جام جم سرا:
اضافه وزن
اضافه وزن یکشبه اتفاق نمیافتد، وقتی کسی اضافه وزن دارد یعنی در طی یک دوره طولانی مقدار غذای او با فعالیت بدنیاش تعادل نداشته است.
وزن بدن هر فرد به عوامل مختلفی بستگی دارد:
۱) ارث یا سابقه خانوادگی: مثلاً پدر و مادرهای چاق احتمال بیشتری دارد که فرزندان چاق داشته باشند.
۲) نوع و مقدار غذای مصرفی: پرخوری و مصرف غذاهای چرب، سرخ کرده یا پرکالری احتمال اضافه وزن را بیشتر میکند.
۳) میزان فعالیت بدنی: کم تحرکی باعث مصرف نشدن انرژی و ذخیره شدن آن به صورت چربی در بدن میشود.
۴) عوامل روانی: بعضی از مشکلات از قبیل احساس دلتنگی، دلشوره، احساس عدم امنیت و افسردگی منجر میشود برخی از نوجوانان به پرخوری روی بیاورند و در نتیجه دچار اضافه وزن شوند.
خطرات اضافه وزن در نوجوانان
اضافه وزن هم در نوجوانی و هم در سنین بعدی مشکلاتی را ایجاد میکند. حدود ۷۰% نوجوانان دچار اضافه وزن، در بزرگسالی هم اضافه وزن دارند که خطر افزایش چربی خون، فشار خون بالا، دیابت، تنگی نفس در طی خواب و اختلالات استخوانی از عوارض اضافه وزن است. در دختران، احتمال بروز کیست تخمدان بیشتر میشود. به علاوه نوجوانان دچار اضافه وزن اغلب در برنامههای ورزشی و بازیهای گروهی، توان همراهی کمتری دارند بنابراین ممکن است کمتر به بازی گرفته شوند.
اگر اضافه وزن داشته باشم چه باید بکنم؟
اول از همه باید بدانید که نظر دیگران نسبت به شما تابع شخصیت و رفتارتان است و ارتباطی با اندازه بدنتان ندارد. شما باید خودرا قبول داشته باشید و سعی کنید توانائیهایتان را افزایش دهید. پس هدف اول تقویت اعتماد به نفس شماست. اگر اعتماد به نفس خود را کامل کنید، در دستیابی به وزن مناسب، موفقتر خواهید بود. برای شروع، باید علت داشتن اضافه وزن را مشخص نمائید، یعنی ببینید که آیا اضافه وزن شما با یک بیماری همراه است یا خیر. برای اطمینان از سلامتی، در اولین فرصت به پزشک معالجتان مراجعه کنید تا از نظر سوابق خانوادگی، فشار خون، کلسترول، تغییرات BMI و وزن بدن و بیماریهای همراه با اضافه وزن معاینه شوید.
در برنامه ریزی برای کنترل وزن، خانواده را با خود همراه کنید، زیرا با حمایت خانواده و تعدیل برنامه غذایی و تفریحی، تغییر رفتار خیلی راحتتر است. خانواده میتواند در انتخاب و تهیه وعدههای غذایی سالمتر، انجام فعالیتهای جسمانی مناسب و لذتبخش به شما کمک کند.
بیاشتهایی و پرخوری عصبی
بیاشتهایی عصبی یک اختلال غذا خوردن است که در نوجوانان شیوع بیشتری دارد. در این بیماری فرد برای کم کردن وزن به طور عمدی غذا نیم خورد یا در صورت خوردن غذا با روشهای نادرست، مانند استفراغ عمدی یا خوردن مسهل، آن را دفع میکند. این اختلال با وسواس برای لاغرتر شدن و توهم چاق بودن همراه است. بیشتر از ۷۵ درصد افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی برای سرعت دادن به کاهش وزن، بیش از حد ورزش میکنند.
در این افراد بیشتر وعدههای اصلی غذا، به مقدار کمی غذاهای کم چرب و کم کالری و آشامیدنیهای کم کالری محدود میشود. اغلب مبتلایان به بیاشتهایی عصبی، صبحانه نمیخورند. این افراد حدود ۸۵% وزن طبیعی خود را دارند. از عوارض این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد: کاهش وزن شدید، تحلیل عضلات، قطع عادت ماهیانه، یبوست فشارهای عصبی، بینظمی ضربان قلب، عدم تحمل سرما و در موارد بسیار شدید مرگ.
