ابزار ژنتیک‌محور شناسایی سلول‌های سرطانی

جام جم سرا به نقل از ایسنا: فنآوری NanoFlare نخستین رویکرد ژنتیک‌محور به شمار می‌رود که قادر به تشخیص‌دادن سلول‌های زنده تومور سرگردان در خون‌ از خود خون انسان است.

در بررسی‌های انجام‌شده دانشمندان دانشگاه نورث‌وسترن بر روی سرطان پستان، فناوری جدید به آسانی وارد سلول‌ها شد و در صوت وجود نشانگر ژنتیکی تومور در سلولی خاص، آن را روشن کرد. اساس این فناوری در واقع بر پایه اسیدهای نوکلئیک کروی ریزی است که هسته‌های نانوذره طلا دارد و هسته‌ها به جرقه‌های دی‌ان‌ای تک‌رشته‌ای مجهز هستند. این فناوری، پتانسیل تغییردادن قابل‌توجه مطالعه و درمان سرطان پستان و سرطان‌های دیگر در حالت کلی را دارد.

فناوری NanoFlare به گونه‌ای طراحی شده که کد ژنتیکی خاص مرتبط با سرطان را شناسایی می‌کند. سپس نانوذره هسته‌ این سیستم که قطر آن فقط 13 نانومتر است، وارد سلول می‌شود و هدفش را جستجو می‌کند. چنانچه هدف ژنتیکی در سلول حاضر باشد، NanoFlare به آن می‌چسبد و جرقه گیرنده‌ خود را ‌برای تولید سیگنال فلورسنتی آزاد می‌کند. پس از آن محققان می‌توانند سلول‌های سرطانی شناسایی‌شده را ایزوله کنند.

این موضوع که چنین فناوری در ماتریکس پیچیده خون انسان کارآمد است، پیشرفت بزرگی به شمار می‌آید، چون با کمک آن دانشمندان می‌توانند به دنبال تعداد کوچکی از سلول‌های سرطانی در خون بگردند و این موضوع مانند جست‌وجوی سوزن در انبار کاه است. جزئیات این دستاورد علمی در مجموعه مقالات آکادمی علوم امریکا قابل‌مشاهده است.

واکنش‌های روانشناختی در بیماران سرطانی

جام جم سرا به نقل از ایران: گاهی این نوسانات احساسی به حدی شدید می‌شود که مداخلات درمانی را به یکی از مراحل مهم درمان تبدیل می‌کند.
دکتر فرح لطفی کاشانی، سایکوآنکولوژیست، در گفت‌و‌گویی، مشکلات جسمی، اقتصادی، اجتماعی و روانی بیماران سرطانی را از عوامل مهم اختلال در روند کیفیت زندگی این بیماران می‌داند و برای ارتقای کیفیت زندگی به مداخلات روان‌شناختی اشاره می‌کند.

چرا مداخلات روان‌شناختی در بیماران سرطانی مهم است؟
سرطان بیماری فراگیری است که تمام جنبه‌های زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مشکلات زیستی، اجتماعی، اقتصادی، روان‌شناختی و جنسی از جمله تغییراتی است که بیماران سرطانی با آن‌ها روبه رو می‌شوند، بنابراین با توجه به فراگیری بیماری، مداخلات روان‌شناختی در این بیماران مهم است تا بتوانند با سازگاری بهتر و کنترل عوارض کیفیت زندگیشان را بهبود بخشند.

واکنش روانی بیماران با چه علایمی بروز می‌کند؟
بیمار مبتلا به سرطان چند واکنش مشخص نشان می‌دهد:
نخستین واکنش بیمار هنگام رویارویی با بیماری، احساس خشم است. در این مرحله بیمار مطرح می‌کند یا به خود تلقین می‌کند که چرا او مبتلا به بیماری شده و این حقش نبوده است.
احساس گناه دومین واکنش روان‌شناختی بیمار است که هنوز در بسیاری از فرهنگ‌ها وجود دارد. این گروه بیماری را داغ ننگ یا استیگما می‌دانند و فکر می‌کنند چون کار بدی انجام داده‌اند از طریق بیماری مجازات شده و پیامد عملکرد منفیشان را می‌بینند. بنابراین احساس گناه می‌کنند.
چون سرطان همیشه بیماری تهدیدکننده زندگی و معادل مرگ مطرح شده احساس ترس، واکنش روانی دیگر در این بیماران است. در این مرحله بیمار احساس می‌کند زندگی‌اش تهدید شده و وقتی عوارض بیماری را نمی‌تواند کنترل کند ترس و اضطراب دارد.

اما دیده می‌شود برخی از این بیماران بیش ازگذشته به زندگیشان بها می‌دهند؟
درست است، برخی افراد بعد از ابتلا به سرطان روحیه مبارزه طلبانه‌ای پیدا می‌کنند و ممکن است به شکلی به بیماری معنا دهند که به آن رشد معنوی پس از «تروما» می‌گویند. بر خلاف اینکه این بیماری تروما است اما ویژگی‌های مثبتی را در این گروه از بیماران می‌بینیم. آن‌ها بعد از ابتلا به بیماری معنوی‌تر شده و ارزشگذاریشان به زندگی بیشتر می‌شود و زیبایی‌های زندگی را بیشتر از پیش می‌بینند. این حالت روان‌شناختی معمولاً بعد از درمان و تثبیت بیماری اتفاق می‌افتد.

وقتی از سرطان به عنوان بیماری کشنده و صعب العلاج نام می‌بریم چقدر در اضطراب بیمار تأثیر می‌گذارد؟
مفهوم بیماری، این عوارض را ایجاد می‌کند ولی در حالت کلی شیمی درمانی، رادیوتراپی و جراحی روی خلق وخوی بیمار تأثیر گذاشته و ناتوانی موقتی را ایجاد می‌کند. جراحی‌ها و شیمی درمانی روی تصویر بدنی فرد مؤثر است، بیمار احساس می‌کند چیزی را از دست داده و این درست چیزی است که خلق بیمار را افسرده می‌کند.

مداخلات روان‌شناختی چه کمکی به بیمار می‌کند؟
بیمار بعد از تشخیص سرطان سردرگم می‌شود و خشم، اضطراب و ترس را تجربه می‌کند. مداخلات روان‌شناختی به بیمار کمک می‌کند آگاهی درستی در مورد سرطان به دست آورد و بیماری را قابل کنترل و درمان تلقی کند. با مداخلات روان‌شناختی به او کمک می‌شود چطور درباره درمان تصمیم‌گیری کند، کدام پزشک یا بیمارستان را انتخاب کند و شیمی درمانی را بپذیرد یا خیر. سایکوآنکولوژیست‌ها در این تصمیم‌گیری‌ها به بیمارکمک می‌کنند.
مداخلات روان‌شناختی در کنترل عوارض شیمی درمانی و رادیوتراپی مانند تهوع، خستگی مفرط و حفظ و بهینه کردن زندگی جنسی مؤثر است. بعد از تمام شدن مراحل درمان و تثبیت بیماری، بیمار با ترس از عود روبه رو می‌شود، مداخلات روان‌شناختی در از بین بردن ترس از عود و برگشت به سازگاری قبل از بیماری و بهبود کیفیت زندگی بسیار اهمیت دارد.

