی را بر مشکلات زوجها اضافه میکند. از سوی دیگر با توجه به افزایش سن زوج بهتر است آنها روند درمان را به تعویق نیاندازند زیرا شانس درمان برای زنان 40 ساله 10 تا 15 درصد و برای زنان 25 تا 32 ساله 30 تا 35 درصد است.
این نکته را جدی بگیرید
زوج های نابارور باید توجه داشته باشند که در حال حاضر 50 مرکز برای درمان ناباروری با حضور متخصصان مختلف در حوزه تشخیص و درمان در کشور فعالیت میکنند که انتخاب بهترین آنها باید با مشاوره و بررسی با صاحبنظران این حوزه انجام شود. چرا که مراجعه به مرکزی که توانایی کامل در تشخیص و انتخاب درمان مناسب برای زوجها را نداشته باشد صرفا تلف کردن وقت مفید، صرف هزینههای گزاف و در نهایت تشخیص نادرست علت ناباروری و دستکاریهای بیهوده بدن زن و شوهر است که هرکدام میتواند تاثیرهای منفی بر روند درمان ناباروری آنها داشته باشد.
هزینههای درمان چقدر است؟
از آنجا که بسیاری از تجهیزات و داروهایی که برای درمان ناباروری در کشور مورد استفاده قرار میگیرد وارداتی است، تحریمهای اخیر تاثیر زیادی بر هزینههای تامین دارو و تجهیزات داشته و این مسئله موجب شده تا هزینههای درمان ناباروری دو برابر شود. در حال حاضر هزینه هر دوره درمان ناباروری اعم از دارو، خدمات پاراکلینیکی و اتاق عمل بسته به میزان مشکلات زوجها بین 5/2 تا 5 میلیون تومان است و هر زوج برای درمان باید 3 تا 4 دوره درمانی را پشت سر بگذارد که بخشی از این هزینهها مربوط به بخش تشخیص دلایل نازایی برای برخی از زوجهاست. در این شرایط جراحیهای تشخیصی به زوجها توصیه میشود که در کنار سونوگرافی و آزمایشهای مختلف حدود 50 تا 500 هزار تومان هزینه دارد. مابقی هزینهها در بخش درمان مربوط به داروهایی است که باید توسط زوج مصرف شود. نسخهها و داروهایی که گاهی باید 3 تا 4 بار برای درمان قطعی برای زوج تجویز شود.
متخصصان چه میگویند
از ناباروری بیشتر بدانید
در تعریفی که سازمان جهانی بهداشت who درباره ناباروری مطرح کرده که به عنوان تعریف کلی ناباروی مورد استفاده قرار میگیرد، زوجی که یک سال به صورت مداوم و بیوقفه بدون استفاده از هیچ وسیله پیشگیری برای بچهدار شدن تلاش کنند و بارداری صورت نگیرد، در این حالت آنها باید نزد متخصص ناباروری بروند تا موقعیت خود را بررسی کنند. نکته مهم این است که زوج باید یک سال به طور مستمر برای بچهدار شدن اقدام کند. به این ترتیب با شروع سیکل قاعدگی خونریزی آغاز میشود و همزمان با ریختن لایههای داخل رحم و ساخته شدن لایههای جدید تغییرات هورمونی نیز در بدن اتفاق میافتد و مکانیسم آماده شدن تخمک در بدن انجام میشود. به این ترتیب در هر سیکل قاعدگی 10 تا 20 تخمک بالغ میشود و در نهایت یک تا 2 عدد از آنها آزاد میشود. در این شرایط یک روز بعد از رابطه زناشویی، اسپرم خود را به لولههای رحمی که تخمک در آنجا مستقر است میرساند و سرانجام بارداری شکل میگیرد. در این شرایط نیز پس از لانهگزینی جنین در رحم شکل میگیرد. اما اگر بعد از 19 روز اسپرم به تخمک نرسید و بارداری شکل نگرفت و این روند 12 بار بعد از سیکلهای قاعدگی زن تکرار شد، باید احتمال نازایی مورد بررسی قرار گیرد. نمیتوان به راحتی به زوج یا یکی از زوجین برچسب ناباروری زد.
دلایل ناباروری در زنان و مردان
دلایل مختلفی احتمال ناباروری را در مردان و زنان به وجود میآورد. بروز هر یک از این احتمالها میتواند بارداری را در زوج دچار اختلال کند. در این شرایط نیز متخصصان پس از 12 بار تکرار تلاش برای بچهدار شدن، در صورت به دست نیامدن نتیجه به زوج اعلام میکنند که احتمال ناباروی آنها به یکی از دلایل زیر وجود دارد و آنها برای درمان باید اقدام کنند.
گاهی ممکن است اسپرم سالم وجود نداشته باشد یا شکل مناسب را برای باروری نداشته باشد.
در برخی شرایط اسپرم فعال و محرک وجود ندارد.
اسپرم در مسیر رسیدن به رحم از بین برود یا امکان رسیدن اسپرم به تخمک وجود نداشته باشد.
عوامل مناسب برای لقاح وجود نداشته باشد که در این شرایط باید فاکتورهای مناسب در اسپرم و تخمک وجود داشته باشد.
در برخی موارد تخمک سالم وجود ندارد یا لولههای رحمی دچار اختلالی هستند که مانع رسیدن تخمک به اسپرم میشود.
گاهی محیط مناسب برای لقاح وجود ندارد و رحم شرایط لازم را برای باروری ندارد.
در چه شرایطی باید فورا برای درمان اقدام کرد؟
شرایطی برای مردان و زنان وجود دارد که در صورت بروز آنها نیاز به 12 بار تلاش برای بچهدار شدن به مدت یک سال نیست و زوج باید هر چه زودتر برای درمان اقدام کند.
در صورتی که بیضه مرد دچار عفونت ناشی از جراحی شده باشد یا ضربه خورده باشد.
اگر رویش موها در بدن مرد به صورت نرمال و طبیعی نباشد.
مردانی که دچار کوتاهی یا بلندی قد مفرط هستند.
افرادی که سابقه ناباروری در خانواده آنها وجود دارد نیز باید مانند گروههای قبلی باید زودتر برای درمان اقدام کنند.
زنانی که سابقه جراحی در ناحیه شکم داشتند یا سابقه چسبندگی در ناحیه شکم داشتند نیز در این گروهاند.
در صورتی که سن زنی از مرز 35 گذشته باشد یا سن زوج به طور کلی بالا باشد نیز باید سریعتر برای درمان اقدام کند و نیازی نیست تا 12 مرحله را پشت سر بگذارد.
