دکتر آراسب دباغ‌مقدم، متخصص علوم و صنایع غذایی به جام‌جم می‌گوید: برچسب‌های مواد غذایی کارکردهای گوناگونی دارند. یکی از نکات مهم در برچسب مواد غذایی، درج پروانه ساخت یا شناسه نظارت است. این آرم برای مواد غذایی اجباری است، در صورتی که ماده غذایی فاقد برچسب غذایی باشد، از خریداری آن خودداری کنید.
خریداری محصول با تاریخ روز
نایب‌رئیس کمیته تخصصی بهداشت و سلامت مواد غذایی سازمان نظام دامپزشکی کشور می‌افزاید: تاریخ تولید و انقضا به زبان فارسی به تفکیک روز، ماه و سال، یکی از مهمترین مواردی است که باید به آن دقت شود. همچنین در راستای مصرف غذای تازه و نیاز به نگهداری ماده غذایی، لازم است محصول با تاریخ تولید جدید تهیه شود. طبق آیین‌نامه وزارت بهداشت، درج مواردی اعم از نمانام یا برند ماده غذایی، آدرس و تلفن تولید‌کننده، محتویات و مواد سازنده به ترتیب صعودی به نزولی روی محصولات ضرورت دارد. شرایط خاص نگهداری و آماده‌سازی فرآورده هم باید روی برچسب (بسته‌بندی) محصول غذایی درج شود. مواردی که گفته شد، حداقل استانداردهای برچسب غذایی روی محصول است. درج نشدن هر یک از این موارد، محصول را غیرقابل اعتماد می‌کند.
ضرورت برچسب خوانی
با توجه به اینکه در ایران تنوع غذایی در حال افزایش است، نمی‌توان بدون برچسب مواد غذایی، ترکیبات را مشخص کرد. امروزه در دنیا سیستم‌های نظارت بر مواد غذایی بحث برچسب‌گذاری را با جدیت پیگیری می‌کنند، حال آن که در ایران، نبود نظارت بر برچسب‌ها وجود دارد.
دکتر کورش جعفریان، فوق‌تخصص تغذیه در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: ترکیبات ماده غذایی در برچسب درج شده است و در بعضی از آنها راهنمایی‌های مفیدی وجود دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که چه مواردی در این برچسب‌ها درج میشود، می‌گوید: حداقل اطلاعات این است که مقدار درشت مغذی‌ها، شامل چربی،کربوهیدارت، پروتئین و انرژی‌ها در محصولات غذایی نشان داده شود. بعضی شرکت‌ها معمولا ریزمغذی‌های اصلی مانند کلسیم، آهن، روی، فسفر، پتاسیم و سدیم را در محصولات نمایان‌تر نشان می‌دهند. معمولا برچسب‌ها را متناسب با نیاز مصرف‌کنندگان اصلی تعریف می‌کنند. در واقع یکی از ضرورت‌های برچسب‌گذاری مناسب این است که با رعایت حداقل الفبای اولیه، فرد با آگاهی کامل محصول را مصرف می‌کند.
چه مواد غذایی مصرف کنیم؟
اطلاعات درج شده در برچسب مواد غذایی، چه کمکی به سلامت افراد می‌کنند؟
انتخاب مواد غذایی، با توجه به شرایط بدنی افراد متفاوت است. فرد دارای اضافه وزن، معمولا باید به انرژی محصولات توجه کند و مواد پرمغذی و دارای انرژی کم را انتخاب کند. دکتر جعفریان با اشاره به این موارد توصیه می‌کند: مبتلایان پرفشاری خون، محصولاتی با سدیم و اسیدهای چرب اشباع شده کم و مواد غذایی دارای پتاسیم، کلسیم و منیزیم را مصرف کنند. لازم است بیماران قلبی به امگا3 مواد غذایی توجه کرده و دیابتی‌ها محصولی با کربوهیدرات پایین خریداری کنند. یکی از نواقص برچسب‌ها درج نشدن اطلاعات لازم برای بیماران فنیل کتنوری روی مواد غذایی است.
دکتر دباغ‌مقدم می‌گوید: افراد ممکن است مشکلات متابولیسمی، نداشتن تحمل یا آلرژی نسبت به بعضی از مواد موجود در فرآورده‌های غذایی داشته باشند، بنابراین نباید بعضی محصولات را مصرف کنند. افراد مبتلا به فنیل کتنوری، دیابت و مبتلایان به فشار خون باید به این برچسب‌ها توجه کنند. به‌طور مثال، نوشابه‌های دارای آسپارتام برای مبتلایان به فنیل کتنوری منع مصرف دارد.
آموزش راهکار اصلی
به گفته دکتر جعفریان، بحث برچسب‌گذاری در کشور ما از نظر تولید‌کننده و نظارت‌کننده جدی گرفته نشده است. لازم است آموزش و پرورش و وزارت بهداشت از نهضت آموزش برچسب‌خوانی حمایت کنند. همچنین صدا و سیما در این زمینه نقش اصلی را دارد. نکته آخر اینکه، ضرورت دارد محصولات، استاندارد لازم را داشته باشد. همچنین به مصرف‌کنندگان مهارت لازم در زمینه برچسب‌خوانی آموزش داده شود. به بیان دیگر مطالب برچسب‌ها باید برای عامه مردم قابل درک باشد تا بتوانند محصول مناسب را انتخاب کنند.
هانیه ورشوچی - جام‌جم