گاهی مراقبان در حمایت و مراقبت از بیمار سردرگم هستند و نمی‌دانند کدام رفتار درست و کدام رفتار غلط است. برخورد با این بیماران به چه شکلی باید باشد؟
مراقبان به دو شکل از بیمار حمایت می‌کنند، معمولاً احساسی که بیمار مبتلا به سرطان نسبت به اطرافیانش دارد یا مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد یا حمایت بیش از حد از او می‌شود. بیماران اعتقاد دارند که برخی افراد چون اطلاعات کافی از عوارض و درمان بیماران ندارند، آن‌ها را درک نمی‌کنند و انتظار دارند مثل سابق با آن‌ها رفتار شود در نتیجه دچار خستگی مفرط می‌شوند. برخی از مراقبان نمی‌دانند چطور با بیمار برخورد کنند، نباید به گونه‌ای رفتار شود که بیمار احساس کند اتفاق بدی رخ داده است.
در مقابل برخی دیگر توجه افراطی به بیمار دارند و بیش از حد به بیمار توجه نشان می‌دهند و مدام کنارشان هستند. این رفتار‌ها موجب عذاب وجدان در بیمار می‌شود. او فکر می‌کند به اطرافیانش فشار وارد کرده و به این خاطر احساس گناه می‌کند. مراقبان باید بیمار را آن طور که هست، بپذیرند، حس بیمار را درک کنند و اطلاعات کافی از بیماری داشته باشند.

برای ارتقای کیفیت زندگی خانواده‌هایی که بیمار سرطانی دارند چه توصیه‌ای دارید؟
باید توجه داشت، مراقبان کمتر از بیمار آسیب نمی‌بینند، بنابراین بهداشت روانی در آن‌ها خیلی مهم است. زندگی آن‌ها نیز از جنبه‌های مختلف تحت تأثیر قرار می‌گیرد و احساس خستگی می‌کنند. مراقبان هم نیاز به مداخلات روان‌شناختی خاصی دارند تا بتوانند بهتر و با کیفیت‌تر به بیمار خدمت کنند و در عین حال کیفیت زندگیشان بهتر شود. (فریبا خان احمدی)

همدردی با کودکان سرطانی: آقای دکتر سر خود را تراشید [+عکس]

دکتر مهران کریمی با اشاره به اهمیت همسویی با مبتلایان به سرطان طی مراحل درمان گفت: خانواده‌ها باید با آگاهی کامل به حمایت عاطفی از این بیماران بپردازند زیرا این مسئله در روند درمان آن‌ها موثر است.

وی نوجوان ۱۵ ساله‌ای را مثال زد که به بیماری سرطان مبتلا شده و برای مراحل درمان تحت نظر بود و گفت: این نوجوان در ادامه درمان به دلیل ریزش مو، حاضر به شیمی درمانی نمی‌شد و من برای جلب رضایت وی و هم سویی با بیمار موهای سرخودم را تراشیدم که با این اقدام متوجه شد که ما دوستش داریم و می‌خواهیم که وی درمان شود.

این متخصص گفت: حفظ خونسردی و پیگیری درمان کودکان توسط والدین در هنگام درمان اهمیت قابل توجهی دارد و همه ما باید به این نکته توجه کنیم که زندگی سالم و شاد حق همه کودکان است، به ویژه کودکانی که مبتلا به سرطان هستند.

کریمی درباره این بیماری گفت: شناخت علایم، تشخیص بموقع و درمان صحیح، با توجه به پیشرفت‌های علمی چشمگیری که صورت گرفته، می‌تواند در بسیاری از موارد به درمان قطعی بیماران مبتلا به سرطان منجر شود. سرطان یک پدیده شایع در جوامع صنعتی امروز است که به ویژه در کودکان باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

او گفت: شایع‌ترین نوع سرطان در کودکان، سرطان خون است که علت اصلی بروز آن ناشناخته است ولی عوامل محیطی و ژنتیکی می‌تواند در ایجاد آن دخالت داشته باشد. عوامل محیطی شامل موارد مختلفی هستند از جمله اشعه یونیزه مثلا در انجام رادیولوژی‌ها، مواد شیمیایی مانند بنزن موجود در بنزین غیر استاندارد، عوامل ویروسی، امواج الکترومگنیک، سیگار، الکل و سن بالای مادر که این موارد از مهم‌ترین عوامل محیطی هستند.

وی بیان کرد: البته عوامل محتمل دیگری مانند ریزگرد‌ها، آلودگی محیطی، مواد خوراکی غیر استاندارد، کودهای شیمیایی غیر استاندارد در محصولات غذایی و امواج پارازیت نیز در این زمینه قابل بحث هستند. عوامل ژنتیکی مانند اشکالات کروموزومی هم می‌تواند در ایجاد سرطان خون دخالت داشته باشد، بنابر این با کاهش خطرات محیطی، پیشگیری از سرطان تا حدودی قابل انجام است. استفاده از بنزین استاندارد و هوای پاک، استفاده از مواد خوراکی سالم و کودهای شیمیایی استاندارد، حذف ارتباط مستقیم با امواج پارازیت و اشعه یونیزه، کاهش آلودگی محیطی و رعایت مسایل بهداشتی، همگی می‌توانند در کاهش بروز سرطان موثر باشند.

فوق تخصص خون و سرطان کودکان با اشاره به اینکه رعایت بهداشت و استاندارد‌ها، راه آسانی برای پیشگیری از سرطان است، افزود: آشنایی مردم و به ویژه والدین با نشانه‌های سرطان خون می‌تواند کمک قابل توجهی به تشخیص زود هنگام، درمان صحیح و در نتیجه درمان کودک نماید.

دکتر کریمی بیان کرد: علایم سرطان خون می‌تواند شامل رنگ پریدگی، بی‌اشتهایی، سرماخوردگی، تب طولانی و دردهای استخوانی باشد و از دیگر نشانه‌ها، بزرگ شدن غدد لنفاوی، کبد، طحال و ایجاد لکه‌های خون مردگی بر روی پوست و خون ریزی‌های خود به خودی است. در صورت مشاهده این نشانه‌ها باید خیلی سریع با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش خون، از عدم وجود بیماری اطمینان حاصل نمود.

دکتر کریمی ادامه داد: تشخیص سرطان خون با آزمایش‌های ویژه خون و مغز استخوان امکان پذیر است که درمان به موقع و صحیح، در بسیاری از موارد، می‌تواند به درمان قطعی به خصوص در کودکان منجر گردد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به اینکه در مواردی که بیمار به شیمی درمانی پاسخ ندهد، پیوند مغز استخوان، راه دیگر درمان برای مبتلایان به سرطان خون است، اظهار داشت: اگر چه امکان دارد کلمه سرطان موجب وحشت و نگرانی در خانواده‌ها شود، ولی باید صادقانه بگویم که درمان‌های جدید و پیشرفته در سال‌های اخیر توانسته به این بیماران کمک‌های قابل توجهی نماید. (ایرنا)

روش‌های حفظ باروری در افراد سرطانی

حفظ باروری در جوانانی که هنوز ازدواج نکرده‌اند و فرزندی ندارند یا افراد در معرض خطر ناباروری و نیز مبتلایان به سرطان، از اهمیت بسیاری برخوردار است. بر همین اساس، یک جراح و متخصص زنان برای رفع نگرانی این افراد گفته است: کسانی که تاکنون ازدواج نکرده‌اند و نگرانند که به علت افزایش سن به هنگام ازدواج، دچار کاهش باروری شوند و یا زوج‌هایی که فعلاً تصمیم به بچه دار شدن ندارند اما همواره دچار استرس هستند که مبادا در آینده دچار مشکل در باروری شوند، خانم‌هایی که سابقۀ نارسایی زودرس تخمدان در اقوام خود به ویژه اقوام درجه یک خویش را دارند و مهم‌تر از همه افرادی که دچار بیماری‌هایی چون سرطان و اندومتریوز هستند که به صورت جدی باروری آن‌ها را تهدید می‌کند، می‌توانند به نوعی از روش‌های حفظ باروری استفاده کنند.

دکتر سیمین ظفردوست، با اشاره به چگونگی تأثیر سرطان بر روی حفظ باروری گفت: اگر سرطان‌هایی که سیستم تولید مثلی را درگیر می‌کنند همانند سرطان تخمدان و رحم را کنار بگذاریم، در بیشتر اوقات، عاملی که باعث کاهش قدرت باروری در افراد مبتلا به سرطان می‌شود، در حقیقت درمان‌های سرطان همانند جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی هستند که در بسیاری مواقع آسیب‌هایی غیر قابل بازگشت به تخمدان‌ها و ارگان‌های تولیدمثلی وارد می‌کنند.

این جراح و متخصص زنان ضمن تشریح اهمیت حفظ باروری در بیماران سرطانی عنوان کرد: مطرح شدن حفظ باروری در بیماران سرطانی به عوامل متعددی باز می‌گردد و از طرفی نیز موارد جدید سرطان در کل دنیا در حال افزایش است و بر جمعیت افراد مبتلا نیز اضافه می‌گردد و از سوی دیگر با توجه به پیشرفت‌هایی که در درمان سرطان صورت گرفته است، امروزه امید به زندگی در این افراد بیشتر شده و از آنجا که بیشترین جمعیت مبتلا به سرطان را نوجوانان و افراد زیر سن بلوغ و حتی جوانان تشکیل می‌دهند که بسیاری از آن‌ها هنوز ازدواج نکرده‌اند و در نتیجه فرزندی ندارند و با مشکل حفظ باروری روبرو هستند، بنابراین هدف از حفظ باروری در این افراد، کاهش مشکلات باروری پس از درمان‌های سرطان می‌باشد.

ظفردوست تأکید کرد: هدف اصلی آگاهی دادن به بیماران سرطانی است یعنی قبل از آنکه درمان‌های لازم آغاز شود، این افراد بدانند که امکان حفظ باروری وجود دارد و می‌توانند از آن بهره‌مند شوند که بر اساس شرایط موجود و صلاحدید پزشک و یا افراد مبتلا ممکن است یا از روش‌های حفظ باروری استفاده شود و یا اینکه مورد استفاده قرار نگیرد.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با بیان اینکه میزان کاهش قدرت باروری افراد به دنبال استفاده از روش‌های درمان سرطان به عوامل مختلفی بستگی دارد، گفت: نوع سرطان، نوع درمانی که انجام می‌شود، رژیم دارویی، میزان مصرف داروی تجویز شده، سن بیمار، مجرد یا متأهل بودن و... که از فردی به فرد دیگر متفاوت است از عوامل مؤثر در میزان قدرت باروری افراد پس از بکارگیری روش‌های درمان سرطان است.

وی در ادامه تأکید کرد: مهم‌ترین موضوع در تصمیم گیری درست در جهت درمان بیمار مبتلا به سرطان، تصمیم گیری به صورت گروهی و شامل متخصص آنکولوژیست، جنین‌شناس و ناباروری است که باید با همراهی یکدیگر به قضاوت و تصمیم گیری در مورد روش صحیح درمان بپردازند.

افزایش آگاهی زوجین درباره ناباروری، حفظ باروری و بررسی مشکلات پیش روی درمان در کشور اعم از مراجعه به مراکز غیر تخصصی درمان و باورهای غلط در درمان ناباروری از مهم‌ترین اهداف این مرکز است. (مهر)

سرطانی می‌شویم، فقط برای تفریح!

لیلا عزیزی، شهروندوندی است که از قلیان استفاده می کند، وی که خانه‌دار و دارای یک فرزند است یکی از علت‌های گرایش به قلیان را استفاده از آن در جمع‌های خانوادگی عنوان می‌کند.
او که به گفته خودش هشت سالی است قلیان می‌کشد می‌گوید: در جمع‌های خانوادگی ما قلیان پای ثابتی دارد و بدون آن جمع انگار با گمشده‌ای مواجه است.

وی ادامه می‌دهد: من در ابتدا از قلیان کشیدن متنفر بودم و از اینکه پدرم گاهی قلیان می‌کشید بسیار ناراحت می‌شدم اما با گذشت زمان و حضور در جمع‌های خانوادگی و دوستانه من نیز به سمت استفاده از آن کشیده شدم و گرچه چندباری سعی داشته‌ام آن را ترک کنم اما حضور در جمع مرا دوباره به استعمال وسوسه کرده است.

وی یکی دیگر از دلایل گرایش به سمت قلیان و مصرف آن در جمع‌های خانوادگی را عدم قبح قلیان می‌داند و ادامه می‌دهد: به عنوان مثال همه می‌دانند که من قلیان کشیدن را به شکل حرفه‌ای بلد هستم و کسی در این زمینه مرا مواخذه نمی‌کند اما اگر من سیگار می‌کشیدم شاید بسیاری از اطرافیانم حتی با من قطع رابطه می‌کردند و این درحالی است که من خود می‌دانم ضرر قلیان چندین برابر سیگار است.

در هر حال لیلا در گفته‌های خود تاکید دارد که کشیدن قلیان به یک فرهنگ در مهمانی‌های خانوادگی تبدیل شده و عدم قبح آن نیز باعث می‌شود تا جوانان و حتی پیران در کنار یکدیگر به راحتی قلیان را استعمال کنند.

محمد امیری از دیگر افرادی است که به گفته خودش ۱۳ سال است قلیان می‌کشد و دوستان و فامیل نیز به خوبی بر این موضوع واقفند و وی را یک حرفه‌ای در این زمینه می‌شناسند.

وی می‌گوید: پسران در سنین نوجوانی و جوانی و در جمع‌های همسالان خود خصوصا پس از ورود به دانشگاه و احساس استقلال فکری‫، متمایل به استعمال دخانیات از جمله قلیان می‌شوند.

وی ‫استعمال قلیان در بین جوانان را یک تفریح می‌داند و ادامه می‌دهد: مصرف قلیان تفریحی است که بعضا نسبت به سایر تفریحات ارزان تر است.

محمد امیری به رشد گسترده سفره خانه نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: در شهری چون قم که امکانات تفریحی کمی نسبت به مناطق دیگر کشور دارد‫ و با توجه به رشد قارچ گونه سفره خانه‌ها و قهوه خانه‌ها‫ جوانان محفل و مکانی مناسب‌تر از قهوه خانه‌ها برای دور همی پیدا نمی‌کنند این امر باعث تمایل هر چه بیشتر جوان به قلیان می‌شود.

مضرات گفته شده در مورد قلیان تاثیر نداشته است

دکتر داوود شعبانیان استاد دانشگاه و جامعه‌شناس با بررسی مصرف قلیان در جامعه عنوان کرد: با توجه به اینکه قلیان دارای پیشینه تاریخی در کشور ما است و در فرهنگ ما نیز با برخوردهای منفی روبه رو نبوده بنابراین بر اساس ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی نیز به عنوان یک رفتار انحرافی مطرح نمی‌شود، چون مصرف قلیان رایج شده و عرف نیز آن را پذیرفته و قبح اجتماعی ندارد .

این جامعه‌شناس در ادامه به نگاه نخبگان جامعه به مصرف قلیان اشاره کرد و گفت: برخی نخبگان اجتماعی که دارای مقبولیت اجتماعی نیز هستند مصرف قلیان را ناپسند می‌دانند که این افراد با توجه به جایگاه و میزان مقبولیت خود می‌توانند در جامعه تاثیرگذار باشند. در این زمینه نخبگان و گروه‌های مرجع باید وارد شده و بر روی باور افراد تاثیر بگذارند وگرنه تکرار دائمی مضرات قلیان همانطور که تا کنون نیز تاثیری نداشته در آینده نیز تاثیر چندانی در جمع آوری آن نخواهد گذاشت.

وی با اشاره به ضعف کارکرد اصلی برخی نهاد‌ها مانند دانشگاه‌ها بیان کرد: به عنوان مثال کارکرد دانشگاه تولید علم است و دانشجو باید در این زمینه احساس مسئولیت داشته باشد اما زمانی که کارکرد دانشگاه ضعیف شد و به عنوان مثال تنها مدرک گرایی ملاک قرار گرفت دانشجو در زمان فراغت خود به جای تلاش بیشتر برای علم آموزی و افزایش دانش به سمت استعمال قلیان می‌رود.