دلایل ناباروری در دنیای مدرن
متخصصان و کارشناسان ناباروری در سراسر جهان برای ناباروری در میان زوجها دلایل مختلفی را میشناسند:
سن زوج مهمترین فاکتور
امروزه در دنیای مدرن دلایل مختلفی برای ناباروی مردان و زنان وجود دارد که یکی از مهمترین آنها از دیدگاه متخصصان و کارشناسان سن زوج است. زوجها باید توجه داشته باشند که میزان باروری زنان در زیر 25 سال بیش از 80 درصد و در زنانی که از مرز 35 سالگی گذشتهاند به کمتر از 50 درصد میرسد. چرا که در این سن و سال احتمال محدود شدن تعداد تخمکها وجود دارد؛ عاملی که خود به تنهایی میتواند موجب کاهش باروری و افزایش خطر ناهنجاریهای مادرزادی در جنین و نوزاد شود. علاوه بر این، مردان بالای 35 سال است در مقایسه با مردانی که سن آنها کمتر از 35 سال است شانس باروری کمتری دارند و احتمال افزایش ناهنجاریهای کروموزومی در فرزندان آنها بیشتر است.
آلودگیهای محیطی و صنعتی
یکی از مواردی که میتواند تاثیر زیادی بر ناباروری مردان داشته باشد، آلودگی محیطی، صنعتی و آلودگی هواست که موجب کاهش میزان اسپرم و ضعف آنها در باروری میشود. تحقیقات گستردهای در این زمینه انجام شده که از میان آنها میتوان به تحقیقات انجمن طب تولیدمثل ایتالیا اشاره کرد که در تحقیقاتش زندگیشهرنشینی و قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا ناشی از رفت و آمد خودروها را در سطح شهر از جمله دلایل کاهش و ضعف اسپرم مردان برای باروری معرفی کردهاند. آنها زندگی شهری و بیتحرکی شدید و چاقی را از مهمترین عوامل آسیب رساندن به سلولهای جنسی مردانه میدانند.
چاقی و افزایش ناباروری در زنان
مطالعات متعددی در جهان انجام شده که نشان میدهد زنان چاق یا مبتلا به اضافه وزن در مقایسه با زنانی که وزن طبیعی و استاندارد دارند، مدت زمان بیشتری را برای باردار شدن لازم دارند. ضمن آنکه احتمال ناموفق بودن بارداری در گروه زنان چاق نیز بیشتر است. به گفته متخصصان اضافه وزن درمردان و زنان منجر به افزایش میزان هورمونها در بدن آنها میشود و این هورمونها فرآیند باروری را تحت تاثیر قرار میدهند. در حقیقت ترشح غیرطبیعی هورمونها میتواند منجر به افزایش وزن و تاثیرات منفی بر تولید سلولهای جنسی مردان و زنان شود. به گفته محققان تجمع سلولهای چربی در بدن بر تنظیم تخمکگذاری در زنان و همینطور بر تولید اسپرم در مردان ضروری است. و این روند میتواند بر ناباروری آنها تاثیر بگذارد.
نقص عملکرد تخمدان در زنان
یکی از شایعترین دلایل ناباروری نقص تخمکگذاری در زنان است. این حالت معمولا به دلیل نقص در عملکرد هیپوتالاموس و در نتیجه اختلال در تحریک غده هیپوفیز زنان به وجود میآید. استرس، تروما، افزایش یا کاهش وزن شدید، بیاشتهایی یا اختلال در خوردن غذا، فعالیتهای ورزشی سخت از جمله عوامل تاثیرگذار در فعالیت تخمدانهاست که با بررسی بیماریهای زمینهای و همینطور اصلاح شیوه و سبک زندگی و مشاوره با متخصص زنان میتوان تا حد زیادی برای درمان و پیشگیری از بروز این اختلال اقدام کرد.
سیگاریها سخت بچهدار میشوند
بر اساس تازهترین تحقیقات پزشکی کشیدن سیگار و دخانیات توسط مردان توان باروری را کاهش می دهد. این اتفاق در شرایطی که مردان در سن باروری قرار دارند و تصمیم دارند صاحب فرزند شوند تاثیر بیشتری دارد. چرا که از دیدگاه این متخصصان کشیدن سیگار میتواند آسیب جدی به اسپرمها وارد کند و از طرفی با افت توانایی اسپرمها موجب بروز اختلال در باروری زوجین شود. علاوه بر مادران سیگاری، زنان سیگاری نیز احتمال باروری خود را دستخوش تغییر قرار میدهند. زنان سیگاری در صورتی که در سنین بالاتر از 30 قرار داشته باشند با هر سیگاری که میکشند احتمال بارداری خود را کم و کمتر میکنند.
بیمه جبران هزینه ناباروری و نازایی چیست؟
با توجه به فناوریهای جدید در حوزه تشخیص و درمان نازایی و ناباروری امیدها و دریچههای جدیدی در زندگی بسیاری از زوجهای نابارور گشوده میشود، به گونهای که امید به زندگی و بهبود کیفیت و روند زندگی آنها موجب افزایش نشاط و شادابی آنها نیز میشود. بیمه درمان نازایی و ناباروری زوجین این روزها نقطه روشنی را در زندگی زوجهای نابارور به همراه داشته است. زوجهایی که مجبور به تامین هزینههای کمرشکن درمان نابارویی هستند و برای تامین این هزینهها مشکلات زیادی دارند. سازمان بیمه خدمات درمانی و بیمه البرز از جمله بیمههایی هستند که خدمات طرح ناباروری و نازایی را به زوجهای جوان ارائه میدهند. با کمک این بیمه زوجها میتوانند جبران آن بخش از هزینههای درمانی که برای درمان ناباروری و نازایی اعمال کردهاند و همینطور هزینههای جانبی آن را جبران کنند. براساس اساسنامه این طرح تمام زوجهای جوانی که برای بار اول ازدواج کردهاند و بیش از 4 ماه از تاریخ رسمی ازدواج آنها نمیگذرد و سن خانم کمتر از 40 سال است میتوانند از بیمه جبران هزینه ناباروری و نازایی استفاده کنند.
کدام هزینهها تحت پوشش بیمه است؟
بر اساس خدماتی که توسط بیمهها به منظور پوشش هزینههای درمان نازایی ارائه میشود، تمام بیمهشدگان در طرح بیمه نازایی میتوانند تمام هزینه درمان سرپایی یا بستری ناشی از نازایی و ناباروری زوجین را تا سقف 4 میلیون تومان دریافت کنند. علاوه بر این، جبران هزینههای آمبولانس و سایر فوریتهای پزشکی مرتبط با درمان ناباروری تا سقف 70 هزار تومان داخل شهر و 150 هزار تومان بینشهری به بیمهشدگان ارائه میشود. البته باید توجه داشت که در این میان استثناءهایی هم وجود دارد که از میان آنها میتوان به هزینه اتاق خصوصی و همراه و همینطور درمان نازاییها و ناباروریهای ناشی از هر گونه سوءاستفاده از مواد یا عوامل فیزیکی و شیمیایی، هستهای یا نازاییهای ناشی از جنگ، اشاره کرد.
روشهای درمانی ناباروی کدامند؟
متناسب با دلایل و علتهای مختلفی که برای ابتلا به ناباروری و نازایی در مردان و زنان وجود دارد، شیوههای مختلفی برای درمان نازایی و ناباروری وجود دارد که متناسب با علت بیماری توسط متخصص به بیماران توصیه میشود.
