زکات چیست؟ زکات به دو معنی رشد و نمو و پاکی به کار رفته است. زکات چیست؟ زکات سهمی از مال مومن است که به امید برکت به فقرا اختصاص داده می شود
«زکات» در لغت، به دو معنا آمده است: یکى رشد و نمو و دیگرى پاکى. کلمه «زکات» به سهمی اطلاق میشود که انسان مؤمن از مال خود خارج میکند و به فقرا میدهد، به این دلیل است که در پرداخت آن، امید رشد و افزایش مال همراه با خیرات و برکات را دارد و موجب تزکیه و پاکى روح پرداخت کننده میشود.
معناى زکات به کار رفته در آیات کریمه قرآن گسترده است، در حالىکه معناى خمس یک چیز بیشتر نیست. آیاتی که درباره زکات در قرآن کریم آمده است همه مربوط به زکات واجب اصطلاحی فقهی نیست، بلکه زکات با معانی متفاوت و همراه با عناوین مختلف ذکر شده است؛ مانند زکات واجب، زکات به معنای انفاق و صدقه مستحبی، زکات به معناى پاکى. اگرچه اکثر آیات مربوط به زکات در مورد زکات مال (اعم از واجب یا مستحب) است. همچنین باید در نظر داشت که در صدر اسلام «زکات» در معناى لغوى (انفاق مال) به کار میرفته، نه در خصوص زکات واجب. اما باید دانست که هرکدام از ایندو منبع اقتصادی و عبادی جامعه اسلامی، جایگاه ویژه خود را دارند و بر اساس مصلحتها و منفعتهایی در مواردی واجب و در مواردی مستحب قرار داده شدهاند.
زکات چیست؟
علامه طباطبایی (ره) در ذیل آیه شریفه «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ» میگوید: «اگر مىبینید امروز وقتى زکات گفته میشود ذهن منصرف به زکات واجب شده و صدقه به ذهن نمیآید، نه از این جهت است که بر حسب لغت عرب صدقه، زکات نباشد، بلکه از این جهت است که در مدت هزار و چند سال گذشته از عمر اسلام، متشرعه و مسلمانان زکات را در واجب به کار بردهاند، و گرنه در صدر اسلام زکات به همان معناى لغوى خود بوده است و معناى لغوى زکات، اعم است از معناى مصطلح آن (زکات واجب فقهی) و صدقه و انفاق مستحبی.
در حقیقت زکات در لغت، مخصوصاً اگر در کنار نماز قرار گیرد، به معناى انفاق مال در راه خدا و مرادف آن است، همانطور که همین مطلب از آیاتى که احوال پیامبران گذشته را حکایت میکنند به خوبى استفاده میشود، مانند این آیه که درباره حضرت ابراهیم و اسحاق و یعقوب میفرماید: «وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إِیتاءَ الزَّکاةِ» و راجع به حضرت اسماعیل میفرماید: «وَ کانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ وَ کانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِیًّا» و درباره حضرت عیسى (ع) در گهواره میفرماید: «وَ أَوْصانِی بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ ما دُمْتُ حَیًّا». ناگفته پیداست که در شریعت ابراهیم و یعقوب و اسماعیل و عیسى(ع) زکات به آن معنایى که در اسلام است نبود.
همچنین در قرآن میخوانیم: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّى وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى» و «الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ کافِرُونَ» و «وَ الَّذِینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ» و آیات دیگرى که در سورههاى مکى و مخصوصاً سورههایى که در اوایل بعثت نازل شده مانند سوره «حم سجده» و امثال آن. چه این سورهها وقتى نازل شدند که اصولاً زکات به معناى معروف و مصطلح فقهی هنوز واجب نشده بود و لابد مسلمانان آن روز از کلمه زکاتى که در این آیات است، چیزى میفهمیدهاند، بلکه این آیه مربوط به زکات: «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَکِّیهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ» دلالت دارد بر اینکه زکات مصطلح یکى از مصادیق صدقه است و از این جهت آن را زکات گفتهاند که صدقه است و چون صدقه پاک کننده است، زکات هم از تزکیه و به معناى پاک کردن است.
در قرآن کریم با اینکه پرداخت زکات به عنوان یک واجب مالى مورد تأکید قرار گرفته، اما به طور مشخص موارد وجوب آن معین نشده است و موارد وجوب آن در روایات بیان شده است.
