از دیدگاه علم پزشکی، با وجود این که وزوز، یک اختلال خوش‌خیم تلقی میشود، اما میتواند اضطراب، آشفتگی، پریشانی، عصبانیت، افسردگی، تحریک‌پذیری، بی خوابی، ترس و انزوا را در فرد مبتلا ایجاد کرده و کیفیت زندگی او را در کار، فعالیت‌های روزمره، تفریح و تعاملات اجتماعی تحت تأثیر قرار دهد.
دکتر فرنوش جاراللهی، متخصص شنوایی‌شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران به نکته مهمی درباره وزوز گوش اشاره کرده و می‌گوید: گاهی به بیمار گفته میشود «کاری نمی‌توان انجام داد» یا این که «تو باید یاد بگیری با وزوز گوش خود زندگی کنی.»
این پیغام‌های منفی، اثر زیانبار خواهد داشت و به توقف بیمار برای جستجوی راه‌حل منجر میشود. در حالی که به مرور، میزان ناراحت‌کنندگی وزوز گوش نیز افزایش می‌یابد.وی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: این درست است که وزوز گوش به طور معمول درمان نمی‌شود، اما مداخلات توانبخشی مختلفی وجود دارد که میتواند عکس‌العمل و نگرش بیمار را نسبت به صدای وزوز گوشش تغییر دهد.
چرا گوشتان به وزوز می‌افتد؟
دکتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز به جام‌جم می‌گوید: وزوز گوش علت‌های مختلفی دارد. به عنوان مثال قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای بلند، گوش کردن موزیک با صدای زیاد با هدفون، کار در محیط‌های پرسروصدا و صداهای ناگهانی شدید مثلا در مراسم چهارشنبه سوری، ازجمله علل وزوز یا همان زنگ زدن گوش است. البته این عارضه میتواند نشانه ابتلا به برخی بیماری‌های گوش داخلی، میانی، خارجی و عصب گوش هم باشد و با مصرف دخانیات و افزایش استرس تشدید میشود.
به گفته این متخصص، فشارخون، دیابت، بیماری‌های عروقی، آلرژی و حساسیت نیز ازجمله عوامل ایجاد وزوز گوش در بعضی بیماران است. حتی گاهی اوقات بیماری‌هایی که به وزوزگوش منجر می‌شوند، می‌توانند کاهش شنوایی را در پی داشته باشند.
وی تاکید می‌کند: وجود جرم بیش از حد طبیعی در گوش نیز باعث ایجاد انسداد میشود و ممکن است دلیل ایجاد وزوز گوش باشد در حالی که به محض تمیز شدن گوش توسط پزشک، عارضه از بین می‌رود. حتی برخلاف باور عموم استفاده از گوش پاک‌کن نه‌تنها جرم گوش را از بین نمی‌برد بلکه باعث فشرده شدن جرم گوش و بیشتر فرو رفتن آن داخل گوش میشود. عفونت گوش نیز میتواند از علل ایجاد وزوز گوش باشد در حالی که با درمان این مشکل، این عارضه هم درمان خواهد شد.
وزوز یکطرفه گوش خطرناک‌تر است
وزوز گوش درک صدایی است که منبع خارجی ندارد و میتواند همراه یا بدون کاهش شنوایی وجود داشته باشد. وزوز گوش که میتواند یکطرفه یا دوطرفه، ناگهانی یا تدریجی باشد، از صداهای طبیعی گوش متمایز است و چنانچه حداقل، مدت پنج دقیقه در بیش از یک بار در هفته رخ دهد، معیار تعیین وجود وزوز گوش است.
این متخصص شنوایی شناس با اشاره به مطالب فوق توضیح می‌دهد: در غالب موارد، وزوز گوش دوطرفه است. وزوز گوش یکطرفه مثل یک چراغ قرمز است و شاید نشان‌دهنده مشکل پزشکی جدی‌تری باشد، به طوری که شایع‌ترین علامت وجود تومور خوش‌خیم عصب شنوایی یا بیماری مِنیر (بیماری منیر در اثر بالا رفتن فشار گوش داخلی رخ داده و سبب سرگیجه و افت شنوایی میشود) است. از سوی دیگر، کاهش شنوایی حسی ـ عصبی ناگهانی با علت ناشناخته که همراه با وزوز یکطرفه باشد، نباید بدون درمان رها شود. این موارد از اورژانس‌های گوش محسوب می‌شوند.
درمان بازآموزی وزوز گوش
روش‌های درمانی پزشکی با دارو یا جراحی برای پاره‌ای از افراد دچار وزوز گوش از سوی متخصصان گوش،گلو و بینی ارائه میشود، اما در بیشتر بیمارانی که دچار وزوز گوش نوروفیزیولوژیک هستند، جراحی مناسب نیست و دارودرمانی نیز در پاره‌ای موارد تأثیری ندارد.
دکتر جار اللهی با بیان این مطالب می‌افزاید: برای دیگر درمان‌های احتمالی وزوز گوش، ازجمله مصرف مکمل‌های گیاهی و غذایی، طب سوزنی، مغناطیس کانال گوش، اولتراسوند و لیزر شدت پایین نیز نتایج ضد و نقیضی وجود دارد و دلیل علمی قانع‌کننده‌ای برای این روش‌ها وجود ندارد. حفظ رژیم غذایی سالم و ورزش برای همه افراد مبتلا به وزوز گوش مناسب است، اما هیچ اطلاعاتی نشان نداده است این تغییرات، الزاماً وزوز را بهتر می‌کند.
این متخصص شنوایی شناس با اشاره به روش درمانی موثر TRT در درمان وزوز گوش می‌افزاید: صوت درمانی بویژه روش TRT یکی از روش‌های مؤثر و شناخته‌شده‌ای است که برای رهایی از اثرات ناخوشایند وزوز در افراد مبتلا به وزوز گوش مزمن، مطرح است.
دکتر رزم‌پا نیز در این باره توضیح می‌دهد: مصرف برخی مکمل‌ها مانند ویتامین‌های گروه B نیز در درمان وزوز گوش موثر است، اما خوردن غذاهای پرادویه و پرچرب و نوشیدنی‌های کافئین‌دار بویژه قهوه، مشکل را بیشتر می‌کند. اگر هم استرس شدید باعث تشدید وزوز گوش باشد به کمک روان‌درمانگر و کاهش استرس‌ها می‌توان مشکل را تا حد زیادی حل کرد. از طرفی استفاده از دارو و سمعک ازجمله روش‌های درمانی است، اما این احتمال وجود دارد که یک بیمار به دارو جواب دهد و بیمار دیگر به سمعک (برای کم شدن صدای وزوز) یا حتی روان‌درمانی نیاز داشته باشد.
پونه شیرازی / پریسا اصولی - دانش و سلامت