پرخوری عصبی اختلال دیگری از انواع اختلالات غذا خوردن است. خصوصیت اصلی پرخوری عصبی، جلسات پرخوری و عمدتاً مصرف غذاهای پر کالری است که راحت و با سرعت زیاد بلعیده میشود. پس از آن رفتارهای جبرانی مانند استفراغ عمدی یا دفع بوسیله مسهل و مدر به دلیل احساس گناه از پرخوری و بیزاری از خود و نیز برای پیشگیری از افزایش وزن انجام میشود. اغلب شروع پرخوری عصبی به دنبال دورهای از رژیمهای غلط کاهش وزن است.
عوامل اجتماعی فرهنگی مانند رژیمهای کاهش وزن مکرر همراه با فشارهای ج برای لاغر شدن در ایجاد این بیماری مؤثرند. این افراد معمولاً وزن طبیعی دارند.
از عوارض این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد: خستگی، ضعف، کاهش تمرکز حواس، عدم تعادل مایعات و الکترولیتهای بدن، بیماری دندان به دلیل تماس زیاد دندانها با اسید معده، اختلالات قاعدگی، یبوتس، پاره شدن عروق چشم به دلیل فشارهای ناشی از استفراغهای مکرر.
آکنه یا جوش غرور جوانی
جوش غرور جوانی یک بیماری پوستی است. در دوران بلوغ ترشح غدد چربی که در کنار مجرای خروجی موهای بدن قرار دارند، بیشتر میشود. ترشح بیشتر این مواد پوست را چربتر میکند. در منافذ این مجراها مادهای تولید میشود که میتواند آلوده و عفونی شده، موجب ایجاد التهاب یا قرمزی یا تورم شود، حدود ۸۰ درصد نوجوانان در شروع بلوغ، با جوش صورت روبرو میشوند. این حالت در پسران شدیدتر از دختران است. این جوشها معمولاً در صورت، پشت و سینه بیشتر از سایر نقاط بدن ظاهر میشوند.
درمان جوشهای غرور جوانی:
علائم خفیف آکنه را میتوانید به وسیله یک یا دو بار شستشوی روزانه با آب و صابون کنترل کنید. اگر این عمل مؤثر واقع نشد با مراجعه به پزشک عمومی یا متخصص پوست و اجرای درمانهای دارویی علائم خود را بهبود ببخشید.
توجه کنید که داشتن یک رژیم غذایی مقوی و متعادل برای سلامت کل بدن از جمله سلامت پوست و کاهش علائم آکنه خیلی مهم است، گرچه مهمترین نکته در درمان آکنه، حفظ بهداشت پوست و دست کاری نکردن جوشها است ولی مصرف کمتر غذاهای پرادویه و یا چرب و محرک و شیرینیها (با اینکه دلایل علمی قطعی وجود ندارد) برای کمتر کردن عوارض آکنه توصیه میشود.
مصرف برخی مواد غذایی که اثر تحریکی دارند مانند سس مایونز، خامه، شکلات، گردو، فندق، موز، نارگیل و ادویه بهتر است تا حد امکان محدود شوند.
بعضی از مواد غذایی که میتوانند در درمان آکنه مؤثر باشند، عبارتند از:
● منابع ویتامین A مانند جگر، هویج، اسفناج، گوجهفرنگی که علاوه بر درمان آکنه به رفع جای زخم نیز کمک میکنند.
● جوانه گندم و آواکادو که محتوی ویتامین E هستند و در سلامت پوست نقش دارند.
● سیر، پیاز و تخم مرغ که حاوی سولفور هستند.
● غلات سبوسدار که حاوی کروم بوده و سبب کاهش عفونت پوست میشوند.
کم خونی (آنمی)
آهن برای ساختن هموگلوبین (ماده قرمز خون) لازم است، هر وقت مقدار آهن غذا کمتر از حد موردنیاز باشد، در گلبولسازی خون اشکال به وجود میآید، در نتیجه، اندازه گلبولهای قرمز کم میشود و بنابراین مقدار اکسیژنی که میتواند در خون حمل شود، کاهش مییابد. به این حالت کم خونی یا آنمی میگویند. پس کم خونی به زبان ساده، کاهش ظرفیت حمل اکسیژن در گلبولهای قرمز خون است. انواع مختلف کم خونی وجود دارد که مهمترین آن، کم خونی به علت کمبود آهن میباشد.
عواملی که میتوانند باعث کم خونی فقر آهن شوند، عبارتند از: کمبود دریافت آهن از راه غذا، انگلهای رودهای، مشکل در جذب آهن یا دفع آهن از بدن به دلیل خونریزی. این مشکل در دختران نوجوان شایعتر است. فرد کم خون، معمولاً دارای حالاتی از جمله: بیحالی و خستگی، کم شدن درجه حرارت بدن، بیاشتهایی و احساس مداوم خستگی است. مطالعات نشان دادهاند که کمبود ذخایر آهن بدن میتواند موجب کاهش قدرت یادگیری، توانایی انجام کار و توانایی سیستم ایمنی گردد.
گیاهخواری یا مصرف کم گوشت، ماهی و ماکیان، مصرف ناکافی غذاهای غنی از ویتامین ث از عواملی هستندکه باعث کمبود آهن در بدن میشوند.
در دوران قاعدگی شدید و طولانی، رشد سریع، بارداری، ورزش شدید و آلودگی انگلی نیاز به آهن بیشتر است و مصرف کافی منابع آهن اهمیت بیشتری پیدا میکند.
پیشگیری و درمان کمخونی
برای پیشگیری از کمخونی مهمترین نکته، مصرف کافی منابع آهن و ویتامین C است. به همین دلیل استفاده از منابع حیوانی غنی از آهن مثل دل و جگر، گوشت، زرده تخم مرغ و منابع گیاهی (که البته جذب آهن آنها کمتر است) مثل اسفناج پخته، لوبیا چیتی، آب آلو و نخود سبز توصیه میشود.
آهن به دو شکل وجود دارد:
آهن با کیفیت جذب بالاتر یا «هم» (Heme) و آهن با کیفیت جذب پایینتر یا «غیرهم» (non Heme).
جذب آهن «هِم» بهتر بوده و کمتر تحت تاثیر سایر مواد خوراکی قرار میگیرد ولی آهن «غیرهم» جذب کمتری داشته و جذبش تحت تاثیر سایر مواد خوراکی است. به طور مثال، وقتی ویتامین C همراه با یک غذای آهندار وارد ورده شود، جذب آهن از آن غذا بیشتر خواهد بود.
در مقابل، موادی مانند اسید اگزالیک (در اسفناج خام و شکلات)، اسید فیتیک (در پوسته گندم و حبوبات)، تانن (در چای) و پلیفنلها (در قهوه) جذب آهن «غیرهم» را کم میکنند.
منابع غنی از آهن «هم» عبارتند از:
دل و جگر و قلوه، گوشت قرمز به خصوص گوشت گاو، مرغ و سایر پرندگان به ویژه آنها که گوشت قرمزتری دارند، ماهیهای تون و سالمون، حبوبات، تخم مرغ مخصوصاً زرده آن و میوههای خشک.
منابع غنی از آهن «غیرهم» عبارتند از:
دانههای کامل (شامل گندم، ارزن، جو) ف حبوبات (سویا، لوبیای چیتی و سفید و قرمز، نخود)، مغزها (بادام، آجیل)، میوههای خشک (آلو، کشمش و زردآلو) و سبزیهای تازه (بروکلی، اسفناج، کلمپیچ، مارچوبه). (سلامت نیوز)
هرچند با افزایش مراقبتهای بعد از زایمان، ارتقای بهداشت و آگاهی مادران، حوادث بعد از زایمان کمتر دیده میشود، گاهی با مشکلات مربوط به بعد از زایمان مواجه میشویم که در این مطلب به مهمترین آنها اشاره خواهیم کرد.
عفونت: اولین عارضه بعد از هرگونه عمل جراحی عفونت است. عفونتهای بعد از زایمان انواع مختلف دارد:
عفونت ناحیه برش سزارین یا اپیزیوتومی: در زایمان به روش سزارین، ناحیه شکم را برش میدهند و برای رسیدن به جنین باید این ناحیه چند لایه برش داده شود. هرگونه دستکاری در محوطه شکمی حتی در صورتی که شرایط کاملا استریل باشد، امکان عفونت را بالا میبرد. در زایمان به روش طبیعی نیز برشی بزرگ به نام اپیزیوتومی وجود دارد که این نیز ممکن است باعث عفونت شود. شاخصترین علامت عفونت وجود تورم، قرمزی، درد یا خروج چرک از ناحیه است. عفونتهای بعد از سزارین معمولا از روز هفتم به بعد دیده میشود. اگر در ناحیه بخیه، قرمزی دیده شد یا با فشار دادن دو طرف بخیه ترشحات چرکی بیرون بیاید، نشان از وجود عفونت در ناحیه برش است. برای درمان عفونت نیاز به تجویز آنتیبیوتیک است؛ البته عفونت مانع جوشخوردن زخم و گاهی باعث بازشدن زخم میشود.
عفونت در نقطهای غیر از برش: عفونت همیشه در ناحیه بخیه نیست و ممکن است در نقطه دیگری از بدن مانند دستگاه تنفسی فوقانی باشد یا به دلیل لولهای که هنگام بیهوشی داخل دهان بیمار گذاشته میشود، عفونت ریوی اتفاق بیفتد. عفونت در ناحیه پریکارد قلب هم دیده میشود.
آبسه پستان: یکی دیگر از مشکلاتی که در خانمها بعد از زایمان مطرح میشود، وجود آبسه در پستان است. آبسه معمولا به دلیل وجود میکروبی در دهان نوزاد و نفوذ آن به داخل مجرا ایجاد میشود. تورم، سفتی، درد و تب بالای 2/ 38 نشانه آبسه پستان است. برای درمان نیز مهمترین کار خالیکردن مداوم سینهها و مصرف آنتیبیوتیک است.
ماستیت سینه: در روز سوم ممکن است سینهها دچار التهاب و درد شدید شوند. این عارضه معمولا با تب همراه است، ولی بندرت تب از 38 درجه بالاتر میرود. ماستیت به علت تجمع شیر در سینههاست و معمولا تا روز پنجم طول میکشد. ماستیت نیاز به درمان ندارد و تخلیه شیر با شیردوش کفایت میکند.
5ـ عفونت مثانه: عفونت مثانه نیز به دلیل سونداژ مادر باردار در حین زایمان، شایع است. علامت عفونت مثانه حبس ادرار، ادرار قطرهقطره، سوزش ادرار، درد هنگام دفع و گاهی خون در ادرار است. برای درمان عفونت مثانه، بیمار باید مصرف مایعات را بالا ببرد و از داروهای آنتیبیوتیک استفاده کند.
ترومبوفلیبیت: این بیماری بسیار خطرناک است و دلیل آن وجود لختهای در رگ است. در بارداری و زایمان احتمال ترومبوز شش تا هشت برابر یک فرد معمولی است. اگر لخته جدا شود و به ریه برسد، باعث مرگ بیمار خواهد شد. بنابراین همه خانمها باید علامت این بیماری را بشناسند تا در صورت بروز خیلی زود به پزشک مراجعه کنند. علامت آن هم قرمزی، تورم و گرمی در ناحیه است. ترومبوز معمولا در ساق پا بیشتر اتفاق میافتد و لختهها معمولا در اندام تحتانی تشکیل میشوند. هرچه لخته عمقیتر باشد (لختههایی که در لگن ایجاد میشوند) خطرناکتر است. اگر لخته به ریهها برسد بیمار دچار علائمی مانند سرفه، احساس خفگی، تشنج و شوک خواهد شد.
بیماران دقت کنند اگر دچار گرفتگی ساق پا میشوند، گرفتگی باید خیلی زود برطرف شود. تداوم آن ممکن است ناشی از وجود لخته در یکی از عروق پا باشد. تشخیص ترومبوز توسط روشی به نام داپلر رنگی است. بیماران باید حتما در بیمارستان بستری شوند و در بستر بمانند. حرکت بیمار ممکن است باعث جداشدن لخته و رهاشدن آن در خون شود.
خونریزی: این عارضه همچنان در تمام دنیا اولین علت مرگومیر مادران بعد از زایمان است. دو ساعت اول بعد از زایمان مرحلهای حیاتی برای همه مادران است. بارها پیش آمده همه مراحل زایمان بخوبی پیش رفته، ولی به دلیلی نامشخص خونریزی بیمار بعد از ساعتی شروع شده است. یکی از اتفاقهای بسیار شایع، عارضهای به نام آتونی رحم است. آتونی یعنی شلشدن رحم. در این حالت رحم قدرت انقباض خود را از دست میدهد. احتمال آتونی در حاملگیهای دوقلویی، در زایمانهای سخت، زایمان با جنین بزرگ و... که رحم بزرگتر از حد عادی است بیشتر است. اگر خونریزی در 24 ساعت اول اتفاق بیفتد، حتما باید از نظر وجود پارگی یا بازماندن رگ کنترل شود. گاهی در بررسی لخته دیده میشود. لخته نشانه این است که رگ پاره شده، اما خونریزی ممکن است با تاخیر باشد. این خونریزیها تا 40 روز بعد از زایمان هم دیده میشود. در این حالت معمولا تکهای از جفت در رحم باقی مانده است. برای اطمینان سونوگرافی درخواست میشود و اگر سونوگرافی گزارش داد تکهای در رحم باقی مانده، بیمار را به اتاق عمل میبرند و تکه جفت از رحم خارج میشود. وقتی جفت کنده میشود، لختهای جای آن تشکیل میشود تا مانع خونریزی شود. تقریبا از روزهای 35 تا 40 این لخته آرامآرام کنده و به بیرون ریخته میشود. در بعضی از بیماران این لخته یکجا کنده میشود که ایجاد خونریزی زیادی میکند و بیمار آن را با پریود شدید اشتباه میگیرد. در این مواقع باید حتیالامکان از موادی استفاده شود که رحم را جمع کند و حتی ماساژ رحم هم کمککننده است. این مورد بسیار نادر است.