تحریک تخمکگذاری
این شیوه در مورد زنانی به کار گرفته میشود که مبتلا به اختلال تخمکگذاری هستند و برای به دست آوردن تعداد کافی تخمک به منظور انجام سیکل درمانی نیازمند استفاده از روشهایی مانند IUI، IVF و ICSI میشوند. به این ترتیب آنها در دورههای درمانی که پیشرو دارند با استفاده از دارودرمانی و هورمون درمانی اختلال تخمکگذاری را پشت سر میگذارند.
میکرواینجکشن
در شیوه میکرواینجکشن که یک شیوه تخصصی و موثر برای درمان ناباروری با علت مردانه است، پیش از هر چیز تخمدانها توسط داروهای محرک تخمکگذاری تحریک میشود و پس از آمادهسازی تخمکها یک اسپرم در شرایط آزمایشگاهی خاص به داخل تخمک تزریق میشود و تقریبا پس از 48 ساعت جنینهای تقسیم شده و مناسب به داخل رحم زن انتقال داده میشود.
لقاح خارج از رحمی
IVF که از آن با عنوان لقاح خارج رحمی یاد میشود، یکی از شیوههایی است که برای درمان نازایی مورد استفاده قرار میگیرد. در این شیوه لقاح خارج رحمی یا باروری در محیط آزمایشگاه انجام میشود. این روش در شرایطی که لولههای رحمی آسیبدیده باشند یا اختلال در عملکرد آنها مشاهده شود از سوی متخصص به بیمار توصیه میشود. این شیوه نه تنها در مورد زنان مبتلا به مشکلات و اختلالات تخمدانی بلکه در برخی موارد درباره ناباروریها با علت مردانه نیز به زوجها توصیه میشود.
IUI
در شیوه درمانی IUI اسپرمهای فعال پس از جداسازی و آمادهسازی به شکل مصنوعی همزمان با تحریک تخمکگذاری به رحم هدایت میشوند. در این شیوه از آنجا که تحریک تخمکگذاری با سونوگرافیهای متعدد در روزهای متوالی یا با اندازهگیری هورمونهای جنسی موجود در ادرار مشخص میشود و متناسب و همزمان با ورود اسپرم این اتفاق انجام میشود، بنابراین احتمال بارداری و باروری زیاد است.
روشهای جایگزین برای درمان ناباروی
گاهی پیش میآید که زوجها پس از بررسیهای مختلف و تجربه روشهای درمانی متعدد به این نتیجه میرسند که باید از شیوههای جایگزینی برای درمان ناباروری و نازایی از قبیل استفاده از تخمک، جنین اهدایی یا رحم جایگزین استفاده کنند. در این شرایط در صورت احراز ضرورت درمان به روش جایگزین مرکز درمانی برای انتخاب اهداکنندگان و دریافتکنندگان شرایطی را در نظر میگیرد که در صورت برآورده شدن آنها مشاوره نهایی برای انجام کار با متخصصان رشتههای مختلف زنان زایمان، جنین شناسی، آندرولوژی، غدد، داخلی، ژنتیک، عفونی و روانپزشکی انجام میگیرد.
از اهداءتخمک چه میدانید
در شرایطی که برخی از زوجها به دلیل عدم پاسخ تخمدانها و بروز اختلال در تولید تخمکها در زن، از داشتن فرزند محروم میشوند، با کمک این شیوه میتوان فرصتی را برای آنها فراهم کرد تا تجربه بچهدار شدن را در زندگی داشته باشند. بنابراین در برخی مراکز درمان ناباروری و نازایی اهدا تخمک که شامل تهیه و جمعآوری تخمک از زن اهدا کننده و باروری آن تخمک در آزمایشگاه با اسپرم مرد و انتقال جنینها به رحم زن نابارور است، صورت میگیرد.
حال باید دید که اهدا تخمک در چه شرایطی و برای چه گروهی از زنان انجام میشود:
زنانی که مبتلا به بیماری نارسایی زودرس تخمدان هستند یا تخمدانهای آنها به دلیل سابقه جراحی از بدن خارج شده یا سابقه درمان بیماری با شیوههای شیمیدرمانی و پرتو درمانی دارند میتوانند از این شیوه جایگزین برای درمان استفاده کنند.
افرادی که با توجه به تحریک تخمکگذاری و مصرف داروهای تجویز شده پاسخی از سوی تخمدانها دریافت نمیکنند و زنانی که به ذخیره پایین تخمدان مبتلا هستند.
زنانی که سقط مکرر غیرقابل درمان و شکستهای مکرر روشهای باروری خارج رحمی را تجربه میکنند و دست کم 3 بار ناموفق بودهاند.
افراد مبتلا به بیماری ژنتیکی که بیماری از طریق مادر به فرزند قابل انتقال است و با استفاده از روشهای آزمایشگاهی در دسترس و تشخیص متخصص ژنتیک بیماری قابل شناسایی و درمان نیست، در این شرایط نیز میتوان از درمانهای جایگزین استفاده کرد.
در افرادی که ناباروری در سنین بالا را تجربه میکنند در صورتی که زن بیش از 40 سال داشته باشد نیز این شیوه توصیه میشود.
شرایط اهدا جنین را بدانید
بسیاری از زوجها به دلیل ابتلا به مشکلاتی از قبیل نداشتن تخمک یا اسپرم سالم، یا عدم امکان باروری جنین یا مشکلات دیگر برای تشکیل جنین بیولوژیکی مجبور به استفاده از گامت اهدایی یا جنین اهدایی میشوند. در این شرایط جنین در رحم زن گیرنده شکل گرفته و بزرگ میشود و به این ترتیب هم زن و هم جنین تعلق خاطر بیشتری به عنوان مادر و فرزند به یکدیگر احساس میکنند. اهدا جنین یا تخمک در هر صورت با توجه به قوانین و راهنماییهای اخلاقی انجام میگیرد و مشاورانی پیش از انجام کار درباره مسائل پزشکی و اجتماعی این موضوع با خانوادهها صحبت میکنند و در نهایت پس از بررسیهای نهایی و آگاهسازیهای لازم اهدا جنین برای زوج صورت میگیرد.
رحم جایگزین راهحلی دیگر
یکی از دلایل ناباروری و ناتوانی مادر عدم توانایی او در حمل، نگهداری و پرورش جنین در رحم است. در این شرایط استفاده از رحم جایگزین از سوی متخصصان ناباروری به زوج توصیه میشود. استفاده از رحم جایگزین زمانی ضرورت پیدا میکند که زوج همه شرایط دخیل در شکلگیری فرزند را دارند و تنها به دلیل فقدان رحم سالم، امکان بچهدار شدن از آنها سلب شده است. در این شرایط تکنولوژی لقاح خارج رحمی انجام میشود و جنین حاصل از لقاح تخمک مادر و اسپرم پدر متقاضی درمان به رحم شخص ثالث که قرار است از رحم او به عنوان رحم جایگزین استفاده کنند، منتقل میشود.