زکات چیست؟
بر اساس معنای لغوی و عام، هر چیزى زکاتى دارد. امام على (ع) میفرماید:
«زکات بدن، جهاد و روزه گرفتن است. زکات جاه و مقام، بذل و بخشش، زکات جمال و زیبایى، عفت و عصمت خواهد بود. زکات سلطه و قدرت، نجات افراد اندوهگین، زکات شجاعت، جهاد فى سبیل اللّه است. زکات صحت و سلامتى، کوشش در اطاعت پروردگار و زکات پیروزى، احسان خواهد بود. زکات علم آن است که آن را نشر دهى و خود را به انجام آن وادار کنى... و زکات قدرت، انصاف است». |
در قرآن کریم؛ آمدن «زکات» در
کنار «صلاة» نشان دهنده آن است که رابطه با خداوند متعال از طریق نماز حاصل شده و رابطه
با مخلوق خداوند از راه اداى زکات برقرار میشود. همراهى این دو به جهت اهمیت ویژه
آنهاست؛ زیرا نماز در آیات قرآن کریم و روایات اسلامى از جایگاه خاصى برخوردار است
و زکات نیز در دین اسلام در بُعد اقتصادى و اجتماعى و... بسیار اهمیت دارد و ذکر زکات
در کنار نماز نشانه جامعیت اسلام و همه جانبهنگرى دین مقدس اسلام است.
پرداخت زکات و خمس و دیگر انفاقهاى واجب و مستحب، از تکالیف اقتصادی مسلمانان است. ادای این وظایف مالی، افزون بر آثار سازنده اخلاقى، نقش مهمى در توزیع و تعدیل ثروت میان افراد جامعه و برقرارى عدالت اجتماعى دارند. اما هر کدام از خمس و زکات از جهت موارد تعلق، شرایط وجوب و مصرف با هم تفاوت دارند.
زکات چیست؟
در فقه اسلامی؛ «خمس» عبارت است از یک پنجم اموال انسان که باید از درآمد و مازاد بر مخارج خود با شروط خاصى که در فقه بیان شده، پرداخت شود و آن حقى است که خداوند براى پیامبر اکرم (ص) و امام معصوم (ع) قرار داده تا مستمندان از خاندان آن بزرگواران به جاى زکات مصرف و نیازمندیهاى خود را با آن تأمین کنند. خمس به دو قسم تقسیم میشود: نیمى از آن، سهم امام (ع) است که باید توسط حاکم اسلامى در مصالح اسلام و مسلمانان هزینه گردد و نیم دیگر آن، سهم سادات است. خمس به مواردی با شرایط ویژه تعلق میگیرد.
در فقه اسلامى، زکات عبارت است از: حق واجبى که به بخشى از اموال برخی افراد غنی و ثروتمند جامعه تعلق میگیرد و باید به نفع فقرا براى صرف در مصالح عمومى پرداخت شود. اغنیا با دادن زکات، از صفات زشتى مانند حرص و بخل (تا اندازهاى) پاک میگردند و اموالشان نیز با خیر و برکت دنیوى و اخروى، رشد و نمو خواهد کرد. همچنین از دیدگاه فقها، اصل وجوب زکات از ضروریات و ارکان دین مقدس اسلام است.
زکات دارای آثار زیادی است. این که امام علی (ع) به نقل از پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «زکات، پل اسلام است هر کس آن را بپردازد از پل عبور کرده و هر کس آنرا نپردازد در زیر آن پل زندانى میشود؛ زکات خشم پروردگار را فرو مینشاند».
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره
غسل جنابت در زمان جماع یا خروج منی از بدن واجب می شود. غسل جنابت به دو صورت ترتیبی و ارتماسی انجام می شود. برای انجام غسل جنابت باید نیت کرد
در دین اسلام بر هر مسلمان واجب است که بعد از جنب شدن غسل جنابت را انجام دهد.
از نظر فقها جنابت از دو راه حاصل میشود:
نزدیکی و آمیزش جنسی و دخول، اگرچه منی بیرون نیاید.
بیرون آمدن منی، (حتی بدون دخول) چه در خواب باشد یا بیداری، کم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بی شهوت، با اختیار باشد یا بی اختیار.
نکته: طبق نظر اکثر فقها رطوبتی که از زنها خارج می شود، اگر همراه با شهوت (در حد ارگاسم و اوج لذت جنسی) باشد درحکم منی است و باید غسل جنابت کند. بنابراین واجب است بعد از هر مقاربت و نزدیکی زن و مرد غسل جنابت انجام دهند چه از آنها منی خارج شود یا نشود.
غسل جنابت به خودی خود واجب نیست اما برای انجام کارهایی که شرط آنها داشتن طهارت است، مانند: نماز، داخل شدن مسجد، دست زدن به خط قرآن و... غسل جنابت واجب می شود.
غسل به دو صورت انجام می گیرد؛ ارتماسی و ترتیبی
در غسل ارتماسی انسان بعد از پاک کردن بدن خود از نجاست نیت می کند (غسل جنابت می کنم قربتا الی الله ). بعد به یک باره تمام بدن خود را به زیر آب فرو می برد. مانند پریدن در استخر.
