مجله مطالب خواندنی
سبک زندگی، روانشناسی، سلامت،فناوری و ....مجله مطالب خواندنی
سبک زندگی، روانشناسی، سلامت،فناوری و ....بازبینی کتاب‌های معارف دانشگاه‌ها مطابق ساحت‌های علومارائه طرح نیازمحور
[ad_1]حجت‌الاسلام والمسلمین داوود رنجبران در مراسم افتتاحیه کارگاه‌های آموزشی استادان گروه‌های معارف اسلامی دانشگاه‌های استان که امروز، چهارشنبه ۲۴ آذرماه در دانشکده بهداشت این دانشگاه برگزار شد، با اشاره به پیروزی‌های اخیر حاصل‌شده در سوریه، اظهار کرد: این اتفاقات به مدد قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران بوده و این قدرت است که امروز در سطح منطقه حرف می‌زند.
وی افزود: فکر و ایده امام (ره) امروز نه‌تنها در سوریه که در یمن، بحرین و هر جا که آزادی وجود دارد، راه یافته است؛ این اسلام ناب است که حضور جدی دارد.
فعالیت حدود 9 هزار هیأت‌علمی گروه معارف در کشور
رنجبران با طرح این سؤال که این قدرت نرم که ما را در برابر بزرگترین قدرت‌های استکبار جهانی قرار داده، کجا تولید میشود و منبع آن کدام است، گفت: منبع قدرت ما اسلام، قرآن، اهل‌بیت (ع)، هیأت‌ها و مساجد هستند. یکی از اصولی‌ترین شکل تولید این قدرت در کنار مساجد و روحانیت در دانشگاه‌ها، گروه‌های معارف اسلامی هستند که می‌توانند منبعی برای تولید قدرت نرم جمهوری اسلامی باشند و از قِبَل تربیتی که در این حوزه انجام میشود، برکات زیادی برای اسلام به دست می‌آید؛ این سنگر مهمی است.
وی گفت: اگر می‌خواهیم تحولی در ارتباط با دروس معارف اسلامی رخ دهد - که مطالبه جدی است - ما نیز به‌عنوان متولیان کار در گروه معارف مطالباتی داریم. مطالبات اول ما در حوزه استادان است. در کل کشور برای ارائه دروس معارف بین هفت تا 9 هزار نفر استاد داریم. جا دارد از بخش آموزشی کشور سؤال کنیم که از این تعداد در کشور چند نفر عضو هیأت‌علمی رسمی دانشگاه شده‌اند، متأسفانه در این زمینه پشتیبانی نشدیم. از این تعداد حدود ۱۲۰۰ نفر عضو هیأت‌علمی هستند.
در کل استان خوزستان ۵۸ عضو هیأت‌علمی در گروه معارف داریم
معاون آموزشی و پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های کشور ادامه داد: اگر به دنبال تحول هستیم، باید ساختارهای خود را سامان دهیم. در کل استان خوزستان، ۵۸ عضو هیأت‌علمی در گروه معارف داریم که با توجه به نیاز استان بسیار محدود است.
رنجبران با بیان اینکه استاد گروه معارف سازندگی مخاطب و تربیت دانشجو را رسالت خود می‌داند، گفت: ما در کنار مسائل آموزشی که باید دقیق انجام شود، یک گروه آموزشی صرف نیستیم و وظیفه تربیت جوان و دانشجو را بر عهده داریم.
ارائه ۱۲۰هزار واحد دروس معارف اسلامی در دانشگاه‌های کشور
وی تصریح کرد: در کل دانشگاه‌های کشور ۱۲۰هزار واحد دروس معارف اسلامی ارائه داده‌ایم که فرصت زیادی است و باید آن را مغتنم بشماریم. باید از شیوه‌های جدید در آموزش استفاده کنیم و ادبیات مناسب و ویژه به کار ببریم و از این فرصت به نحو جدی استفاده کنیم.
صدور مجوز تدریس دروس معارف به استان‌ها واگذار میشود
معاون آموزشی و پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های کشور با بیان اینکه طرح تمرکززدایی در صدور مجوز استادان معارف از سوی نهاد اجرا شده است، اعلام کرد: با اجرای این طرح صدور مجوز تدریس به استان‌ها واگذار خواهد شد.
رنجبران همچنین بر استفاده از ظرفیت آموزش مجازی برای ارائه دروس معارف اسلامی به شکل تکمیلی تأکید کرد و گفت: ما دروس معارف را مجازی ارائه نمی‌دهیم؛ اما بحث‌های تکمیلی به‌صورت مجازی قابل ارائه است که برای تنوع‌بخشی و پاسخ به نیازهای دانشجویان استفاده میشود.
اجرای طرح نیازمحور در ارائه دروس معارف اسلامی
وی همچنین به اجرای طرح نیازمحور در ارائه دروس معارف اشاره کرد و گفت: این طرح بیش از یک سال است که ابلاغ شده و بسیاری از استادان در حال اجرای آن هستند. موضوع این طرح آن است که استادان ضمن اینکه به سرفصل‌ها مقید باشند، مطالب درسی خود را مطابق نیاز مخاطب به او ارائه دهند.
معاون آموزشی و پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های کشور گفت: کتاب‌های معارف دانشگاه‌ها در حال بازبینی است. ما باید مطابق ساحت‌های علوم متن آموزشی داشته باشیم، چون نیاز دانشجوی رشته کشاورزی با دانشجوی پزشکی در این حوزه تفاوت دارد، از این رو کتاب آزمایشی برای رشته کشاورزی منتشر کردیم.
رنجبران گفت: برای پژوهش استادان برنامه مفصلی تدوین شده است و 10 مرکز توسعه پژوهش در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور راه‌اندازی کردیم که همه دانشگاه‌ها می‌توانند از آنها استفاده کنند.
[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان
عبارات مرتبط با این موضوع
بازبینی کتاب‌های معارف دانشگاه‌ها مطابق ساحت‌های علومارائه طرح نیازمحور بازبینی کتاب‌های معارف دانشگاه‌ها مطابق ساحت‌های علومارائه طرح نیازمحور
ادامه مطلب ...
زمان توزیع کتاب‌های درسی اعلام شد
جام جم سرا: حجت الاسلام محی الدین بهرام محمدیان با اشاره به چاپ ۱۲۱۰ عنوان کتاب درسی و راهنمای معلم گفت: همچنین مقرر شد به منظور رفاه حال والدین و کاهش دغدغه دانش‌آموزان، کتاب‌های پایه اول ابتدایی در جشن شکوفه‌ها و پایه‌های دوم تا ششم در نخستین روز سال تحصیلی توسط مدارس توزیع شود.
وی تصریح کرد: به رغم افزایش قابل توجه قیمت کاغذ و خدمات چاپ، کتاب‌های درسی با استفاده از یارانه و امکانات چاپ وزارت آموزش و پرورش، افزایش قیمت چندانی نداشته است.
رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با بیان اینکه یادگیری فقط منحصر به محیط مدرسه و کلاس نیست، تصریح کرد: خانواده، اجتماع و رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما در این زمینه سهیم هستند و برای آنکه تعارضی بین آموزه‌های مدرسه و دیگر محیط‌های یادگیری ایجاد نشود، باید با توجه به راهبردهای سند تحول بنیادین بین آنها هماهنگی و هم‌سویی برقرار شود. (شفاآنلاین)
ادامه مطلب ...
کتاب‌های کنکور؛ درد یا درمان؟
جام جم سرا: مهم نبود که شما چقدر معلومات داری و تا چه حد درس‌ها را به صورت مفهومی یاد گرفته‌ای، همین که نمی‌توانستی تست‌های کنکور را با سرعت جواب بدهی یا در اصطلاح مهارت تست‌زنی نداشتی، شانس قبولیت پایین می‌آمد.
اما حالا با وجود 250 هزار صندلی خالی در کنکور کاردانی و کارشناسی 93، دیگر آن رقابت فشرده برای قبولی در دانشگاه‌ها، کمرنگ شده است.
کافی است فردی از دبیرستان فارغ‌التحصیل شود و اراده کند وارد دانشگاه شود، در این حالت قطعا میتواند یک صندلی خالی در دانشگاه‌ها پیدا کند.
آسان‌تر شدن قبولی در کنکور کاردانی و کارشناسی، انتشار کتاب‌های کمک آموزشی کنکور را هم تحت تاثیر خود قرار داده است؛ طوری که این روزها فقط برای قبولی در رشته‌های پرطرفداری مثل پزشکی یا قبولی در دانشگاه‌های دولتی و مطرح کشور، رقابت بین کنکوری‌ها همچنان فشرده است، اما برای کسی که نمی‌خواهد و یا اصلا این توان را در خودش نمی‌بیند که در این رشته محل‌ها قبول شود، در نتیجه نیاز چندانی هم به خرید کتاب‌های کمک آموزشی کنکور ندارد، چون قبولی‌اش از قبل در دانشگاه‌ها تضمین شده است.
هرقدر داستان آسان تر شدن قبولی در کنکور کاردانی و کارشناسی، بازار کتاب‌های کنکور را ـ به نسبت بازار پررونق یک دهه قبل ـ کساد کرده است، اما در عوض بازار فروش کتاب‌های کنکور در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رونق گرفته‌اند.
این متقاضیان ورود به مقطع کارشناسی ارشد که حالا پشت کنکور مانده‌اند، خیلی‌هایشان همان دانشجویانی هستند که روزگاری در صف کنکور کارشناسی، گرفتار شده بودند و حالا با عبور از مقطع کارشناسی، این بار پشت دیوار کنکور ارشد مانده‌اند.
همین شرایط درباره انتقال ترافیک تحصیلی، بر وضع کتاب‌های کمک آموزشی کنکور هم تاثیر گذاشته است.
وفور کتاب‌های کنکور در مقطع ارشد و دکتری، مثال واضحی است که نشان می‌دهد کتاب‌های کنکور هم پوست‌اندازی کردهاند و خود را با شرایط آموزش عالی تطبیق داده‌اند.
اما سوالی که این وسط مطرح میشود این است که آیا این کتاب‌ها تاثیری هم در قبولی داوطلب دارد یا خیر؟ یعنی فرض کنیم اگر داوطلبی هیچ وقت سراغ این کتاب‌ها نرود و فقط منابع درسی‌اش را مطالعه کند، آیا باز هم میتواند شانسی برای قبولی در دانشگاه داشته باشد یا نه؟
سنجش: کتاب‌های درسی کفایت می‌کند
اینکه کتاب‌های کنکور خوب است یا بد، سوالی است که ممکن است هر فردی با توجه به تجربه یا منفعتی که در این کار دارد، به آن پاسخی متفاوت بدهد.
اگر شما همین سوال را از یک ناشر کتاب‌های کنکور بپرسید، قطعا میتواند ده‌ها دلیل برای شما بیاورد که این کتاب‌ها تا چه حد در قبولی داوطب کنکور تاثیر دارد.
اگر این سوال را از داوطلبی بپرسید که بدون این کتاب‌ها قبول شده است، او احتمالا تاثیر کتاب‌های کنکور را رد می‌کند ولی جالب است اگر همین سوال را از داوطلبی دیگر بپرسید که به‌زعم خودش با کمک این کتاب‌ها در کنکور قبول شده است، میتواند حتی فهرستی از کتاب‌های مفید کنکور را در اختیارتان قرار دهد.
از دیدگاه حسین توکلی، مشاور عالی سازمان سنجش که در زمینه کنکور، مویی سفید کرده است، قبولی در کنکور ربطی به کتاب‌های کمک آموزشی ندارد.
توکلی به جام‌جم می‌گوید: در کنکور سراسری کارشناسی، منابع که مشخص و قطعی است. بارها گفته‌ایم اگر داوطلب فقط کتاب‌های درسی‌اش را بخواند، میتواند به همین شیوه در دانشگاه‌ها قبول شود و اصلا نیازی نیست برای قبولی در مقطع کاردانی و کارشناسی، کتاب‌های کنکور را مطالعه کند.برای کنکورهای ارشد و دکتری هم نظر توکلی همین است و معتقد است: در دوره‌های ارشد و دکتری، سوال‌ها از سرفصل مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم استخراج میشود و در این دو مقطع تحصیلی هم منابع درسی مشخص شده است.
اما بحثی که اینجا مطرح میشود این است که برخی داوطلبان معتقدند چون در کنکورهای مختلف، گاهی سوالات از منابع غیردرسی انتخاب میشود و در این سوالات هم مهارت تست‌زنی، در قبولی یا رد شدن تاثیر دارد، پس خواندن کتاب‌های کنکور میتواند این خلأ را پوشش بدهد.
ولی توکلی این نظر را قبول ندارد و تاکید می‌کند امکان ندارد در کنکورهای مختلف، سوالی غیر از منابع درسی مشخص شده مطرح شود و به همین دلیل، خواندن کتاب‌ها برای قبولی در دانشگاه‌ها کفایت می‌کند.
از طرفی، این مقام مسئول برای بالا بردن مهارت تست‌زنی هم توصیه می‌کند که اگر داوطلبان، مطالب درسی را به صورت مفهومی یاد بگیرند و فقط به حفظ کردن مطالب اکتفا نکنند، در آن صورت پاسخ به تست‌های کنکور هم کار راحت‌تری میشود.
برای داوطلبی هم که اصرار دارد مهارت تست‌زنی‌اش را ارتقا بدهد، او پیشنهاد می‌کند که داوطلب از سوالات کنکور سال‌های گذشته استفاده و آنها را مرور کند.
چرا از کتاب‌های کنکور استقبال میشود؟
محتویات اغلب کتاب‌های کنکور، چیزی فراتر از کتاب‌های درسی نیست، اما سوال اینجاست که چه دلیلی وجود دارد که از کتاب‌های کنکور استقبال میشود. یعنی وقتی سازمان سنجش هم تاکید می‌کند که سوالی فراتر از کتاب‌های درسی مطرح نمی‌شود، پس چرا بازار عرضه و تقاضای این کتاب‌ها، این قدر داغ است؟
شاید بشود بخشی از دلایل این استقبال را به نوع نگارش کتاب‌های کنکور نسبت داد و در واقع، شاید بیشترین فرقی که بین کتاب‌های درسی و کتاب‌های کنکور وجود دارد، نوع بیان مطالب علمی یکسان باشد.
بیشتر کتاب‌های درسی، ادبیاتی ساده و روان ندارند، در حالی که کتاب‌های کنکور همان مطالب علمی را به صورت ساده‌تر می‌گوید. همین تفاوت باعث میشود که مطالب بسیاری از کتاب‌های درسی، خشک و سخت به نظر برسد، ولی کتاب‌های کنکور با زبانی راحت با داوطلبان حرف می‌زند.
مورد مهم دیگری که استقبال از کتاب‌های کنکور را زیاد کرده، طراحی سوالاتی مشابه با سوالات آزمون واقعی است.
نویسندگان کتاب‌های تست کنکور با مطالعه سوالات دوره‌های قبل، در نهایت به این جمع‌بندی و نتیجه می‌رسند که مثلا در کنکور سال آینده، احتمال طرح چه سوالاتی بیشتر است.
همین پیش‌بینی سوالات آزمون اصلی، دستمایه انتشار بسیاری از کتاب‌های کنکور است.
اما محمدعلی برخورداری، رئیس دانشگاه علم و صنعت از زاویه دیگری به این موضوع نگاه می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: تا وقتی که شیوه پذیرش دانشجو در نظام آموزش عالی تغییر پیدا نکند، بازار خرید و فروش کتاب‌های کنکور، داغ باقی می‌ماند.به اعتقاد برخورداری، وقتی زدن چند تست درست یا غلط میتواند در قبولی یا رد شدن داوطلبان، نقش تعیین‌کننده‌ای بازی کند، بدیهی است که در این اوضاع، کتاب تست و کتاب کنکور هم فروش خواهد داشت.
به گفته او، روش پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های ما صحیح نیست و همین موضوع خودش یکی از دلایل انتشار کتاب‌های متعدد کنکور است.
مثلا در بسیاری از دانشگاه‌های جهان، رویه پذیرش دانشجو در مقطع ارشد و دکتری به این صورت است که داوطلب به دانشگاه‌های مختلف تقاضای پذیرش می‌دهد و در نهایت هم دانشگاه با تکیه اصلی بر سوابق تحصیلی داوطلب، دانشجو می‌پذیرد، اما در سیستم پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های کشور ما، گاهی پیش می‌آید که فردی با سواد بالا هم نمی‌تواند از پس آزمون‌های تستی بربیاید.
البته شاید در این بین کسی بگوید که مگر راه دیگری غیر از کنکور هم برای گزینش این همه داوطلب کنکور وجود دارد، ولی باید در نظر بگیریم که وقتی در یک آزمون علمی بزرگ، تاثیر مهارت تست‌زنی نسبت به سواد علمی داوطلب پیشی می‌گیرد، نتیجه‌اش این میشود که حتی افراد باسواد هم دنبال کتاب‌های کنکور می‌روند تا مهارت تست‌زنی را یاد بگیرند و بتوانند در مقاطع بالاتر، تحصیل کنند.
نکته مهم دیگری که درباره کتاب‌های کنکور وجود دارد، بحث ایجاد آرامش روانی کاذب بین داوطلبان کنکور است. احتمالا شما هم بارها کنکوری‌هایی را دیده‌اید که انبوهی از کتاب‌های کنکور را می‌خرند و در خانه انبار می‌کنند، اما تا روز امتحان هم شاید نیمی از آنها را مطالعه نکنند.
یعنی اگر بخواهیم کمی ریشه‌ای‌تر به موضوع نگاه کنیم، خرید خیلی از کتاب‌های کنکور به این دلیل است که داوطلب با داشتن این کتاب‌ها، حس بهتری دارد و احساس می‌کند که راحت‌تر میتواند بر غول کنکور، چیره شود.
همچنین احساس اینکه نباید از همکلاسی‌ام عقب بیفتم، یا احساس اینکه وقتی همه کتاب کنکور می‌خرند، پس حتما چیز خیلی مهمی است که می‌خرند، باعث شده خرید برخی کتاب‌های کنکور، به جای آنکه جنبه کمک آموزشی داشته باشد، بیشتر جنبه ارضای روانی به خود بگیرد.
امین جلالوند / گروه جامعه
ادامه مطلب ...
قرآن و دیگر کتاب‌های آسمانی (1)
[ad_1]مقدّمه
گرچه آیین‌های آسمانی دارای مشترکات فراوانی به ویژه در جوهره و اصول اعتقادی و معارف الهی هستند، ولی به دلیل خاتمیّت رسالت پیامبر عظیم‌الشأن اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) و بهره‌مندی آن از کامل‌ترین قانون وحیانی، یعنی قرآن کریم، تنها آیین پذیرفته شده از دیدگاه قرآن کریم، «دین اسلام» (1) اسـت و اعتبار آیین‌های آسمانی پیشین، صرفاً محدود به قلمرو زمانی و مکانی و نیز پیروان خاصّ آنها در شرایط و احوال ویژه‌ای بوده؛ به همین جهت به اعتقاد مسلمانان، دین مبین اسلام ناسخ شرایع انبیای پیشین اسـت. البته واژه «اسلام» به مفهوم عام قرآنی آن، نامی اسـت برای دین مشترک همه‌ی انبیای الهی، (2) و چنان که اشاره شد، همه ادیان الهی در اصل توحید، یعنی عبودیت و تسلیم در برابر خدای یگانه، مشترکند؛ از این‌رو، قرآن کریم صراحتاً پیروان آیین‌های یهود و مسیحیّت را بدان فرا خوانده اسـت:یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى کَلَمَةٍ سَوَاء بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَلاَ نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا (3)
ای اهل کتاب! بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان اسـت؛ که جز خدای یگانه را نپرستیم و چیزی را شریک او قرار ندهیم.
نوع رابطه‌ای که قرآن کریم میان آیین الهی اسلام و دیگر آیین‌های الهی گذشته نشان می‌دهد، این اسـت که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آورنده‌ی آخرین وحی الهی و دین جامع و کامل و «مُصَدِّق» کتاب‌های آسمانی پیشین و «مُهَیمِن» (مراقب و مشرف و حاکم) بر آن‌هاست:
وَأَنزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْکِتَابِ وَمُهَیْمِنًا عَلَیْهِ (4)
و این کتاب را به حق بر تو نازل کردیم، در حالی که کتاب‌های پیشین را تصدیق می‌کند و نگاهبان آن‌هاست.
قرآن کریم پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را هرگز پیرو احکام و مقرّرات شرایع پیشین معرّفی ننموده اسـت، بلکه همواره او را به عنوان رسول و کسی که دین او بر همه‌ی ادیان دیگر غلبه خواهد یافت، به مخاطبان خویش شناسانده اسـت:
هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ (5)
او کسی اسـت که رسول خدا را با هدایت و دین حق فرستاد تا او را بر همه‌ی آیین‌ها چیره سازد؛ هرچند مشرکان خوش نداشته باشند.
1- تورات و انجیل از نگاه قرآن کریم
قرآن کریم گرچه نسبت به اصل تورات و انجیل به دیده‌ی احترام و قبول می‌نگرد، (6) در عین‌حال، تورات و انجیل فعلی را که در دسترس پیروان این دو آیین اسـت، دست نوشته‌ی مردم و تحریف شده از سوی دانشمندان اهل کتاب معرّفی می‌کند! در برخی از آیات قرآن، به مسأله تحریف تورات اشاره شده اسـت، از آن جمله: (7)مِّنَ الَّذِینَ هَادُواْ یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ (8)
بعضی از یهودیان، سخنان را از جایگاه‌های خود تحریف می‌کنند.
علاوه بر شواهد قرآنی فراوان، از نظر تاریخی نیز دانشمندان و محقّقان اتّفاق‌نظر دارند که نسخه‌ی اصلی تورات و نیز نسخه‌های عهد عتیق به دست سپاه بختنّصر ناپدید گردیده اسـت. و وقتی که انتیوکس، پادشاه پادشاهان فرنگ، اورشلیم را فتح کرد، همه‌ی نسخه‌های عهد عتیق را سوزاند و فرمان قتل کسانی را که نسخه‌ای از عهد عتیق نزد آنان بود صادر کرد، این حادثه بیش از صدسال پیش از میلاد مسیح (علیه‌السلام) رخ داده اسـت. (9)
از مقایسه‌ی داستان‌ها و دیگر موضوعات موجود در تورات، با و معارف قرآنی، این حقیقت نیز کشف میشود که تورات کنونی، تورات فرود آمده از جانب خداوند متعال نیست، بلکه به گفته‌ی پژوهش‌گران و مورّخان، همه‌ی مطالب آن با قلم یهودیان به رشته‌ی تحریر درآمده اسـت. (10) در مواضعی از تورات فعلی، بر محرَّف بودن خود تصریح شده اسـت: (11)
1-لیکن وحی یهوه را دیگر ذکر منمایید زیرا کلام هر کس وحی او خواهد بود چونکه کلام خدا حیّ یعنی یهود صبایوت خدای ما را منحرف ساخته‌اید (ارمیاء: باب 23: 36).
2- لهذا خداوند می‌گوید اینک من به ضد این انبیایی که کلام مرا از یکدیگر می‌دزدند هستم* و خداوند می‌گوید اینک من به ضد این انبیا هستم که زبان خویش را بکار برده می‌گویند او گفه اسـت* و خداوند می‌گوید اینک من به ضد اینان هستم که به خواب‌های دروغ نبوّت می‌کنند و آنها را بیان کرده قوم مرا به دروغ‌ها و خیال‌های خود گمراه می‌نمایند و من ایشان را نفرستادم و مأمور نکردم پس خداوند می‌گوید که به این قوم هیچ نفع نخواهند رسانید (ارمیاء: باب 23: 30 تا 32).
3- ... رؤیای باطل و غیب‌گویی کاذب می‌بینند و می‌گویند خداوند می‌فرماید با آن که خداوند ایشان را نفرستاده اسـت و مردمان را امیدوار می‌سازند به این که کلام ثابت خواهد شد * آیا رؤیای باطل ندیدید و غیب‌گویی کاذب را ذکر نکردید چونکه گفتید خداوند می‌فرماید با آن که من تکلّم ننمودم. (حزقیال: 13: 6 و 7). (12)
2- گزارش‌های قرآن کریم درباره‌ی یهود
واژه‌ی «یهود» از ریشه‌های «هَود» به معنای بازگشت توأم با نرمی و آرامش اسـت. راغب در مفردات خود از برخی نقل می‌کند که نام‌گذاری قوم «یهود» به خاطر سخنی اسـت که نمایندگان آنان با خدا داشتند. نمایندگان بنی‌اسرائیل در میعادگاه خدا، کوه طور، با مشاهده‌ی آثار و نشانه‌های قدرت الهی، دست به راز و نیاز و توبه برداشتند و گفتند: ما به سوی تو بازگشت کرده‌ایم. (13)در واقع این نام، یک نوع مدح و ستایش از آنان بوده و زنده کننده‌ی خاطره‌ی بازگشت آنان به سوی خدا اسـت ولی به تدریج معنای اصلی آن فراموش شده و به صورت نامی ویژه برای قوم بنی‌اسرائیل باقی مانده اسـت. (14)
برخی دیگر از مفسّران، نظیر ابوالفتوح رازی (15)، واژه‌ی «یهود» را برگرفته از کلمه‌ی «یهوذا» که نام یکی از فرزندان یعقوب اسـت، دانسته و گفته‌اند حرف «ذال» در این نام به «دال» بدل گردیده اسـت. (16)
واژه‌ی «الیَهُود» و مفرد آن «یَهودِیّ» هشت‌بار در قرآن کریم تکرار شده اسـت:
وَقَالَتِ الْیَهُودُ لَیْسَتِ النَّصَارَى عَلَىَ شَیْءٍ وَقَالَتِ النَّصَارَى لَیْسَتِ الْیَهُودُ عَلَى شَیْءٍ وَهُمْ یَتْلُونَ الْکِتَابَ (17)
یهودیان گفتند: مسیحیان هیچ منزلتی ندارند و مسیحیان نیز گفتند:
یهودیان هیچ منزلتی ندارند؛ این در حالی اسـت که آنان کتاب [آسمانی خود] را تلاوت می‌کنند.
مَا کَانَ إِبْرَاهِیمُ یَهُودِیًّا وَلاَ نَصْرَانِیًّا وَلَکِن کَانَ حَنِیفًا مُّسْلِمًا (18)
ابراهیم، نه یهودی بود و نه نصرانی، بلکه حقّ‌گرایی فرمانبردار بود. از دیگر مشتقات آن، جمعاً بیست و یک کلمه در قرآن کریم آمده اسـت؛ ده بار واژه‌ی «هَادُوا»، یک بار واژه‌ی «هُدنَا» و ده مورد کلمه «هُود»، (19) که هفت مورد آن، نام پیامبر بزرگ قوم عاد و سه مورد دیگر آن به معنای یهود در برابر نصارا اسـت.
3- ویژگی‌های یهود در قرآن کریم
قرآن کریم در آیات بسیاری، چهره‌ی یهود را به خوبی ترسیم نموده اسـت؛ ویژگی‌ها و خصلت‌های روحی و اخلاقی، رفتارهای اجتماعی، پیشینه‌ی تاریخی و معتقدات دینی و فرهنگی، برخوردهای گوناگون با پیامبران الهی، ابتلا به انواع کیفرهای دنیوی و ... همه از جمله مواردی اسـت که در آیات قرآن مطرح شده اسـت؛ به نظر می‌رسد بارزترین ویژگی‌های اخلاقی و اعمال ناپسند آنان، تحریف و قلب حقایق (20) و حسّ نژادپرستی شدید و نتیجتاً، ابراز حقد و کینه نسبت به پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) اسـت. در اینجا، فقط برای آشنایی با این ویژگی‌ها به طور فشرده، عناوین و آیات مربوط به آنها را ذکر می‌کنیم:1)پیمان‌شکنی:
بقره، آیهی 83، 100 و 101؛ آل‌عمران، آیهی 187؛ نساء، آیهی 155 و مائده، آیهی 13 و 70.2) عدم التزام عملی به تورات:
آل‌عمران، آیهی 93؛ مائده، آیهی 66 و 68 و جمعه، 5.3) تحریف تورات و کلام الهی:
بقره، آیهی 75، 78 و 79؛ آل‌عمران، آیهی 23، 24 و 78؛ نساء، آیهی 46 و مائده، آیهی 13 و 41.4) رویارویی با حضرت موسی و سرپیچی از فرمان پیامبران الهی:
درخواست رؤیت خداوند: بقره، آیهی 55 و 59؛ نساء، آیهی 153؛ طلب نزول نعمت‌های الهی: بقره، آیهی 61؛ سخت‌گیری در ذبح گاو: بقره، آیهی 67 تا 71؛ طرد قرآن کریم: بقره، آیهی 89، 91، 101 و 102؛ تنها گذاردن پیامبران در نبرد علیه دشمنان: بقره، آیهی 246، 247 و 249و مائده، آیهی 20 تا 26؛ قتل پیامبران: بقره، آیهی 61، 87، 91؛ آل عمران، آیهی 112، 181 و 183؛ نساء، آیهی 155 و مائده، آیهی 70؛ قساوت قلب: بقره، آیهی 74، 88؛ نساء، آیهی 155؛ مائده، آیهی 13و حدید، آیهی 16؛ فساد در روی زمین: آل‌عمران، آیهی 23، 98، 99؛ مائده، آیهی 64 و اسراء، آیهی 4.5) پندارها، گفتارها و عملکردهای ناشایست:
خداوند ناتوان و فقیر اسـت: آل‌عمران، آیهی 181 و مائده، آیهی 64؛ ادعای این که آنان فرزندان و دوستان خدایند: مائده، آیهی 18 و جمعه، 6 ؛ دروغ و افترا بر خداوند: آل‌عمران، آیهی 78؛ اعتقاد به این که عُزَیر فرزند خدا اسـت: توبه، آیهی 30؛ گوساله‌پرستی: بقره، آیهی 54، 92 و 93؛ نساء، آیهی 153؛ اعراف، آیهی 148 و 152؛ سخن ناروا درباره‌ی حضرت عیسی (علیه‌السلام) و مریم (علیها السلام): نساء، آیهی 156؛ پندار نادرستِ کشتن حضرت عیسی (علیه‌السلام): نساء، آیهی 157 و 158؛ پیروی بدون قید و شرط از اَحبار: توبه، آیهی 31؛ حرام‌خواری و خوردن ربا: نساء، آیهی 160 و 161؛ مائده، آیهی 42 و 43 و توبه، آیهی 34؛ ترس از مرگ و حرص و آزمندی نسبت به دنیا: بقره، آیهی 94 تا 96؛ ترس در برابر مؤمنان: حشر، 13 و 14 و جمعه، 6 تا 8؛ پندار واهی در مورد تخفیف عذاب الهی: بقره، آیهی 80 و 81؛ تکبّر و استکبار در برابر حق: بقره، آیهی 87، 89، 91، 93، 101؛ گمان باطل در مورد انحصاری بودن بهشت: بقره، آیهی 111 و 112 و 135؛ عداوت با جبرئیل: بقره، آیهی 97 و 98.6) کینه‌توزی علیه پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم): بقره، آیه 109، 120 و مائده، 68.
7) گرفتار شدن به عذاب الهی:
مورد لعن الهی قرار گرفتن: بقره، آیهی 88 و 89 و 159؛ نساء، آیهی 46، 47، 51 و 52؛ مائده، آیهی 13، 64، 78 و 79؛ ابتلا به ذلّت و خواری و خشم خداوند: بقره، آیهی 61 و 90؛ آل‌عمران، آیهی 112؛ اعراف، آیهی 152؛ مسخ شدن به شکل بوزینه: بقره، آیهی 65؛ مائده، آیهی 60 و اعراف، 166؛ محرومیّت از نعمت‌های الهی: نساء، آیهی 160.4- شواهد قرآنی درباره‌ی احکام و معارف تورات (21)
قبلاً یادآور شدیم که قرآن تورات اصلی را کتاب آسمانی و وحی الهی می‌شناسد و آن را تصدیق و تأیید می‌کند؛ همانطور که حضرت عیسی (علیه‌السلام) نیز بر آن گواهی داده اسـت. (22) قرآن ضمن معرّفی تورات و انجیل و بیان اوصافی نظیر هدایت و نور برای مردم، (23) در بردارنده‌ی حکم الهی، (24) موعظه و بیان و تفصیل هر چیز (25)، امام و رحمت، جدا کننده حق از باطل، (26) روشنایی و ذکر برای پرواپیشگان، (27) یادآور میشود که اگر پیروان آیین موسی و عیسی (علیهما‌السلام) به محتویات و دستورات آنها عمل می‌نمودند، برکات و نعمت‌های الهی از هر طرف بر آنان فرود می‌آمد. (28) در اینجا، در پرتو آیات قرآن، به طور مختصر با برخی از احکام و معارف توراتی و نیز سیره و منش پیروان آیین یهود آشنا می‌شویم:4 -1- حکم وجوب روزه
در آیهی 183 سوره‌ی بقره آمده اسـت:یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ.
ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما واجب گردیده، آن چنان که بر امّت‌های پیش از شما نیز واجب بوده اسـت.
از این آیه استفاده میشود که روزه در ردیف عبادات دیگر، در آیین‌های بزرگ الهی پیش از آیین اسلام نیز بوده اسـت. از تورات کنونی نیز بر می‌آید که حضرت موسی (علیه‌السلام) چهل روز روزه داشته اسـت، چنان که در سِفر تثنیه آمده اسـت:
هنگامیکه من به کوه بر می‌آمدم تا لوح‌های سنگ یعنی لوح‌های عهدی را که خداوند با شما بست بگیرم آنگاه چهل روز و چهل شب در کوه ماندم نه نان خوردم و نه آب نوشیدم. (29)
در قاموس کتاب مقدّس نیز آمده اسـت:
قوم یهود غالباً در موقعی که فرصت یافته، می‌خواستند اظهار عجز و تواضع در حضور خدا نمایند، روزه می‌داشتند تا به گناهان خود اعتراف نموده، بواسطه‌ی روزه و توبه، رضای حضرت اقدس الهی را تحصیل نمایند. (30)
4 -2- حلّیّت همه‌ی غذاهای پاک برای بنی‌اسرائیل
در آیهی شریفه‌ی 93، سوره‌ی آل عمران می‌خوانیم:کُلُّ الطَّعَامِ کَانَ حِلاًّ لِّبَنِی إِسْرَائِیلَ إِلاَّ مَا حَرَّمَ إِسْرَائِیلُ عَلَى نَفْسِهِ مِن قَبْلِ أَن تُنَزَّلَ التَّوْرَاةُ قُلْ فَأْتُواْ بِالتَّوْرَاةِ فَاتْلُوهَا إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ.
همه‌ی غذاها بر بنی‌اسرائیل حلال بود، جز آن‌چه اسرائیل پیش ازنزول تورات، بر خود تحریم کرده بود؛ بگو: اگر راست می‌گویید تورات را بیاورید و بخوانید.
این آیه با صراحت بیان می‌دارد که قبل از نزول تورات، هیچ نوع غذای پاکیز‌ای بر بنی‌اسرائیل حرام نبوده اسـت؛ گرچه پس از نزول تورات و ظهور حضرت موسی‌بن عمران (علیه‌السلام) بر اثر ظلم و ستم یهود، بخشی از غذاهای پاکیزه جهت مجازات آنان، بر آنها تحریم گردید. (31) و نیز اظهار بعضی از یهودیان مبنی بر این که برخی از غذاها، مانند شیر و گوشت شتر در آیین ابراهیم (علیه‌السلام) حرام بوده اسـت و یهودیان نیز به تبعیّت از آن حضرت، آنها را بر خود حرام دانسته‌اند، مردود شمرده شده اسـت. (32) خداوند در این آیه به پیامبرش دستور می‌دهد تا از یهود بخواهد که تورات موجود نزد خود را بیاورند و بخوانند تا ادّعای نادرست آنان در مورد تحریم غذاها روشن گردد.
از تورات استفاده میشود که یهود، گوشت شتر و سایر سُم چاکان را حرام میدانند؛ ممکن اسـت این تحریم به جهت مجازات آنان باشد. در سِفر لاویان آمده اسـت:
امّا از نشخوار کنندگان و شکافتکانِ سُمّ، این‌ها را نخورید یعنی شتر زیرا نشخوار می‌کند لیکن شکافته سم نیست آن برای شما نجس اسـت. (33)
4 -3- حکم قتل نفس
در آیهی 32 سوره‌ی مائده پس از بیان داستان فرزندان آدم (علیه‌السلام) آمده اسـت:مِنْ أَجْلِ ذَلِکَ کَتَبْنَا عَلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ أَنَّهُ مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعاً وَ مَن أَحیاهَا فَکانَّمَا أَحیَی النَّاسَ جَمِیعاً
به همین دلیل، بر بنی‌اسرائیل مقرّر داشتیم که هرگاه کسی انسانی را بدون ارتکاب قتل و بدون فساد در روی زمین، به قتل برساند، چنان اسـت که گویا همه‌ی انسان‌ها را کشته اسـت و کسی که انسانی را از مرگ نجات دهد، گویا همه انسان‌ها را از مرگ نجات داده اسـت.
شایان ذکر اسـت، حکمی که در آیه بیان گردیده اسـت، اختصاص به بنی‌اسرائیل ندارد و ذکر نام بنی‌اسرائیل در اینجا به این علّت اسـت که قتل و خون‌ریزی با انگیزه‌ی حسدورزی و برتری طلبی در میان آنان فراوان بوده اسـت؛ از این‌رو، در پایان آیه نیز به قانون شکنی و تعدّی بنی‌اسرائیل اشاره نموده اسـت و می‌افزاید:
وَلَقَدْ جَاء تْهُمْ رُسُلُنَا بِالبَیِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ کَثِیرًا مِّنْهُم بَعْدَ ذَلِکَ فِی الأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ
پیامبران ما با دلایل آشکار برای ارشاد آنان آمدند، ولی بسیاری از آنان پا را فراتر نهاده، در روی زمین به زیاده‌روی پرداختند. (34)
4-4- حکم زنای مُحصِنه
در آیات 41 تا 43 سوره‌ی مائده به مراجعه‌ی برخی از بزرگان یهود مدینه به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و استفسار حکم زنای مُحصِنه از آن حضرت اشاره دارد:وَکَیْفَ یُحَکِّمُونَکَ وَعِندَهُمُ التَّوْرَاةُ فِیهَا حُکْمُ اللّهِ ثُمَّ یَتَوَلَّوْنَ مِن بَعْدِ ذَلِکَ وَمَا أُوْلَئِکَ بِالْمُؤْمِنِینَ
و آنان چگونه تو را به داوری می‌طلبند، در حالی که تورات نزد ایشان اسـت و در آن حکم خدا وجود دارد. آنگاه پس از داوری خواستن از حکم تو روی برمی‌تابند و آنان مؤمن نیستند. (35)
این آیه و دو آیه پیشین، بحث پیرامون داوری خواستن یهود از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را تعقیب می‌کند. در شأن نزول آیات، روایات متعددی وارد شده اسـت که از همه روشن‌تر، روایتی اسـت که از امام باقر (علیه‌السلام) در این زمینه نقل گردیده اسـت:
یکی از سران و اشراف یهود خیبر که دارای همسر بود، با زن شوهرداری که او نیز از خانواد‌ه‌های سرشاس خیبر به شمار می‌آمد، عمل منافی عفت انجام داد. یهودیان برای فرار از اجرای حکم تورات (رجم) درصدد برآمدند تا حکم این حادثه را از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) بپرسند. بدین جهت، گروهی از بزرگان یهود مدینه به خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) شتافتند. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: آیا هر چه حکم کنم می‌پذیرید؟» آنان گفتند: برای همین نزد تو آمده‌ایم! در این هنگام حکم رجم زنای محصنه نازل گردید؛ ولی آنان از پذیرفتن آن ابا کردند. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: این همان حکمی اسـت که در تورات شما نیز آمده اسـت. آیا موافقید که یکی از شما را به داوری بطلبم و هر چه او از زبان تورات نقل کرد بپذیرید؟ گفتند: آری. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: ابن‌صوریا (36) که در فدک زندگی می‌کند چگونه عالمی اسـت؟ گفتند: او از همه‌ی یهود به تورات آشناتر اسـت. به دنبال او فرستادند. هنگامی که او نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد، حضرت به او فرمود: ترا به خداوند یگانه‌ای که تورات را بر موسی (علیه‌السلام) نازل کرد و دریا را برای نجات شما شکافت و دشمن شما، فرعون را غرق نمود و در بیابان، شما را از مواهب خود بهره‌مند ساخت سوگند می‌دهم؛ بگو آیا حکم سنگ‌باران در چنین موردی در تورات بر شما نازل شده اسـت یا نه؟ او در پاسخ گفت: سوگندی به من دادی که ناچارم بگویم، آری چنین حکمی در تورات آمده اسـت. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: چرا از اجرای این حکم سرپیچی می‌کنید؟ وی در جواب، علّت عدم اجرای حکم رجم را استنکاف و اعتراض خویشان بزهکار ذکر کرد. در این هنگام، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) دستور داد که آن مرد و زن را در مقابل مسجد سنگسار کنند. و فرمود: خدایا من نخستین کسی هستم که حکم تو را زنده نمودم، بعد از آن که یهودیان آن را زیرپا گذاشتند. (37)
در تورات کنونی نیز همین حکم رجم آمده اسـت:
اگر مردی یافت شود که با زن شوهرداری هم بستر شده باشد، پس هر دو یعنی مردیکه با زن خوابیده اسـت و زن کشته شوند پس بدی را از اسرائیل دور کرده * اگر دختر باکره بمردی نامزد شود و دیگری او را در شهر یافته با او همبستر شود، پس هر دوی ایشان نزد دروازه‌ی شهر بیرون آورده ایشانرا با سنگ‌ها سنگسار کنند تا بمیرند. (38)
4 -5- حکم قصاص
در آیه 45 سوره‌ی مائده می‌خوانیم:وَکَتَبْنَا عَلَیْهِمْ فِیهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَیْنَ بِالْعَیْنِ وَالأَنفَ بِالأَنفِ وَالأُذُنَ بِالأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ کَفَّارَةٌ لَّهُ وَمَن لَّمْ یَحْکُم بِمَا أنزَلَ اللّهُ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ
و بر آنان (بنی‌اسرائیل) در آن (تورات) مقرّر داشتیم که جان در مقابل جان، چشم در مقابل چشم و بینی در برابر بینی و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان اسـت؛ و هر زخمی قصاص دارد و اگر کسی آن را ببخشد، کفّاره‌ی (گناهان) او به حساب می‌آید و هر کس به احکامی که خداوند نازل کرده، حکم نکند ستم‌گر اسـت.
این آیه، برابری و مساوات در مسأله قصاص نفس و اعضا و جوارح بدن را بیان می‌دارد و نابرابری‌هایی را که در این مورد، در بیان برخی از طوایف یهود مدینه وجود داشت، مردود شمرده، این حکم را نه تنها مربوط به آیین اسلام، بلکه از جمله‌ی احکام آیین یهود می‌داند. (39) شایان توجّه اسـت که در تورات کنونی نیز چنین آمده اسـت:
و اگر اذیتی دیگر حاصل شود، آنگاه جان به عوض جان بده* و چشم به عوض چشم و دندان به عوض دندان و دست به عوض دست و پا به عوض پا* و داغ به عوض داغ و زخم به عوض زخم و لطمه به عوض لطمه. (40)
گفتنی اسـت که مساله‌ی قصاص، همانند دیگر احکام اسلامی، شرایط و مقرّراتی دارد که تفصیل آن در کتاب‌های فقه و حقوق آمده اسـت؛ و بدیهی اسـت که این حکم اختصاص به قوم بنی‌اسرائیل و آیین یهود ندارد. (41)
4 -6- بشارت ظهور پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در کتاب‌های آسمانی
در آیهی 157 سوره‌ی اعراف، آیهی درباره‌ی اوصاف و نشانه‌های پیامبر بزرگ اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در تورات و انجیل می‌خوانیم:الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوبًا عِندَهُمْ فِی التَّوْرَاةِ وَالإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنکَرِ وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَآئِثَ وَیَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالأَغْلاَلَ الَّتِی کَانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ آمَنُواْ بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُواْ النُّورَ الَّذِیَ أُنزِلَ مَعَهُ أُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (42)
آنان که از فرستاده پیامبرِ درس ناخوانده و خط‌نانوشته‌ای پیروی می‌کنند که [نشانه‌های] او را در تورات و انجیل نزد خویش نوشته می‌یابند؛ آنان را به معروف امر می‌کند و از منکر باز می‌دارد، پاکیزه‌ها را برایشان حلال و پلیدی‌ها را بر آنان حرام می‌کند و بارِ گران و زنجیرشان را از آنان فرو می‌نهد.
با توجّه به شواهد معتبر تاریخی و بررسی محتویات تورات و انجیل روشن می‌گردد که این‌ها، کتاب‌های آسمانی نازل شده بر حضرت موسی و حضرت عیسی (علیه‌السلام) نیستند، بلکه آمیزه‌ای از اندیشه‌های بشری و برخی از تعالیم پیامبران الهی هستند که به دست شاگردان و پیروان آنان نوشته شده‌اند.
بنابراین، اگر عباراتی صریح و رسا درباره‌ی آن‌چه که قرآن کریم بدان تصریح نموده اسـت که صفات و نشانه‌های حقّانیّت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را در کتاب‌های آسمانی پیشین مشاهده می‌کنند در این دو کتاب دیده نمی‌شود، جای شگفتی نیست؛ زیرا بسیاری از این گونه حقایق و معارف را دانشمندان یهود کتمان نموده و مانع شده‌اند که توده‌ی یهود، چهره‌ی تابناک و نورانی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را بشناسند و به آیین مقدّس وی گرایش پیدا کنند. ولی با این وصف، در کتاب‌های موجود نیز نشانه‌هایی از وجود مبارک پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) دیده میشود، که به نمونه‌ای از آنها اشاره می‌نماییم:
1-در سِفر پیدایشِ تورات، باب 17: 17 تا 20 آمده اسـت:
و ابراهیم به خدا گفت کاش که اسماعیل در حضور تو زیست کند خدا گفت:... * و امّا در خصوص اسماعیل ترا اجابت فرمودم اینک او را برکت داده بارور گردانم و او را بسیار کثیر گردانم دوازده رئیس از وی پدید آیند و امّتی عظیم از وی به وجود آوردم. (43)
2-در سِفر پیدایش، باب 49: 10 آمده اسـت:
عصا از یهودا دور نخواهد شد * و نه فرمان‌فرمایی از میان پای‌های وی تا شیلو بیاید * و مر او را اطاعت امّت‌ها خواهد بود. (44)
یکی از معانی «شیلو»، فرستادن اسـت که با کلمه رسول یا رسول‌الله هم‌‌معناست. چنان که در قاموس کتاب مقدّس بر آن تصریح شده اسـت.
3- در سِفر تثنیه باب 33: 1 و 2 نیز می‌خوانیم:
و این اسـت برکتی که موسی مرد خدا قبل از وفاتش به بنی‌اسرائیل برکت داده * گفت یَهُوَه از سینا آمده و از سَعیر برایشان طلوع نمود و از جبل فاران درخشان گردید و با کرورهای مقدسین آمده و از دست راست او برای ایشان شریعت آتشین پدید آمد.
پدر آنتُونیو (علی‌قلی جدیدالاسلام) رئیس پیشین دِیر آگوستین‌های اصفهان، در کتاب خود به نام سیف المؤمنین فی قتال المشرکین درباره‌ی کوه فاران و ظهور پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) بحث نسبتاً مفصّلی را مطرح ساخته و به این مناسبت، روایتی را از امام رضا (علیه‌السلام) (45) نقل کرده اسـت:
این که حضرت موسی فرموده اسـت که صاحب از سینا می‌آید، اشاره اسـت به دین حضرت موسی که در کوه طورِ سینا از جانب پروردگار به توسّط آن حضرت بر بندگان آن سبحانه آمده اسـت و آن چه فرموده‌اند که از ساعیر (سَعیر) برای ما طلوع نموده اشاره اسـت به اختر دین و شریعت حضرت عیسی که از جانب پروردگار جلیل در کوه ساعیر از افق سینه جبرئیل بر آن حضرت و امّت بر حق او طلوع نمود؛ و این که فرموده اسـت که در کوه فاران دیده شد اشاره اسـت به دین حضرت حبیب رب‌العالمین یعنی محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) که از فاران به توسّط آن خاتم پیغمبران از برای بهترین امّت‌ها یعنی امّت آخرالزمان دیده شده اسـت. (46)
4 -7- وعده‌ی حق خداوند در تورات، انجیل و قرآن
در آیهی 111 سوره توبه درباره‌ی مؤمنانِ جهادگر چنین آمده اسـت:إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاةِ وَالإِنجِیلِ وَالْقُرْآنِ
در حقیقت، خداوند از مؤمنان، جان و مالشان را به [بهای] این که بهشت برای آنان باشد خریده اسـت؛ کسانی که در راه خدا پیکار می‌کنند و می‌کُشند و کشته می‌شوند. [این] به عنوان وعده‌ی حقّی در تورات و انجیل و قرآن برعهده‌ی او اسـت.
این آیه بیان می‌کند که جهاد و شهادت در راه خداوند در آیین‌های پیشین نیز مطرح بوده اسـت. مرحوم طبرسی (رحمه الله) در این‌باره به نقل از زجاج می‌گوید:
این سخن بر این مطلب دلالت دارد که پیروان هر آیین مأمور به نبرد و جنگ بوده‌اند و به آنان وعده‌ی بهشت داده شده اسـت. (47)
و چه بسا اصل مسأله جهاد و ایستادگی در برابر دشمنان مربوط به دوران رسالت حضرت موسی (علیه‌السلام) باشد.
در آیات 21 تا 26 سوره‌ی مائده به داستان مبارزه‌ی حضرت موسی (علیه‌السلام) و یاران آن حضرت بر ضدّ ستم‌گران و نافرمانی آنان اشاره شده اسـت. (48)
4 -8- مژده‌ی وراثت زمین
در آیهی 105 سوره‌ی انبیاء، آیهی درباره‌ی وراثت زمین در کتاب زبور آمده اسـت:وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ (49)
در زبور پس از ذکر (تورات) مقرر داشتیم که بندگان صالح من وارثان زمین خواهند شد.
ظاهراً مراد از زبور در این آیه، کتابی اسـت که بر حضرت داود (علیه‌السلام) نازل گردیده اسـت؛ (50) زیرا در آیهی دیگری نیز از آن نام برده شده اسـت. (51) به هر حال، از این آیه استفاده میشود که حکومت و وراثت آینده‌ی جهان به دست افراد صالح خواهد افتاد و این حقیقتی اسـت که خداوند متعال در کتاب‌های پیامبران پیشین آن را وعده داده اسـت.
مرحوم علّامه طباطبایی (رحمه الله) در ذیل این آیه از تفسیر القمی نقل می‌کند که مراد از ذکر، همه‌ی کتاب‌های آسمانی‌اند. و آیهی «إِنَّ الْأَرْضَ...». درباره‌ی حضرت قائم (علیه‌السلام) و اصحاب او اسـت. و نیز زبور مشتمل بر پیش‌گویی‌ها و حمد و تمجید و دعاست. (52) مرحوم طبرسی (رحمه الله) نیز در ذیل این آیه، روایاتی را از فریقین در مورد ظهور منجی عالم بشریّت و نوید امن‌الهی در آخرالزمان یادآور شده اسـت. (53) در تفسیر الفرقان، به مصادیق بسیاری از این مژده و نویدالهی اشاره شده اسـت که به دو مورد از آنها بسنده می‌کنیم:
1) در مزمور 37 داود (علیه‌السلام) آمده اسـت:
به سبب شریران خویشتن را مشوش مساز و بر فتنه انگیزان حسد مبر زیرا که مثل علف بزودی بریده می‌شوند و مثل علف سبز پژمرده خواهند شد * ... و امّا منتظران خداوند وراث زمین خواهند بود... و امّا حلیمان وارث زمین خواهند شد... و امّا صالحان را خداوند تأیید می‌کند و خداوند روزهای کاملان را می‌داند و میراث ایشان خواهد تا ابدالآباد * ... صالحان وارث زمین خواهند بود، و در آن تا به ابد سکونت خواهند نمود... منتظر خداوند باش و طریق او را نگاه دار، تا ترا به وراثت زمین برافرازد... و عاقبت شریران منقطع خواهد شد و نجات صالحان از خداوند اسـت. (54)
2) در اِشَعیاء باب 11: 9 و 10 می‌خوانیم:
و در تمامی کوه مقدّس من ضرر و فسادی نخواهند کرد؛ زیرا که جهان از معرفت خداوند پر خواهد بود، مثل آب‌هایی که دریا را می‌پوشاند * و در آن روز، واقع خواهد شد که ریشه‌ی یَسَّی به جهة عَلَم قومها بر پا خواهد شد و امّت‌ها آن را خواهند طلبید و سلامتی او با جلال خواهد بود.
ادامه دارد ....
پی‌نوشت‌ها
1. «إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ»؛ آل‌عمران، آیهی 19.
2. یونس، آیهی 72، 84، بقره، آیهی 132؛ آل‌عمران، آیهی 52 و قصص، 53.
3. آل عمران، آیهی 64.
4. مائده، آیهی 48؛ و نیز ر.ک. به: بقره، آیهی 40، 97؛ انعام، آیهی 92؛ فاطر، آیهی 31؛ احقاف، آیهی 30.
5. صفّ، آیهی 9.
6. آل‌عمران، آیهی 3؛ انعام، آیهی 154؛ اعراف، آیهی 145؛ مائده، آیهی 44، 46، 47، 66 و 68؛ حدید، آیهی 27 و ...
7. برای اطّلاع بیشتر، ر.ک. به: صیانة القرآن من التحریف، ص 94 تا 117.
8. نساء، آیهی 46؛ همچنین ر.ک. به: بقره، آیهی 75 و 79؛ آل‌عمران، آیهی 71 و 78 و مائده، آیهی 13 و 41.
9.الیهود فی القرآن، ص 38 و 39، به نقل از اظهارالحقّ، ص 133، و الکتاب المقدّس فی‌المیزان، ص 59.
10. همان، ص 40، به نقل از الأسفار المقدّسة فی الأدیان السابقة للإسلام، ص 17؛ موازنه بین ادیان چهارگانه توحیدی (زرتشت، یهود، مسیح، اسلام)، ص 44 - 48؛ تاریخ جامع ادیان، ص 271، و الکتاب المقدّس فی المیزان، ص 61.
11.همان، ص 244.
12.به نظر می‌رسد عبارت‌های ترجمه‌ی عربی کتاب مقدّس گویاتر و دقیق‌تر از ترجمه‌ی فارسی آن باشد؛ ر.ک. به: الکتاب المقدّس.
13.اعراف، آیهی 156: « اِنَّا هُدْنَا إِلَیْکَ».
14. المفردات فی غریب القرآن، مادّه‌ی «هود».
15. رَوض الجِنان و رُوح‌الجَنان، ج 5، ص 300، ذیل آیهی 156 اعراف.
16. لغویان واژه‌ی «یهود» را واژه‌ای بیگانه دانسته‌اند، امّا یقین نداشتند که از عبری و یا از فارسی گرفته شده اسـت. گفته‌اند: هاد، یهود، هوداً به معنای «رجع الی الحق»، از واژه‌ی فارسی «هوده» (به معنای حقّ و راستی، در مقابل بیهوده؛ ر. ک. به: فرهنگ معین) گرفته شده اسـت: هورویتس یادآور میشود که در قرآن کریم مراد از «یهود» همیشه یهودیان روزگار حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) اسـت و یهودیان سِفر پیدایش به نام «بنی‌اسرائیل» خوانده شده‌اند. آرتور جفری در نهایت می‌گوید: امّا اصل و ریشه‌ی نهایی، همانا واژه‌ی عبری اسـت (واژه‌های دخیل، ص 420).
17. بقره، آیهی 113؛ نیز بقره، 20؛ مائده، آیهی 51، 64، 82 و توبه، آیهی 30.
18. آل عمران، آیهی 67.
19.مرحوم طبرسی (رحمة الله) می‌نویسد: در کلمه‌ی هود سه قول اسـت: الف) جمع هائد که هم شامل جمع مذکّر و مؤنّث میشود. «هائد» به معنای تائب و بازگشت کننده به سوی حق اسـت. ب) مصدر که برای مفرد و جمع هر دو به کار می‌رود. ج) اصل «هُود»، «یهود» بوده که «یاء زائده» از آن حذف گردیده اسـت؛ ر.ک. به: مجمع‌البیان، ج 1-2، ص 355، ذیل آیه 111سوره‌ی بقره.
20. مرحوم شهید مطهّری (رحمة الله) می‌گوید: قرآن کلمه‌ی «تحریف» را مخصوصاً در مورد یهودیان به کار برده و با ملاحظه‌ی تاریخ، معلوم میشود که آنان قهرمان تحریف در طول تاریخ هستند؛ حماسه حسینی، ج 1، ص 13 و 14.
21. تورات در اصل، واژه‌ای عبری و به معنای شریعت و قانون اسـت و برخی آن را به معنای «آموزش و هدایت» دانسته‌اند؛ سپس بر کتابی که از طرف خداوند بر حضرت موسی (علیه‌السلام) نازل گردیده اطلاق شده اسـت. این واژه به مجموعه‌ی کتب عهد عتیق و یا اسفار پنج‌گانه آن نیز گفته میشود، گنجینه‌ای از تلمود، ص 5.
22. آل‌عمران، آیهی 50؛ مائده، آیهی 46 و صفّ، آیهی 6.
23.آل‌عمران، آیهی 4؛ مائده، آیهی 44؛ اسراء، آیهی 2 و غافر، آیهی 53.
24. مائده، آیهی 43.
25. اعراف، آیهی 145.
26. هود، آیهی 17.
27. نساء، آیهی 164.
28. مائده، آیهی 66.
29. سفر تثنیه، باب 9: 9.
30.قاموس کتاب مقدّس، ص 428 و گنجنیه‌ای از تلمود، ص 17، رسالهی 9، از بخش موعد (عید) با عنوان «تعنیت» Taanith. «روزه» در باب احکام روزه‌های عمومی.
31. نساء، آیهی 160: «فَبِظُلْمٍ مِّنَ الَّذِینَ هَادُواْ حَرَّمْنَا عَلَیْهِمْ طَیِّبَاتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَبِصَدِّهِمْ عَن سَبِیلِ اللّهِ کَثِیرًا».
32. از روایات اسلامی بر می‌آید که حضرت یعقوب (=اسرائیل) هنگامی که گوشت شتر می‌خورد، به نوعی بیماری عصبی (عرق نساء) مبتلا می‌شد، لذا تصمیم گرفت که از خوردن آن برای همیشه خودداری کند. پیروان وی نیز در این امر به او اقتدا کردند و به تدریج آن را به عنوان یک دستور دینی و تحریم الهی تصوّر کرده، به خداوند نسبت دادند؛ المیزان، ج 3، ص 349.
33. سِفر لاویان، باب 11: 4 به بعد.
34. مائده، آیهی 32؛ ر.ک. به المیزان، ج 5، ص 314 به بعد؛ التفسیر المنیر، ج 6، ص 156، 159 و 160و الجامع لأحکام القرآن، ج 6، ص 96.
35.مائده، آیهی 43.
36. عبدالله بن صوریا.
37. مجمع‌البیان، ج 3 - 4، ص 333 به بعد؛ المیزان، ج 5، ص 346 و 365 به بعد؛ تفسیر قرطبی، ج 6، ص 115 و التفسیر المنیر، ج 6، ص 193.
38. سفر تثنیه، باب: 22 تا 24.
39. مجمع‌البیان، ج 3 -4، ص 344؛ المیزان، ج 5، ص 351 و 367؛ جامع‌البیان، ج 6، 124 و التفسیر المنیر، ج 6، ص 207.
40. سِفر خروج، باب 21: 12 و 13 و سِفر لاویان، باب 24: 17 تا 20.
41. مسأله‌ی «قصاص» در آیات 178 و 179 سوره‌ی بقره نیز مطرح شده اسـت.
42. و نیز ر.ک. به: صفّ، آیهی 6: «بشارت حضرت عیسی (علیه‌السلام) درباره‌ی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)» و فتح، آیهی 29: «اوصاف پیامبر و یارانش در تورات و انجیل».
43. ترجمه و شرح و نقد سِفر پیدایش تورات، ص 217.
44. همان، ص 714.
45. مناظره‌ی امام رضا (علیه‌السلام) با رأس الجالوت، در کتاب الاحتجاج مرحوم طبرسی، ج 2، ص 208 و 210 و نیز در میزان الحکمة، ج 9، ص 613، حدیث 19474، آمده اسـت.
46. همان، ص 374 تا 385. علاوه بر تورات، در اناجیل نیز، به ویژه انجیل یوحنّا، بشاراتی درباره‌ی ظهور پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده اسـت (باب 16 :7). و نیز سیف المؤمنین فی قتال المشرکین، ص 74 - 92؛ رسول الإسلام فی الکتب السماویّة، «قسم البشارات التوراتیّة» و الفرقان فی تفسیر القرآن، ج 26 - 27، ص 215 به بعد. درباره‌ی «فاران» ر. ک. به الهُدی إلی دین المصطفی، ج 2، ص 157 و سِفر پیدایش، باب 21: 18 - 21.
47. مجمع‌البیان، ج 5 - 6، ص 97؛ الفرقان فی تفسیر القرآن، ج 13، ص 308؛ کشف الأسرار و عدّة الأبرار، ج 4، ص 219 و الجامع لأحکام القرآن، ج 8، ص 170. در الفرقان فی تفسیر القرآن، شواهد و نمونه‌هایی از حکم جهاد در تورات و انجیل آورده شده اسـت؛ ر.ک. به: ج 13، ص 211.
48. بقره، آیهی 246 «داستان نافرمانی بنی‌اسرائیل از فرمانده‌ی جنگ».
49. آیه 55، سوره‌ی نور نیز این حقیقت را بیان می‌کند.
50. المیزان، ج 14، ص 329؛ الفرقان فی تفسیر القرآن، ج 16 - 17، ص 377 و مجمع‌البیان، ج 7-8، ص 91.
51. نساء آیهی 163؛ «وَآتَیْنَا دَاوُودَ زَبُورًا» و نیز اسراء، آیهی 55.
52. المیزان، ج 14، ص 337.
53. مجمع البیان، ج 7-8، ص 91.
54. مزامیر 37: 40 و 41 و نیز الفرقان فی تفسیر القرآن، ج 16 و 17، ص 379 به بعد.
دیاری، محمدتقی؛ (1383)، پژوهشی در باب اسرائیلیات در تفاسیر قرآن، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی، چاپ دوم
[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان
عبارات مرتبط
کلماتی برای این موضوع
یک ابزار مرجع ابزار وبلاگ و سایتارائه دهنده ابزار رایگان وبلاگ و وب سایت این ابزار به مدیران سایت ها و وبلاگ ها این پیشنهادهایی برای اصلاح الگوهای آموزش قرآن در آموزش و …پیشنهادهایی برای اصلاح الگوهای آموزش قرآن در آموزش و پرورش رهبرمعظم انقلاب در روز قرآن ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزادقرآنمشخصات عنوان کتاب آسمانی دین اسلام لقبها قرآن کریم، قرآن مجید نام‌های مشهور قرآن شگفتی‌ها و اعجازهای پزشکی در قرآنبخش اول چکیده نوشتار حاضر پیرامون آیاتی از قرآن است که حاوی مطالب و نکات پزشکی می دروس سوالات تستی پیام آسمانی پایه ی اول متوسطههفتم ویرایش و استخراج بهروز فیض اله زاده شهید مطهری و دیدگاه های تربیتی قرآنقرآن مظهر رحمت و جلوه ربوبیت خداوند و کتاب شناخت و تربیت انسان است و به دلیل برخورداری پیامبران اولوالعزم و کتاب‌های آنها کدام‌اند؟ چرا پیامبران اولوالعزم و کتاب‌های آنها کدام‌اند؟ چرا اولوالعزم نامیده شده‌اند و چرا گروه آموزشی پنجم و ششم کاشان قــرآنگروه آموزشی پنجم و ششم کاشان هر بیماری سخت میکروبی سه مرحله دارد مرحله جایگیری بررسی ظهور موعود از نگاه اسلام و دیگر ادیانمصلح کل و موعود جهانی بنا به بشارت همه کتب و ادیان آسمانی در آخر الزمان خواهد آمد و اکرام یتیم در قرآن کریم و سنت معصومین علیهم … چکیده مقدمه واژه شناسی الف اکرام ب یتیم مصادیق یتیم الف یتیم مصطلح ب جامعه‌ی یتیم
ادامه مطلب ...
قرآن و دیگر کتاب‌های آسمانی (2)
[ad_1]5- تشابه و تمایز داستان‌های قرآن و عهدین
با مطالعه‌ی دقیق قرآن کریم و کتاب‌های آسمانی پیشین، به ویژه تورات کنونی و مقایسه‌ی معارف و داستان‌های موجود در آنها، به این نتیجه می‌رسیم که گذشته از تفاوتهای ماهوی قرآن با عهدین از نظر برخورداری از ویژگی اعجاز و جهان‌شمولی، اسلوب و روش خاصّ هدایتی و تربیتی، هماهنگی و انسجام آیات در مفاهیم و مضامین، گرایش و دعوت همگانی به تفکّر و مبانی عقلی، تکیه بر واقعیّت‌ها و عبرت‌های تاریخی، زیبایی تعابیر و شیوایی معانی، تنزیه و تطیهر سیمای پیامبران و اولای الهی و ... اسـت و همه‌ی آنها نشان از برتری قرآن دارد، از جنبه‌های دیگر نیز تفاوت‌هایی میان این دو وجود دارد که قابل تأمّل و بررسی اسـت. از سوی دیگر، وجوه اشتراک و تشابه بسیاری نیز در قرآن کریم و عهدین به ویژه در زمینه‌ی قصّه‌های آنها مشاهده میشود. این وجوه تشابه از طرف زمینه‌ی ورود بسیاری از اندیشه‌های انحرافی را در احادیث تفسیری با عنوان «اسرائیلیّات» فراهم نموده اسـت و از طرف دیگر، زمینه‌ی این اتّهام را به وجود آورده اسـت که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) قصص و معارف قرآن کریم را از کتاب‌های پیشین اقتباس نموده اسـت. در این قسمت، به اختصار به وجوه تشابه و تمایز قرآن و تورات، به ویژه در زمینه‌ی داستان‌های آنها می‌پردازیم.5 -1- وجوه تشابه
تورات و انجیل، بسیاری از قصص قرآنی، به ویژه داستان‌های پیامبران بزرگ را در بردارند؛ با این تفاوت که در قرآن به طور اجمال آمده، ولی در عهدین با جزئیات و همراه با پیرایه‌هایی ذکر شده‌اند. قبلاً نیز اشاره شد که قرآن کریم به آن بخش از سرگذشت‌ها و زندگی اقوام و امّت‌ها و انبیای پیشین اشاره نموده اسـت که بیشتر مشتمر بر جنبه‌های تربیتی و اخلاقی هستند؛ برخلاف عهدین که امور کم اهمیّت و جزئی را نیز مانند تاریخ حوادث، نام و نشان‌های اشخاص، اماکن و ... به تفصیل یادآور شده‌اند.به عنون نمونه، داستان آدم (علیه‌السلام) هم در قرآن و هم در تورات آمده اسـت. طولانی‌ترین بیان قرآن در این مورد، در سوره‌های بقره و اعراف اسـت. با نگاهی گذرا مشاهده می‌کنیم که قرآن کریم هرگز متعرّض جای‌گاه بهشت آدم (علیه‌السلام)، نوع شجره‌ی ممنوعه، حیوانی که شیطان در پوشش آن وارد بهشت گردید. نام محلّ هبوط آدم و حوّا و دیگر جزئیات قصّه نگردیده اسـت. (55) گرچه در برخی از داستان‌های قرآنی، تکرار دیده میشود، در آنها از مطالب بیهوده پرهیز شده اسـت. و نیز قرآن کریم در مورد عیسی (علیه‌السلام) و مریم (علیها السلام) به جهات ویژه‌ای که جنبه‌ی عبرت‌آموزی دارد، مانند معجزات حضرت عیسی (علیه‌السلام) به طور موجز اشاره نموده اسـت، ولی به حسب و نسب حضرت عیسی (علیه‌السلام)، کیفیّت تولّد و زادگاه او، نام افترا زننده بر حضرت مریم (علیها‌السلام)، نوع مائده‌ی آسمانی، حوادث جزئی شفای کوران مادرزاد و بیماران مبتلا به مرض پیسی و احیای مردگان اشاره نشده اسـت؛ برخلاف انجیل که همه‌ی موارد یاد شده را با تفصیل بیان نموده اسـت. (56)
در قرآن کریم داستان‌های بسیاری مطرح شده که مشابه آنها در تورات نیز آمده اسـت. البته در بسیاری از موارد، اختلاف‌هایی نیز بین آنها دیده میشود. از داستان‌های مشترک قرآن کریم و تورات می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1) سرگذشت آفرینش آسمان، زمین، انسان و به ویژه آدّم و حوّا، شجره‌ی ممنوعه، هبوط آدم و حوّا از بهشت، هابیل و قابیل و ... (57)؛
2) سرگذشت زندگی حضرت نوح (علیه‌السلام) و ماجرای سفینه؛ (58)
3) سرگذشت زندگی حضرت ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و داستان ذبح؛ (59)
4) سرگذشت زندگی حضرت لوط (علیه‌السلام) و دختران وی؛ (60)
5) سرگذشت زندگی حضرت یعقوب (علیه‌السلام) و یوسف (علیه‌السلام) با شرح و تفصیل؛ (61)
6) سرگذشت زندگی حضرت موسی (علیه‌السلام) و شعیب و هارون با شرح و تفصیل؛ (62)
7) سرگذشت زندگی حضرت داود (علیه‌السلام)؛ (63)
8) سرگذشت زندگی حضرت یونس (علیه‌السلام) (فرزند متّی، ملقّب به ذوالنّون)؛ (64)
9) سرگذشت زندگی حضرت سلیمان (علیه‌السلام) فرزند داود (علیه‌السلام)؛ (65)
10) سرگذشت زندگی حضرت ایّوب (علیه‌السلام)؛ (66)
11) سرگذشت زندگی حضرت الیسع (علیه‌السلام)، (یوشع بن نون یا الیشع)؛ (67)
12) سرگذشت زندگی ذوالکفل (علیه‌السلام) (حزقیال نبی)؛ (68).
13) سرگذشت زندگی اشموئیل (علیه‌السلام) (شموئیل نبی)؛ (69).
14) سرگذشت زندگی حضرت زکریّا (علیه‌السلام)؛ (70).
15) سرگذشت زندگی حضرت یحیی (علیه‌السلام)؛ (71).
16) سرگذشت زندگی حضرت عُزَیر = عَزرا (علیه‌السلام)؛ (72).
17) سرگذشت زندگی حضرت عیسی بن مریم (علیه‌السلام)؛ (73).
18) داستان ذوالقرنین؛ (74).
19) داستان یأجوج و مأجوج؛ (75).
5 -2- وجوه تمایز
علاوه بر تفاوتهای کلی که قرآن با عهدین دارد، از نظر کمیّت و کیفیّتِ محتوا نیز تفاوتهای بسیاری میان آنها مشاهده میشود. از بسیاری از سرگذشت‌ها و رویدادهای تاریخیِ یاد شده در قرآن، هیچ اثری در عهدین، به ویژه در تورات نیست؛ نظیر داستان‌های هود، صالح و شعیب و اقوام آنان، اصحاب الأیکه، اصحاب الرّس، لقمان حکیم، ذوالقرنین، اصحاب کهف، خضر (علیه‌السلام) و برخی از مطالب مربوط به داستان حضرت ابراهیم (علیه‌السلام). از جمله‌ی داستان‌هایی که منحصراً در قرآن کریم آمده اسـت، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:1.گفت‌وگوی خداوند و فرشتگان درباره‌ی آفرینش آدم (علیه‌السلام)؛
2. فرمان الهی مبنی بر سجده‌ی فرشتگان در برابر آدم (علیه‌السلام)؛
3. سرپیچی ابلیس از فرمان الهی؛
4) نافرمانی فرزند نوح از سوار شدن کشتی و ماجرای غرق شدن وی؛
5) توبه آدم (علیه‌السلام)؛
6) داستان حضرت ابراهیم با پدر و گروهش؛
7) مسکن دادن حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) به برخی از ذریّه‌اش در منطقه‌‌ی مسجدالحرام؛
8) بنای خانه‌ی کعبه به دست ابراهیم و اسماعیل؛
9) گرویدن ساحران فرعون به موسی (علیه‌السلام)؛
10) داستان مؤمن آل فرعون؛
11) زره‌سازی حضرت داوود (علیه‌السلام)؛
12) حکومت داوود (علیه‌السلام) و سلیمان (علیه‌السلام)؛
13) تسخیر جن، باد و پرنده برای سلیمان (علیه‌السلام)؛
14) تسخیر اسب و پرنده در دست داود (علیه‌السلام)؛
15) ساختمان‌سازی و غوّاصی جنّ برای حضرت سلیمان (علیه‌السلام)؛
16) داستان هدهد و ملکه‌ی سبأ و تخت و تاج وی؛
17) تکلم حضرت عیسی در گهواره و فرود آمدن مائده‌ی آسمانی به درخواست وی.
موضوعاتی نیز در عهدین آمده اسـت که در قرآن کریم وجود ندارد؛ نظیر کتاب داوران، نحمیا، استر، دانیال نبیّ، هوشع‌نبّی، یوئیل نبیّ، عاموس نبی و ... و نیز برخی از کتاب‌ها و رساله‌های عهد جدید.
6. مستشرقان و منابع قرآن
از آنجا که قرآن کریم نخستین و مهمترین منبع آیین جهانی اسلام و پیامبر عظیم‌الشأن آن، حضرت محمّدبن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) به شمار می‌آید، از دیرباز مستشرقان و به ویژه نویسندگان و محقّقان یهودی، تمام توان و تلاش خویش را به کار گرفته‌اند تا به هر شکل ممکن، چهره‌ی تابناک آن را با طرح شبهات و ایرادهای گوناگون، کلام غیر وَحیانی و بشری و ساخته و پرداخته‌ی اندیشه‌ی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) و یا متأثّر از اندیشه‌های انحرافی و خرافی بیگانگان معرّفی نمایند. از این رو، در بیشتر آثار و تألیفات آنان این اتّهام مطرح گردیده اسـت که آورنده‌ی قرآن کریم بسیاری از معارف آن را از دانشمندان اهل کتاب یا دیگر عالمان آن روزگار فرا گرفته اسـت و بنابراین، قرآن کریم چیزی جز تکرار داستان‌ها، احکام و موعظه‌های تورات و انجیل و یا اخذ و اقتباس از آنها نیست. (76)چه بسا یکی از اهرم‌هایی که برخی از نویسندگان یاد شده از آن سود جسته‌اند، نقل «اسرائیلیّات» در کتب تفسیر و حدیث اسـت. دکتر شحّاته در این‌باره می‌نویسد:
برخی از مستشرقان از اثرپذیری مسلمانان از یهود در زمینه‌ی اسرائیلیاتی که برخی از مفسّران نقل کردهاند، حربه و سوژه‌ای پیدا کردهاند تا اسلام را برگرفته از آیین یهود معرّفی کنند. (77)
برخی از مستشرقان برای رسیدن به مقصود خود، تلاش نموده‌اند تا اثبات کنند که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و برخی از مسلمانان صدر اسلام، با انجیل و یا تورات آشنا بوده‌اند، و حتّی وی انجیل را از دیگران فراگرفته اسـت. کارادوو (78) در ذیل واژه‌ی انجیل، در دائرة المعارف الإسلامیّة می‌نویسد:
به نظر می‌رسد از قرآن کریم و نوشته‌های بسیاری از نویسندگان مسلمان می‌توان استفاده کرد که مسلمانان، اطّلاعاتی درباره‌ی انجیل داشته‌اند. (79)
وی در بخش دیگری از مقاله‌اش می‌افزاید:
محمّد پیش از آن که با اناجیل معتبر و راستین آشنا باشد با اناجیل تحریف شده و غیرواقعی آشنا بوده اسـت و این شناخت از طریق منابع سره‌ی مسیحی به دست وی نرسیده، بلکه از طریق یهودیانی که آیین نصرانی را پذیرفته بودند به وی انتقال یافته بود؛ دلیل آن، نوع داستان‌هایی اسـت که در قرآن آمده اسـت. (80)
کارادوو همچنین ادامه می‌دهد:
عهد جدید، تأثیر فراوانی بر حدیث نهاده اسـت؛ زیرا ریشه‌های بسیاری از امور شگفت‌آور و داستان‌ها و اندیشه‌های مربوط به محمّد و صحابه‌ی او را در انجیل می‌یابیم. (81)
استاد محمّد عرفه در پاسخ به نام کارادوو، می‌نویسد: مخالفان تلاش بسیاری کردهاند که نشان دهند، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) معارف قرآنی را از بیگانگان و پیروان آیین‌های یهود و مسیحیّت گرفته اسـت، ولی دلایلی که اقامه کردهاند، چنین ادّعایی را اثبات نمی‌کند و تنها این معنا را می‌رساند که برخی از مسلمانان در زمان‌های بعد، به محتوای انجیل آگاه بوده‌اند؛ زیرا قدیمی‌ترین ترجمه‌ی انجیل، چنان که از ابن‌عربی نقل شده مربوط به سال‌های 631 و 641 اسـت و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در سال 571 به دنیا آمده و در سال 632 میلادی رحلت کرده اسـت. علاوه بر این، زندگی و سیره‌ی وی نشان می‌دهد که وی امّتی بوده و هیچ مربی و استادی نداشته اسـت. (82)
این دیدگاه را دیگر محقّقان غربی نیز در پژوهش‌های علمی خود عیان ساخته‌اند. فؤاد کاظم مقدادی به تلاش‌های زیرکانه‌ی گروهی از نویسندگان دائرةالمعارف الإسلامیّة در مُشَوَّه ساختن چهره‌ی قرآن کریم و معارف اسلامی را در ذیل مدخل‌های ویژه‌ی قرآنی اشاره می‌کند و می‌گوید: آنان تلاش داشته‌اند تا ثبات نمایند که واژه‌های قرآنی عمدتاً اقتباسِ از تورات و انجیل و دیگر منابعِ اهل کتاب اسـت. (83)
کلر تِسدال (84) در کتاب مصادر الإسلام تلاش نموده اسـت تا نشان دهد که معارف قرآن کریم اقتباسِ از یهود و نصارا و صابئین اسـت. وجود تشابه بین این مکتب‌ها در مسائل نماز، غسل، اعتقاد به الوهیّت و نیز همسانی برخی از داستان‌های قرآنی با آنها، نظیر داستان حضرت ابراهیم (علیه‌السلام)، حضرت سلیمان (علیه‌السلام) و فرزندان آدم (علیه‌السلام)، چنین توهمی را برای وی به وجود آوده اسـت. چنان که او از طریق اشتراک برخی از واژگان قرآنی با آیین‌های پیشین، استدلال کرده اسـت که اسلام و قرآن کریم، ریشه در فرهنگ یهودی، مسیحی و ... دارد. (85)
ویلهلم رودلف (86) آلمانی نیز در کتاب صلة‌القرآن بالیهودیّه و المسیحیّة، معتقد اسـت که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و آیین اسلام و قرآن کریم به شدّت تحت تأثیر آیین یهود و مسیحیّت بوده اسـت. (87) آرتور جفری (88) محقّق استرالیایی، اثرپذیری قرآن کریم را از واژه‌های عبری، امری مسلّم دانسته، می‌گوید:
زبان عبری از طریق گروه‌هایی از یهودیان جزیرةالعرب، مثل یهود خیبر، بنی فینقاع و بنی‌النضیر وارد زبان عربی شده اسـت؛ مانند واژه‌ی «لِینَة» در آیهی 5 سوره‌ی حشر که به معنای «نخل» آمده اسـت. (89)
عمر رضوان در این زمینه می‌نویسد:
انگیزه‌ی تألیف این کتاب و کتاب‌هایی از این دست، ایجاد این باور در مخاطبان خود اسـت که قرآن کریم از مجموعه فرهنگ‌ها و معارف و زبان‌های گوناگون گرفته شده اسـت؛ آن هم به خاطر جذب پیروانی از آیین یهود؛ و یا این که اثرپذیری قرآن کریم به دلیل استمرار آمیزش و اختلاط با آنان (یهود) در مدت زمان طولانی بوده اسـت. (90)
گلدزیهر (91) محقّق نامور آلمانی نیز همین عقیده را ابراز داشته اسـت. وی درباره‌ی داستان ذبح اسماعیل می‌نویسد:
محمّد در یکی از سوره‌های مکّی - آیات 100 تا 110 از سوره‌ی صافّات - داستان قربانی حضرت ابراهیم را از تورات گرفته اسـت، بدون این که نامی از فرزند ذبیح ببرد. (92)
در اینجا، گلدزیهر، ادّعا می‌کند که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از طریق گزارش‌های دانشمندان یهود و نصارا مطلع شده اسـت که اسحاق، فرزند ابراهیم، برای قربانی برگزیده شده اسـت؛ در حالی که هیچ دلیلی بر این ادّعا ارائه نداده اسـت. صرف مشابهت این داستان در قرآن و تورات، دلیل بر اخذ و اقتباس قرآن از تورات نیست؛ گرچه ظواهر قرآن نشان می‌دهد که مراد از ذبیح اسماعیل اسـت، نه اسحاق. (93)
گلدزیهر در اثر دیگرش، این ادّعا را در چند موضع مطرح می‌نماید؛ ولی در مورد منشأ آیین پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌گوید:
دعوت پیامبر اسلام چیزی جز آمیزه و برگزیده‌ای از شناخت‌ها و اندیشه‌های دینی که وی آنها را در اثر پیوند و ارتباط با شخصیّت‌های یهودی و مسیحی و جز آنان دریافت نموده و به شدّت تحت تأثیر آنها قرار گرفته اسـت نمی‌باشد. (94)
وی در جای دیگری بر این موضع پافشاری نموده، می‌گوید:
بدین ترتیب، آن‌چه را که پیامبر به ویژه درباره‌ی زندگی اخُروی، بدان دعوت می‌نماید، چیزی جز مجموعه‌ی مطالبی که آنها را آشکارا و به طور قطع از بیرون دریافت کرده و دعوت خویش را بر آن استوار ساخته اسـت، نیست. وی در بیشتر اوقات از طریق داستان‌های پیامبران، از تاریخ عهد قدیم بهره برده اسـت. (95)
گلدزیهر همچنین در این نوشتار، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را شاگرد دانشمندان یهودی و مسیحی معرّفی می‌نماید. (96) وی همچنین ادّعا می‌کند که در پیدایش پایه‌های آیین اسلام، دین یهود و مسیحیّت به نسبت برابر سهیم بوده‌اند. (97) و نیز برخی از معتقدات مسیحی از راه تقلید یا روایات متواتر تحریف شده و نیز از طریق بدعت‌های آیین کهن مسیحیّت شرقی به دست پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) رسیده اسـت. (98)
6 -1- نقد و نظر
قابل تأمّل اسـت که برخلاف پندار گلدزیهر، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به گواهی تاریخ، قبل از بعثت خود تنها یک برخورد با دانشمندان مسیحی داشته اسـت (99) و آن، برخورد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با بَحِیرا، راهب و دانشمند نصرانی اسـت که در اثناء مسافرت و در مدت زمان کوتاهی (چند دقیقه) صورت گرفته اسـت. این ملاقات کوتاه تا چه حدّی توانسته اسـت در اندیشه و معرفت دینی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) تأثیر بگذارد؟ چگونه ممکن اسـت در اثر یک برخورد کوتاه با یک دانشمند مسیحی، اثر جاوید و ماندگاری پدید آمده باشد که حتّی پیامبران پیشین نیز از آوردن همانند آن ناتوان بوده‌اند؟ ادّعای شاگردی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نزد عالمان یهود و نصارا نیز ادّعایی بدون دلیل اسـت. باید پرسید که این شاگردان در کجا و در چه زمانی صورت گرفته اسـت که دور از دید چشمان تیز مورّخان بوده و هیچ گزارش موثّقی از آن به دست نیامده اسـت. آیا شهر مدینه در هنگام تشرف فرمایی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به آنجا، مقرّ یهود نبوده اسـت؟ آیا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) همواره با احبار آنان در ستیز نبوده اسـت و آنان نیز با وی کینه و دشمنی نداشته‌اند؟اگر مراد گلدزیهر از سهیم بودن آیین‌های یهودی و مسیحی در پیدایش و شکل‌گیری آیین اسلام و معارف قرآن کریم این اسـت که برخی از احکام شرعی و داستان‌های تاریخی قرآن در کتاب‌های پیشین نیز کم و بیش وجود داشته اسـت، این امر مورد قبول ما نیز هست؛ مشترکات فراوانی در اصول و فروع دینی، بین شرایع آسمانی وجود دارد. علاوه بر این، نوع احکام و مقرّرات شرعی اسلام با آن چه در ادیان پیشین آمده اسـت از نظر کمیّت و کیفیّت متفاوت اسـت. و صرف وجود وجوه اشتراک نیز، دلیل بر اخذ و اقتباس از یکدیگر نیست؛ زیرا منبع قرآن کریم و دیگر کتاب‌های آسمانی وحی الهی اسـت.
این ادّعا که برخی از داستان‌ها و آیات قرآن کریم درباره‌ی مسیحی (علیه‌السلام) و نصارا از طریق روایات تحریف شده و ساخته‌های مسیحیّت به دست پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) رسیده اسـت، ادّعایی بی‌دلیل و ابطال اسـت؛ زیرا قرآن کریم در موارد بسیاری، عقاید مسیحیان، مانند به صلیب کشیدن حضرت مسیح را به شدّت مورد انتقاد قرار داده و آنها را مردود دانسته اسـت. مشترکات اعتقادی، شرعی و اخلاقی بین ادیان الهی، همه از یک سرچشمه‌ی پاک و زلال جاری شده‌اند و هیچ دینی از دین پیش از خود پدید نیامده اسـت. فرمان الهی بر تأسی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به پیامبران الهی قبل از خود نیز بدین معناست که او در ایمان به خدا، یکتاپرستی، اصول اعتقادی، هدف‌های کلّی رسالت و نبوت و استقامت و شکیبایی در تبلیغ دعوت الهی به آنان اقتدا نماید، نه در شریعت و فروع دین آنان. چنان که در قرآن کریم در وصف پیامبران الهی آمده اسـت:
أُوْلَئِکَ الَّذِینَ هَدَى اللّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ (100)
آنان (پیامبران الهی) کسانی هستند که خداوند آنان را هدایت نموده اسـت، پس به هدایت آنان اقتدا کن.
این آیه بیان می‌دارد که اصول دعوت همه‌ی پیامبران الهی یکی اسـت؛ گرچه آنها از نظر ویژگی‌ها، برحسب نیازهای مختلف هر زمان، تفاوتهای بسیاری نیز داشته‌اند. دکتر رمزی نعناعه درباره‌ی دیدگاه برخی از مستشرقان نظیر گلدزیر، در مورد اثرپذیری مسلمانان از اسرائیلیّات و اقتباس معارف و داستان‌های قرآنی از تورات و انجیل، چنین می‌نویسد:
این دسته از مستشرقان یهودی مسلک با انگیزه‌های عاطفی و تعصب دینی خود تلاش می‌کنند تا اکثر معارف قرآنی و احادیث نبوی را به نوعی به مصادر یهودی برگردانند. (101)
تورات واقعی و قرآن کریم، هر دو، کتاب آسمانی و نازل شده از جانب خداوند هستند، پس معنا ندارد که گفته شود قرآن کریم داستانی را از تورات گرفته اسـت. اگر منشأ داستان‌های قرآنی تورات اسـت، داستان‌هایی که در قرآن آمده اسـت ولی در تورات هیچ اثری از آنها وجود ندارد، از کجا گرفته شده اسـت؟
رمزی نعناعه در باب سیره‌ی پیامبر اکرم و معارف قرآنی می‌نویسد:
علی‌رغم این که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در بین عرب‌ها مبعوث گردید و آنان نیز به خوبی تاریخ زندگی و احوال شخصی وی را به تفصیل می‌دانستند، آنان هیچ کس را نیافتند که گواهی دهد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) علوم و معارف قرآنی را از برخی از نویسندگان و اهل علم مکّه اقتباس کرده اسـت. با این که مسلمانان پس از فتوحات اسلامی با مسیحیان و یهودیان ارتباط تنگاتنگی داشته‌اند و گاهی نیز بحث‌ها و جدال‌های دینی میان آنان رخ می‌داده اسـت، تا آنجا که اطّلاع داریم، هیچ یک از دشمنان مسلمانان این پیدار را مطرح نکرده اسـت که قرآن، همه یا بعضی از معارف خود را از تورات یا انجیل گرفته اسـت. و تنها در این عصر اسـت که عدّه‌ای تلاش کردهاند این پندار نادرست را ترویج کنند و به این وسیله اسلام و مسلمین را مورد تهاجم فکری و فرهنگی خود قرار دهند. به اعتقاد من معول نیست که آن چه در قرآن آمده اسـت، از کتب تحریف شده (تورات و انجیل) یا از اندیشه و آراء اهل کتاب زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اقتباس شده باشد. (102)
به نظر می‌رسد برخلاف نظر رمزی نعناعه، دشمنان مسلمانان این پندار را در زمان آن حضرت مطرح کردهاند؛ زیرا قرآن کریم موضوع «اتّهام پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به اقتباس و تعلّم از دیگران» را تصریح نموده و به شدّت آن را ردّ کرده اسـت. (103) برخی از نویسندگان مسلمان در مقام ردّ ایراد مستشرقان برآمده‌اند که خلاصه‌ی پاسخ آنان چنین اسـت:
دلیل عمده‌ی مدعیان، تشابه قرآن کریم با کتب یهود در نقل داستان‌ها و هماهنگی آنها در مسائل اعتقادی، اخلاقی و احکام شرعی اسـت. امتیاز مهم مسلمانان بر سایر امّت‌ها این اسـت که آنان از پیامبر الهی با عظمت یاد می‌کنند و آنان را انسان‌های برگزیده و واجد کمالات اخلاقی و عقلی، راستگویی، امانتداری، عصمت از گناه و خطا و سلامت روح و جسم دانسته و آنان را مبعوث از جانب خداوند برای هدایت جوامع انسانی میدانند. امّا موضع یهود، دقیقاً عکس این جهت‌گیری را نشان می‌دهد. آنان چهره‌ی پاک پیامبران الهی را مکدّر و نازیبا و آلوده به گناه جلوه داده، همواره آنان را از ساحت غیبی و ملکوتی تا پایین‌ترین سطح تنزل داده و به آسانی نسبت‌های ناروا و ناشایست به آنان داده‌اند.
تاریخ گواهی می‌دهد که یهودیان، لحظه‌ای دست از دشمنی و کینه‌توزی خود علیه پیامبر اسلام و مسلمانان برنداشتند. اگر واقعاً اینطور بود که اینان ادّعا می‌کنند، قطعاً از دیرباز تاکنون از سوی یهود و پیروان آیین حضرت موسی (علیه‌السلام) مطرح می‌گردید و آنان بر آن پافشاری می‌کردند. وانگهی کتاب مقدس کنونی با وجود انحرافات اعتقادی فراوان در مورد ذات اقدس الهی و پیامبران پاک و معصوم و تحریف‌های بسیار آن، شایستگی این را ندارد که مرجع و مأخذی برای دعوت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) باشد. (104)
ابوبکر باقلانی با توجّه به تحدّی قرآن کریم به آورنده‌ی آن، این ادّعای مستشرقان را مردود می‌شمارد:
مسلّماً آن‌چه را که قرآن از داستان‌های پیشینیان و سیره و سرگذشت و پیشامدهای زندگی اقوام گذشته در بردارد، آگاهی از آنها جز از طریق ملاقات با اهل سیره و بحث و مطالعه و همنشینی با آنان و خواندن کتاب‌ها و فهم آنها امکان‌پذیر نیست؛ در حالی که می‌دانیم پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) هرگز نوشته‌ای (کتابی) را نخوانده و چیزی نیز ننوشته اسـت و از دامن کسی زاده نشده اسـت که آگاه و کتاب‌ها بوده و قادر به بررسی و مطالعه آنها باشد؛ یا هم‌نشین با اهل سیره بوده و از آنان اخذ و اقتباس کرده باشد. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) جز با افرادی که با او رفت و آمد داشته‌اند، برخوردی نداشته و جز با کسانی که او را می‌شناخته‌اند با کسی آشنایی نداشته اسـت. آنان خاستگاه و محل اقامت و کوچ او را میدانند؛ این معنا روشن‌گر آن اسـت که تنها مخبِر این امور فقط خداوند سبحان اسـت، که بر هر غیبی آگاهی دارد. (105)
6 -2- یادآوری پاره‌ای از نکات
همانطور که اشاره شد، بسیاری از مستشرقان و نویسندگان اروپایی، در آثار و تحقیقات علمی خود درباره‌ی اسلام و قرآن کریم و سیره‌ی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، به این موضوع تصریح نموده‌اند که معارف و قصص قرآنی در موارد زیادی اقتباس از تورات و انجیل بوده، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بسیاری از حقایق قرآنی را از «احبار» (عالمان یهود) و یا از رهبان (عالمان مسیحی) عصر خود فرا گرفته اسـت. در این قسمت به بررسی برخی از آراء و اندیشه‌های آنان و نقد درباره‌ی آنها پرداختیم؛ برای تکمیل بحث و روشن شدن توهّم نادرست مدّعیان و طرّاحان این شبهه، نکاتی را در پایان یادآور می‌شویم. به نظر می‌آید که عمده اعتقاد آنان مبتنی بر محورهای زیر اسـت:1) تأکید و پافشاری مستشرقان به ویژه نویسندگان یهودی مسلک بر اثبات حقّانیّت آیین یهود از نظر سابقه‌ی دیرینه آن و نیز به خاطر تعصّبات دینی و جمود اعتقادی و ملی‌گرایانه و نیز به علّت پیش‌فرض‌هایی که آنان پیش از تحقیق و پژوهش در اذهان خود داشته‌اند، بوده اسـت.
2) وجود وجوه تشابه فراوان قرآن کریم و عهدین در معارف و اعتقادات دینی، اخلاقیات و احکام شرعی، به ویژه در زمینه‌ی داستان‌های پیامبران الهی و اقوام و امّت‌های آنان، این ذهینّت را برای آنان ایجاد کرده اسـت که قرآن کریم، تعالیم خود را از آیین‌های پیش از خود به ارث برده و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) متأثّر از اندیشه‌های یهود و مسیحیّت بوده اسـت.
3) وجود احادیث و اخبار تحریف شده و ساختگی در برخی از تفاسیر قرآن تشابه آنها با اندیشه‌های دینی اهل کتاب و کتاب مقدس و احیاناً پذیرش ضمنی این روایت‌های جعلی از سوی برخی از دانشمندان اسلامی یا سکوت بزرگوارانه‌ی آنان در مقابل آنها و یا بیان توجیه‌ها و تأویل‌های نامعقول و بی‌معیار از طرف آنان برای آنها، همگی سبب پیدایش چنین تفکّری در میان گروهی از مستشرقان گردیده اسـت که گویا جامعه‌ی اسلامی و محافل علمی - دینی مسلمانان نیز، خود پذیرفته‌اند که یکی از منابع اصلی قرآن کریم، تورات و انجیل تحریف شده کنونی اسـت.
4) از همه مهم‌تر، بعضی از نویسندگان و محقّقان اسلامی، به ویژه اهل تسنّن با نوشته‌ها و آثار خود، که نشان می‌دهد صحابه و تابعین برای فهم قرآن چاره‌ای جز رجوع به اندیشه‌های اهل کتاب و دانشمندان آنان نداشته‌اند و اهل کتاب از جمله‌ی منابع تفسیری قرآن بوده‌اند، موجب شده‌اند که کسانی مانند گلدزیهر از این اشتباه و غفلت عملی و علمی، دستاویزی برای حمله به مسلمانان بسازند. (106) این اتّهام، پیشینه‌ای به درازی عمرِ قرآن کریم دارد و قرآن کریم خود به برخی از این اتّهام‌ها تصریح و یا اشاره نموده اسـت.
عبارت «أَسَاطِیرُ الأَوَّلِین» مکرّر در قرآن کریم آمده اسـت، که بیان‌گر پندار واهی کفّار درباره‌ی قرآن کریم اسـت. واژه‌ی «اساطیر» (107) به معنای داستان‌هایی اسـت که هیچ ریشه و اساسی ندارند یا آمیخته به غلو و خرافه‌اند، امّا از نظر قرآن، این واژه به کتاب‌های پیشینیان، از جمله، کتاب‌های نصارا و یهود که در آن دوران رواج داشته اسـت نیز اشاره دارد.
آیه پنجم سوره فرقان، آیهی این معنا را تأیید می‌کند:
وَقَالُوا أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ اکْتَتَبَهَا فَهِیَ تُمْلَى عَلَیْهِ بُکْرَةً وَأَصِیلًا
کفار گفتند: قرآن جز دروغِ ساخته و پرداخته‌ی آورنده‌ی آن نیست که گروهی نیز وی را بر این کار یاری داده‌اند.
دکتر محمّد عزّه دروزّه می‌گوید:
تا آنجا که کافران خواستند بگویند آن‌چه را پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) تلاوت می‌کند از روی کتاب‌های رایج پیشین اقتباس، نگارش و حفظ نموده اسـت و آن وحی نیست. (108)
مرحومه علّامه طباطبایی (رحمه الله) در ذیل این آیه می‌نویسند:
مراد از «قَومٌ آخَرُونَ» به قرینه سیاق و روند آیه، اشاره به بعضی از اهل کتاب اسـت. در روایات وارد شده اسـت که «قَومٌ آخَرُونَ» عبارتند از عِداس مولی حُوَیطب بن عبدالعزّی و یسار مولی العلاء بن الحَضرَمی و جبر مولی عامر که از جمله‌ی اهل کتاب و قاری تورات بودند که به اسلام گرویدند. (109)
برخی از مفسّران منظور از «گروهی دیگر» را جماعتی از یهود دانسته‌اند و بعضی گفته‌اند که منظور، سه نفر از اهل کتاب به نام عداس، یاسر و حَبر (یا جَبر) بوده اسـت. (110)
به هر حال، قرآن کریم این گفته‌ی کفّار را که قرآن، افسانه‌های پیشینیان اسـت و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آن را رونویسی کرده اسـت و هر صبح و شام بر او املا میشود، به شدّت مردود شمرده اسـت:
قُلْ أَنزَلَهُ الَّذِی یَعْلَمُ السِّرَّ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ (111)
بگو کسی آن را نازل کرده که اسرار آسمان‌ها و زمین را می‌داند.
در آیات بسیاری، از زبان مخالفان، به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نسبت «افترا» داده شده اسـت. (112) در آیهی 4 سوره‌ی فرقان، آیهی می‌خوانیم:
وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا إِفْکٌ افْتَرَاهُ وَأَعَانَهُ عَلَیْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ
و کافران گفتند: این فقط دروغی اسـت که او ساخته و گروهی دیگر او را بر این کار یاری داده‌اند.
در آیهی 103 سوره‌ی نحل آمده اسـت:
وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ یَقُولُونَ إِنَّمَا یُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِّسَانُ الَّذِی یُلْحِدُونَ إِلَیْهِ أَعْجَمِیٌّ وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِیٌّ مُّبِینٌ
ما می‌دانیم که آنان می‌گویند این آیات را انسانی به او تعلیم می‌دهد! در حالیکه زبان کسی که این‌ها را به او نسبت می‌دهند عجمی اسـت؛ ولی این (قرآن)، زبان عربی آشکار اسـت.
از ابن‌عبّاس نقل شده اسـت که قریش گفتند: معلّم و مربّی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) یک نفر مسیحی رومی به نام بلعام بوده اسـت. ضحّاک گفته اسـت: منظور سلمان فارسی اسـت، که گفته‌اند پیامبر داستان‌های قرآنی را از وی فرا گرفته اسـت.
قرآن کریم در پایان این آیه بیان می‌دارد که زبان آموزگار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به زعم کفّار قریش، اعجمی، یعنی گنگ و غیرفصیح اسـت، در حالی که زبان قرآن، «عربی مبین» و در اوج قلّه‌ی فصاحت اسـت. وقتی عرب‌زبانان از آوردن همانند قرآن کریم در فصاحت و بلاغت ناتوان ماندند، پس چگونه فردی غیرعرب و غیرفصیح در زبان، میتواند این کار خارق‌العاده را انجام بدهد؟ (113) مرحوم علّامه طباطبایی (رحمه الله) می‌فرماید:
این که گفته‌اند پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پاره‌ای از معلومات خود را از سلمان فارسی فرا گرفته اسـت، سخنی بیهوده اسـت؛ زیرا اوّلاً سلمان فارسی در مدینه اسلام آورد و ثانیاً، آموزه‌های او برگرفته از تورات و انجیل اسـت و با آیات قرآنی قابل مقایسه نیست. (114)
از دیگر آیات قرآنی در این زمینه، آیهی ذیل اسـت:
أَمْ یَقُولُونَ تَقَوَّلَهُ بَل لَّا یُؤْمِنُونَ * فَلْیَأْتُوا بِحَدِیثٍ مِّثْلِهِ إِن کَانُوا صَادِقِینَ (115)
و یا می‌گویند: آن را بربافته [نه] بلکه باور ندارند. پس اگر راست می‌گویند، سخنی مثل آن بیاورند.
چنان که ملاحظه شد، قرآن کریم در پایان این آیه این ادّعا را با تحدّی قرآن کریم نفی می‌کند. در آیات 44 تا 46 سوره‌ی حاقّه، می‌خوانیم:
وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَیْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِیلِ * لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْیَمِینِ * ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَتِینَ
و اگر [او] پاره‌ای گفته‌ها بر ما بسته بود، دست راستش را سخت می‌گرفتیم، سپس رگ قلبش را پاره می‌کردیم.
از این‌رو، خداوند در سرتاسر آیات قرآنی (116) با تضمین اطمینان‌بخش و تحدّی جهانی و همگانی (117) در همه‌ی موارد، از جمله در مورد علم و دانش (118)، انسجام و هماهنگی در محتوا (119)، نظم و چینش سازوار (120)، بلاغت و شیوایی در بیان (121)، خبرهای غیب (122) و به ویژه تحدّی به آورنده‌ی آن (123)، یعنی پیامبری امّی (124)، بر همه‌ی ادّعاهای بی‌اساس منکرانِ وحیانی بودن قرآن، خط بطلان کشیده و آنان را رسوا نموده اسـت.
قرآن کریم به صراحت بیان می‌کند که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) پیش از نزول قرآن کریم هیچ کتابی را نخوانده و هیچ مطلبی را ننوشته اسـت؛ زیرا اگر چنین نبود، مسلّماً اهل باطل به شکل و تردید می‌افتادند و وی را متهم می‌نمودند.
وَمَا کُنتَ تَتْلُو مِن قَبْلِهِ مِن کِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِیَمِینِکَ إِذًا لَّارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ (125)
و تو هیچ کتابی را پیش از این نمی‌خواندی و با دست خود آن را نمی‌نوشتی، وگرنه باطل اندیشان قطعاً به شک می‌افتادند.
بنابراین، براساس نصوص آیات قرآن کریم و تصریح اکثر مورّخان، از ملل گوناگون و شواهد قطعی تاریخی و اعترافات بسیاری از مستشرقان، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) «امّی»، یعنی درس ناخوانده و خط نانوشته بوده و از میان «أُمّیین» برانگیخته شده و از هیچ دانشمند یهودی و مسیحی هیچگونه علم و فنّی را فرا نگرفته اسـت (126). وانگهی، چگونه می‌توان پذیرفت که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) قرآن کریم را که حاوی کامل‌ترین و جامع‌ترین معارف الهی اسـت. از دانشمندان یهود و نصارا و یا عالمان مشرکین عرب فرا گرفته اسـت؛ در حالی که در سرتاسر جزیرةالعرب، از معارف و علوم قرآن کریم، حتّی نام و نشانی نبوده اسـت. البته کم و بیش، عالمان یهود و نصارا به دلیل آشنایی با تورات و انجیل، اطّلاعات ناقصی راجع به داستان‌های انبیا و امم گذشته داشته‌اند، ولی پیامبر هرگز با آنان معاشرت نداشته و از آنان مطلبی فرا نگرفته اسـت؛ هر چند در مسافرت‌های مکرّر حضرت به شام، بعضی از دانشمندان اهل‌کتاب را ملاقات نموده اسـت.
همچنین از تأمّل در قرآن کریم و داستان‌های انبیا در کتاب مقدّس به خوبی به دست می‌آید که معارف و معانی قرآن به هیچ‌وجه اقتباس از کتاب‌های یهود و نصارا نیست - اگرچه موضوعات مشترک در بین آنها وجود دارد - زیرا بسیاری از حکایت‌های امّت‌های سابق و انبیای پیشین در کتاب‌های آسمانی و کتاب‌های تاریخ قبل از اسلام، یا اصلاً ذکر نشده و یا به طور اجمال به آنها اشاره شده اسـت . (127)
برخی از محقّقان، داستان ملاقات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) با بَحیرا (راهب مسیحی) را در بُصری، در نخستین سفر او به سرزمین شام، بی‌اساس و ساختگی دانسته و راز جعل این نوع روایات را چنین ذکر کردهاند: (128)
1-سرّ جعل این روایت، این بوده اسـت که نشان داده شود ایمان ابوبکر به پیامبری حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم) قبل از بعثیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بوده اسـت. سیّد جعفر مرتضی در این ارتباط روایتی را از دیار بکری ذکر می‌کند. (129)
2- این روایات، خود گواهی می‌دهند که از سوی یهودیان و مسیحیانی که خود را در صفوف مسلمانان جای داده بودند، جعل شده اسـت تا جوّی از شک و تردید در رسالت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) به وجود آید و چنین القا شود که وی مکتب خویش را از آیین یهود، نصارا و دیگر آیین‌ها برگرفته اسـت. گواه بر این مدعا، مطلبی اسـت که هاشم معروف الحسنی در کتاب خود به نقل از آنتوان سعاده می‌نویسد:
محمّد سیزده سال در مکّه ماند و مردم را به این سه اصل، یعنی ایمان به خدا، یگانگی او و سرای آخرت فراخواند. او این سه اصل را از راهبان و احبار در خلال برخوردهایی که در سفرهای خود به شام با آنان داشت، گرفت. وی آن هنگام که به مدینه نقل مکان نمود و در آنجا استقرار یافت، دولتی تشکیل داد و آیین‌ها، قوانین و نظام‌هایی را که مردم را به سوی آنها فرا می‌خواند، از تورات برگرفت؛ زیرا در آن زمان، مدینه یکی از پایگاه‌های اصلی آیین یهود در جزیرةالعرب بود. (130)
پی‌نوشت‌ها
55. برخلاف تورات که به طور مشخّص به مکان بهشت، نام شجره‌ی ممنوعه و ... تصریح کرده اسـت. ر.ک. به: سِفر پیدایش، باب 3.
56. انجیل متّی، باب 1 و 8؛ انجیل یوحنّا، باب 21 :9 و 10 و التفسیرو المفسّرون، ج 1، 167 و 168.
57. در این قسمت جهت اطلّاع بیشتر نسبت به موضوعات یاد شده و مقایسه‌ی آنها با یکدیگر، به برخی از آیات قرآن و عهدین اشاره می‌نماییم:
قرآن کریم: درباره‌ی آفرینش آسمان و زمین. ر.ک. به: اعراف، آیهی 54؛ یونس، آیهی 3؛ هود، آیهی 7؛ فرقان، آیهی59؛ سجده، آیهی 4؛ حدید، آیهی 4 و ق، آیهی 38. درباره‌ی آفرینش انسان و آدم و حوّا. ر.ک. به: نساء، آیهی 1؛ زمر، 6؛ مؤمنون، آیهی 12 تا 14؛ بقره، آیهی 31 تا 37 و اعراف، آیهی 19. درباره‌ی فرزندان آدم، ر.ک. به: مائده، آیهی 27 و درباره‌ی شجره‌ی ممنوعه، ر.ک. به: بقره، آیهی 35؛ اعراف، آیهی 19 تا 22؛ طه، آیهی 120. درباره‌ی هبوط از بهشت، ر.ک. به: بقره، آیهی 36 و 38 و طه، آیهی 123.
تورات: درباره‌ی آفرینش آسمان و زمین، ر.ک. به: سِفر پیدایش، باب 2؛ درباره‌ی آفرینش انسان و آدم و حوّا، ر.ک. به: سِفر پیدایش، باب 1 و باب 2: 22؛ درباره‌ی فرزندان آدم، ر.ک. به: سِفر پیدایش، باب 4؛ درباره‌ی شجره‌ی ممنوعه، ر.ک. به: سِفر پیدایش، باب 2: 16 و 17. درباره‌ی هبوط آدم و وسوسه حوّا و افسانه‌ی گناهِ نزدیک شدن به درخت معرفتِ نیک و بد، ر.ک. به: سِفر پیدایش باب 3:12.
58. قرآن کریم، هود، آیهی 32 تا 89 و شعراء، آیهی 105 به بعد و نیز تورات، سِفر پیدایش، باب 7 تا 11، به ویژه آغاز باب 7 باب 9: 21 و 24.
59. بقره آیهی 124 تا 127؛ انعام، آیهی 74 و 75؛ هود، آیهی 69 تا 76؛ ابراهیم، آیهی 35 و 39؛ مریم، آیهی 54 و نیز ر.ک. به: تورات، سِفر پیدایش، باب 12 - 18 و باب 22 به ویژه فقره‌ی 10 به بعد درباره‌ی ذبح اسحاق.
60. هود، آیهی 70 به بعد؛ حِجر، آیهی 59 و 60؛ شعراء، آیهی 160 به بعد و عنکبوت، آیهی 28 تا 32 و ... ر.ک. به: تورات، سِفر پیدایش، باب 19، به ویژه فقرات 7 و 9 و 31 تا 38.
61. بقره، آیهی 132 تا 140؛ هود،71؛ انبیاء، 72؛ عنکبوت، 27 و سوره‌ی ص، 45 و ... و نیز ر.ک. به: تورات، سِفر پیدایش، باب 27 تا 37؛ به ویژه باب 27: 22؛ 29: 11 و 35؛ 32 :38 و باب 37 تا پایان باب 50 و رسالهی یعقوب در عهد جدید.
بقره، آیهی 51 به بعد؛ نساء، 153 و 164؛ مائده، آیهی 20 و 22 و 24؛ اعراف، آیهی 103 به بعد؛ یونس، آیهی 75 به بعد؛ طه، آیهی 9 به بعد؛ شعراء، آیهی 10 به بعد؛ قصص، آیهی 3 به بعد؛ در باب شعیب، ر.ک. به: اعراف، آیهی 85 تا 92؛ هود 84 تا 92؛ شعراء، آیهی 177؛ عنکبوت، آیهی 36؛ و در باب هارون، به اعراف، آیهی 122 و 142؛ مریم، آیهی 28 و 53؛ طه، آیهی 30 و 70 و 90 و 92؛ شعراء، آیهی 13 و 48 و نیز به: تورات، سفر خروج، به ویژه داستان ازدواج موسی (علیه‌السلام) با دختر یَترون (شعیب) و شبانیِ وی باب 3: 1 و 21 و یاری هارون ر.ک. به: باب 4: 14.
63. ر.ک. به: قرآن کریم، بقره، آیهی 251؛ نساء، آیهی 163؛ مائده، آیهی 78؛ انعام، آیهی 84؛ اسراء، آیهی 55؛ انبیاء، آیهی 78 و 79؛ نحل، آیهی 15 و 16؛ سبأ، آیهی 10 تا 13 و سوره‌ی ص، آیهی 17 به بعد. و نیز ر.ک. به: تورات، کتاب دوّم سموئیل، به ویژه باب 11: 2 تا 27، و کتاب مزامیر.
64. ر.ک. به: قرآن کریم، نساء، آیهی 163؛ انعام، آیهی 86؛ یونس، آیهی 98 و صافّات، آیهی 139 و ر.ک. به: تورات، کتاب یونس نبیّ در سِفر پیدایش.
65. ر.ک. به سوره‌ی بقره، آیهی 102؛ انعام، آیه ی 48؛ انبیاء، آیهی 78 به بعد؛ نمل، آیهی 15 به بعد؛ سبأ، آیهی 12؛ سوره‌ی ص، آیهی 30 به بعد و نیز ر.ک. به: تورات کتاب اول پادشاهان، به ویژه 11: 1 تا 34؛ و نیز ر.ک. به: کتاب امثال سلیمان، کتاب جامعه‌ی سلیمان و غزل غزل‌های سلیمان.
66. ر.ک. به: قرآن کریم: نساء، آیهی 163؛ انعام، آیهی 84؛ انبیاء، آیهی 83؛ سوره‌ی ص، آیهی 41 به بعد و ر.ک. به: تورات،: کتاب ایّوب، به ویژه باب 3 و کتاب یعقوب در عهد جدید، باب 5: 11.
67. ر.ک. به: قرآن کریم: انعام، آیهی 86 و سوره‌ی ص، آیهی 48 و ر.ک. به: تورات، کتاب اوّل تواریخ، باب 7: 27، سِفر خروج، باب 17: 9؛ 24: 13؛ 32: 17؛ 33: 11؛ سِفر اَعداد، باب 27: 18؛ 34: 17؛ سِفر تثنیه، باب 1: 38؛ 3: 28؛ 34: 9 و نیز ر.ک. به: صحیفه‌ی یوشع بن نون.
68. ر.ک. به: قرآن کریم: انبیاء، آیهی 85 و سوره‌ی ص، آیهی 48. و ر.ک. به: تورات،: حزقیال نبیّ (برخی از مفسّران، وی را همان حزقیان نبّی و برخی دیگر، وی را فرزند ایوّب دانسته‌اند ر.ک. به: کتاب‌های تفسیر، ذیل آیات یاد شده).
69. وی با این نام در قرآن کریم نیامده اسـت، بلکه در آیهی 248 از سوره‌ی بقره به عنوان «وَقَالَ لَهُمْ نِبِیُّهُمْ ...» به صورت مبهم و مجمل به او اشاره شده اسـت؛ ر.ک. به: تفاسیر مختلف، ذیل آیهی یاد شده. و نیز ر.ک. به: تورات، کتاب سموئیل.
70. آل‌عمران، آیهی 37 و 38؛ انعام، آیهی 85؛ مریم، آیهی 2 و انبیاء، آیهی 89 و نیز ر.ک. به: تورات: کتاب دوّم پادشاهان، 14: 29 و 15: 10؛ انجیل لوقا، باب 1 و صحیفه‌ی زکریای نبیّ.
71. آل‌عمران، آیهی 39؛ انعام، آیهی 85؛ مریم، آیهی 7 و 12؛ انبیاء، آیهی 90 و ر.ک. به: عهد جدید: لوقا باب 1: 17 و 57 و باب 3: 20 متّی، باب 14 و4: 12؛ مَرقُس، 6: 14 و یوحنّا، باب 1: 6 و 3: 26.
72. توبه، آیهی 30 و بقره، آیهی 259: «أَوْ کَالَّذِی مَرَّ عَلَى قَرْیَةٍ... »؛ برخی از مفسّران معتقدند که این آیه به ارمیاء نبیّ و یا حضرت خضر اشاره دارد. و نیز ر.ک. به: تورات: کتاب عزرا.
73. بقره، آیهی 87، 136 و 253؛ آل‌عمران، آیهی 45، 52، 55، 59 و 84؛ نساء، آیهی 157 به بعد؛ مائده، آیهی 46 به بعد و ...و نیز ر.ک. به: عهد جدید، اناجیل چهارگانه و سایر کتب و رسالات.
74. کهف، آیهی 83 به بعد و نیز ر.ک. به: توراـ، کتاب دانیالِ نبیّ باب 8 و اَشعیاء، باب 44: 28؛ و 46: 11 درباره‌ی کوروش. در بسیاری از تفاسیر، ذوالقرنین را با کورش تطبیق داده‌اند.
75. کهف، آیهی 94 و انبیاء، آیهی 96 و نیز ر.ک. به: تورات، صحیفه‌ی حزقیال نبی، باب: 38 و 39 و نیز ر.ک. به: عهد جدید، مکاشفه‌ی یوحنّا، باب: 20.
76. دکتر عمربن ابراهیم رضوان در کتاب آراء المستشرقین حول القرآن الکریم و تفسیره، به نقل و نقد آراء گوناگون مستشرقان، از جمله این اتّهام پرداخته اسـت؛ ر.ک. به: ج1، ص 239 به بعد، به ویژه صفحات 335 تا 365.
77. القرآن و التفسیر، ص 278.
78. Caradwon
79. دائرة المعارف الإسلامیّة، ج 3، ص 10، واژه‌ی «انجیل».
80. همان، ص 13.
81. همان.
82. همان، ص 17.
83. ر.ک. به: الإسلام و شبهات المستشرقین، ص 261 تا 305. وی در این اثر به واژگان بسیاری اشاره کرده اسـت، از جمله: جبرئیل، سحر، امّة، سامرة، توراة، جهنّم، دنیا، سکینة، داود، جنّة، خطبة، صوم، حجّ، احرام، جاهلیّة، زکاة، تجارة، زنا، اذان، صلاة و امیّه‌بن ابی‌الصلت.
84. Tisdall, Clair
85. ر.ک. به: آراء المستشرقین حول القرآن الکریم و تفسیره، ج 1، ص 126.
86. Rudolf, Wilheln
87. آراء المستشرقین حول القرآن الکریم و تفسیره، ج 1، ص 138.
88. Jeffery, Arthur
89. المفردات الأجنبیّة فی القرآن، ص 78 تا 81، به نقل از آراء المستشرقین حول القرآن، ج 1، ص 147 تا 149. جفری این مطلب را از سیوطی (الإتقان، ج 2، ص 138) نقل کرده اسـت.
90. آراء المستشرقین حول القرآن الکریم و تفسیره، ج 1، ص 147 تا 149.
91. Goldziher, Ignaz (1850 - 1921)
92. مذاهب التفسیر الإسلامی، ص 99.
93. در این باره، در مبحث «بررسی و نقد اسرائیلیّات در تفاسیر» به روایات و آراء گوناگون مفسّران خواهیم پرداخت.
94. العقیدة و الشریعة فی الإسلام، ص 12.
95. همان، ص 15.
96. همان، ص 20 و 29 .
97. همان، ص 24.
98. همان، ص 25 .
99. برخی از محقّقان برآنند که این داستان، جعلی و بی‌اساس اسـت؛ ر.ک. به: الصحیح من سیرة النبی الأعظم (صلی الله علیه و آله و سلم)، ج 1، ص 91. در آینده، به اجمال به این موضوع اشاره خواهیم کرد.
100. انعام، آیهی 90.
101. الإسرائیلیّات و أثرها فی کتب التفسیر، ص 405 .
102. همان، ص 415 و 416 .
103. فرقان، آیهی 4 و 5 و نحل، آیهی 103.
104. آراء المستشرقین حول القرآن الکریم و تفسیره، ج1، ص 289 به بعد.
105. همان، ص 342، به نقل از اعجاز القرآن، ص 51، چاپ مصر، 1954 م.
106. ر.ک. به: مذاهب التفسیر الإسلامی، ص 73 تا 95.
107. «اساطیر» جمع اسطوره به معنای گزارش مکتوب، بیشتر در گزارش‌های خرافی و غیرواقعی به کار می‌رود. ر.ک. به: المیزان، ج 15، ص 181.
108. ر.ک. به: التفسیر الحدیث، ج 1، ص 51 و 52، و مجمع البیان، ج 7 - 8، ص 211.
109. المیزان، ج 15، ص 180.
110. تفسیر نمونه، ج 15، ص 19 تا 23 و مجمع البیان، ج 7 - 8، ص 211.
111. فرقان، آیهی 6.
112. فرقان، آیهی 4؛ مؤمنون، آیهی 38؛ شوری، آیهی 24؛ سبأ، آیهی 8؛ احقاف، آیهی 8؛ یونس، آیهی 38؛ هود، آیهی 13 و 35 و سجده، آیهی 3.
113. مجمع‌البیان، ج 5 - 6، ص 499 و 500.
114. المیزان، ج، 1، ص 63 و 64 و ج، 12، ص 347، ذیل آیهی 103 سوره‌ی نحل.
115. طور، آیهی 33 و 34. واژه‌ی قرآنی «تَقَوَّل» به این معناست که آدمی بخواهد چیزی را به زحمت بگوید و تنها در مورد دروغ‌گویی به ک
کلماتی برای این موضوع
یک ابزار مرجع ابزار وبلاگ و سایتارائه دهنده ابزار رایگان وبلاگ و وب سایت این ابزار به مدیران سایت ها و وبلاگ ها این پیشنهادهایی برای اصلاح الگوهای آموزش قرآن در آموزش و …پیشنهادهایی برای اصلاح الگوهای آموزش قرآن در آموزش و پرورش رهبرمعظم انقلاب در روز قرآن ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزادقرآنمشخصات عنوان کتاب آسمانی دین اسلام لقبها قرآن کریم، قرآن مجید نام‌های مشهور قرآن شگفتی‌ها و اعجازهای پزشکی در قرآنبخش اول چکیده نوشتار حاضر پیرامون آیاتی از قرآن است که حاوی مطالب و نکات پزشکی می دروس سوالات تستی پیام آسمانی پایه ی اول متوسطههفتم ویرایش و استخراج بهروز فیض اله زاده شهید مطهری و دیدگاه های تربیتی قرآنقرآن مظهر رحمت و جلوه ربوبیت خداوند و کتاب شناخت و تربیت انسان است و به دلیل برخورداری گروه آموزشی پنجم و ششم کاشان قــرآنگروه آموزشی پنجم و ششم کاشان هر بیماری سخت میکروبی سه مرحله دارد مرحله جایگیری پیامبران اولوالعزم و کتاب‌های آنها کدام‌اند؟ چرا پیامبران اولوالعزم و کتاب‌های آنها کدام‌اند؟ چرا اولوالعزم نامیده شده‌اند و چرا بررسی ظهور موعود از نگاه اسلام و دیگر ادیانمصلح کل و موعود جهانی بنا به بشارت همه کتب و ادیان آسمانی در آخر الزمان خواهد آمد و مشاهده و تدبر آیات سوره بقرة به همراه لیست … بسم الله ارحمن الرحیم الَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ
بازبینی کتاب‌های معارف دانشگاه‌ها مطابق ساحت‌های علومارائه طرح نیازمحور
[ad_1]حجت‌الاسلام والمسلمین داوود رنجبران در مراسم افتتاحیه کارگاه‌های آموزشی استادان گروه‌های معارف اسلامی دانشگاه‌های استان که امروز، چهارشنبه ۲۴ آذرماه در دانشکده بهداشت این دانشگاه برگزار شد، با اشاره به پیروزی‌های اخیر حاصل‌شده در سوریه، اظهار کرد: این اتفاقات به مدد قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران بوده و این قدرت است که امروز در سطح منطقه حرف می‌زند.
وی افزود: فکر و ایده امام (ره) امروز نه‌تنها در سوریه که در یمن، بحرین و هر جا که آزادی وجود دارد، راه یافته است؛ این اسلام ناب است که حضور جدی دارد.
فعالیت حدود 9 هزار هیأت‌علمی گروه معارف در کشور
رنجبران با طرح این سؤال که این قدرت نرم که ما را در برابر بزرگترین قدرت‌های استکبار جهانی قرار داده، کجا تولید میشود و منبع آن کدام است، گفت: منبع قدرت ما اسلام، قرآن، اهل‌بیت (ع)، هیأت‌ها و مساجد هستند. یکی از اصولی‌ترین شکل تولید این قدرت در کنار مساجد و روحانیت در دانشگاه‌ها، گروه‌های معارف اسلامی هستند که می‌توانند منبعی برای تولید قدرت نرم جمهوری اسلامی باشند و از قِبَل تربیتی که در این حوزه انجام میشود، برکات زیادی برای اسلام به دست می‌آید؛ این سنگر مهمی است.
وی گفت: اگر می‌خواهیم تحولی در ارتباط با دروس معارف اسلامی رخ دهد - که مطالبه جدی است - ما نیز به‌عنوان متولیان کار در گروه معارف مطالباتی داریم. مطالبات اول ما در حوزه استادان است. در کل کشور برای ارائه دروس معارف بین هفت تا 9 هزار نفر استاد داریم. جا دارد از بخش آموزشی کشور سؤال کنیم که از این تعداد در کشور چند نفر عضو هیأت‌علمی رسمی دانشگاه شده‌اند، متأسفانه در این زمینه پشتیبانی نشدیم. از این تعداد حدود ۱۲۰۰ نفر عضو هیأت‌علمی هستند.
در کل استان خوزستان ۵۸ عضو هیأت‌علمی در گروه معارف داریم
معاون آموزشی و پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های کشور ادامه داد: اگر به دنبال تحول هستیم، باید ساختارهای خود را سامان دهیم. در کل استان خوزستان، ۵۸ عضو هیأت‌علمی در گروه معارف داریم که با توجه به نیاز استان بسیار محدود است.
رنجبران با بیان اینکه استاد گروه معارف سازندگی مخاطب و تربیت دانشجو را رسالت خود می‌داند، گفت: ما در کنار مسائل آموزشی که باید دقیق انجام شود، یک گروه آموزشی صرف نیستیم و وظیفه تربیت جوان و دانشجو را بر عهده داریم.
ارائه ۱۲۰هزار واحد دروس معارف اسلامی در دانشگاه‌های کشور
وی تصریح کرد: در کل دانشگاه‌های کشور ۱۲۰هزار واحد دروس معارف اسلامی ارائه داده‌ایم که فرصت زیادی است و باید آن را مغتنم بشماریم. باید از شیوه‌های جدید در آموزش استفاده کنیم و ادبیات مناسب و ویژه به کار ببریم و از این فرصت به نحو جدی استفاده کنیم.
صدور مجوز تدریس دروس معارف به استان‌ها واگذار میشود
معاون آموزشی و پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های کشور با بیان اینکه طرح تمرکززدایی در صدور مجوز استادان معارف از سوی نهاد اجرا شده است، اعلام کرد: با اجرای این طرح صدور مجوز تدریس به استان‌ها واگذار خواهد شد.
رنجبران همچنین بر استفاده از ظرفیت آموزش مجازی برای ارائه دروس معارف اسلامی به شکل تکمیلی تأکید کرد و گفت: ما دروس معارف را مجازی ارائه نمی‌دهیم؛ اما بحث‌های تکمیلی به‌صورت مجازی قابل ارائه است که برای تنوع‌بخشی و پاسخ به نیازهای دانشجویان استفاده میشود.
اجرای طرح نیازمحور در ارائه دروس معارف اسلامی
وی همچنین به اجرای طرح نیازمحور در ارائه دروس معارف اشاره کرد و گفت: این طرح بیش از یک سال است که ابلاغ شده و بسیاری از استادان در حال اجرای آن هستند. موضوع این طرح آن است که استادان ضمن اینکه به سرفصل‌ها مقید باشند، مطالب درسی خود را مطابق نیاز مخاطب به او ارائه دهند.
معاون آموزشی و پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های کشور گفت: کتاب‌های معارف دانشگاه‌ها در حال بازبینی است. ما باید مطابق ساحت‌های علوم متن آموزشی داشته باشیم، چون نیاز دانشجوی رشته کشاورزی با دانشجوی پزشکی در این حوزه تفاوت دارد، از این رو کتاب آزمایشی برای رشته کشاورزی منتشر کردیم.
رنجبران گفت: برای پژوهش استادان برنامه مفصلی تدوین شده است و 10 مرکز توسعه پژوهش در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور راه‌اندازی کردیم که همه دانشگاه‌ها می‌توانند از آنها استفاده کنند.
[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان
عبارات مرتبط با این موضوع
بازبینی کتاب‌های معارف دانشگاه‌ها مطابق ساحت‌های علومارائه طرح نیازمحور بازبینی کتاب‌های معارف دانشگاه‌ها مطابق ساحت‌های علومارائه طرح نیازمحور
ادامه مطلب ...
کتاب‌های فارسی خود را به Word تبدیل کنید +آموزش
[ad_1]۱. اگر فایل پی‌دی‌اف کتاب یا جزوه مدنظر در دسترس است، پس از باز کردن فایل، گزینه save as image را با فرمت jpeg انتخاب کنید و تمامی عکس‌های مربوطه را در پوشه‌ای ذخیره کنید. درصورتی‌که این گزینه در نرم‌افزار Adobe Reader شما موجود نیست، استفاده از Adobe Acrobat Pro DC میتواند به‌راحتی با export فایل به فرمت jpeg از تمامی صفحات کتاب عکس تهیه کند.
سایت Small PDF برای فایل‌هایی که این گزینه در آنها غیرفعال است میتواند بسیار مفید باشد.
۲. درصورتی‌که فایل الکترونیکی مدنظر را ندارید راه‌حل اسکن صفحات مربوطه است. نرم‌افزار Jet Scanner Lite اسکن قابل قبولی را توسط دوربین گوشی شما ایجاد کرده که OCR گوگل درایو در این مورد به‌خوبی عمل می‌کند. پس از دانلود این نرم‌افزار و عکس گرفتن از صفحه‌ی کتاب مدنظر ، ناحیه‌ای که اسکن میشود را مطابق شکل انتخاب و تیک √ را می‌زنید. حال می‌توانید مستقیماً اسکن حاصله را به گوگل درایو خود که در منوی بالای اپ موجود است منتقل کنید. نمونه اسکن در شکل زیر نشان داده‌شده است.
۳. حال که عکس اسکن شده خود را در پوشه‌ای معلوم ذخیره کرده‌اید. به سراغ استفاده از OCR گوگل می وریم .
Optical Character Recognition یا به اختصار OCR درواقع نرم‌افزار متن‌خوانی است که برای تشخیص و بازیابی الفبا و نوشته‌های دست‌نویس یا تایپ‌شده طراحی‌شده است؛ هرچند دقت بسیار مطلوب و رضایت‌بخش اغلب در مورد متون تایپ‌شده حاصل میشود.
اما برای استفاده از این امکان، بعد از ایجاد اکانت Gmail و ورود به گول درایو ، می‌بایست فایل‌های مدنظر را آپلود کنیم. این کار از طریق انتخاب گزینه‌ی NEW و سپس file upload صورت خواهد گرفت. می‌توان پوشه‌ی مدنظر را یکجا از طریق Folder upload انتخاب و آپلود کرد. پس از انتخاب فایل و اتمام آپلود، با کلیک راست بر روی فایل و انتخاب open with google doc صفحه‌ی جدیدی باز میشود که پس از عکس مربوطه، فایل قابل ویرایش و خوانا، در زیر عکس ظاهر خواهد شد . این روند در شکل زیر نشان داده‌شده است .
۴. درصورتی‌که از گزینه‌ی کلیک راست و copy برای بردن فایل به Word استفاده شود با خطای زیر روبه‌رو می‌شوید .
راه‌حل در این صورت نصب افزونه‌ی گوگل درایو و راه‌حل ساده‌تر استفاده از کلید ترکیبی معادل کپی یعنی Ctrl+C است. با پیست کردن متن درفایل ورد، از تایپ نکردن لذت ببرید!
البته ممکن است تا حدودی اشکال در این تبدیل وجود داشته باشد. بهتر است در صورت وجود خط در زیر کلمات در صفحه، آنها را پاک کرده یا لاک گرفته و سپس اقدام به اسکن نمایید. بعضی خطاها نیز به علت خطای فرآیند پردازش تصویر، رفع نشدنی است . برای نمونه همانطور که در تصویر می‌بینید ، حرف ک به جای گ ممکن است نوشته شود. استفاده از نرم افزار ویراست یار، افزونه ای در منوی بالای فایل ورد شما (مطابق تصویر) ایجاد می‌کند که به کمک آن شکل صحیح کلمات، نشانه‌گذاری ها و رعایت فاصله و نیم فاصله و فارسی‌سازی اعداد و تاریخ، به سادگی و به سرعت انجام میشود.
منبع: زومیت
[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان
عبارات مرتبط
28 مه 2016 ... شاید بارها برای شما پیشآمده باشد که نیاز به تایپ قسمتی از کتاب یا یک نامه یا ... کتاب خود را به فایل ورد تبدیل کنید - آموزش گام به گام ... OCR از زبان فارسی در گوگل درایو را خوانده باشید مسلماً منظور ما را بهتر درک خواهید کرد .29 مه 2016 ... فایل عکسی خود را به منت تبدبل کنید, ترفند تبدیل فایل pdf به word, ترفند, مشرق, آموزش, آموزش تبدیل فایل pdf به word, اندروید.29 مه 2016 ... Google و اپ Jet Scanner Lite در موارد تبدیل متن درون عکس به متن قابل ویرایش یا pdf به متن، راه را آسان کرده است . - به گزارش دو.29 مه 2016 ... به گزارش مشرق، مسلماً تایپ قسمتی از یک کتاب یا نوشته که فایل الکترونیکی آن موجود نیست، به خصوص در صورت نیاز به اکثر قسمت ها کاری ...آموزش های Word · کتاب های فارسی ورد Word ... برنامه دیگری که به کمک آن می توانید فایل های Pdf فارسی را به ورد تبدیل کنید برنامه Xilisoft PDF to Word Converter ...تبدیل PDF به WORD بدون نیاز به نرم افزار تبدیل فایل پی دی اف فارسی فونت ... و بدون هیچگونه مشکل به هم ریختگی یا کاراکترهای عجیب، آموزش داده می شود. برای تبدیل فایل نیازی به هیچ نرم افزار ویژه و فقط از مرورگر کروم گوگل خود ... اگر نصب است که هیچ، اگر نصب نیست، فایل آن را از اینترنت دانلود کنید و نصب نمایید.بحث ها · ابزارها · کتاب ها ... برای تغییر جهان ابتدا باید خود مان را تغییر دهیم. ... پس یه جورایی می شد اسم این آموزش و تبدیل گوگل کروم به PDF خوان پیشفرض در ... روش تبدیل متون فارسی PDF به word را بدون نیاز به نصب نرم افزار خاصی آموزش می دهیم . ... PDF را در محیط Word ویرایش کرده و در نهایت آن را با فرمت دلخواه ذخیره کنید.19 مارس 2013 ... برای تبدیل اسناد PDF فارسی به Word کافیست در منو File از قسمت Setting و گزینه ی UTF-8 را انتخاب کرده و تبدیل را انجام دهید. ... مشکل گیرنده دیجیتال خود را برطرف کنید ...... چند حساب کاربری را در تلگرام مدیریت کنید آموزش.به طور حتم تاکنون بارها با مشکل تبدیل فایل های PDF فارسی به WORD روبرو شده اید. ... دانلود کتاب ریاضیات مهندسی پیشرفته ... این مشکل به صورت ویژه ای برای دانش آموزان و دانشجویان که برای امور آموزشی و پژوهشی خود نیازمند استفاده از محتوای فایل های ... ۱- چک کنید، نرم افزار مرورگر Google Chrome روی سیستم شما نصب است ؟زیرا کتاب های الکترونیکی جای کتاب های کلاسیک و کاغذی را به خود اختصاص داده اند و کافی ... تبدیل Pdf فارسی به Word توسط PdfGrabber حتما تا بحال با برنامه های مختلف شانس ... دانلود کنید با حجم ۴ مگابایت پسورد فایل : www.hamed.tk ... COM آموزش نحوه استفاده از نرم افزار و تنظیمات آن:۱٫ ابتدا برنامه را دانلود و نصب کرده و ...
کلماتی برای این موضوع
کتاب‌های فارسی خود را به تبدیل کنید آموزش۳ حال که عکس اسکن شده خود را در پوشه‌ای معلوم ذخیره کرده‌اید به سراغ استفاده از تبدیل فایل های به با پشتیبانی زبان فارسی …تبدیلفایلهایبهکتاب های فارسی ورد خود را به تبدیل کنید به زبان فارسیشامل آموزش آموزش – دانلود کتاب آموزش ورد…دانلود کتابآفیسپس کتاب آموزش را به به راحتی متون خود را کتاب های جدید را نشر کنید پایگاه دانلود رایگان کتاب آموزش آموزش باید دقیقا خواسته خود را مشخص کرده ودر دفتر راهنمای فارسی سفر به کتاب های آموزشی شبکه کتاب خود را به فایل ورد تبدیل کنید کتاب خود را به فایل ورد تبدیل کنید آموزش گام به را به گوگل درایو خود به کتاب های فارسی ورد دانلود رایگان وب …کتابفارسیورددانلود خود را برای ما ایمیل کنید کتاب های انگلیسی به فارسی ورد آموزش با گوشی اعتیاد به موبایل را ترک کنید آموزشبهموبایلراکنیدآموزشآموزش با گوشی اعتیاد به موبایل را ترک کنید کتاب‌های فارسی خود را به تبدیل مرکز دانلود رایگان کتاب های فارسیمرکز دانلود رایگان کتاب های فارسی آموزش تبدیل قالب های وبسایت خود را به یک متن خود را به راحتی تبدیل به گفتار کنید آموزش متنخودرابهراحتی خود را وارد کنید متن خود را به راحتی تبدیل به زبان فارسی آموزش نرم افزار تبدیل به رایگان یاس دانلودنرمافزارتبدیلبه کتاب‌های محرمانه ی خود محافظت کنید ویژه قابلیت تبدیل به را
ادامه مطلب ...