روانپزشکان چه میگویند
مشاوره با روانشناسان را دست کم نگیرید
در شرایطی که متخصصان به زوجی اعلام میکنند که آنها توانایی بچهدار شدن ندارند، هر یک از زوجین در موقعیت خاصی قرار میگیرند. هرکدام از آنها متناسب با شرایط و موقعیتی که در آن قرار دارند برای رویارویی و پذیرش موضوع وارد عمل میشوند و بیشک لحظات سخت و طاقتفرسایی را پشت سر میگذارند.
همراهی زوجین، شرط اول موفقیت
در شرایطی که زوجین با مسئله نازایی و ناباروری روبهرو میشوند متناسب با روحیات و ویژگیهای شخصیتی رفتار متفاوتی از خود بروز میدهند. اولین واکنش زوجها در مقابل ناباروری و نازایی مسئله «انکار» است. در این شرایط گاهی یکی از زوجین یا هر دو آنها نمیتوانند این مسئله را بپذیرند و با این موضوع کنار بیایند. بنابراین وارد اولین مرحله شدهاند. باید توجه کنید که مکانیسم سازگاری در افراد مختلف متفاوت است، گاهی فردی در مقابل بیشترین استرسها میتواند واکنشها و عکسالعمل مناسبی نشان دهد و برعکس فرد مقابل او در مقابل خفیفترین تنشها، بیشترین حساسیت و عکسالعمل را بروز دهد. بنابراین زوجین ممکن است به دلیل ویژگیهای متفاوتی که دارند، عکسالعملهای متفاوتی از خود بروز میدهند. گاهی یکی از زوجین راحتتر به نقطه «پذیرش» میرسد. بنابراین دراین شرایط زوج دیگر مدت زمان بیشتری را باید صرف رسیدن به نقطه «پذیرش» کند و برای رسیدن به این نقطه همراهی هر دو فرد لازم است.
انکار و چانهزنی زوجین
پس از گذشتن از مرحله «انکار» زوج وارد مرحله «چانهزنی با خدا» میشوند. در این مرحله آنها از قرار گرفتن در این شرایط ناراحتند و با خدا گفتوگو و راز و نیاز میکنند که چرا آنها باید در این شرایط قرار بگیرند و چرا خانواده آنها باید این سرنوشت را تجربه کند. در این شرایط هر یک از زوجین به صورت همزمان یا با فاصله زمانی و در موقعیتهای مختلف این مرحله را پشت سر میگذارد و پس از گذار از این مرحله ممکن است دوره «افسردگی» را پشت سر بگذارد. سرانجام پس از مرحله افسردگی، زوج به مرحله پذیرش میرسند و سرانجام باور میکنند که آنها دچار این مشکل هستند و باید برای درمان آن اقدام کنند.
این نکته را آویزه گوش کنید
زوجین و خانوادهها باید هوشیار باشند که برای عبور از مرحله انکار، چانهزنی با خدا و افسردگی گاهی زوجین پابهپای هم پیش میروند و گاهی یکی از زوجین زودتر این مراحل را پشت سر میگذارد و دیگری مدت زمان بیشتری را باید صرف پذیرش این موضوع کند. بنابراین همراهی خانواده در این زمینه بسیار موثر است و میتواند به تسریع روند پذیرش این مشکل و تصمیمگیری برای درمان آن اقدام کنند.
زندگی بدون فرزند هم زیباست
مدیریت زندگی هر فرد و هر زوجی به فرمول شخصی آنها برای زندگی بازمیگردد. گاهی دیده میشود که زوجهای زیادی علیرغم وجود مسئله ناباروری و نازایی، زندگیهای شاد، پرامید و موفقی دارند و میتوانند بدون بچه نیز از کنار هم بودن لذت ببرند. قطعا بدون حضور بچه هم میتوان زندگی شادی را پشت سر گذاشت. توصیه ما به این گروه از زوجها که توانایی داشتن بچه ندارند یا هیچ یک از شیوههای درمان برای آنها جواب نمیدهد این است که شبکه اجتماعی خود را گسترش دهند و رفت و آمد خود را با گروه دوستان، اقوام و نزدیکانشان افزایش دهند. البته باید توجه داشت که این موفقیت و شادی در زندگی در شرایطی برای زوجین به وجود میآید که هر دوی آنها آگاهانه و بعد از گذراندن دوره افسردگی و رسیدن به مرحله پذیرش آمادگی خود را برای زندگی بدون فرزند اعلام کردهباشند و گرنه در صورتی که یکی از آنها دچار یاس و افسردگی باشد این افسردگی نه تنها زندگی زناشویی او را تحت تاثیر قرار میدهد بلکه زندگی اجتماعی، شعل و دیگر موقعیتهای او در زندگی را نیز به خطر میاندازد.
شاید شما هم در این وضعیت باشید
هرگز فراموش نکنید در شرایطی که برای درمان نازایی یا ناباروی نیازمند استفاده از اسپرم، تخمک یا جنین اهدایی شدهاید این موضوع را با توافق همسر خود به سرانجام برسانید. توافق زوجین برای اجرای این شیوه از درمان بسیار ضروری و لازم است. توصیه ما این است که افرادی که تصمیم دارند از این شیوه برای بچهدار شدن استفاده کنند حتما از رضایت همسر خود مطمئن باشند چرا که عدم رضایت یکی از آنها موجب میشود زندگی آنها به مخاطره بیفتد.(مجله شهرزاد)
جام جم سرا:
انوشیروان محسنی بندپی افزود: زوج جوانی که فاقد فرزند هستند برای ادامه زندگی با مشکلات روحی و روانی روبرو میشوند. مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران با اشاره به تحت پوشش رفتن ۹ قلم داروی ناباروری در سال ۹۲، گفت: اکنون کارهای کارشناسی با سازمان غذا و دارو در حال انجام است تا بتوانیم تا پایان خرداد ماه، بسته خدمتی جدیدتر و گستردهتری را به حیطه درمانی ناباوری اضافه کنیم.
محسنی بندپی ادامه داد: قرار بر این شده است، پنج شش قلم داروی دیگر به فهرست بیمهای داروهای ناباروری اضافه شود تا بر این اساس داروهایی که کارایی و اثربخشی بالاتری دارند و گران قیمتتر هستند تحت حمایت بیمه بروند و در نهایت خانوادهها مشکلات کمتری برای تهیه آنها داشته باشند. (آرمان)
جام جم سرا:مجموعه "پایان ناباروری" که روزهای شنبه ساعت 19 از شبکه چهار سیما در راستای اطلاع رسانی صحیح درباره باروری و ناباروری پخش می شود، این هفته با حضور دکتر محمد کاظمینی عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا به سیر ناباروری در ایران، علل ناباروری و بررسی ناباروری با فاکتورهای مردانه می پردازد.