آمبولی مایع آمنیوتیک: این عارضه نیز عارضهای خطرناک، بسیار نادر و کشنده است. در این عارضه موها، مایع آمنیون و حتی ورنیکس کازوئوزا (ماده چربی که روی پوست جنین وجود دارد) به دلیل اینکه عروق در حین زایمان باز هستند وارد خون میشود و از آنجا به ریه میروند. ورود این مواد به ریه با شوک ناگهانی بیمار همراه است. متاسفانه در بیشتر موارد هم به مرگ بیمار منجر میشود.
عوارض بعد از بیهوشی: بیهوشی عمومی برای زن باردار توصیه نمیشود مگر اینکه اوضاع به گونهای باشد که راهی غیر از بیهوشی عمومی وجود نداشته باشد. (گذاشتن لوله در حلق مادر باردار که دچار تورم در آن ناحیه است، خطرناک است) 90 تا 95 درصد زایمانهای دنیا با روشی به نام بیحسی اسپینال انجام میشود. در این روش ماده بیهوشی وارد بدن مادر نمیشود. این نوع از بیحسی از طریق تزریق ماده بیحسی در کمر انجام میشود. عارضه آن البته در بعضی بیماران سردرد است که با خوردن کافئین و مایعات برطرف خواهد شد.
آزیتا صفارزاده کرمانی،متخصص بیماریهای زنان و زایمان
سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)
321
دل درد به گزارش جام جم سرا به نقل از ضمیمه چاردیواری ، حالتی ناتوانکننده که میتواند علل متفاوتی سبب آن باشد. هر ساله شیوع وبا یا عواملی با شکل و شمایل مشابه وبا (شبهوبا) باعث آمادهباش مجموعه بهداشتی کشورمان میشود، اما این که وبا چیست و آیا تنها وبا عامل اسهالهای شدید در انسان است یا نه در ادامه شرح داده خواهد شد.
افراد مسموم با مواد غذایی آلوده یا خرابشده در اثر نگهداری در محیط نامناسب، علائمی همچون اسهال و استفراغ را تجربه میکنند، اما علائم همیشه محدود به این دو نیست. اغلب بیماران غذای مصرفی عنوان میکنند، اما گاهی به دلیل فاصله زمانی طولانی مابین مصرف ماده غذایی و بروز علائم، علت مسمومیت قابلشناسایی نیست. مسمومیت غذایی به دلیل مصرف همزمان چند نفر از یک ماده غذایی بهصورت همهگیر بروز میکند که این نیز یکی از نشانههای تشخیصی برای مسمومیت با مواد غذایی است.
مسمومیت مواد غذایی میتواند به شیوههای مختلفی رخ بدهد. گاهی عامل بیماریزا در غذا رشد کرده، تولید سم میکند و این سم است که علامتزا میگردد. گاهی نیز خود عامل بیماریزا وارد دستگاه گوارش شده و درون بدن اقدام به تولید سم میکند. با این که در هر دو حالت مسمومیت ناشی از سم است، اما بیماریهای ناشی از این دودسته کاملا متفاوت است.
آسیبهای شایع ناشی از تولید سم درون بدن شروع دیررستری داشته و برای درمان گاهی نیاز به مصرف آنتیبیوتیک است. انواع رایج از این نوع مسمومیت شناختهشده است که در ادامه انواع رایج و خطرناک آن تشریح میشود.
غذاهای دریایی بخصوص صدف خام میتواند مولد اسهال شدیدی بهنام وبا یا شبهوبا باشد. عموما در فصل گرم سال شیوع دارد. در این نوع مسمومیت به دلیل اسهال شدید و آب فراوان که از طریق مدفوع از دست میرود گاهی بیمار تا حد مرگ پیش میرود. پزشکان باید با مشاهده موارد وبا مراکز بهداشتی را در جریان گذاشته تا برای پیشگیری و درمان اقدامات لازم را به عمل بیاورند. پس از یکی دو روز از مصرف، علائم شروع شده و وابسته به عامل مولد علائم از یک روز تا یک هفته به طول میانجامد.
مسافران که مسمومیت یا بیماری آنها عموما ناشی از آب یا غذای آلوده است در افرادی رخ میدهد که از آب یا غذاهای غیربهداشتی طی مسافرت استفاده میکنند. استفاده از آب در شکل بستهبندیشده همچون آبمعدنی میزان این نوع مسمومیت را کاهش میدهد. استفاده از رستورانهای مجاز و بهداشتی و سرکشی مسئولان بهداشتی به این محلها میتواند عامل مهمی در کاهش این نوع از مسمومیت باشد.
مساله مهم در حین برخورد با بیمار دچار علائم اسهال و استفراغ، در نظر گرفتن چند نکته اساسی است. اولین نکته نوع اسهال است. اگر اسهال خونی است بیمار باید به پزشک مراجعه کند. این نوع اسهال دیگر یک مسمومیت غذایی ساده نیست و باید تحت بررسی و درمان مناسب با آنتیبیوتیک قرار گیرد.
نکته دوم وجود تب است. اگر بیمار تب دارد باید سریعا توسط پزشک ویزیت گردد. تب همراه با اسهال هشداردهندهای مهم است که نشان از تهاجم عامل بیماریزا به داخل خون و شانس بروز عوارض دارد.
نکته سوم بروز اسهال در افراد مسن (سنین بیش از 65 سال) و افراد با اختلال در سیستم ایمنی بدنشان (بیماران سرطانی یا مبتلایان به ایدز) است که در این دسته از بیماران نیز انتقال بیماران به اورژانس ضروری است.
نکته چهارم استفاده نکردن خودسرانه از داروهای ضداسهال و آنتیبیوتیک است. استفاده از داروهای ضداسهال در مواردی که عامل بیماریزا در درون دستگاه گوارش مستقر است میتواند دفع عامل بیماریزا را به تأخیر انداخته و به شدت بیماری بیفزاید. استفاده خودسرانه از آنتیبیوتیک میتواند به مقاومت عامل بیماری و بروز عوارض غیرقابل پیشبینی منجر گردد.
دکتر بهروز هاشمی/ متخصص طب اورژانس
رئیس دادگاه بدوی سازمان نظامپزشکی به رایجترین اشتباه پزشکی در ایران که در مقوله دارو و به دلیل بدخطی پزشکان است، پرداخت.
رئیس دادگاه بدوی سازمان نظامپزشکی به رایجترین اشتباه پزشکی در ایران که در مقوله دارو و به دلیل بدخطی پزشکان است، پرداخت.
نحوه دم کردن و افزودنیهای احتمالی باعث از بین رفتن مزایای قهوه میشود، اما نگران نباشید. در ادامه شما را با نحوه بهرهگیری از مزایای قهوه آشنا میکنیم و از فواید این نوشیدنی محبوب میگوییم و از اشتباهات رایجی که هنگام نوشیدن قهوه مرتکب میشوید پردهبرداری میکنیم. کافی اســت از این اشتباهات رایج خودداری کنید تا بیشترین بهره را از دانههای قهوه ببرید.
مطالعات نشان میدهد که نوشیدن قهوه قبل از ورزش موجب افزایش انرژی میشود. نیازی نیست مکمل بخرید یا از پودرهای چربیسوز استفاده کنید. دم کردن یک فنجان قهوه داغ و بدون شکر یا خامه تنها چیزی اســت که به آن نیاز دارید. قهوه نه تنها وضعیت تمرینات شما را بهبود میبخشد، بلکه خواص درمانی متعددی برای حفظ سلامت بدن دارد.
افزایش سوختوساز بدن
قهوه حاوی کافئین اســت؛ محرکی که میزان سوختوساز بدن را افزایش میدهد. یکی از مطالعات اخیر نشان داد که مصرف قهوه سرعت سوختوساز بدن را تا سه ساعت پس از مصرف کافئین افزایش میدهد. افزایش سطح سوختوساز با افزایش قابلتوجه سطح اکسیداسیون چربی همراه اســت. این بدان معناست که نوشیدن یک یا دو فنجان قهوه قبل از تمرینات ورزشی باعث بهبود روند چربیسوزی میشود. بدن با قهوه و کافئین مانند یک دارو برخورد میکند، اما در این مورد، زیاد نوشیدن چندان خوب نیست و شما را از نتایج دلخواهتان دور میکند.
