بعضی از بیماریهای پوستی هم درمانی ندارد و مشکلات زیادی برای خانواده‌ها و کودک به وجود می‌آورند. بیماریهای پوستی در کودکان بسیار متنوع است. در این مطلب به مهمترین و شایعترین آنها اشاره می‌کنیم.
راش یا سوختگی در پای شیرخوار
سوختگی پای شیرخوار عمدتا در نواحی باسن و بین کشاله ران شایع است؛ یعنی محلی که نوزاد پوشک میشود. سوختگی ناشی از تحریک مواد موجود در ادرار و مدفوع کودک است که باعث تحریک پوست شیرخوار شده و با قرمزی و التهاب ظاهر میشود و کودک را بی‌قرار و ناراحت می‌کند. حتما باید بین سوختگی‌ها و عفونت‌های قارچی فرق قائل شد. قارچ‌های کاندیدایی به دلیل وجود رطوبت در منطقه میتواند روی عارضه بنشیند و علائمی شبیه به راش ایجاد کند. بهترین راه برای درمان، تعویض پوشک بچه بلافاصله بعد از دفع مدفوع یا ادرار وخشک نگه داشتن آن ناحیه است. استفاده از کرم‌های پوشاننده مانند زینک اکساید و کرم‌های سوختگی که مانند یک لایه محافظ روی پوست قرار می‌گیرند، کمک زیادی به درمان می‌کند. بعضی از مادران هنوز از پودر تالک استفاده می‌کنند که امروزه اصلا توصیه نمی‌شود. اگر التهاب بیش از اندازه باشد، استفاده از داروهای ضداستروئیدی ضعیف هم بسیار کمک‌کننده است و اگر شک به عفونت قارچ کاندیدا باشد، باید از کرم‌های ضدقارچ استفاده کرد.
اگزمای آتوپیک
این بیماری اغلب در شیرخواران و کودکان دیده میشود و شیوع آن رو به افزایش است و علت مشخصی هم برای آن یافت نشده؛ ولی احتمال می‌دهند تغییرات آب و هوا و آلودگی در بروز این بیماری نقش داشته باشد. بیماری اگزمای آتوپیک بیشتر در کودکانی دیده میشود که یک یا هر دو والدین‌شان سابقه آلرژی دارند. منظور از سابقه ابتلا به بیماری‌هایی مانند کهیر، اگزما، آسم و بیماریهای تنفسی دیگر، تب یونجه، آب‌ریزش و التهاب بینی در فصل بهار است. در بیماری اگزمای آتوپیک در شیرخوارها، پوست تغییر شکل می‌دهد و به صورت زبر درمی‌آید. زبری بیشتر در گونه‌های شیرخوار وجود دارد و باعث بی‌قراری‌اش میشود.
اگزمای آتوپیک با بالا رفتن سن کودک تغییر مکان می‌دهد؛ یعنی انتشارات ضایعات تغییر می‌کند و از نواحی چین اندام‌ها به پشت اندام منتقل میشود و در سنین بعد از بلوغ معمولا به اگزمای دست محدود میشود. به این کودکان باید آموزش داد که مرتب نرم‌کننده‌ای که پزشک تجویز کرده روی پوست خود بمالند و از صابون‌های ملایم و غیرتحریک‌کننده استفاده کنند. چنین کودکانی را نباید زود به زود حمام برد. همه موارد گفته‌شده باعث میشود حملات بیماری محدودتر شود. داروهای ضدالتهاب هم در موارد شدید بیماری کمک‌کننده است. گاهی بیماری آن‌قدر شدید است که بیمار را بستری می‌کنند و از داروهای سیستمیک و خوراکی که تضعیف‌کننده دستگاه دفاعی بدن هستند استفاده میشود. بیماری درمان قطعی ندارد.
بیماری عفونی زرد زخم
از بیماریهای عفونی شایع می‌توان به زرد زخم اشاره کرد. این عفونت سال‌های گذشته به دلیل نبود بهداشت کافی بیشتر دیده می‌شد. امروزه این بیماری چندان عفونت نادری نیست و در فصل گرما شمار مبتلایان افزایش می‌یابد. این بیماری خطرناک است و ممکن است عوارض کلیوی ایجاد کند. زرد زخم در ابتدا محدود به پوست، سطحی و به صورت ضایعات مترشحه که خیلی زود خشک می‌شوند و تاول‌های خیلی ریز که دلمه می‌بندند دیده میشود. ضایعات بیشتر در سر و صورت و اندام کودکان ظاهر شده و کودکانی که اگزمای آتوپیک دارند، ممکن است درجاتی از زرد زخم را بروز دهند. درمان عفونت زرد زخم ساده است: شست‌وشو با صابون، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خاص و داروهای خشک‌کننده و جلوگیری از تماس دیگران با زخم، بیماری را محدود می‌کند.