در ادامه دکتر افسانه محمدزاده مسئول کلینیک درمان ناباروری و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، با حضور در این برنامه موضوع بررسی علل ناباروری در زنان، اختلالات تخمک گذاری همراه با بی نظمی سیکل قاعدگی، وضعیت رحم و لوله های رحم در زنان نابارور بررسی می شود.
برنامه "پایان ناباروری" هر هفته شنبه ها ساعت 19 از شبکه چهار سیما پخش خواهد شد و زوجین می توانند پرسش های خود را پیرامون این موضوع به آدرس: Info@avicennaclinic.ir مطرح نمایند.(مهر)
جام جم سرا: دکتر آمنه لاهوتی در گفتوگو با جامجم افزود: شرط لازم برای حاملگی، آزاد شدن تخمک از تخمدان است. فرآیندها و مواد زیادی دستاندرکارند تا هرماه یک تخمک در موعد مقرر آزاد شود. تخمدان تحت کنترل مستقیم مغز قرار دارد و مغز خود با ترشح موادی باعث رشد و بلوغ تخمک و درنهایت آزادشدن آن میشود. یکی از موادی که در این فرآیند نقش دارد هورمون تیروئید است. تیروئید غده پروانهای شکلی است که جلوی گردن قرار دارد و هورمونی به نام تیروکسین ترشح میکند که در فعالیت و سوختوساز سلولهای بدن و نیز در رشد و تکامل انسان نقش دارد.
وی تاکید کرد: گاهی اختلال عملکرد تیروئید بدون علامت بالینی است به همین دلیل در بررسی های علل ناباروری همیشه این هورمونها چک میشوند. از طرفی در زنانی هم که برای مشاوره پیش از بارداری مراجعه میکنند حتما باید هورمون تیروئید چک شود زیرا مشکلات تیروئید علاوه بر اینکه موجب ناباروری میشود ممکن است باعث سقط جنین در ماههای اول بارداری نیز بشود.
وی ادامه داد: از علائمی که باعث شک به این بیماریها میشود میتوان به ضعف و بیحالی، پفآلودگی، افزایش وزن، افزایش خونریزی قاعدگی و افزایش دفعات قاعدگی و همچنین بینظم شدن آن اشاره کرد. در پرکاری تیروئید هم علاوه بر کاهش یا افزایش میزان خونریزی و بینظمی قاعدگی میتوان به علائمی مثل تعریق، تپش قلب و کاهش وزن با وجود افزایش اشتها اشاره کرد.
جام جم سرا:دکتر محمدرضا نوروزی در گفتوگو با مهر اظهار داشت: آمارها نشان می دهد شیوع ناباروری در ایران بین 13 تا 18.5 درصد است که متوسط آمارهای جهانی تطبیق دارد. این یعنی از هر 100 زوج جوانی که ازدواج می کنند 15 نفر آنها از ناباروری رنج می برند. یعنی در کشور ما که سالانه یک میلیون ازدواج ثبت می شود، حدود 150 هزار زوج، به زوجهای نابارور اضافه می شود. تخمین ها نشان می دهد در ایران حدود 3 میلیون زوج نابارور وجود دارد ولی آمار دقیق و کاملی در این مورد نداریم.
وی با عنوان این مطلب که ناباروری عبارت است از اینکه یک زوج پس از گذشت یک سال از ازدواج شان، بدون پیشگیری از بارداری و با وجود رابطه جنسی منظم، باردار نشود، در پاسخ به این سئوال که آیا ناباروری در دنیا ریشه کن شده یا خیر، گفت: بسیاری بر این عقیده اند که در حال حاضر چیزی به اسم زوج نابارور در دنیا وجود ندارد. زیرا همه افرادی که باروری طبیعی نداشته اند می توانند به نوعی برای کارهای درمانی مراجعه کنند.
نوروزی با اشاره به اینکه اختلالات باروری به طور مساوی بین زنان و مردان توزیع می شود، ادامه داد: فاکتورهای زنانه و مردانه به یک اندازه در ناباروری دخیل هستند.
این اورولوژیست با بیان این مطلب که معمولا در فرهنگ ما زوجهای نابارور با هم برای درمان مراجعه نمی کنند، افزود: درمانهای جدید بر این اصل استوار است که زن و مرد باید با هم برای درمان مراجعه کنند.
وی گفت: در زنان، اختلالات باروری با اختلالات تخمک گذاری، اختلالات رحم، اختلالات لوله های رحمی و اختلالات هورمونی همراه شده است یعنی اشکال یا ایراد در هر یک از این اعضا می تواند باعث ناباروری زنان شود. زنانی که اختلالات هورمونی، عادت ماهانه نامنظم و پرمویی دارند، این ها می تواند نشانه ای از امکان ناباروری در آن ها باشد.
این جراح کلیه و مجاری ادرار درباره اینکه کدام مردان در خطر ناباروری قرار دارند، افزود: در مردان، بسیاری از بیماریها می تواند باعث ناباروری شود. اولین آنها اختلال توانایی جنسی است. شرط لازم برای باروری طبیعی، رابطه جنسی منظم است. بعضی از دلایل ناباروری در مردان عبارتند از بیماریهای دوران کودکی مثل جراحی هایی که اطراف بیضه انجام می شود، بالا بودن بیضه و بیماری واریکوسل (به عنوان شایعترین عامل ناباروری که قابل درمان است)، اختلالات هورمونی به صورت اختلال در هورمون های هیپوفیز یا هورمون های جنسی، رشد نامناسب بیضه ها، اختلالات ژنتیک مثل کوچک بودن بیضه، برخی عفونتهای مزمن که در عملکرد بیضه اختلال ایجاد می کند.
مثلا "سل" که لوله های انتقال دهنده اسپرم را از بین می برد، برخی داروها، برخی عفونت های دستگاه تناسلی مثل سوزاک به شرطی که موجب تنگی مجرا شود و مانع خروج شود و بیماریهای تب دار طولانی مدت که بر نطفه سازی تاثیر می گذارد علت آن است که اسپرم در بیضه در درجه حرارتی پایین تر از درجه حرارت بدن فعالیت پیدا کند و این حرارت بالا و طولانی مدت باعث از بین رفتن اسپرم ها شود.
نوروزی ادامه داد: برخی از بیماریهای ژنتیک و بیماریهایی که با اختلالات بویایی و هورمونی همزمان هستند. بعضی از بیماریها که موجب ایجاد ترشحات غلیظ در بدن می شوند، سرفه های خشک، اختلالات ریوی و اختلالات بیضوی به صورت ترشحات غلیظ و برخی از مشاغل. افرادی که در معرض مواد آسیب رسان به بیضه ها قرار دارند مثل انواع حشره کش ها وقتی به صورت مدام با آن تماس داشته باشند یا مثل کسانی که در کارخانه های تولید این مواد هستند یا سم پاش ها. نانوایی که دائما در کنار تنورهای داغ قرار دارد. برخی مواد رنگی، سیگار و ... هم می توانند تا حدی بر قدرت باروری تأثیر بگذارند.