بهبود عملکرد ورزشی
قهوه با بهبود عملکرد ورزشی مرتبط اســت. با توجه به اظهارات انجمن بینالمللی تغذیه ورزشی، مصرف متعادل کافئین موجب ارتقای عملکرد ورزشی تا سطح مشخصی میشود. یافتههای مطالعات اخیر حاکی از آن اســت که کافئین به ورزشکاران توان خروجی بیشتری میبخشد و وضعیت تمرینات آنها را بهبود میدهد. وقتی کافئین مصرف میکنید، مقاومت بیشتری نسبت به خستگی و بیحالی پیدا میکنید. نوشیدن قهوه حداقل یک ساعت قبل از تمرین شما را به نتایج دلخواهتان نزدیکتر میکند. مصرفکنندگان قهوه پس از مدتی تفاوت قابلتوجهی در تمرینات خود احساس میکنند.
افزایش تمرکز ذهنی
مطالعات نشان میدهد که مصرف قهوه و کافئین باعث بهبود تمرکز ذهنی در مصرفکننده شده و وضعیت تمرینات فرد را ارتقا میدهد. براساس مقالات بهداشتی هاروارد، قهوه و کافئین موجی از انرژی را به سمت شما سوق میدهد و عملکرد ذهنیتان را بهطور بالقوه تقویت میکند. بهعلاوه، روند زوال ذهنی را با افزایش سن کندتر میکند. بیش از دو فنجان قهوه تلخ در روز ننوشید تا از مزایای قابلتوجه این نوشیدنی برخوردار شوید. اگر از مشکلات پزشکی مانند فشارخون بالا رنج میبرید، بهتر اســت قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
کاهش دردهای عضلانی
مطالعات محققان دانشگاه ایلینوی نشان داده که قهوه و کافئین با کاهش دردهای عضلانی ناشی از ورزش مرتبط هستند. مطالعه آنها نشان داد که احساس درد در ناحیه ماهیچه چهارسر پس از مصرف کافئین بهطور قابلتوجهی کاهش یافته و آنهایی که قبل از ورزش کافئین مصرف میکنند، بهطور کلی درد کمتری احساس میکنند. نوشیدن یک فنجان قهوه قبل از تمرین به کسانی که به علت درد عضلانی حین ورزش دست از کار میکشند، کمک میکند که عملکرد بهتری داشته باشند.
قهوه حاوی آنتیاکسیدانهای قوی اســت؛ باتوجه به مقالات آکادمی تغذیه و رژیمهای غذایی، قهوه یکی از بزرگترین منابع آنتیاکسیدان در رژیم غذایی شهروندان آمریکایی اســت. آنتیاکسیدانها به پاکسازی خون، ازبین بردن رادیکالهای آزاد و مقابله با بیماریها کمک میکنند. خواص درمانی قهوه و کافئین موجب کاهش التهاب در بدن میشود، خطر ابتلا به سرطان را کاهش داده و از ابتلا به پارکینسون و سنگ کیسه صفرا جلوگیری میکند. این فواید تنها با نوشیدن قهوه تلخ محقق خواهند شد، آن هم نه بیشتر از دو فنجان در روز.
۸عاملی که باعث از بین رفتن فواید قهوه میشود
1. قهوه آسیاب شده میخرید
مطمئنا، آماده کردن دانههای قهوه به تلاش بیشتری نیاز دارد چون باید خودتان آنها را آسیاب کنید. اما تحقیقات منتشر شده در نشریه شیمی مواد غذایی نشان میدهد که قهوه آسیاب شده رادیکالهای آزاد بیشتری دارد که میتواند موجب استرسهای اکسیداتیو و التهاب در بدن شود.
2. قهوه را در همان کیسه اصلیاش نگه میدارید
بهتر اســت دانههای قهوه را در ظروف در بسته نگه دارید و از کیسه خودش استفاده نکنید. براساس مطالعات انجام شده، سطح رادیکالهای آزاد در حالتی که قهوه را درمعرض هوا قرار میدهید، افزایش مییابد و زمانی که این اتفاق میافتد، بیشتر آنتیاکسیدانهای قهوه جهت خنثی کردن این اثر از بین میروند، درنتیجه آنتیاکسیدان کمتری وارد بدن میشود.