کاهش سن مصرف قلیان در قم به ۱۱ سال

نرگس جعفری کار‌شناس دخانیات مرکز بهداشت قم به پژوهش انجام گرفته در زمینه مصرف قلیان در قم اشاره کرد و گفت: ۵۷ درصد افرادی که از آن‌ها در زمینه مصرف قلیان پرسش شده بود اعلام کردند که از طریق دوستان یا آشنایان با قلیان آشنا شده‌اند و ۶۷ درصد افراد نیز حداقل یکبار تجربه استعمال را داشته‌اند.

وی که تحقیق انجام شده را مربوط به سال ۸۷ می‌داند، ادامه می‌دهد: در سال‌های قبل از انجام این تحقیق سن مصرف قلیان در قم ۱۵ سال بود که این رقم در پژوهش انجام شده در سال ۸۷ به یازده سالگی رسیده است. نکته قابل توجه در این تحقیق این بود که در سال ۸۷ کشیدن قلیان در میان تعداد خانم‌ها و آقایان استعمال کننده رقم برابری بود.

وی در ادامه نیز به مضراتی که بار‌ها در رسانه‌ها پیرامون استعمال قلیان تکرار می‌شود، اشاره کرد و گفت: درصد مبتلایان به سرطان ریه در کسانی که قلیان استعمال می‌کنند ۵ برابر افراد عادی است و این افراد ۱۲ درصد بیشتر از افراد معمولی دچار بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شوند.

کار‌شناس دخانیات مرکز بهداشت قم چروکیدگی پوست، زردی دندان، تولد نوزادان نارس و کودکان کم هوش را از دیگر عوارض مصرف قلیان عنوان کرد.

وی در ادامه به تلاش‌های صورت گرفته برای کمرنگ کردن استعمال قلیان اشاره و گفت: زمانی استعمال دخانیات در بوستان‌های سطح شهر ممنوع شد، اما از آنجا که استعمال دسته جمعی قلیان در برخی خانواده‌ها به نوعی فرهنگ تبدیل شده حتی برخی خانواده‌ها از اینکه در بوستان‌ها نمی‌توانستند قلیان استعمال کنند ناراضی بودند.

در هر حال با توجه به گفته‌های صورت گرفته نکته قابل توجه در بحث قلیان عدم قبح اجتماعی و قانونی در مصرف است و حتی فرا‌تر از آن تبدیل شدن مصرف قلیان به عنوان یک فرهنگ و تفریح دسته جمعی است که همین امر باعث شده که مبارزه برای جمع آوری آن در سفره خانه‌ها و حتی در بین جوانان و بزرگسالان با مشکل مواجه شود و بیان مکرر مضرات استعمال نیز بدون توجه قرار گیرد که این امر می‌طلبد تا از روش‌های دیگری که قطعا نخبگان و نهادهای مسئول باید به دنبال آن باشند برای جلوگیری از استعمال آن بهره گرفت. (خبرگزاری مهر)

297

همه آنچه بیماران سرطانی باید از رژیم غذایی خود بدانند

باید باور داشت که تغذیه و رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کاهش عوارض شیمی درمانی کمک کند. بسیاری از پزشکان و آنکولوژیست‌ها معمولا بیمارانشان را به متخصص تغذیه ارجاع نمی‌دهند، در حالی که در ابتدای شیمی درمانی این موضوع بسیار مهم است.

اولین سوالی که یک بیمار مبتلا به سرطان و به خصوص سرطان سینه از ما می‌پرسد این است که چه غذ ایی در طول شیمی درمانی نباید بخوریم، چرا نباید بخوریم و چه غذایی را اگر بخوریم برایم مفید است. بیماران وقتی وارد روند شیمی درمانی می‌شوند سایدیفکت های شیمی درمانی بالطبع برای آنها پیش می‌آید و می‌تواند باعث سوالات بیشتر بیماران در این زمینه شود. کسی که شیمی درمانی را آغاز می‌کند اولین نکته‌ای که درباره آن وجود دارد این است که گلبول‌های سفید تغییراتی می‌کند. یکی از سوالاتی که خیلی از بیماران از ما می پرسند این است که آیا رژیم غذایی‌ای وجود دارد که بتواند گلبول سفید را با آن کنترل کند. آیا ماده غذایی‌ وجود دارد که بتواند مثلا پلاکت‌های خون او را تحت تاثیر قرار دهد.

تحقیقاتی که در این باره انجام شده نشان می‌دهد با تغییر رژیم غذایی چندان نمی‌توان تاثیری در فعالیت گلبول‌ها در این افراد داشت اما درباره پروتئین‌ها می‌توان کارهایی انجام داد که تا حدودی می‌تواند در بحث سلول سازی تغییراتی ایجاد کند. یکی از مسائل مهمی که در اولین جلسات شیمی درمانی باید به بیماران آموزش دهیم این است که بهداشت مواد غذایی دریافتی را باید بسیار رعایت کنند.

گوشت چرخ کرده توصیه نمی‌شود

بسیاری از بیماران از ما می‌پرسند آیا می‌توانم از سبزی استفاده کنم. آیا می‌توانم شیر فله‌ای و یا تخم‌مرغ بخورم. توصیه بر این است که حتی الامکان محصولاتی مانند سبزیجات که خام است کاملا شست‌و‌شو و گندزدایی کنند تا مشکلی از لحاظ بهداشت نداشته باشد. به طور کلی مواد غذایی مانند گوشت‌هایی که حالت چرخ کرده دارد و در رستوران‌ها سرو می‌شود برای این افراد توصیه نمی‌شود .

خوردن سبزیجات خام ممنوع

در شیمی درمانی‌هایی که گلبول سفید بیمار زیر 500 است خوردن سبزیجات خام ممنوع است. مهم‌ترین نکته این است که سبزی‌ها به طور کامل شسته شود. البته باید گلبول سفید بیمار را بررسی کرد اگر میزان آن زیر 500 باشد مصرف میوه‌های خام را هم محدود می‌کنیم زیرا هورمون‌ها و آفت‌کش‌هایی که در برخی میوه‌ها استفاده می‌شود می‌تواند باعث تشدید اختلال در گلبول سفید بیمار شود.

تا می‌توانید محصولات پروبیوتیک بخورید

میزان پروبیوتیک در بیماران سرطانی جزو مباحث بسیار مهم است. پروبیوتیک در زبان یونانی به معنای «مفید برای حیات» است. بیماری که در حال شیمی درمانی است بالطبع وقتی سلول های سالم بدنش را از دست می‌دهد جمعیت باکتری‌های روده‌اش دستخوش تغییراتی می‌شود و آن باکتری‌هایی که ما به آنها پروبیوتیک می‌گوییم را از دست می‌دهد.

از دست دادن پروبیوتیک می‌تواند زمینه ساز «التهاب» و «ترشحات التهابی» در بدن باشد و در عوارضی مانند تهوع و بسیاری از عوارض گوارشی دیگر در بیمار موثر واقع شود. توصیه‌های که ما به بیمار در طول شیمی درمانی می‌کنیم این است که ترجیحا از محصولات پروبیوتیکی در رژیم غذایی خود استفاده کنند. حتی نتایج برخی مطالعات نشان داده است که مکمل های پروبیوتیک در این افراد می‌تواند استفاده شود. متاسفانه محصولات پروبیوتیک در ایران چندان تنوع ندارد فقط لبنیات پروبیوتیک در بازار غذایی ایران وجود دارد. ضمن اینکه جمعیت باکتری این غذاها هم در مقایسه با استاندارد جهانی بسیار کم است. اما باز هم مصرف آن بهتر از مصرف نکردنش است.

مواد غذایی قرمز، بنفش و نارنجی مفیدند

توصیه بسیار زیاد می‌شود که در طول شیمی درمانی تغدیه از ابتدا نقش بسیار مهمی دارد. در بیماران سرطان سینه ترکیباتی که در میوه‌ها و سبزی‌ها وجود دارد در بهبود و عدم تشدید بیماری می‌تواند موثر واقع شود. ترکیباتی که در زردچوبه وجود دارد می‌تواند به این افراد بسیار کمک کند، چرا که نقش آنتی اکسیدانی دارد .

هر آنچه که خداوند به رنگ‌های قرمز بنفش و نارنجی آفریده است باید در رژیم غذایی این بیماران استفاده شود. مثلا بیماران می‌توانند از انگور استفاده کند و اگر این میوه در دسترس نبور می‌تواند کشمش را جایگزین کند.

کافئین نه، اما چای سبز کمرنگ خوب است

توصیه‌ای که ما به بیماران مبتلا به سرطان سینه می‌کنیم این است که تا حدامکان از ترکیبات کافئینه استفاده نکنند. اما اگر تمایل به مصرف چای را دارند حتما از چای سبز استفاده کنند. به لحاظ اینکه ترکیبات آنتی اکسیدان در آن وجود دارد. یا اگر چای میل می‌کنید کم رنگ باشد. این موضوع ثابت شده که کافئین می‌تواند زمینه‌ای برای رشد سلول‌های سرطانی در بیماران سرطانی باشد. البته برخی مطالعات چنین موضوعی را رد کرده‌اند، اما به طور کلی خیالمان آسوده‌تر است که این موضوع را به بیمارمان آموزش دهیم که تا حد امکان از ترکیبات کافئینه در رژیم غذایی خود استفاده نکنند.

ممنوعیت مصرف گریپ فروت برای آنها که شیمی درمانی می‌کنند

مساله مهمی که برخی از بیماران از ما می‌پرسند این است که مثلا شنیده‌ایم گریپ فروت می‌تواند اثر دوز داروهای ما را بیشتر کند در حالی که ما مصرف این میوه را در بیمارانی که شیمی درمانی می‌کنند کلا حذف می کنیم. این میوه می‌تواند بر آنزیم‌ها اثر بگذارد و باعث تغییرات ژنتیک در داروها شود.

در طول شیمی درمانی ممکن است افراد دچار افزایش وزن شود. به خصوص بیمارانی که به دلیل تهوع وعده های غذایی شان را زیاد می کنند و درعین حال در هر وعده میزان کمی غذا می خورند و می گویند حال بهتری دارند ممکن است دچار این حالت شوند . مصرف غذاهای چرب و نشاسته ای و غذاهایی که نمکشان زیاداست باید محدود شود . زیرا این بیماران در حال استفاده از «دگزامتازون» و «کورتون» در طول درمان هستند.

سوالی که بسیاری از بیماران می‌پرسند این است که آیا «استروژن» و «پروژسترون» در آنها مثبت شده است یا خیر؟ باید در نظر داشت در بیمارانی که جواب پاتولوژی هورمونشان مثبت شده است، یکسری از مواد غذایی باید منع شود. زیرا در برخی مواد غذایی فیتواستروژن وجود دارد. درست است که فیتواستروژن‌ها یک هزارم استروژن جنسی قدرت دارند اما همان مقدار هم در این بیمارن مهم است. در راس تمام فیتواستروژن‌هایی که می شناسیم محصولات سویا قرار دارند. تمامی محصولات سویا اعم از سس سویا، کنجاله سویا و لوبیا سویا حذف می‌شوند. نتایج مطالعه‌ای نشان می‌دهد برخی از بیماران به لحاظ نفخی که دارند از مکمل های شیرین بیان استفاده می‌کنند، مکمل‌هایی که در داروخانه ها هم به طور آزاد فروخته می‌شود. شیرین بیان منبع بسیار غنی از استروژن است که باید از رژیم غذایی این افراد حذف شود و اجازه نداریم آن را به این افراد توصیه کنیم.

این بیماران باید برخی مواد غذایی را در رژیم غذایی خود کم و یا حذف کنند. کنجد از جمله محصولاتی است که فیتواستروژن دارد. شنبلیبه، تا حدودی عدس و به طور کلی سبوس گندم و نعناع باید محدود شود. برخی از ترکیبات مواد غذایی است فیتواستروژن ندارد که در راس آنها انگور و مرکبات قرار دارد. و می‌توانیم در فصل‌های میوه‌ها انجیر و طالبی را به بیماران توصیه کنیم.

برای بیماران سرطانی میوه بهتر از آبمیوه است

مساله مهمی که وجود دارد این است که در شیمی درمانی‌ها باید به قند بیمار توجه کنیم. اکثر بیمارانی که شیمی درمانی می کنند به لحاظ استرسی که به آنها وارد می‌شود گلیکوژن کبدشان افزایش پیدا می‌کند. ضمن اینکه دارو هایی برای کاهش تهوع بیمار استفاده می‌شود باعث افزایش گلوکز بیمار می شود. بنابراین توصیه می‌شود در رژیم غذایی بیمار مصرف مواد غذایی مانند بیسکویت‌ها شکر، تافی، سوهان و گز و حتی مصرف آبمیوه هم باید کمتر باشد. اغلب موارد می گوییم میوه را مصرف کنند بهتر از آب میوه است. حتما باید در رژیم غذایی بیماران از فلفل دلمه‌ای، چای سبز و خانواده کلم و به ویژه بروکلی و زردچوبه استفاده شود.

بیمارانی که داروی «تاموکسی فن» می گیرند دچار از دست رفتن پروتئین‌های بدنشان می شوند که این مساله بسیار مهمی است. در رژیم‌های غذایی این افراد از پروتئین‌ها باید استفاده کرد. البته پروتئین‌های حیوانی به لحاظ ساختار اسید آمینه‌ای که دارند خون را اسیدی می‌کنند و استخوان برای اینکه خون را تنظیم کند کلسیم خارج می‌کند و در خون می‌فرستد. بنابراین در رژیم‌های غذایی بیمارانی که «تاموکسی فن» استفاده می کنند و ما به طور کلی نگران استخوان‌هایشان هستیم بهتر است از پروتئین‌های گیاهی به چای پروتئین‌های حیوانی استفاده شود.

چگونگی مصرف نوشابه و فست‌فود در بیماران سرطانی

گاهی برخی بیماران در طول شیمی درمانی می‌پرسند ما هوس کرده‌ایم نوشابه و یا فست فود بخوریم. آیا اتفاقی می افتد. باید به این بیماران گفت هیچ اتفاقی نمی‌افتد عملا بیماری که شش یا هفت ماه است شیمی درمانی می‌کند، دلش می خواهد از زندگی‌اش لذتی هم ببرد. آنچه که مهم است این است که مصرف یک یا دوبار در طول درمان ایرادی ندارد. اما به طور کلی به این بیماران باید آموزش داد که این مواد غذایی به لحاظ دارا بودن نمک که تشدید «ادم» می‌کند و چربی‌ها و کالری بالایی که دارد بهتر است محدود شود.

توصیه می‌کنم بیماران از چغندر، لبو و هویج در رژیم غذایی‌شان استفاده کنند ولی نوشیدنی‌هایی که شکر و قندهای مصنوعی دارند باید محدود شوند و آموزش دهیم برخی نوشیدنی‌های صنعتی را از رژیم غذایی‌شان حذف کنند و از میوه و آبمیوه طبیعی استفاده شود.

افرادی که شیمی درمانی می‌کنند عوارض مختلفی مانند تهوع، استفراغ و یبوست و حتی اسهال و مشکلات خواب و پوستی که رایج است دارند که برای هریک از این‌ها می‌توان توصیه‌هایی داشت.