برای انجام غسل ترتیبی انسان ابتدا نیت کرده، بعد سر و گردن را می شوید. بعد از آن سمت راست بدن خود را می شود (دست راست و پای راست و نیم تنه سمت راست). پس از آن سمت چپ بدن را می شوید.
نکته: در صورتی که موقع شستن سر و گردن آب روی اعضای دیگر بریزد، اشکال ندارد. همچنین موقع شستن سمت راست. هنگام غسل لازم نیست که بدن خشک باشد. بلکه با بدن خیس هم می شود غسل کرد.
نکته: در هر غسلی نیت لازم است. انسان همین که در ذهن خود بداند که برای غسل جنابت و یا... سر و گردن و همچنین بقیه اعضا را می شوید، کافی است و لازم نیست که نیت را بر زبان جاری کند.
ملاکهای فقها درباره غسل جنابت زنان متفاوت است.
آیتالله سیستانی معتقدند: «اگر آبى خارج شود به شهوت و بدن سست شود، جنابت حاصل شده و این آب نجس است، ولى اگر این سستى حاصل نشود، در صورتى که آب زیاد باشد و با شهوت خارج شود، بنابر احتیاط واجب همان حکم را دارد.»
آیتالله خامنهای نیز میفرمایند: «اگر زن به اوج لذت جنسى برسد و در آن حال مایعى از او خارج شود، جنابت محقق شده و غسل بر او واجب مىشود و اگر شک کند که به این مرحله رسیده یا نه و یا شک در خروج مایع داشته باشد، غسل واجب نیست.»
اما آیتالله بهجت در توضیحالمسایل خود، علایم منی را صرفاً شهوت و سست شدن بدن نمیدانند و میفرمایند: «چنانچه با شهوت و جستن بیرون آمده و بعد از بیرون آمدن آن بدن سست شده، آن رطوبت حکم منی را دارد و اگر هیچیک از نشانههای بالا را نداشته باشد، حکم منی را ندارد.»
گاهی در خواب افراد خوابی می بینند که محرک شهوت است و در پی آن منی از آنها خارج می شود. شخص در این حالت جنب می شود و به شخصی که در خواب جنب می شود محتلم گویند.
در مورد احتلام زنان، آیتالله بهجت معتقدند: «بلى، ممکن است مثل مردان باشند؛ اگرچه بعید است، و بر فرض انزال، در احتلام و وجوب غسل، همانند مردان هستند و اگر محتلم شده؛ بهطورىکه منى خارج شده است، نمازهاى بدون غسل را باید قضا کند، ولى روزههایى که جاهل به جنابت خود بوده، قضا ندارد.»
طبق تحقیقات دانشمندان، در بدن انسان دو سلسله اعصاب نباتی وجود دارد که تمام فعالیتهای بدن را کنترل میکنند. این رشته اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک نام دارند و در سراسر بدن انسان گستردهاند. وظیفه اعصاب سمپاتیک تند کردن و وظیفه اعصاب پاراسمپاتیک کند کردن فعالیت دستگاههای مختلف بدن است. گاهی جریانهایی در بدن رخ میدهد که این تعادل را به هم میزند، از جمله آنها مسئله ارگاسم و اوج لذت جنسی است که معمولا همراه با خروج منی صورت میگیرد.
از جمله اموری
که میتوان اعصاب سمپاتیک را به کار وادار و تعادل از دست رفته را تأمین کرد، تماس
آب با بدن است و از آنجا که تأثیر ارگاسم روی تمام اعضای بدن به طور محسوس دیده میشود،
دستور داده شده که بعد از آمیزش جنسی یا خروج منی، تمام بدن با آب شسته شود. |
سؤال: اگر هر دو غسل جنابت و حیض بر ما واجب شد برای نماز باید وضو گرفت یا نه؟ مرجع:آیت الله بهجت(ره)
پاسخ: در صورتی که غسل جنابت انجام شود با همان غسل می توان نماز خواند و وضو نباید گرفت ولو اینکه غسل حیض هم با غسل جنابت انجام شود.
سؤال: اگر فردی چند ساعت قبل ازاذان ظهر جنب شده و قبل از اذان، غسل جنابت کند، آیا با آن غسل می تواند نماز واجبش را بخواند؟
پاسخ: طبق نظر همه مراجع عظام در صورتی که نزدیک اذان ظهر به نیت نماز غسل شود با آن می توان نماز خواند.
سؤال:1- اگر بنا بر احتیاط غسل جنابت را انجام دهیم مشکلی دارد؟
2- من چند روز قبل غسل جنابت را انجام دادم وبعد از یک یا دو روز بدون هیچ لذتی لباسم را مرطوب می بینم آیا منی هست یا خیر؟
3- اگر غسل جنابت را انجام دادیم و ساعت هایی به اذان مانده است می توان بعد از غسل وضو گرفت؟
پاسخ:1- غسل احتیاطی نداریم؛
2- رطوبتی که بدون لذت خارج شود منی محسوب نمی شود و غسل ندارد.