وی درباره شایعترین علت ناباروری در مردان خاطرنشان کرد: شایعترین بیماری قابل درمان در ناباروری آقایان "واریکوسل" است. این بیماری عبارت است از واریس عروق بیضه، مانند پیرمردان و پیرزنان دچار واریس عروق پا می شوند و پاهای شان ورم می کند و خون به خوبی در عروق پای شان حرکت نمی کند. در پسران جوان هم ممکن است این اتفاق برای بیضه ها پیش بیاید و نتواند خون را به خوبی تخلیه کند، این ماندن طولانی مدت خون در بیضه ها باعث می شود درجه حرارت بالا برود و اختلالات هورمونی به همراه داشته باشد. این عوارض باعث می شود اسپرم سازی خوب انجام نشود. این اختلال در اسپرم سازی، فرد را مستعد ناباروری می کند.
نوروزی درباره نحوه تشخیص واریکوسل، گفت: این مورد در بین پسران جوان به خصوص در سن بلوغ، بین 15 تا 25 سالگی دیده می شود، اگر این اختلال به موقع تشخیص داده شود و درمان صورت بگیرد از آسیب به بیضه جلوگیری می کند. بهترین راه، تشخیص اولیه بیماری توسط خود فرد است. یعنی شیوه معاینه را آموزش دهیم. فرد باید طناب دور بیضه را لمس کند و اگر در ناحیه زیرین شبکه ای کرمی شکل لمس کرد، مشکوک به بیماری واریکوسل است. نوع شدید واریکوسل را می توان از روی پوست تشخیص داد. شبکه ای مارپیچی روی پوست که برجسته است، از علائم این بیماری است.
وی، درمان نهایی واریکوسل را جراحی عنوان کرد و افزود: 20 درصد پسران از این بیماری رنج می برند و 20 درصد افرادی که واریکوسل دارند از ناباروری رنج خواهند برد. به همین دلیل، شناسایی افرادی که واریکوسل دارند اهمیت زیادی دارد. در اغلب موارد ناباروری مردان از طریق آزمایش نطفه مختل که چند بار تکرار شده و هر بار نتیجه همین بوده، شناسایی می شود. بعد از بررسی آزمایشهای مختلف، به دنبال دلایل آن هستیم و بسته به اینکه واریکوسل، اختلال بیضه، آیا اختلال هورمونی باشد، سعی در درمان آن می کنیم.
جام جم سرا: هزینههای درمان ناباروری از ابتداییترین مراحل گرفته تا پیشرفتهترین دورههای درمان آنقدر سنگین میشود که بسیاری از زوجها برای پرداخت آن متحمل هزینههای کمرشکن میشوند و گاه چارهای برایشان نمیماند جز اینکه مراحل درمان را نیمهکاره رها کنند.
هرچند در سالهای اخیر گلایههای زوجهای نابارور از هزینههای سنگین درمان موجب شد تا مسئولان شورای عالی بیمه به هر ترتیبی شده بیمهها را مجاب کنند که با تمام مقاومتهای موجود حداقل بخشی از هزینههای درمان ناباروری را تقبل کنند، اما هنوز هم روشهای درمانی پیشرفته تر مانند اعمال جراحی درمان ناباروری، سنگ بزرگی پیش پای بسیاری از زوجهای نابارور با درآمد متوسط و رو به پایین شده که از میان برداشتن آن به این راحتیها برایشان ممکن نیست.
اعلام خبر پوشش 90 درصدی هزینههای مربوط به جراحیهای ناباروری در مراکز درمانی دولتی که روز گذشته از سوی نایب رییس هیاتمدیره سازمان بیمه سلامت مطرح شد هرچند اتفاق خوبی در درمان ناباروری بود، اما به نظر میرسد هنوز بیمهها حاضر نیستند آنجا که موضوع اعمال جراحی پیشرفته با هزینههای میلیونی پیش کشیده میشود، دست زوجهای نابارور را بگیرند و در این باره مسئولیت بپذیرند.
50 درصد زوجهای نابارور، نیازمند جراحی
درمانهایی با هزینه بالا که معمولا به زوجهای نابارور توصیه میشود هیچکدام تضمینی در رسیدن به نتیجه دلخواه ندارد و بهنظر میرسد این نوع درمانها بیشتر به ریسک شبیه است تا درمان، بنابراین در این نوع درمان و از آنجا که نتیجه قطعی قابل پیشبینی نیست نمیتوان بیمار را امیدوار یا ناامید کرد. ریسک بالا از یک سو و هزینههای سرسامآور از سوی دیگر باعث بروز مشکلات عدیدهای برای زوجهای نابارور میشود.
معاون خدمات تخصصی پژوهشگاه درمان ناباروری رویان در گفتوگو با جامجم با تاکید براینکه روشهای پیشنهادی درمان، بسته به شرایط و مشکل هر زوج نابارور متفاوت است، توضیح میدهد: ممکن است برخی زوجها صرفا با ارائه یکسری مشاورههای بهداشتی و مداخلههای دارویی خفیف درمان شوند و در زمان کوتاهی نتیجه بگیرند، اما در مقابل زوج دیگری صرفا از درمانهای دارویی نتیجه نگیرد و نیازمند انجام مراحل پیشرفتهتری از درمان باشد که هم هزینه براست و هم زمان بر.
به گفته دکتر احمد وثوق برخی جراحیهایی که اکنون در مراکز درمان ناباروری روی زوجهای نابارور انجام میشود نسبت به برخی اعمال جراحی دیگر به دلیل پیشرفتهتر بودن، هزینههای سنگینتری نیز به بیماران تحمیل میکند.
به طور مثال ممکن است در یک زوج نابارور، مشکل از طرف مرد باشد که نیازمند جراحی واریکوسل است یا در یک زوج نابارور دیگر نیاز باشد که روی زن عمل جراحی لاپاروسکوپی انجام شود یا در مورد دیگری مشکل کیست تخمدان یا چسبندگی لگن در زن دیده شود که به روش لاپاروسکوپی قابل رفع باشد.
دکتر وثوق تاکید میکند اعمال جراحی که در بالا به آن اشاره شد تحت پوشش بیمه هستند، به طور مثال یک عمل جراحی درمان ناباروری مانند عمل واریکوسل در مراکز خصوصی درمان ناباروری بالای چهار میلیون تومان برای یک زوج تمام میشود در حالی که همین عمل جراحی برای یک زوج در مراکز دولتی بسیار کمتر از این مبلغ تمام میشود.
البته این مقام مسئول در پژوهشگاه رویان به دلیل اینکه ممکن است این هزینه در دیگر مراکز بیشتر باشد از ارائه قیمت برخی از اعمال جراحی خودداری کرد تا این موضوع با واکنش سایر مراکز خصوصی درمان ناباروری مواجه نشود.
وقتی مراکز خصوصی، ساز خود را میزنند
این مشکل بسیاری از زوجهای ناباروری است که برای انجام اعمال جراحی ناچارند به مراکز خصوصی مراجعه کنند.
