توجه داشته باشید برای تشکیل جنین باید مراحل تقسیم سلولی در زمان‌های خاصی انجام گیرد که شامل ایجاد یک مجموعه 58 سلولی به دنبال تقسیمات متعدد میشود که در سلول اولیه تخم ایجاد شده و ساختار جفت و بخش‌های مختلف یک جنین را تشکیل می‌دهد.
حال اگر اختلالاتی در کروموزوم‌های سلول‌های تشکیل‌دهنده جنین ایجاد شود، این سلول‌ها از مسیر طبیعی تقسیم سلولی خارج میشود. تا جایی که روند بارداری صرفا به تشکیل کیسه اولیه جنینی ختم میشود که در سونوگرافی اولیه قابل مشاهده است، در حالی که اثری از جنین در داخل آن دیده نخواهد شد.
دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان، زایمان و نازایی در گفت‌وگو با جام‌جم درباره روند وقوع حاملگی پوچ می‌گوید: اصولا حاملگی زمانی رخ می‌دهد که اسپرم مرد بتواند وارد تخمک زن شود، آن را بارور کند و این تخمک بتواند در رحم لانه‌گزینی کند. پس از اثبات حاملگی ابتدا باید سونوگرافی داخل رحمی انجام شود. معمولا ابتدایی‌ترین چیزی که در سونوگرافی حاملگی دیده میشود یک منطقه کوچک داخل رحم است که به آن ساک حاملگی گفته میشود. در مراحل بعدی درون این ساک حاملگی جنین دیده میشود و رشد می‌کند.
وی با اشاره به این که حاملگی پوچ به حاملگی‌ای اطلاق میشود که در آن تخمک لقاح یافته درون رحم لانه گزینی می‌کند، اما هیچ جنینی درون ساک حاملگی رشد نمی‌کند، می‌افزاید: در واقع حاملگی‌هایی که به صورت تخمک پوچ تظاهر می‌کنند معمولا دچار مشکلات کروموزومی و ژنتیکی هستند.
چرا جنین تشکیل نمی‌شود؟
موثرترین عامل شناخته شده در بروز حاملگی‌های پوچ، اختلالات سلول تخم همراه با ناهنجاری‌های کروموزومی است که ممکن است بر اثر بالا بودن سن مادر یا پدر به وجود آید.
البته به گفته این متخصص زنان، معمولا این حاملگی‌ها ارتباط مستقیم با سن مادر ندارد، اما بالا بودن سن مادر ممکن است به علت افزایش احتمال وقوع مشکلات کروموزومی یا مشکلات تقسیم سلولی در سنین بالا در وقوع حاملگی پوچ موثر باشد. از سوی دیگر، این وضعیت ممکن است ناشی از کیفیت پایین اسپرم یا تخمک باشد یا ممکن است پس از تشکیل سلول تخم، اختلالاتی در تقسیم سلولی به وجود آید که باعث ایجاد این نوع حاملگی شود.
این حاملگی به سرانجام نمی‌رسد
جالب است بدانید بدن خانمی که بارداری پوچ را تجربه می‌کند، اختلال در روند طبیعی بارداری را تشخیص می‌دهد و حاملگی را متوقف می‌کند.
دکتر لاهوتی در این باره توضیح می‌دهد: درصورت وقوع حاملگی پوچ ابتدا همان علائم اولیه حاملگی رخ می‌دهد. یعنی قاعدگی به تاخیر میافتد و تست حاملگی مثبت میشود. البته معمولا در ادامه، دردهای شکمی و لکه بینی ایجاد و حاملگی با وقوع خونریزی سقط میشود.وی تاکید می‌کند: البته همیشه حاملگی پوچ به طور خود به خود سقط نمی‌شود و گاهی به مداخله پزشکی مانند تجویز دارو یا کورتاژ برای خروج محصولات حاملگی نیاز است.
حاملگی پوچ تکرار میشود؟
چرا بعضی خانم‌ها به طور مکرر به این نوع حاملگی دچار می‌شوند؟
دکتر لاهوتی پاسخ می‌دهد: گرچه این نوع حاملگی در طبقه‌بندی سقط مکرر هم میتواند قرار بگیرد، اما تائید این مساله، انجام بررسی‌های سقط مکرر را طلب می‌کنند.
به علاوه احتمال بیشتری برای وجود علت ژنتیکی در تکرار وقوع حاملگی بدون جنین مطرح است. توجه داشته باشید این نوع حاملگی معمولا در همان مراحل اولیه دفع میشود، اما درصورت تشخیص دیرهنگام این نوع بارداری، تمایل نداشتن مادر برای دریافت دارو یا انجام کورتاژ ممکن است مدت بیشتری طول بکشد.
وی تاکید می‌کند: معمولا بارداری پوچ اتفاقی است که دیگر تکرار نمی‌شود و به همین دلیل بررسی خاصی پس از وقوع یک بار بارداری پوچ لازم نیست چون معمولا حاملگی بعدی طبیعی خواهد بود. ولی در کسانی که بارداری پوچ به طور مکرر اتفاق میافتد احتمال وجود مشکل زمینه‌ای مطرح است و به همین دلیل باید بررسی‌های سقط مکرر و مشاوره ژنتیک نیز برای زوجین انجام شود.
تشخیص بارداری بدون جنین
امروزه با وجود سونوگرافی‌های دقیق‌تر، تشخیص این نوع حاملگی در مراحل زودتر ممکن شده است البته باید توجه داشت در حاملگی طبیعی هم ممکن است در سونوگرافی اولیه (بخصوص اگر خیلی زود انجام شده باشد) اثری از جنین دیده نشود و ساک حاملگی خالی باشد. گرچه در چنین وضعیتی تکرار سونوگرافی حدود هفت تا 10 روز بعد، وجود جنین را اثبات خواهد کرد.
این متخصص زنان با بیان مطالب فوق می‌افزاید: در حاملگی پوچ، انتظار فایده‌ای ندارد و حاملگی بدون جنین در سونوگرافی بعدی نیز تکرار خواهد شد. با وجود این برای پیشگیری از ختم یک بارداری طبیعی و حاوی جنین ـ که در سونوگرافی اولیه ممکن است دیده نشود ـ همیشه پس از تشخیص حاملگی پوچ باید سونوگرافی به فاصله هفت تا 10 روز دیگر تکرار شود.
پونه شیرازی - سلامت و دانش