3. زیاد قهوه مینوشید
هیچ چیزی زیادش خوب نیست. بهطور کلی، مزایای سلامت قهوه از فنجان پنجم یا هشتم به بعد کاهش مییابد. نوشیدن قهوه زیاد نه تنها مزیتی ندارد، بلکه برای افرادی که مشکل فشار خون بالا، دیابت، اضطراب و بیماری ریفلاکس معده به مری دارند، خطرناک اســت.
4. صبح زود قهوه مینوشید
نوشیدن قهوه در ساعت۷ صبح کمکی به افزایش سطح انرژی شما نمیکند، چون در ساعات اولیه بیداری، هورمون استرس، یعنی کورتیزول، در بالاترین سطح خود قرار دارد و انرژی طبیعی شما را خودبهخود افزایش میدهد. بسیاری از کارشناسان معتقدند که بهترین زمان برای نوشیدن اولین قهوه بین ساعات ۱۰صبح تا ۱۲ظهر اســت؛ به این ترتیب، میتوانید از مزایای قهوه حداکثر بهره را ببرید.
قهوه را طوری درست کنید که باب میلتان باشد و به فرضیات موجود مبنی بر وجود آنتیاکسیدان بیشتر در یک نوع خاص از بو دادن توجه نکنید. تحقیقات مرتبط با بهترین نوع بو دادن قهوه هنوز در مراحل اولیه به سر میبرد و معلوم نیست کدام یک بهتر اســت.
6. قهوه بو داده روشنتری مینوشید تا کافئین کمتری مصرف کنید
دوست نداریم تصور شما را بر هم بزنیم، اما این کاری که انجام میدهید دقیقا نتیجه عکس دارد. در واقع، یک فنجان قهوه بو داده با رنگ روشنتر، کافئین بیشتری به شما میرساند، هرقدر قهوه را بیشتر بو بدهید، کافئین کمتری میگیرید. اگر به کافئین حساس هستید، بهتر اســت قهوه بو داده فرانسوی را انتخاب کنید.
۷. فنجان قهوهتان را خیلی شیرین میکنید
یکی از بهترین مزایای قهوه این اســت که باعث ثبات سطح قند خون و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دو میشود. این مزیت به آنتیاکسیدانهای موجود در قهوه مرتبط اســت. شیرین کردن قهوه خوب اســت، اما تبدیل قهوه به یک دسر کار خوبی نیست. مطالعات نشان میدهد که مصرف متعادل شکر به همراه قهوه خللی در کاهش خطر ابتلا به دیابت ایجاد نمیکند. درواقع، مقدار مصرف شکر اهمیت زیادی دارد.
۸. نوشیدن یک فنجان قهوه برای شما خیلی زمان میبرد
شاید برای شما هم پیش آمده باشد؛ یک فنجان قهوه میریزید، چند جرعه مینوشید و آن را در گوشهای رها میکنید و پس از مدتی فراموش میکنید فنجان را کجا گذاشته بودید. این کار باعث افزایش سطح اسیدیته قهوه میشود. این مسئله خطر چندانی ندارد، اما اسید اضافی ممکن اســت باعث خطر ابتلا به سوزش سر دل و سوءهاضمه شود و به مینای دندان آسیب بزند. شاید بههمین علت هم هست که برخی متخصصان معتقدند نوشیدن قهوه باعث آسیب به مینای دندان میشود.
عدهای بر این باور ند که قرار دادن پودر یا دانه قهوه داخل یخچال یا فریزر باعث حفظ تازگی آن خواهد شد. شاید این روش درست باشد، ولی باز و بسته کردن متعدد ظرف قهوه باعث نفوذ هوا شده و درنتیجه قهوه غلیظتر خواهد شد. بهترین شرایط نگهداری قهوه، قرار دادن آن دور از رطوبت و در دمای اتاق اســت. قرار دادن قهوه در فریزر یا یخچال برای نگهداری آن مناسب نیست.
قهوهات بیمزه اســت؟
علاوه بر کلیه موارد فوق و جدا از روش تهیه قهوه، مقدار آب نیز بسیار مهم اســت. مقدار آب در تهیه قهوه نسبت دم نامیده میشود. بنا به استاندارد ارائه شده از طرف اتحادیه قهوه اروپا نسبت آب مورد نیاز به قهوه یک لیتر به ۵۰ تا ۶۵گرم پودر قهوه اســت.