طولانی بودن مراحل وقت دهی به بیماران، فراوانی متقاضیان مراجعه به مراکز درمانی دولتی، تعداد زیاد پشت نوبتیها یا تاکید پزشک بر انجام مراحل درمان ناباروری در یک مرکز درمانی خاص میتواند موجب شود تا برخی زوجهای نابارور چارهای جز مراجعه به مراکز خصوصی درمان ناباروری نداشته باشند در حالی که در این مراکز هیچ یک از اعمال جراحی درمان ناباروری تحت پوشش بیمه نیست.
شانه خالی کردن بیمهها از پوشش بیمه جراحیهای ناباروری، موضوعی است که نایب رییس هیاتمدیره سازمان بیمه سلامت نیز آن را قبول دارد.
محمد باقر هوشنگی در گفتوگو با مهر با اشاره به اعمال جراحی ناباروری که هماکنون در مراکز درمان ناباروری انجام میشود نیز توضیح میدهد: بیمهها در بیمارستانهای دولتی 90 درصد هزینههای مربوط به جراحی ناباروری را میپردازند و 10 درصد باقی مانده را فرد بیمه شده پرداخت میکند که البته بتازگی این درصد نیز کاهش یافته و در روستاها هزینه پرداختی بیمه شده، 5 درصد است.
به گفته هوشنگی، پرداخت این هزینه در بیمارستانهای دولتی بر اساس تعرفه دولتی و در بیماستانهای خصوصی طبق تعرفه خصوصی است به همین دلیل فقط در بیمارستانهای دولتی بیمه هزینههای جراحی ناباروری را تقبل میکند.
کم کاری بیمهها در جراحیهای پیشرفته میلیونی
طولانی شدن روند درمان و تحمیل هزینههای سنگین به زوجهای نابارور، همه مشکلات زوجهایی که برای درمان ناباروری به مراکز درمانی مراجعه میکنند، نیست چراکه تعداد قابل توجهی از این زوجها آنهایی هستند که از روشهای ابتدایی درمان ناباروری جواب نمیگیرند و نیازمند اعمال جراحی پیشرفتهتر و دورههای سنگینتر درمانی هستند و مشکل اصلی از همین جا شروع میشود.
به گفته معاون خدمات تخصصی پژوهشگاه رویان هماکنون 50 درصد زوجهای ناباروری که به این مرکز مراجعه میکنند نیازمند یکی از بهترین و پیشرفتهترین روشهای درمان ناباروری به نام «میکروانجیکشن» هستند.
روشی که در آن از طریق عمل جراحی، اسپرم در داخل تخمک تزریق میشود. یک دوره درمانی این روش از ابتداییترین مرحله که شامل انجام آزمایشات، چند مرحله سونوگرافی، درمانهای دارویی و در نهایت جراحی است حدود چهار تا پنج میلیون تومان برای زوج نابارور هزینه در بردارد که متاسفانه تحت پوشش بیمه نیست و اینجاست که بیمهها باید وارد عمل شوند و باری از دوش زوجهای نابارور بردارند چراکه این روش ریسک موفقیت آمیز نبودن هم دارد که درمورد زوجهایی که از این روش ممکن است جواب نگیرند باید به سراغ مراحل دیگر درمان رفت که قطعا آغاز دوره جدید درمان، یعنی تحمیل هزینه سنگین جدید به زوج نابارور.
نایب رییس هیاتمدیره سازمان بیمه سلامت در گفتوگو با جامجم دراین باره که چرا بیمهها اعمال جراحی پیشرفتهتر درمان ناباروری را که انجام آن برای 50 درصد زوجهای نابارور اجتنابناپذیراست، تقبل نمیکنند، باز هم به مشکل همیشگی کمبود اعتبار و نیاز به تامین منابع مالی آن اشاره کرده و میگوید: اینجا دو مشکل وجود دارد اول مراکز درمان خصوصی ناباروری که باید ساز و کاری برای همکاری آنها با بیمهها فراهم شود و دوم پوشش اعمال جراحی پیشرفته هزینهبر که باید بتدریج و با تامین اعتبار برای پوشش بیمه آنها فکری کرد که متاسفانه در شرایط فعلی هنوز تصمیمی در این زمینه گرفته نشده است.
محمدباقر هوشنگی توضیح میدهد: هر خدمت جدیدی که تحت پوشش بیمه میآید و دولت مصوب میکند باید منابع مالی مورد نیاز آن نیز محاسبه و ابلاغ شود در غیر این صورت در اجرا به مشکل بر میخورد. در این زمینه نیز خواسته بیمهها اجرای مصوبات و تعهدات جدید است، اما کمبود منابع مالی این امکان را نمیدهد و در صورت تخصیص منابع، بیمهها برای اجرای خدمات جدید مشکلی نخواهند داشت.
وی به سیاستهای افزایش جمعیت اشاره کرده و میافزاید: پوشش داروها و درمان ناباروری در راستای اجرای سیاستهای افزایش جمعیت انجام میشود و هنگامی که در موارد پیشگیری از بارداری با تصویب قوانین سختگیری میشود طبیعتا در درمان نازایی نیز باید تسهیلاتی در نظر گرفته شود، به همین دلیل درمان ناباروری با شدت بیشتری اجرایی خواهد شد. هوشنگی ارائه توضیحات بیشتر در این زمینه را به آینده موکول میکند تا بررسیهای بیشتری روی اعمال جراحی درمان ناباروری و هزینههای آنها در شورای عالی بیمه انجام شود.(پوران محمدی - گروه جامعه)
آمارها نشان میدهد حدود یکچهارم زوجهای ایرانی ناباروری را در طول زندگی مشترک خود تجربه میکنند. عامل زنانه 45 درصد علت ناباروری را تشکیل میدهد و عامل مردانه 30 درصد و در 25 درصد موارد توجیهی برای ناباروری یافت نمیشود.
دکتر محمدعلی زارعیان، پزشک و دبیر انجمن تحقیقات طب سنتی ایران در گفتوگو با جامجم ناباروری را اینگونه تعریف میکند: وقتی یک زوج به مدت یکسال مقاربت محافظت نشده داشته باشند و حاملگی حاصل نشود نابارور محسوب میشوند که البته در زنان بالای 35 سال این مدت به 6 ماه کاهش مییابد.
به گفته او، با توجه به اینکه بر اساس آمار به دست آمده عامل زنانه درصد بیشتری از علل نازایی را به خود اختصاص داده، مطالعات زیادی در زمینه علل ناباروری زنان در طب نوین و سنتی انجام شده است.
این علل ممکن است اختلال در ساختمان و عملکرد دستگاه تناسلی زنانه به صورت اختلالات تخمدانی، لولهای، لگنی، عوامل رحمی، شیوه غلط مقاربت، سوءمزاج رحمی و همچنین مشکلات اندامهای دیگر و علل روحی ـ روانی و رفتاری باشد. به گفته این متخصص طب سنتی، با توجه به اینکه در طب نوین به برخی علل ناباروری اشاره نشده، در نتیجه بازبینی علل نازایی از دیدگاه متفاوت طب سنتی شاید بتواند دریچهای نو در برخورد با این مشکل بگشاید.
ناباروری، نتیجه سوءمزاج
دکتر زارعیان با اشاره به اینکه طب سنتی یکی از علل ناباروری را مربوط به اختلال در کیفیت و کمیت تخمک میداند، میگوید: معمولا افرادی که ورزشهای سنگین میکنند و از مواد مخدر استفاده کرده و از انواع رژیمهایی که با کاهش مصرف غذا به ضعف بدنی منجر میشود پیروی میکنند، تعداد تخمکهای رها شده آنها به قدری کم و بیکیفیت است که نمیتواند به تولید جنین بینجامد. وی با بیان اینکه هر گونه سوءمزاج که در تخمک رخ دهد نیز میتواند باعث ناباروری شود، ادامه میدهد: سوءمزاج به صورت گرم، سرد، تر، خشک یا ترکیبی از اینها بروز کرده و عمدتا در اثر مصرف غذاهای ناسازگار با طبیعت بخصوص آب یخ، ترشیها و مواد با طبع سرد و خشک رخ داده و باعث افت کیفیت باروری میشود.
وی ضمن اشاره به اینکه اغلب افرادی که برای مدتی طولانی مقاربت نداشتهاند نطفه سردی داشته و منجر به باروری نمیشود، میگوید: البته گاهی تخمک بالقوه دچار سوءمزاج نیست، اما چون نطفه زن و مرد قادر به سازگاری و اصلاح یکدیگر نیستند و مثل قفل و کلید با هم جفت نمیشوند، شانس باروری را کم میکند که در اینگونه موارد با اندک تغییر در مزاج یکی از همسران بارداری صورت میگیرد. لازم است بدانید ترکیب نطفه گرم با سرد و خشک یا تر و برعکس باعث اعتدال و باروری میشود.
این متخصص به نکته مهمی اشاره میکند و میگوید: از دیدگاه حکمای طب سنتی افراد مسن، مبتلایان به سوءهاضمه و افرادی که بیش از حد نزدیکی میکنند نطفه با کیفیتی ندارند و معمولا مولد نیستند.
مشکلات ساختمانی رحم را جدی بگیرید
بارداری در صورتی اتفاق میافتد که رحم سالم باشد، در غیر این صورت بارداری رخ نمیدهد. دکتر زارعیان به عواملی که ساختمان و عملکرد رحم را مختل میکند، اشاره میکند و میگوید: زواید گوشتی همچون زگیل و پولیپ که مانع رسیدن نطفه به رحم شود، تنگی دهانه رحم در اثر ترمیم زخم، غشایی در دهانه واژن که مانع مقاربت کامل شود، وجود توده یا اخلاط لزج داخل رحمی که معمولا با درد همراه است، بواسیر رحم که به خونریزی منقطع، لاغری بدن زن و رنگ پریدگی بیمارگونه منجر میشود، ورم و جراحت چرکی داخل رحمی، وجود ترشحات غلیظ حاصل از مقاربتهای پی در پی که مانع جایگزینی نطفه و استقرار جنین میشود و ضعف رحم که قادر به نگهداری جنین نخواهد بود از جمله مواردی است که میتواند موجب سقط یا ناباروری شود.
رحم، مزاج خاص خود را دارد
وجود سوءمزاج در رحم باعث فساد نطفه شده و در نهایت نازایی رخ میدهد. به گفته دکتر زارعیان از دیدگاه حکما هر عضو مزاج خاص خود را دارد که اگر این مزاج در حالت اعتدال باشد آن عضو عملکرد طبیعی خود را دارد در غیر این صورت مزاج نامتعادل باعث بروز سوءمزاج میشود. در اکثر موارد وقتی مزاج کلی بدن گرم باشد مزاج اندام جنسی هم گرم است و وقتی مزاج کلی بدن سرد باشد مزاج اندام جنسی هم سرد خواهد بود. سردی شدید رحم موجب میشود عروق و مجراهایی که خون و نطفه را به رحم میبرد تنگ و فشرده شود که معمولا مواد غذایی با طبع سرد بویژه آب یخ میتواند منجر به سردی و خشکی رحم شود. گرمی شدید رحم هم میتواند همان اتفاقی را که برای تخم گیاهان در زمینهای آهکی میافتد رقم بزند؛ یعنی نطفه را سوزانده و موجب نازایی میشود. سوءمزاج تر رحم نیز باعث میشود در اثر رطوبت بالا رحم نتواند نطفه را به خوبی جذب و نگهداری کند و در سوءمزاج خشک نیز محیط و ترشحات داخل رحمی خشک و غلیظ و منجر به فساد نطفه میشود که اغلب این موارد با اصلاح مزاج رفع و باروری امکان پذیر خواهد شد. در واقع وقتی مزاج رحم معتدل شود نطفه و غذا را به راحتی به سوی خود جذب کرده و از قوام و قدرت خوبی برخوردار است.
نازایی در نتیجه چاقی و لاغری مفرط
جام جم سرا: دکتر زارعیان در این باره میگوید: اختلالات مغزی که منجر به اختلال در تخمکگذاری شود، کبد چرب، بیماریهای قلبی و همچنین اختلال عملکرد دستگاه گوارش ریسک نازایی را افزایش میدهد. ضمن اینکه چاقی و لاغری مفرط هم میتواند از قدرت باروری بکاهد. به عنوان مثال در زنان چاق، چربیهای اندوخته در رحم، مجرای حرکت نطفه را تنگ کرده و اجازه استقرار و جایگزینی تخمک را نمیدهد ضمن اینکه نطفه زنان چاق رطوبت زیادی داشته و کمتر مولد است. لاغری مفرط هم میتواند از اسباب نازایی باشد؛ چرا که اگر زن لاغری باردار شود، تمام غذای دریافتی صرف مادر میشود و غذایی برای جنین باقی نمیماند و به همین دلیل تخم تشکیل نشده یا اگر هم بشود در همان مراحل اولیه سقط میشود.
این متخصص طب سنتی میافزاید علت دیگر نازایی شیوه غلط مقاربت است که اگر زاویه قرارگیری بدرستی رعایت نشود رسیدن اسپرم به تخمک دچار اختلال میشود، تا جایی که تغییر زاویه قرارگیری هنگام مقاربت از روشهای پیشگیری از بارداری ذکر شده است. ضمن اینکه اگر زوجی طی دوره تخمکگذاری از مقاربت خودداری کنند تاخیر در باروری رخ میدهد که در مراکز درمانی طب سنتی، تعدادی از نازاییها با اصلاح این شیوهها حل شده است. همچنین از دیگر علل ناباروری میتوان به فشار ناشی از مشکلات روحی، استرس و افسردگی اشاره کرد. به گفته دکتر زارعیان، ناباروری بدون علت مشخص وضعی است که در آن هیچ علت پزشکی در توجیه ناباروری وجود ندارد و دارای ارتباطی بسیار محکم با مشکلات روحی ـ روانی است.
فاخره بهبهانی / جام جم