3- غسل جنابت به خودی خود واجب نیست و وجوبش به خاطر نماز است و لذا اگر غسل به نیت طهارت از حدث باشد هر زمانی می توان انجام داد و اگر غسل باقی باشد و باطل نشده باشد هنگام نماز می توان با آن نماز خواند ولی اگر به خاطر نماز انجام می شود باید هنگام وقت نماز یا نزدیک نماز باشد وگرنه نمازخواندن با آن مشکل است.
سؤال: اگر برای نماز صبح غسل جنابت واجب شود می شود غسل را شب انجام داد و برای نماز صبح وضو گرفت؟
پاسخ: اگر کسی شب جنب شود و به قصد رفع کراهت و انجام طهارت غسل کند غسلش صحیح است و لازم نیست صبر کند تا صبح شود.
سؤال: در دوره نامزدی در صورت احتیاج به غسل آیا ممکن است به خاطر خجالت از والدین تیمم کرد؟ و نماز خواند ولی در اسرع وقت غسل را انجام داد؟
پاسخ:
در صورتی که شرایط غسل وجود دارد انجام آن واجب است و ترک آن حرام است. خجالت نباید
مانع از انجام وظیفه شرعی گردد.
سؤال: 1- کسی که شب غسل جنابت بر او واجب شده و امکان غسل کردن نداشته باشد برای خوابیدن هم باید تیمم کند یا نه؟
2- برای خوردن و آشامیدن چطور؟ زیرا شنیده ام این اعمال در حال جنابت کراهت دارد. آیا تیمم بدل از غسل برای نماز کافی است یا باید وضو هم گرفت؟
3- آیا درمورد مرد و زن هم این موضوع تفاوتی دارد؟
4- آیا برای نماز با تیمم لباس ها را هم بایدعوض کرد؟
پاسخ: 1- شستن دستها رفع کراهت می کند؛
2- برای خوردن و آشامیدن نیز همان شستن دست ها رفع کراهت می کند.
3- در این موارد تفاوتی بین زن و مرد نیست.
4- در صورتی که لباس ها نجس باشد عوض کردن واجب است وگرنه اشکالی ندارد
سؤال: در مورد زنان اگر هنگام آمیزش دخول صورت نگیرد آیا غسل واجب است یا نه؟ سوال دیگر اینکه آیا استمناء غسل دارد و اگر دارد چه نیتی باید کرد؟
پاسخ: (1) انسان به دو طریق جنب می شود و غسل بر او واجب می گردد: 1- آمیزش و دخول (ولو هیجیک ارضا نگردند)؛ 2- احتلام و خارج شدن منی در خواب یا بیداری حتی اگر آمیزش و دخولی انجام نگرفته باشد. بنابراین اگر از دختر یا زن، در خواب یا بیداری رطوبتی در اوج لذت جنسی خارج شود، آن رطوبت منی هست و نجس می باشد و غسل جنابت واجب می گردد.
(2) اگر کسی "نعوذ بالله” استمناء کند و رطوبتی در اوج لذت از وی خارج شود آن رطوبت نیز منی هست و نجس می باشد و غسل جنابت واجب می گردد و همان نیت غسل صحیح است.
سوال: آیا غسل جنابت بر دختران هم واجب می شود؟
پاسخ: بلی گاهی واجب می شود: 1- احتلام درخواب (یعنی خواب ببیند و رطوبتی در اوج شهوت و لذت از او خارج شود). 2- نعوذبالله استمناء کند (یعنی با خود یا دیگری بازی کند و کاری نماید که رطوبتی در اوج شهوت ولذت و ارضا شدن از او خارج شود.)
سؤال: شب جنب شویم وسرباز هم باشیم و وقت غسل نباشد حکمش چیست؟
پاسخ:
برای نماز صبح باید تیمم کرد ولی برای نمازهای بعد باید وضو گرفت تا زمانی که بتوانید
غسل کنید.
سؤال: من دختر مجردی هستم. اگر در هنگام چت کردن رطوبتی از من خارج بشود بدون اینکه قسمتی از بدنم را لمس کرده باشم آیا باید غسل کنم.
پاسخ: اگر با چت کردن به این حالت مبتلا می شوید انجام این کار جایز نیست و حرام است و اگر به گناه مبتلا می شوید ازدواج کردن بر شما واجب است. فقط در امر ازدواج سختگیری نکنید. هر رطوبتی که در اثر لذت از کسی خارج می شود غسل ندارد مگر رطوبتی که با شهوت «یعنی در اوج لذت و ارضا شدن کامل» از انسان خارج شود.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره