پوجام جم سرا به نقل از ایسکانیوز: احتمالا شما هم خانواده‌هایی را می‌شناسید که با وجود درآمد معمولی و در سایه یک مدیریت آگاهانه با برنامه‌ریزی صحیح علاوه بر تأمین نیازهای روزانه زندگی بخشی از درآمد خود را نیز پس انداز می‌کنند. مدیریت در خانواده ابعاد اجتماعی عاطفی، تربیتی، فرهنگی و البته اقتصادی دارد و باید به مدیریت صحیح و اصولی آن توجه داشت.
حمید فتاحی جامعه‌شناس معتقد است که این روز‌ها مدیریت دخل و خرج تبدیل به یک فن شده و از فنونی است که باید همه مردم بدانند و برای خانواده‌ها یکی ازمهم‌ترین اطلاعات به شمار می‌رود؛ مخصوصا در شرایط کنونی که نوسان شدید قیمت‌ها سرسام آور است برخورداری از چنین دانشی برای برقراری موازنه اقتصادی- اجتماعی در زندگی کمک زیادی می‌کند.
ریخت و پاش به بحران خانوادگی می‌انجامد
برخی از کار‌شناسان علوم اقتصادی عدم رقابت در مسیر چشم و همچشمی‌ها، اعتدال در هزینه‌ها و تشریک مساعی والدین و چگونگی هزینه کردن‌ها را ازمهم‌ترین راهکارهای دست یابی به این نوع مدیریت عنوان می‌کنند.
میلاد مشایخی راد کار‌شناس ارشد اقتصاد در مورد این راهکار‌ها می‌گوید: «جلوگیری از ریخت و پاش‌ها که‌گاه منجر به ایجاد بحران در زندگی خانوادگی میشود و در مواردی کانون گرم خانواده را به فروپاشی تهدید می‌کند و درک اولویت‌های زندگی که با مدیریت اقتصادی در خانواده می‌توان بیش از ۵۰ درصد مشکلات مالی راکاهش داد از جمله این راهکار‌ها است.»
مشایخی با اشاره به اینکه مدیریت صحیح هزینه‌ها حتی از میزان درآمد خانواده هم مهم‌تر است می‌گوید: «در خانواده‌هایی که میزان درآمدشان بیشتر از هزینه‌های جاری است مدیریت کمتر است و اسراف بیداد می‌کند اما بدون شک مدیریت صحیح در هزینه، نظم اقتصادی و سلامت خانواده را تضمین می‌کند.»
شما یادتان نمی‌آید
مشایخی اضافه می‌کند: شاید یادتان نیاید اما در گذشته‌های نه چندان دور فقط مرد‌ها مسئول تامین هزینه‌های زندگی بودند و مثل امروز نبود که زنان همدوش و حتی جلو‌تر از مردان تحصیلات عالیه داشته باشند و در پست‌های مهم مشغول کارشوند اما این مشارکت در عرصه‌های اقتصادی جامعه و همچنین افزایش هزینه‌های زندگی نمی‌تواند باعث شود که مدیریت هزینه‌ها را نادیده گرفت وباید هزینه‌ها را هدفمند کرد.
این کار‌شناس ارشد اقتصاد در مورد مدیریت هزینه‌های خانواده می‌گوید: «تنظیم درآمد خانواده با سبد خانوار شامل غذا، پوشاک، تحصیل، مسکن، بهداشت، مسافرت و پس انداز را مدیریت هزینه‌های خانواده می‌گویند اما چشم و هم چشمی‌ها و افزایش قیمت‌ها گاهی کار را سخت می‌کند چرا که هر خانواده، سازمان و بنگاه اقتصادی کوچکی است که نیاز به مدیریت بر منابع دارد که در بخش مدیریت اقتصادی به شرایط عادی، غیرعادی و بحرانی تقسیم میشود. درهر مجموعه برای رسیدن به اهداف مشخص شده، ضرورت برنامه ریزی دقیق و منظم به خوبی احساس میشود و خانواده نیز به عنوان مجموعه‌ای متشکل از والدین و فرزندان با نیازهای متعدد و متنوع نیاز به برنامه ریزی و مدیریت به ویژه در عرصه اقتصادی برای اداره و مدیریت صحیح در آن دارد.»