ماکارونی بهترین غذایی که باید شب قبل از شیمی درمانی استفاده شود

با توجه به اینکه برخی بیماران می‌پرسند قبل از شیمی درمانی چه چیزی را بخورند توصیه‌ای که به این بیماران داریم این است که از نشاسته‌هایی که دیر هضم‌تر است استفاده کنند. همان طور که فوتبالیست‌ها قبل از هر بازی‌ای ماکارونی می‌خورند، زیرا دیر هضم است.
بیماری که شیمی درمانی می‌کند بعد از تزریق حال و اوضاع خوبی برای غذا خوردن ندارد. بنابرین بهتر است شب قبل و یا وعده قبلش از نشاسته‌های دیر هضم استفاده کنند. ماکارونی بهترین وعده غذایی است که شب قبل از شیمی درمانی به بیمار توصیه می‌کنیم از آن استفاده کند. ساختار وعده غذایی‌ای که قبل از شیمی درمانی استفاده می‌کند باید شبیه یک صبحانه کامل باشد. کربوهیدرات پیچیده داشته باشد. نان لواش و تافتون باید از رژیم غذایی حذف شوند. زیرا آنها به شدت قند و انسولین را بالا می‌برند و یکباره قند پایین می‌آید و باعث به هم ریختگی اوضاع بیمار می‌شود.

نان‌های سفید باید از رژیم غذایی حذف شوند. از تخم مرغ می توانیم در رژیم غذایی استفاده کرد. اگر در رژیم غذایی از تخم مرغ استفاده می‌شود باید حتما به طور کامل پخته باشد. ما از تخم مرغ عسلی و یا نیم پز نباید در رژیم غذایی این بیماران استفاده کنیم. زیرا آلودگی هایی دارد که ممکن است باعث اسهال در این بیماران شود. به طور کلی این وعده غذایی نباید حالت چرب و سرخ کردنی داشته باشد زیرا باعث سنگین شدن معده‌اش می‌شود.

غذاهایی که بیماران پس از تزریق به آن بی‌میل می‌شوند

یک سری از مواد غذایی وجود دارد که در 72 ساعت بعد از تزریق بیمار به آنها بی میل است. تنفر از گوشت قرمز بسیار در این بیماران رایج است. اصرار نکنید که پروتئین بدنشان از گوشت قرمز باشد. مواد غذایی چرب و سرخ کردنی حذف شود. در سه روز اول مواد غذایی ای که ادویه دارند حالشان را بدتر می کند. مواد غذایی که بوهای تند مانند سیر و پیاز داغ دارند به ویژه در سه روز اول باید حذف شود چون می‌تواند تهوع و استفراغ را حذف کنند. ماست، حبوبات و غلات می تواند مفید باشد. این افراد تمایل زیادی به خوردن پوره جات می‌توانند داشته باشند. در سه روز اول اصرار نداریم بیمار غذای جامد بخورد زیرا نمی‌تواند از آنها استفاده کند.

آب هر چه خنک‌تر باشد برای بیماران سرطانی بهتر است

هر چقدر بیمار توانست آب بخورد بهتر است. البته درجه حرارت داغ و یا گرم تهوع را تشدید می‌کند. آب هر چقدر خنک‌تر و به شکل یخ در بهشت باشد برای بیمار بهتر و قابل تحمل‌تر است و تهوع را کم می‌کند. با در نظر گرفتن اقتصاد بیمار، می توانیم به او آب هویج، شیر عسل، شیر انبه میلک شیک‌ها را توصیه کنیم. زیرا بی‌اشتهایی آنها را رفع می‌کند. مصرف ژله به لحاظ پروتئین هایی که دارد به ویژه اگر میوه به آن اضافه کنیم می‌تواند به دریافت پروتئین‌ها کمک کند.

یکی از راه‌های افزایش پروتئین استفاده از شیر خشک در رژیم غذایی بیماران است. ر طول روز می‌توان سه تا چهار قاشق شیرخشک در رژیم غذایی بیمار در نظر گرفت.

روزانه یک تا دو عدد سفیده تخم مرغ برای بیماران سرطانی مفید است

مصرف سفیده تخم مرغ بالطبع می‌تواند در این بیماران مفید واقع شود. حتما روزانه یک تا دو عدد سفیده تخم مرغ را در رژیم غذایی این بیماران لحاظ می‌کنیم. بهتر است به جای گوشت قرمز از گوشت سفید در رژیم غذایی این بیماران استفاده شود. زیرا اسیدهای اشباع چربی که در گوشت قرمز وجود دارد عامل کارسینوژن به خصوص در سرطان پستان محسوب می‌شود. بسیاری از پزشکان می‌گویند گوشت قرمز زیاد مصرف کنند در حالی که باید گفت گوشت قرمز حداکثر 60 تا 90 گرم در روز یعنی به اندازه سه تکه گوشت خورشتی استفاده شود، بقیه نیاز بدن باید از طریق گوشت مرغ تامین شود. اگر بیمار توانست تحمل کند از رژیم غذایی ماهی هم در رژیم غذایی‌اش استفاده می‌کنیم. توصیه می‌کنیم بیمار حتما یه پیاله عدسی یا لوبیا در کنار غذایی که می‌خورد استفاده کند.

نمی‌گوییم هر روز عدس بخورد بلکه این مواد را در وعده‌های غذایی خود توزیع کند. ضمن اینکه نباید غافل شد که لبنیات پر از پروتئین هستند. حتما سه واحد ماست و یا شیر را باید در رژیم غذایی لحاظ کنیم. در سه روز اول نباید به بیمار تاکید کرد که زیاد گوشت بخورد. هر چه دلش خواست بخورد چون اگر بیمار در سه روز اول پروتئین زیاده بخورد حتما دچار حالت استفراغ می‌شود. باید پروتئین را تقسیم بندی کرد.

در ایران کمبود لاکتوز حدود 10 برابر کشورهای اروپایی است

در ایران کمبود لاکتوز حدود 10 برابر کشورهای اروپایی است. بنابراین نمی‌توان به بیماران چندان شیر توصیه کرد اما بقیه لبنایات اشکالی ندارد . ما در سیستم تغذیه در نظر می گیریم که اگر بیماری در برنامه غذایی خود شیر نداشته است ما به او توصیه هایی داریم. مثلا می گوییم امروز که به خانه رفتی یک قاشق غذاخوری شیر بخور، روز بعد آن را دو قاشق و روزهای بعد نصف استکان شیر بخور. روزهای بعد دو سوم استکان شیر بخور و آرام آرام لاکتوز معده اش را بالا می‌بریم. نمی توان بیمار را از خوردن شیر منع کرد. مصرف لبنیات در فنلاند 9 تا 10 واحد روزانه هاست، اما در کشور ما شاید کمتر از یک واحد روزانه شیر استفاده می شود. البته بیشتر از 5 واحد در روز نمی‌توان لبنیات استفاده کرد. زیرا آهن بدنش کم می‌شود.

در مورد تهوع توصیه تغذیه ای به بیماران این است که مواد غذایی ای که استفاده می‌شود چرب و سرخ کردنی نباشد. استفاده از پوره سیب زمینی و نان‌های سبوس دار در این بیماران بسیار مفید است. بهتر از قبل از خواب میان وعده مختصری که حاوی نان سوخاری و یا نشاسته است استفاده کنند که برایشان بسیار مفید است. به جای سه وعده غذای پر حجم شش وعده غذای کم حجم استفاده کند. عملا غذایی که می خورند خنک باشد مثلا پلو خورشت که داغ است، حالشان را بدتر می کند. نوشیدنی‌های داغ هم حالشان را بدتر می‌کند. اگر زمانی که آب پرتغال می‌خورد در زمانی که حالت تهوع دارد با یک لیوان آب آن را رقیق کند. هر چه نوشیدنی شیرین تر باشد عملا می تواند تهوع را تشدید کند.

بوییدن لیموترش موجب بهبود تهوع می‌‌شود

مثلا مهم بوییدن پوست لیمو ترش مرکز تهوع را آرام می‌کند. از آبنبات هایی با طعم نعناع و یا ترش می توانند استفاده کنند زیرا تهوعشان را کم می‌کند. مکیدن یخ جز مواردی است که ما به آنها توصیه می کنیم انجام دهند.

