از سوی دیگر، زنجیره تامین شامل همه اجزای دست‌اندرکار در برآورده کردن تقاضای مشتری نهایی شناخته میشود؛ به عبارت دیگر برنامه‌ها و سیاست‌های ارائه‌شده به‌منظور بهبود خدمت‌رسانی به مشتریان زنجیره تامین همواره لازم است که کلیه اجزای زنجیره را مدنظر قرار دهد. زنجیره تامین شامل همه مراحلی است که موجب ارزش افزوده در تولیدات و همه تعاملات بین تامین‌کننده، تولیدکننده، توزیع‌کننده و مشتری را شامل میشود.
زنجیره تامین به‌عنوان یک پروسه یکپارچه و هماهنگ میان گروهی از سازمان‌ها در جهت دریافت مواد خام تا تبدیل به محصول نهایی و تحویل به مشتری عمل می‌کند. این زنجیره شامل جریان رو به جلو مواد و روبه عقب اطلاعات و هدف حاکم در یک زنجیره تامین افزایش رقابت است.
این موضوع به این دلیل است که هیچ واحد سازمانی در حال حاضر نمی‌تواند مسوول رقابت، تولید محصول و خدمات و... باشد و زنجیره تامین به‌عنوان یک کل میتواند تمام این مسوولیت‌ها را بر عهده بگیرد. با این‌همه آنچه بدیهی است متقاعد کردن یک شرکت فردی برای تبدیل شدن به بخشی از زنجیره تامین است که موجب قرارگیری یک شرکت در موقعیت برنده در درازمدت میشود؛ درحالی‌که ممکن است این مهم در کوتاه‌مدت هم برای شرکت‌های فردی و هم همه اشخاص پدیدار شود. در نتیجه یک مانع مهم در شکل‌گیری زنجیره تامین حضور یا عدم حضور شرکت‌های فردی در شبکه زنجیره تامین است.
اهمیت مطالعه زنجیره تامین گردشگری
صنعت گردشگری به‌عنوان یک صنعت چندبعدی شناخته میشود که بر خلاف سایر بخش‌های اقتصادی از مجموعه‌ای از ارائه‌کنندگان خدمات شامل دفاتر خدمات مسافرتی و تورگردانی، عاملان حمل و نقل هوایی، ریلی، جاده‌ای و دریایی، هتل‌ها، مهمانسراها و مهمان‌پذیرها، متصدیان جاذبه گردشگری، رستوران‌ها، فروشگاه‌های محصولات صنایع‌دستی، اقلام سوغاتی، پوشاک، کفش، اشیای چرمی و سایر اقلام مورد علاقه گردشگران تشکیل شده است که عمده این ارائه‌دهندگان در بخش خصوصی و در یک بازار اقتصادی آزاد رقابت می‌کنند.
همچنین در برخی کشورها بخش‌های خاصی از گردشگری به‌منظور تامین زیرساخت‌ها، بازاریابی و فعالیت‌های تبلیغاتی از دولت کمک‌هایی دریافت می‌کنند. از سوی دیگر، دولت‌ها تلاش می‌کنند ضمن کاهش تصدی‌گری، به امور برنامه‌ریزی توسعه و مدیریت خدمات گردشگری بپردازند.
تنوع فعالیت‌های مربوط به صنعت گردشگری باعث شده است رونق این بخش، اثر اقتصادی بالایی را برای اقتصاد کشور در مقایسه با سایر بخش‌های اقتصادی ایجاد کند. تحقیقات زیادی درخصوص تعاریف، مدل‌ها و متغیرهای کیفیت خدمات صورت گرفته است و غالبا ارزیابی خدمات را به‌دلیل ماهیت ناملموس بودن آنها که کیفیت را نامعلوم می‌کند، بسیار مشکل دانسته‌اند. در چنین فضایی بهره‌وری و صرفه‌جویی در هزینه، دو عامل بسیار مهم برای هر مقصد گردشگری هستند. چرا که این فضا به‌شدت رقابتی است و شرکت‌ها ناچارند مطالعات زنجیره تامین گردشگری را به‌منظور افزایش مزیت رقابتی خود مورد توجه قرار دهند.
در خدمات حرفه‌ای هیچ مبادله کالایی وجود ندارد. مبادله در شرکت‌های خدماتی به معنی استفاده از دارایی‌های تامین‌کننده خدمات و کارکنان آن است. در اصل، خرید یک خدمت، نشانگر انتقال ظرفیت تامین‌کننده خدمات به مشتریان به شکل یک خدمت است، اما چنانچه اشاره شد، تعریف زنجیره تامین خدمات عبارت است از: مدیریت اطلاعات، فرآیندها، ظرفیت، عملکرد خدمات و سرمایه‌ها از تامین‌کننده اولیه تا مشتریان نهایی. در نتیجه زنجیره تامین گردشگری مجموعه منافع و فعالیت‌های عرضه‌کنندگان مختلف خدمات گردشگری را در نظر می‌گیرد و سعی در توضیح روابط قراردادی بین ارائه‌دهندگان خدمات گردشگری دارد.
نهایتا باید اضافه کرد که زنجیره تامین خدمات و محصولات گردشگری شامل طیف وسیعی از ارائه‌دهندگان خدمات از جمله کافه‌ها، رستوران‌ها، صنایع‌دستی، زیرساخت‌های صنعت گردشگری و سایر خدمات مرتبط میشود. با توجه به وجود ارائه‌دهندگان بسیار در صنعت گردشگری، در زنجیره تامین این صنعت ارتباطات بسیار زیادی وجود دارد؛ از جمله اولین ارتباط، آشنایی یک بازدیدکننده با مقصد است که از طریق سیستم‌های اطلاعاتی فراهم میشود.
پس از آن حضور گردشگر در مقصد و ارتباط با یک فرهنگ جدید، مجموعه آداب و رسوم تا ارتباط گردشگر با جاذبه‌ها، هتل‌ها، سیستم حمل ونقل و... سایر ارتباطات در این صنعت را نشان می‌دهند. زنجیره تامین گردشگری با بررسی نقاط ضعف و قوت یک مقصد، ارزیابی مسائل مربوط به گردشگری پایدار و در نظر گرفتن جنبه‌های مختلف از جمله کمک به مسائل زیست محیطی، توسعه اقتصادی و رفاه جوامع محلی، حفظ هویت فرهنگی، احترام به حقوق جوامع محلی و حقوق مردم بو‌می همچنین جنبه‌های زیست محیطی شامل توسعه حمل‌ونقل پایدار و استفاده پایدار از منابع، کاهش و به حداقل رساندن و جلوگیری از آلودگی و تولید زباله به‌عنوان مثال زباله‌های جامد و مایع و تولید گازهای گلخانه‌ای، حفظ گیاهان، حیوانات، اکوسیستم و مناطق حفاظت‌شده (تنوع زیستی) و حفظ مناظر میراث فرهنگی و طبیعی به‌دنبال راه‌حل‌های عملی برای صنعت گردشگری و مصرف‌کنندگان است.
در نتیجه توجه به زنجیره تامین و مدیریت آن باعث اقدامات و سیاست‌های پایدارتر در گردشگری میشود و منفعت‌های فراوانی را برای جوامع محلی و همچنین مصرف‌کننده به دنبال دارد.
*کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی گردشگری