تاثیر زنان درنحوه مصرف خانواده
قبول کنید یا نه، زنان در اقتصاد خانواده نقش کلیدی بازی می‌کنند و معمولا این نقش را به بهترین شکل در ساماندهی و مدیریت منابع خانه ایفامی‌کنند.
اگرخانواده را سازمانی بدانیم که تولید و توزیع کالاهای مورد نیاز را بر عهده دارد زنان به عنوان یکی از دو رکن اساسی خانواده در این سازماندهی و مدیریت، نقش اساسی را بازی می‌کنند و جایگاه مادری و همسری بیشترین منابع مصرفی را به زن می‌سپارد و او میتواند با سازماندهی و مدیریت صحیح بین درآمد و مصرف، توازن برقرار کند و با برنامه ریزی و اجرای صحیح در رشد و توسعه اقتصاد خانواده نقش مؤثرتری را ایفا کند و اگر مردان جبهه گیری نکنند می‌توان گفت که زنان در واقع نقش کلیدی در استفاده بهینه از منابع را برعهده دارند.
مصرف به یک رفتار اجتماعی تبدیل شده
لیلا حسینی کار‌شناس اقتصاد وزرات دارایی می‌گوید: «درگذشته مصرف فقط یک رفتار اقتصادی عنوان می‌شد و افراد پولدار به دلیل داشتن درآمد بالا کالاهای بیشتری هم مصرف می‌کردند در حالی که امروزه مصرف تبدیل به وسیله‌ای شده که افراد شخصیت خود را با آن به دیگران نشان می‌دهند و مصرف به یک رفتار اجتماعی تبدیل شده است.»
حسینی به جایگاهی که زن در خانواده به‌عنوان مادر دارد و همچنین به عنوان فردی که در انتقال ارزش‌های اخلاقی به نسل بعد مؤثر است و میتواند در اصلاح الگوی مصرف نقشی بسیار مهمی داشته باشد اشاره می‌کند و می‌گوید: «اگر در خانواده‌ای مصرف و استفاده از کالاهای مصرفی توسط مادر خانواده مدیریت نشود اقتصاد خانواده دچار مشکل میشود اگر کمی به گذشته بر گردیم می‌بینیم همانطور که نقش زن دربحث قناعت در جامعه سنتی بسیار چشمگیر بوده در جوامع مدرن هم در گرایش یا عدم‌گرایش افراد خانواده به مصرف گرایی بسیار مؤثر است.»
قناعت راجدی بگیرید
بار‌ها از بزرگان خوانده‌ایم آنچه باعث آسایش و راحتی جسم و روح انسانی است قناعت و بی‌توجهی به امور دنیاست و فردی هم که دارای مناعت طبع و عزت نفس است پیش همه مردم عزیز و سربلند است.
آیات بسیاری در قرآن مجید بر ضرورت اعتدال و میانه روی در حوزه‌های مختلف تأکید می‌کند از جمله این حوزه‌ها، اقتصاد و اعتدال در چگونگی هزینه کرد‌ها است.
در خانواده و مدیریت دخل و خرج نیز اصل را باید بر اساس قناعت قرار داد و به اندازه درآمد خرج کرد زیاد و کم بودن درآمد‌ها فرق چندانی نمی‌کند مهم تنظیم هزینه‌ها است که باعث میشود محیط خانه به دور از هرگونه اضطراب و تشویش روحی و روانی باشد و آرامش خانه برهم نخورد.
از این هم نباید گذشت که زن با استفاده از جایگاه ویژه‌ای که از لحاظ احساسات و عواطف در خانواده دارد نیز میتواند روی الگوی مصرف و نظام اقتصادی خانواده تأثیر مستقیم داشته باشد.