ویروس آبله مرغان
ویروس آبله مرغان بسیار مسری است و هر کسی که در برابر آن مصون نباشد، بسرعت ویروس به بدنش انتقال می‌یابد. تقریبا 100درصد افراد بر اثر تماس با فرد مبتلا به ویروس آلوده می‌شوند. عفونت آشکار دو هفته بعد از تماس بروز می‌کند. هر چه سن بیمار کمتر باشد بیماری شدت کمتری خواهد داشت و بهبود هم سریع‌تر خواهد بود.
گاهی آبله مرغان در کودکان آن‌قدر خفیف بروز می‌کند که تشخیص آن هم دشوار است و تصور میشود ضایعه‌ای بر اثر گزش اتفاق افتاده است. برای درمان از داروهای ضدویروس استفاده میشود. داروهای خشک‌کننده ضایعات تجویز میشود. استحمام مکرر به خوب شدن سریع بیماری کمک می‌کند. ضمن این که واکسن آبله مرغان هم وجود دارد.
گزش حشرات
گزش حشرات بخصوص در فصل گرما مشکلاتی برای کودکان ایجاد می‌کند. گزش ممکن است ضایعاتی خارش‌دار همراه با ترشح در اندام کودک ایجاد کند. اغلب حالت کهیری دارند و در وسط منفذی وجود دارد که به متخصص پوست کمک می‌کند علت را تشخیص دهد. برای درمان از داروهای ضدالتهاب استفاده میشود.
البته گزش حشرات در مواقع نادری ممکن است در کودک حساسیت شدیدی به نام شوک انافیلاکسی ایجاد کند که موردی اورژانسی است و اگر بموقع اقدام درمانی مناسبی انجام نشود، ممکن است منجر به فوت کودک هم بشود.
شپش سر
موجودات ریزی که در موی سر زندگی و بسرعت تخمگذاری می‌کنند و می‌توان تخم‌ها را در پایه موها مشاهده کرد. شپش همچنان در شهرهای بزرگ بخصوص در مهدهایکودک و دبستان‌ها دیده میشود و فقط محدود به مناطق روستایی با بهداشت پایین نیست. شپش سر با خارش شدید سر توام است. درمان فقط موضعی است و با شامپوهای مخصوص سر صورت می‌گیرد. مانند قدیم‌ها نیازی به تراشیدن موی کودک نیست. همه خانواده همراه با کودک باید درمان شوند. به مدرسه کودک هم باید اطلاع داده شود تا بقیه کودکان هم درمان شوند.
سرخک و سرخجه
هر دو بیماری با علائمی مانند راش‌های قرمز، ملتهب، ریز و زیرپوستی ظاهر می‌شوند. سرخک بیماری سختی است و گاهی ریه را درگیر می‌کند که ممکن است کشنده هم باشد. ولی سرخجه عوارض کمتری دارد. فرد مبتلا به سرخجه اصلا نباید به خانم‌های باردار نزدیک شود. همه مادران باردار باید از لحاظ مصونیت به سرخجه چک شوند، ضمن این که بیماریهای ویروسی درمان خاصی جز درمان علامتی ندارند.
زگیل
این بیماری در کودکان و بزرگسالان بسیار شایع است. این عفونت ویروسی را ویروس پاپیلوما در بدن ایجاد می‌کند. زگیل در کودکان در اندام‌هاست و در بزرگسالان هم اغلب در اندام تناسلی وجود دارد که از طریق مقاربت منتقل می‌شوند. زگیل‌ها در کف پا به شکل مقاوم یا معمولی دیده می‌شوند. زگیل‌ها ممکن است منفرد یا به صورت تجمعی روی پوست دیده شود. سطح زبری دارند و بدون علامت‌اند. در کودکان معمولا در عرض دو سال تعداد زیادی از زگیل‌ها از بین می‌روند. برای درمان زگیل درمان‌ها متفاوتند و با درمان‌های موضعی تخریبی، دارویی و درمان‌های سنتی و غیرسنتی و روش‌های جراحی استفاده از فریز (منجمدکردن ضایعات) و کرایو‌تراپی (سوزاندن ضایعات) با لیزر می‌توان زگیل را از بین برد. ولی هیچ‌کدام نمی‌توانند تضمین کنند که ضایعه در آینده عود نخواهد کرد. (ضمیمه سیب)
دکتر کامران جزایری
متخصص بیماریهای پوست و مو