به آنهایی که دچار زخم‌های دهانی می‌شوند توصیه می‌کنیم از مصرف ترشیجات شامل رب گوجه فرنگی، انواع مرکبات نوشیدنی های گازدار باید صرف نظر کنند. این موضوع به شدت زخم‌های دهانی شان را تشدید می کند. با نی آب بخوردند. خوردن آب در مقادیر بالا می تواند زخم های دهانی شان را تشدید کند. بستنی و چیزهای یخ حتما در رژیم غذایی شان لحاظ کنید. هر چقدر فضای دهان خنک تر شود روند بهبود بهتر می‌شود. از مواد غذایی ای که مانند نان های سوخاری و یا ادویه جات، حالت خشک و شکننده دارند در رژیم غذایی شان استفاده نشود.

پیاز و لیموترش به درک شوری و ترشی غذا در بیماران سرطانی کمک می‌کند

مساله دیگر این است که تغییرات چشایی در دهان آنها اتفاق می افتد و طعم شوری و ترشی را خوب احساس نمی‌کنند. به آنها توصیه می‌کنیم که در مواد غذایی‌شان از پیاز و یا لیمو ترش استفاده کنند. غذایی که استفاده می‌کنند سرد یا هم دمای محیط باشد، اگر زخم های دهانی ندارند از مرکبات استفاده کنند. از سس‌های کچاپ، خردل و انواع خردل‌ها در رژیم غذایی‌شان استفاده کنیم. خیلی به آنها کمک می کند. این مواد طعم غذاهایشان را می‌تواند بهتر کند. بیماران باید به جای مصرف شکر از خرما، کشمش و میوه های خشک در رژیم غذایی شان استفاده کنند. مصرف نمک باید کم شود. کنسروها و به ویژه تن ماهی به دلیل آلوده بودن به جیوه باید ار رژیم غذایی این بیماران حذف شود .

این بیماران اگر خشکی دهان دارند باید همیشه بطری آب همراهشان باشد و مرتب آب بخورند. حتما از آدامس های حاوی قند گزیرتور استفاده کنند. از هویج، کرفس، لیمو و سایر مرکبات استفاده کنند. که بسیار به آنها کمک می‌کند.

در مورد بیماری یبوست هم اولین مساله این است همین طور که نشسته با انگشت شست، شکمش را به سمت پایین ماساژ دهد. مواد غذایی ای که فیبر بالا دارند را در رژیم غذایی شان استفاده کنند. حتما به آنها بگوییم روزی سه عدد آلو خیس شده در رژیم غذایی خود قرار دهند. روزی 5 تا 6 عدد زیتون بخوردند و حتما روغن زیتون را در رژیم غذاییش بگنجانند که می تواند مفید باشد. از عناب استفاده کنند که در درمان یبوست می تواند مفید باشد. خوردن نعناع و شوید در ماست مفید است. آب فراوان استفاده کنند. باید در نظر داشت اگر بیمار میوه و سبزی خورد اما آب نخورد باعث یبوست می شود. ضمن اینکه اگر بیماردچار اسهال شد نباید به او مواد فیبردار و یا غذای چرب و سرخ کردنی داد. از غذاهایی استفاده کند که پتاسیم بالایی دارد. مانند موز، سیب زمینی قارچ و مرکبات که مشکلی برایشان ایجاد نشود (دکتر میترا زراتی استاد دانشگاه و متخصص تغدیه/خبرگزاری آنا)

1487

چای سبز سلول‌های سرطانی دهان را از بین می‌برد

بر اساس مطالعه محققان که نتایج آن در شماره اخیر نشریه تحقیقات غذا و تغذیه مولکولی منتشر شد، ترکیبی به نام «اپی گالو کاته کین سه گالات» با نام اختصاری‌ ای.جی.سی.جی (EGCG) در چای سبز وجود دارد که آغازگر روندی داخل میتوکندری‌ها برای کشتن سلول‌های سرطانی می‌شود؛ البته بدون آنکه به سلول‌های سالم، صدمه‌ای برسد.
پیش‌تر نیز در یکی از مطالعات محققان که نتایج آن در همین نشریه چاپ شده بود این ماده به عنوان آنتی اکسیدانی شناخته شده بود که در برابر بیماری‌های تخریبی مرتبط با سن می‌ایستند.
محققان بر این باورند که ماده EGCC قادر است یادگیری را افزایش دهد و قدرت حافظه را بهبود بخشد.
به گفته دکتر جاشوا لامبرت استادیار علوم غذا و دستیار مدیر مرکز تحقیقات سلامت تغذیه‌ای دانشگاه پنسیلوانیا، ‌ماده یاد شده به می‌توکندری سلول‌های سرطان دهان حمله، و روندی را آغاز می‌کند که در ‌‌نهایت به تخریب این سلول‌ها می‌انجامد.
دکتر لامبرت افزود با تداوم این روند مقابله با میتوکندری، مکانیزم محافظت از سلول سرطانی نیز صدمه می‌بیند در حالی که چنین روندی توسط مادهEGCG در سلول‌های طبیعی ایجاد نمی‌شود.
به گزارش جام جم سرا به نقل از خبرگزاری فرانسه، هنگامی که سلول‌ها توانایی تقسیم و رشد عادی خود را از دست می‌‌دهند این موضوع منجر به تسخیر، تخریب و فاسد شدن بافت‌های سالم می‌‌شود و در ‌‌نهایت، سرطان ایجاد خواهد شد.
از اجتماع این سلول‌های سرطانی و تخریب سلول‌های بافت‌های سالم توده ‌ای به نام تومور ایجاد می‌شود. اگر تومور به لایه‌ای محدود ختم شود و به سایر بافت‌ها و ارگان‌ها سرایت نکند تومور خوش ‌خیم (غیرسرطانی‌) است و اگر تومور گسترده شده یا به طور بالقوه قابلیت پخش شدن و احاطه کردن سایر بافت‌ها و ارگان‌ها را داشته باشد بدخیم یا سرطانی نامیده می‌شود.
برخی از شکل‌های سرطان متاستاز (Metastasize) می‌کنند به این معنی که خصوصیت تهاجمی پیدا کرده و به سایر بافت‌های بدن، عمدتا از طریق خون و لنف، سرایت می‌کنند و تومورهای جدیدی را ایجاد می‌کنند.
بیش از یکصد نوع سرطان شناسایی شده است و این سرطان‌ها در هر قسمتی از بدن می‌تواند تظاهر پیدا کنند. مرگ ناشی از سرطان در سال ۲۰۰۵، هفت میلیون و ششصد هزار نفر بوده است که ۱۳ درصد از کل پنجاه و هشت میلیون مرگ در سراسر جهان را به خود اختصاص می‌دهد. بیش از ۷۰ درصد از تمام مرگ‌های ناشی از کانسر در کشورهای کم درآمد یا با در آمد متوسط اتفاق می‌افتد. (واحد مرکزی خبر)

41

درمان بی‌اشتهایی در بیماران سرطانی

این روندی هشدار‌آمیز است که با ادامه آن، درمان بیمار مبتلا به سرطان با پیچیدگی‌های خاصی مواجه می‌شود. پیگیری درمان سرطان با روش‌های کنونی مثل رادیوتراپی، جراحی یا شیمی درمانی از مهم ترین عوامل بروز سوء هاضمه، بی‌اشتهایی و افسردگی در بیمار مبتلا به سرطان محسوب می‌شود و تغذیه درست و مناسب بیماران سرطانی یکی از شروط مهم درمان این بیماران است.
درست خوردن و استفاده از مواد سالم به بیمار کمک می‌کند تا با شرایط مناسب‌تری مراحل درمان را طی کند. در صورتی که بیمار در دوره درمان از رژیم غذایی مطلوبی پیروی کند تا حد بسیار زیادی از عوارض جانبی بیماری سرطان مانند زخم دهان، بی‌اشتهایی، اسهال، استفراغ، خشکی دهان و نقص در سیستم ایمنی بدن، مصون می‌ماند یا توان مقابله‌اش با عوارضی که نام برده شد، افزایش می‌یابد.

