مدیر بازآموزی دانشکده پرستاری
دانش > پزشکی - همشهری آنلاین:
مدیر بازآموزی دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: ۲۰ تا ۴۰ درصد بیماران مبتلا به سرطان دچار کاهش وزن و بیاشتهایی میشوند.
به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر مهناز ایلخانی در آستانه برگزاری سمینار یکروزه تغذیه در سرطان اظهارداشت: تغذیه نقش بسزایی در پیشگیری و بهبود وضعیت بیماران مبتلا به سرطان دارد. بیماران مبتلا به سرطان در دوره درمان به دلیل مصرف دارو، شیمی درمانی و رادیوتراپی دچار بیاشتهایی، کاهش وزن، تهوع و... میشوند به همین دلیل نیاز است تا بیماران، خانواده آنها و ارائه دهندگان خدمات درمانی نسبت به تغذیه سالم در این بیماران آشنا شوند.
این کارشناس ارشد پرستاری افزود: به تمام افراد و به خصوص بیماران مبتلا به سرطان توصیه میشود برای پیشگیری و بهبود وضعیت به مقدار فراوان میوه و سیزیجات تازه مصرف کنند.
ایلخانی در ادامه خاطرنشان کرد: مصرف حداقل ۵ وعده میوه و سبزی در روژ نقش بسزایی در کاهش احتمال بروز سرطان روده دارد.
مدیر بازآموزی دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با توجه به افزایش شیوع ابتلا به سرطان در کشور، یادآور شد: اطلاع رسانی در خصوص اهمیت نقش تغذیه در سرطان میتواند نقش بسزایی در پیشگیری از آن دارد.
وی با بیان اینکه ۲۰ تا ۴۰ درصد بیماران مبتلا به سرطان دچار کاهش وزن و بیاشتهایی میشوند، عنوان کرد: کاهش وزن و بیاشتهایی موجب کاهش سیستم ایمنی بدن و توان مقابله بیمار در برابر بیماری میشود به همین دلیل نیاز است پزشکان از جمله پرستاران نسبت به نوع تغذیه بیماران مبتلا به سرطان آگاه باشند.
ایلخانی با توجه به برگزاری سمینار یک روزه تغذیه در سرطان، گفت: این سمینار ۱۸ آذر ۹۵ با هدف افزایش آگاهی پرستاران، ماماها و زیرگروهها در دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار میشود.
جام جم سرا: این اختلال در جوامع صنعتی بیشتر به چشم میخورد و بیشتر زنان دچار این اختلال میشوند و پژوهشها نیز نشان میدهد زنان 10 برابر مردان دچار این مشکل میشوند. این اختلال از اواخر نوجوانی شروع شده و بندرت زنان بالای 40 سال مبتلا به این بیماری میشوند.
افراد مبتلا بشدت از افزایش وزن هراس دارند و به صورت وسواسگونه وزنکشی میکنند و به طور مکرر از آینه برای نگریستن به اندام خود استفاده میکنند و عزتنفس خود را از دست میدهند.
این اختلال به دو شکل به چشم میخورد؛ در نوع اول (محدودسازی) فرد وزن خود را از طریق رژیم غذایی، روزه گرفتن یا ورزش شدید و افراطی از دست میدهد.
در نوع دوم (پاکسازی) فرد مبتلا به صورت افراطی غذا میخورد و سپس غذای خورده شده را تخلیه میکند.
بیاشتهایی عصبی، نوعی اختلال است که در اثر عوامل عاطفی، هیجانی و بیولوژیکی ایجاد شده و باعث میشود فرد اشتهای خود را برای خوردن غذا از دست بدهد.
دراین اختلال با وجود اینکه فرد احساس گرسنگی میکند، اما از خوردن امتناع میکند. فرهنگ خانواده، اختلافات خانوادگی، نوع تربیت، وراثت، تغییرات زندگی و تغییرات هورمونی و جسمی در بروز این اختلال نقش دارند.
تبلیغ جنبههای نادرست حفظ تناسب اندام در رسانهها بر نوجوانان بخصوص دختران نوجوان در بروز این اختلال بسیار موثر است.
این اختلال چنانچه ادامه یابد میتواند فرد را دچار افسردگی، اختلالات اضطرابی، شخصیتی و وسواسی کند.
علائم فرد مبتلا عبارتند از: امتناع از خوردن، انکارگرسنگی، ورزش کردن زیاد، خلق یکنواخت، بیاحساس بودن، مشکل در تمرکز، اولویت دادن امور روزمره به غذا خوردن، ظاهر لاغر، شمارش خونی غیرطبیعی، خستگی و کوفتگی، سرگیجه و غش، ناخنهای شکننده، موهای نازک و شکننده و دچار ریزش، موهای نرم و کرکداری که بدن را پوشاندهاند، قطع عادت ماهانه، پوست خشک، عدم تحمل سرما، نامنظم بودن ضربان قلب، فشار خون پایین، کمآبی بدن و پوکی استخوان.
درمان این اختلال، هم دارویی است و هم روانشناختی و باید تغذیه بیمار به حالت عادی برگردانده شود و اعتماد به نفس ارتقا یافته و افکار وسواسی پیرامون مساله لاغری کاهش یابد. فرد مبتلا اعتماد به نفسش در گرو لاغری است و با تغییر نگرش و شناسایی الگوهای فکری ناکارآمد میتوان گام اول را برای اصلاح شیوه تفکر این افراد برداشت.
برای اصلاح شیوه دریافت مایعات لازم است تا فرد مبتلا هر روز پس از ادرار وزن شود و میزان دریافت مایعات او نیز ثبت شود و تعداد دفعات استفراغ تعمدی و میزان ورزش نیز ثبت و با مشورت پزشک تغذیه و عمومی برنامهای برای تغذیه و ورزش تنظیم شود.
علاوه بر آن لازم است تا فرد احساس و ترسهایی که نسبت به چاقی دارد، در جدولی ثبت کند.
برای تغییر نگرش لازم است اطلاعات عمومی و عوارض اختلال برای فرد مبتلا مفهومسازی شود و سپس میتوان با استفاده از روشهای شناخت درمانی به تغییر نگرش فرد مبتلا پرداخت.(دکتر مهرنوش دارینی - روانشناس و مشاور)
جام جم سرا: پاسخ دادن به این سوال آسان نیست در برخی موارد بیماریها و عوامل روانی باعث کم اشتهایی فرد میشود. کنترل اشتها یک پروسه پیچیده کوتاه مدت و بلند مدت است که عوامل متعددی در آن نقش دارد از جمله مرکز کنترل تغذیهای در مغز، هورمونها، میزان قند خون و پتانسیلهای عصبی بین لوله گوارش و سیستم مرکزی اعصاب.
به طورکلی کاهش اشتها بین افراد مسن با روند پیری ارتباط دارد. با افزایش سن میزان سوخت و ساز بدن در حالت استراحت کاهش پیدا میکند که علت آن کم شدن برخی هورمونها از جمله هورمون رشد و کاهش میزان فعالیت فیزیکی است. همچنین تغییر در روند هضم نیز بخشی از روند پیری به حساب میآید.
برنامه غذایی شامل نان و چای
برخی افراد مسن با کاهش شدید اشتها روبه رو میشوند که این امر روی وزن و سلامت آنها تأثیر میگذارد. نتایج بررسیها نشان میدهد، از دست دادن بیش از ۱۰ درصد وزن بدن در افراد مسن، با افزایش مرگ و میر ارتباط دارد. مشکل از دست دادن اشتها «آنورکسی پیری» نام دارد.
«آنورکس پیری» اغلب با عادتهای بد غذایی مانند رژیم غذایی نان و چای که در سراسر جهان بین افراد مسن رایج است، ارتباط دارد. در این نوع برنامه غذایی، نان و چای جایگزین اغلب غذاها میشود، شاید هم یک یا ۲ وعده غذایی. گاهی انتخاب این نوع برنامه غذایی، علتهای فیزیکی و روانی دارد. در برخی موارد علت آن مشکلات افراد مسن است.
۱ - ضعف حواس:
کاهش در حس چشایی و بویایی که با بالا رفتن سن رخ میدهد، روی اشتها تأثیر میگذارد. حتی حس بینایی در زمینه کنترل اشتها نقش دارد. همچنین، ایجاد اختلالات دیگر میتواند اشتها را کاهش دهد. از جمله این اختلالات میتوان به بدطعم شدن مزه دهان اشاره کرد.
۲ - مشکل جویدن:
مشکلات متفاوت دهان و دندان میتواند روی جویدن تأثیر بگذارد. این امر یکی از علتهای شایع کاهش اشتها در افراد مسن است و شامل کافی نبودن تعداد دندانها، متناسب نبودن دندانهای مصنوعی در دهان، ضعف و ناهماهنگی عضلههای جویدن، زخم دهان، خشکی دهان و مشکلات مفصل فکی است.
۳ - بیماریهای گوارشی:
برخی از مشکلات گوارشی باعث کاهش اشتها میشود که در برخی موارد در افراد مسن تشخیص داده نمیشود. این مشکلات میتواند شامل قورت دادن، مشکل در هضم غذا و جذب مواد مغذی باشد. علایم گوارشی مانند سوزش سر دل، درد معده، حالت تهوع، ریفلاکس، نفخ و اسهال میتواند باعث کم اشتهایی شود.
۴ - اختلالات غدد درون ریز:
سیستم درون ریز شامل غدد و هورمون هاست. دیابت شیرین یک اختلال شایع بین افراد مسن است و از دست دادن اشتها میتواند یکی از علایم آن باشد. علت دیگر میتواند مشکلات دیابتی یا فلج معده باشد که با مصرف داروی دیابتی مانند متفورمین به وجود میآید.
۵ - محدودیتهای فیزیکی:
کم تحرکی میتواند علت دیگر کاهش اشتها باشد.
۶ - مشکلات ذهنی:
افسردگی از جمله علل عمده بیاشتهایی در افراد مسن است. افسردگی در افراد مسن میتواند به علتهای متعددی بروز کند از جمله مشکلات فیزیکی. اختلال حافظه، اعتیاد و مشکلات ذهنی نیز روی اشتهای افراد مسن تأثیر میگذارد.
۷ - دارو:
در صورت ابتلای فرد مسن به بیماریهای مزمن و نیاز به درمان طولانی مدت با مصرف یک دارو یا بیشتر، ممکن است وی دچار بیاشتهایی شود. شاید مصرف داروها تأثیر مستقیمی روی اشتها نگذارد اما عوارض آنها باعث بیاشتهایی فرد میشود. (خراسان)
این روندی هشدارآمیز است که با ادامه آن، درمان بیمار مبتلا به سرطان با پیچیدگیهای خاصی مواجه میشود. پیگیری درمان سرطان با روشهای کنونی مثل رادیوتراپی، جراحی یا شیمی درمانی از مهم ترین عوامل بروز سوء هاضمه، بیاشتهایی و افسردگی در بیمار مبتلا به سرطان محسوب میشود و تغذیه درست و مناسب بیماران سرطانی یکی از شروط مهم درمان این بیماران است.
درست خوردن و استفاده از مواد سالم به بیمار کمک میکند تا با شرایط مناسبتری مراحل درمان را طی کند. در صورتی که بیمار در دوره درمان از رژیم غذایی مطلوبی پیروی کند تا حد بسیار زیادی از عوارض جانبی بیماری سرطان مانند زخم دهان، بیاشتهایی، اسهال، استفراغ، خشکی دهان و نقص در سیستم ایمنی بدن، مصون میماند یا توان مقابلهاش با عوارضی که نام برده شد، افزایش مییابد.
بیاشتهایی در بیماران مبتلا به سرطان به این معنی است که بیمار تمایلی به غذا خوردن ندارد یا نمیتواند مقدار زیادی غذا مصرف کند. عارضهای شایع که اغلب بیماران سرطانی آن را تجربه میکنند.
گاهی اوقات برخی سرطانهای دستگاه گوارش روند جذب پروتئینها، کربوهیدراتها و چربیها را در بدن بیمار مختل میکنند بهگونهای که بدن بیمار قادر به جذب ریز مغذیهای مواد خوراکی نیست. درچنین مواقعی استفاده از رژیمهای غنی حاوی پروتئین و کالری به بیمار توصیه میشود.
یکی از اصلیترین اهداف پزشکان در معالجه بیمارانی که با سرطان دست و پنجه نرم میکنند رفع مشکلات تغذیهای بیمار از راه دهان است. حتی اگر تغذیه بیمار از راه دهان میسر نبود، تغذیه باید با روشهای دیگری مثل تغذیه با لوله یا تغذیهوریدی ادامه یابد. استفاده از این مکملها نیز میتواند در رفع سوءتغذیه بیمار مؤثر واقع شود.
عوامل بیاشتهایی بیماران سرطانی به چند دسته تقسیم میشود: ترشحات سلولهای سرطانی، خستگی و کوفتگی از پیگیری درمان و بالاخره استرس و افسردگی همه و همه در بیاشتهایی این بیماران مؤثرند.
وقتی بیمار تمایلی به خوردن غذا ندارد یا پس از مصرف آن دچار عوارضی مثل تهوع و استفراغ میشود، بهتر است با بهکار بردن راهکارهایی مثل صرف کامل صبحانه (بهدلیل اینکه بیماران سرطانی غالباً صبحها کمتر از بیاشتهایی شکایت دارند) از خوراکیهای غنی شده با کربوهیدراتها و پروتئینها استفاده کند یا وعدههای خوراکی را از سه وعده به چند وعده افزایش دهد تا به نحوی کمبود ریز مغذیها و ویتامینها جبران شود.
شناخت علل بیاشتهایی، مطمئنترین راه برای درمان این عارضه است. اگر راهکارهای پیشنهادی دردرمان بیاشتهایی بیمار مؤثر واقع نشد، بیماران باید موارد را با پزشک متخصص در میان بگذارند تا راهکار مناسبی به آنان پیشنهاد شود. (دکتر حسین داودی - متخصص تغذیه)
201
جدول 1- ملاکهای تشخیصی برای بیاشتهایی عصبی
1. ناتوانی در حفظ وزن بهنجار بدن. وزن بدنی کمتر از 85 درصد وزنی اســت که برای سن و وزن مورد انتظار اســت. |
2. ترس و وحشت شدید از چاقی و به دستآوردن اضافه وزن. |
3. اختلال در ادراکات و تصورات شکل بدنی و وزن بدنی. تصور بدنی مرتبط با عزتنفس اســت. |
4. فقدان حداقل سه چرخهی قاعدگی متواتر بهنجار بدون استفاده از دارو. |
منبع: انجمن روانپزشکان آمریکا (2000)
همانند اختلال پرخوری، افرادی که از بیاشتهایی عصبی رنج میبرند نیز تصور بدنی نادرستی از خود دارند و اندازهی بدن خود را بیشتر از آنچه واقعیت دارد، ادراک میکنند. این افراد از اضافه وزن خود بشدت میترسند و نمیتوانند وزن خود را در دامنهی بهنجاری حفظ کنند. در واقع، حتی وقتی که وزن آنان کاهش مییابد، بازهم ترس از اضافهوزن همچنان ادامه دارد.پینوشت:
1. obesity, Fitness & wellness week
منبع مقاله :مدیر بازآموزی دانشکده پرستاری
دانش > پزشکی - همشهری آنلاین:
مدیر بازآموزی دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: ۲۰ تا ۴۰ درصد بیماران مبتلا به سرطان دچار کاهش وزن و بیاشتهایی میشوند.
به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر مهناز ایلخانی در آستانه برگزاری سمینار یکروزه تغذیه در سرطان اظهارداشت: تغذیه نقش بسزایی در پیشگیری و بهبود وضعیت بیماران مبتلا به سرطان دارد. بیماران مبتلا به سرطان در دوره درمان به دلیل مصرف دارو، شیمی درمانی و رادیوتراپی دچار بیاشتهایی، کاهش وزن، تهوع و... میشوند به همین دلیل نیاز است تا بیماران، خانواده آنها و ارائه دهندگان خدمات درمانی نسبت به تغذیه سالم در این بیماران آشنا شوند.
این کارشناس ارشد پرستاری افزود: به تمام افراد و به خصوص بیماران مبتلا به سرطان توصیه میشود برای پیشگیری و بهبود وضعیت به مقدار فراوان میوه و سیزیجات تازه مصرف کنند.
ایلخانی در ادامه خاطرنشان کرد: مصرف حداقل ۵ وعده میوه و سبزی در روژ نقش بسزایی در کاهش احتمال بروز سرطان روده دارد.
مدیر بازآموزی دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با توجه به افزایش شیوع ابتلا به سرطان در کشور، یادآور شد: اطلاع رسانی در خصوص اهمیت نقش تغذیه در سرطان میتواند نقش بسزایی در پیشگیری از آن دارد.
وی با بیان اینکه ۲۰ تا ۴۰ درصد بیماران مبتلا به سرطان دچار کاهش وزن و بیاشتهایی میشوند، عنوان کرد: کاهش وزن و بیاشتهایی موجب کاهش سیستم ایمنی بدن و توان مقابله بیمار در برابر بیماری میشود به همین دلیل نیاز است پزشکان از جمله پرستاران نسبت به نوع تغذیه بیماران مبتلا به سرطان آگاه باشند.
ایلخانی با توجه به برگزاری سمینار یک روزه تغذیه در سرطان، گفت: این سمینار ۱۸ آذر ۹۵ با هدف افزایش آگاهی پرستاران، ماماها و زیرگروهها در دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار میشود.