با رشد شهرنشینی و گسترش آپارتمان سازی یکی از اموری که بین مردم رواج زیادی یافته خرید آپارتمان های پیش فروش است. همچنین خودور نیز توسط شرکت های بزرگ به صورت پیش فروش به خریداران واگذار می شود. علت گسترش این امر هم نفع دوطرف معامله است. سازنده و فروشنده ساختمان سرمایه لازم را ندارد و با پیش فروش، سرمایه مورد نیاز را تهیه می نماید. خریدار نیز توان پرداخت دفعی و نقدی پول را ندارد و در ضمن خرید به صورت پیش فروش غالبا برایش ارزان تر تمام خواهد شد. یکی از ایرادات وارد بر چنین معاملاتی این است که در برخی موارد حتی متراژ دقیق و نقشه و سایر جزئیات مبیع (همان ساختمان) مشخص نیست.
حال سوال این است که حکم شرعی این معاملات که در آنها ممکن است جزئیات جنس فروخته شده مشخص نباشد چیست؟
پاسخ:
ایراد وارده به این معاملات همان مبهم بودن مبیع است. به طور کلی خرید و فروش جنس مبهم و نامشخص باطل است.
سه نکته:
* راه چاره در معاملات پیش خریدی چیست؟
را چاره این است که آن مبالغی که برای پیش خرید می دهیم عنوان علی الحساب داشته باشد و اصل معامله پس از تکمیل و تحویل خانه با مشخصات واضح و دقیق صورت بگیرد. در این صورت هیچ ایرادی بر معامله وارد نیست. یعنی نباید هنگام پرداخت پیش پرداخت اولیه معامله کامل انجام شود و مابقی پرداخت ها در حقیقت قرض خریدار به فروشنده حساب گردد.
** پیش پرداخت برای پیش خرید!
در مجموع اینطور نتیجه گرفته می شود که آن دسته از معاملات اقساطی یا نسیه یا پیش خریدی که در آنها مبلغی را می گیرند تا خانه ای بسازند یا ماشینی را بعدها تحویل شما بدهند و در واقع در هنگام دریافت این پول نه خانه ای موجود است و نه ماشینی، این پرداخت به منزله انجام معامله نیست. بلکه معامله حقیقی زمانی است که همه مبلغ پرداخته شده و خانه آماده باشد.
** حکم پیش خرید ماشین با محاسبه قیمت روز
همچنین خرید اتومبیل که در ابتدا قیمتش معین نیست و به قیمت روز تحویل می فروشند، زمانی معامله انجام می شود که اتومبیل آماده شده باشد و تا آن زمان مبالغی که می پردازند به عنوان علی الحساب محسوب می شود و اگر فروشنده با این پولها طبق توافق، مضاربه (یا قراردادهایی مانند آن) انجام دهد و سودی به مشتری تعلق بگیرد، اشکال ندارد.