بی‌اشتهایی در بیماران مبتلا به سرطان به این معنی است که بیمار تمایلی به غذا خوردن ندارد یا نمی‌تواند مقدار زیادی غذا مصرف کند. عارضه‌ای شایع که اغلب بیماران سرطانی آن را تجربه می‌کنند.
گاهی اوقات برخی سرطان‌های دستگاه گوارش روند جذب پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها را در بدن بیمار مختل می‌کنند به‌گونه‌ای که بدن بیمار قادر به جذب ریز مغذی‌های مواد خوراکی نیست. درچنین مواقعی استفاده از رژیم‌های غنی حاوی پروتئین و کالری به بیمار توصیه می‌شود.
یکی از اصلی‌ترین اهداف پزشکان در معالجه بیمارانی که با سرطان دست و پنجه نرم می‌کنند رفع مشکلات تغذیه‌ای بیمار از راه دهان است. حتی اگر تغذیه بیمار از راه دهان میسر نبود، تغذیه باید با روش‌های دیگری مثل تغذیه با لوله یا تغذیه‌وریدی ادامه یابد. استفاده از این مکمل‌ها نیز می‌تواند در رفع سوءتغذیه بیمار مؤثر واقع شود.
عوامل بی‌اشتهایی بیماران سرطانی به چند دسته تقسیم می‌شود: ترشحات سلول‌های سرطانی، خستگی و کوفتگی از پیگیری درمان و بالاخره استرس و افسردگی همه و همه در بی‌اشتهایی این بیماران مؤثرند.
وقتی بیمار تمایلی به خوردن غذا ندارد یا پس از مصرف آن دچار عوارضی مثل تهوع و استفراغ می‌شود، بهتر است با به‌کار بردن راهکارهایی مثل صرف کامل صبحانه (به‌دلیل اینکه بیماران سرطانی غالباً صبح‌ها کمتر از بی‌اشتهایی شکایت دارند) از خوراکی‌های غنی شده با کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها استفاده کند یا وعده‌های خوراکی را از سه وعده به چند وعده افزایش دهد تا به نحوی کمبود ریز مغذی‌ها و ویتامین‌ها جبران شود.
شناخت علل بی‌اشتهایی، مطمئن‌ترین راه برای درمان این عارضه است. اگر راهکار‌های پیشنهادی دردرمان بی‌اشتهایی بیمار مؤثر واقع نشد، بیماران باید موارد را با پزشک متخصص در میان بگذارند تا راهکار مناسبی به آنان پیشنهاد شود. (دکتر حسین داودی - متخصص تغذیه)

201

سرطانی که به جان معده می‌افتد

ابتلا به زخم معده خطر سرطان را بالا می‌برد؟

خیلی‌ها می‌پرسند، آیا زخم معده و اثنی‌عشر ممکن است سرطانی شود؟ در باره زخم‌های اثنی‌عشر چنین مساله‌ای مطرح نیست، چون زخم با درمان دارویی بهبود پیدا می‌کند. اما زخم معده به‌خصوص اگر براثر مصرف مسکن‌ ایجاد نشده باشد، باید نمونه‌برداری (بیوپسی) شود. در عین حال، هر چه زخم معده بزرگ‌تر باشد‌ خطر بدخیمی بیشتر می‌شود. اما زخم معده‌ای که براثر مصرف داروی مسکن ایجاد شو د، خطر بدخیمی ندارد. کسانی که به دلیل زخم معده تحت درمان قرار می‌گیرند باید بعد از حدود سه ماه دوباره آندوسکوپی شوند تا مطمئن شویم زخم‌ کاملا از بین رفته است.

آیا هلیکوباکتر می‌تواند احتمال بروز سرطان را افزایش دهد؟

عفونت هلیکوباکتر پیلوری، یکی از عوامل موثر در ایجاد زخم معده و اثنی‌عشر است و معمولا 10درصد افراد آلوده به این عفونت دچار زخم اثنی‌عشر و تا حد کمتری دچار زخم معده می‌شوند و حدود یک درصد آنها نیز به سرطان معده مبتلا خواهند شد. بنابراین،‌ افراد مبتلا به زخم معده اگر عفونت هلیکوباکتر پیلوری داشته باشند،‌ باید به مدت 10روز تحت درمان همزمان با سه نوع آنتی‌بیوتیک قرار بگیرند تا میکروب در بدنشان به‌طور کامل از بین برود. البته این‌طور نیست که هر کس این میکروب را داشته باشد، سرطان بگیرد.

گروه خونی و سرطان معده با هم مرتبط است؟

بله؛ سرطان معده در افراد با گروه خونی A شایع‌تر است، اما هنوز ژن خاصی برای آن پیدا نشده است.

آیا مصرف غذاهای تند باعث بروز سرطان معده می‌شود؟

برخلاف عقیده عموم، مصرف غذاهای تند و پر ادویه باعث ایجاد زخم معده و اثنی عشر و سرطان نمی‌شود. به عنوان مثال در هندوستان که مصرف ادویه بالاست آمار زخم زیاد نیست. باید بین سوء‌هاضمه و زخم گوارشی تفاوت قائل شویم. فلفل، ادویه‌ و ترشی شاید باعث سوزش معده شود، اما این موضوع دلیل نمی‌شود که زخم‌معده بگیریم. حتی این باور غلطی است که با مصرف فلفل و ادویه زخم‌های گوارشی بازتر می‌شوند. البته خوراکی‌های کهنه و نمک سودشده می‌توانند خطر ابتلا به این سرطان را بالا ببرند. ماده‌ای به نام نیترات هم اگر در مواد غذایی مثل سوسیس و کالباس بیش از حد استاندارد به کار برود، خطر سرطان معده را افزایش می‌دهد. هرقدر مواد غذایی برای مدت طولانی‌تری نگهداری شوند، خطر سرطان‌زایی آنها بیشتر است. در عین حال، فرآیند دودی کردن مواد غذایی مثل ماهی و برنج اگر بیشتر از حد مجاز انجام شود، خطر سرطان معده را افزایش می‌دهد.

آیا مصرف میوه، خطر سرطان معده را کاهش می‌دهد؟

بله، سبزیجات و میوه‌های تازه به‌خصوص مرکبات دارای آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که از سرطان معده جلوگیری می‌کنند.

دکتر ناصر ابراهیمی دریانی

فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد

ویتامینی که سلول های سرطانی را می کشد

به گزارش جام جم سرا به نقل از آوای سلامت ، تیم تحقیقاتی آمریکایی با دادن حجم زیادی از ویتامین ث شاهد تضعیف و کشته شدن ژن های جهش یافتهBRAFوKRASدر موش ها شدند.

این مطالعه که در مجله ساینس نیز نتایج آن به چاپ رسیده همچنین حاکی از آن است که جهش در این ژن ها منجر به شکل تهاجمی تر سرطان روده بزرگ می شود و به خوبی به درمان های فعلی یا شیمی درمانی پاسخ نمی دهد.

در مقابل اثر آنتی اکسیدانی ویتامین ث برخی از انواع آسیب های سلولی را به تاخیر می‌اندازد.

محققان دریافتند که در کشت سلولی موش، میزان بالای ویتامین ث یعنی معادل حدود 300 پرتقال منجر به اختلال رشد تومورهای کولورکتال می شود و جهش ژنهای یادشده را به تاخیر می‌اندازد. این تیم در حال حاضر امیدوارند که این یافته ها بتواند به توسعه درمان های جدید منجر شود.

سرطان روده سومین سرطان شایع در جهان و چهارمین علت مرگ ناشی از سرطان است. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده آمریکا، در سال 2011 میلادی 51 هزار و 783 نفر بر اثر این بیماری جان خود را در این کشور از دست داده اند.