جام جم سرا: دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و نازایی در گفت‌وگو با جام‌جم در پاسخ می‌گوید: باید دانست که دونوع میکروب در واژن زنان به‌طور طبیعی همواره وجود دارد. یک دسته از این میکروب‌ها محافظ دستگاه تناسلی در برابر عفونت‌های بیماری‌زا هستند و دسته دیگر میکروب‌هایی که درحالت عادی دربدن زندگی می‌کنند، ولی در صورتی که میکروب‌های دفاعی کارخود را درست انجام دهند، موجب بیماری نمی‌شوند. اما همین میکروب‌ها درصورت ضعیف شدن یا کم شدن میکروب‌های غیر بیماری‌زا ایجاد بیماری می‌کنند.
این متخصص با اشاره به یک مورد شایع از بروز عفونت‌های زنانه می‌افزاید: مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک در خانم‌هایی که مبتلا به یک بیماری عفونی ساده مثل سرماخوردگی هستند باعث میشود میکروب‌های غیر بیماری‌زای بدن‌شان از بین برود و زمینه ابتلا به عفونت واژینال فراهم شود. دسته‌ای از میکروب‌های بیماری‌زا هم در بدن همسر بیماران وجود دارد و گرچه در بدن مرد، تولید بیماری یا علامت خاصی نمی‌کند، ولی پس از انتقال به بدن زن بیماری‌زا میشود، به همین دلیل در بعضی از انواع عفونت‌ها برای زوجین به طور همزمان دارو داده میشود.
نشانه‌ها
طیف علائم بالینی ناشی از عفونت‌های زنانه از یک عفونت توام با خارش و سوزش و ترشحات شدید تا یک عفونت کاملا بی‌علامت و بی‌سروصدا متغیر است.
به گفته دکتر لاهوتی، در صورتی که عفونتی محدود به واژن باشد علائم بالینی شامل ترشحات بدبو، سوزش و خارش واژن و پوست ناحیه تناسلی، التهاب و تورم ناحیه و حتی علائم ادراری مثل سوزش هنگام ادرار میشود. البته گاهی دیگر علائم عفونت ادراری مثل تکرر ادرارراهم باید به نشانه‌های فوق افزود که در این صورت فقط معاینه داخلی و انجام آزمایش ادرار به تشخیص درست عفونت کمک می‌کند.
وی با اشاره به عفونت دهانه رحم می‌افزاید: درصورت درگیری مناطق بالاتر، مثل گردن رحم و خود رحم علائمی مثل درد هنگام نزدیکی،درد زیاد زمان پریود، افزایش خونریزی زمان پریود یا خونریزی غیرطبیعی و لکه بینی بعد از نزدیکی دیده میشود. البته متاسفانه عفونت رحم و دهانه رحم گاهی کاملا بدون علامت است بویژه وقتی شدید باشد و لوله‌های رحمی را درگیر کند، یا در فضای شکم پخش شود و نیز زمانی که عفونت مزمن گردن رحم منجربه زخم دهانه رحم شود. به همین دلیل توصیه میشود خانم‌ها به‌طور مرتب به پزشک زنان مراجعه کنند.
هر ترشحی، عفونی نیست
خوب است بدانید دستگاه تناسلی خانم‌ها درحالت طبیعی نیز ترشحاتی دارد که باعث مرطوب ماندن این ناحیه میشود و به‌طور دوره‌ای کم و زیاد میشود. البته ترشحات طبیعی، هیچ رنگ و بویی ندارد و اگرچه غلیظ است، ولی بدبو نیست و سبب خارش وسوزش هم نمی‌شود.
دکتر لاهوتی می‌افزاید: ترشحات طبیعی اگر در لباس باقی بماند، میتواند تغییر رنگ بدهد و بدبو شود، ولی این ترشحات با شست‌وشوی صحیح دستگاه تناسلی ازبین می‌رود، درحالی که ترشحات عفونی به جز با درمان از بین نخواهد رفت. فراموش نکنید که استفاده از دوش واژینال و بتادین برای شستشوی ناحیه تناسلی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و بهترین کار برای تمیزکردن ناحیه تناسلی استفاده از آب معمولی یا ژل‌های شست‌وشوی واژینال است که در همه داروخانه‌ها موجود بوده و باعث میشود محیط واژن به صورتی باشد که برای رشد میکروب‌های غیر بیماری‌زا مناسب و برای رشد میکروب‌های بیماری‌زا نامناسب باشد.
عفونت زنانه طی بارداری
دکتر لاهوتی با اشاره به عفونت دوران بارداری می‌گوید: دردوران بارداری هم ممکن است عفونت‌ها رخ دهد و از آنجا که در این زمان محدودیت مصرف دارویی وجود دارد و محیط واژن نیز تغییر می‌کند، درمان عفونت مشکل‌تر میشود. این عفونت‌ها ممکن است سبب سقط یا زایمان زودرس شود، ولی به‌طور معمول عارضه‌ای روی جنین ندارد.
پیشگیری با رعایت نکات بهداشتی
بهترین راه پیشگیری از عفونت‌های زنانه، رعایت بهداشت ناحیه تناسلی، پوشیدن لباس‌های زیر نخی، استفاده از ژل‌های شست‌وشو، قراردادن لباس زیر در آفتاب به منظور خشک شدن یا اتو کشیدن دوره‌ای آنها، جدا کردن لباس زیر از دیگر لباس‌ها هنگام شست‌وشو تعویض سریع مایو پس از اتمام شنا و نپوشیدن مایو لباس روی لباس زیر، جلوگیری از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک برای درمان علائم بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی و مراجعه مرتب به پزشک برای معاینه است. به گفته دکتر لاهوتی استفاده از رژیم غذایی خاصی برای پیشگیری ازعفونت توصیه نمی‌شود، ولی ماست به علت داشتن اسیدلاکتیک ممکن است به احیای میکروب‌های واژن کمک کند.
درمان پیگیرانه
دکتر لاهوتی با اشاره به این که برای درمان عفونت‌های زنانه، پزشک داروهای خوراکی یا موضعی برای بیمار تجویز می‌کند که حتما باید دوره درمان آن کامل شود، می‌گوید: از آنجا که بعضی از عفونت‌ها بهظاهر فروکش می‌کند، ولی درمان نمی‌شود حتما یک یا دو هفته پس از اتمام درمان برای معاینه مجدد به پزشک مراجعه کنید. در موارد بروز عفونت‌های مزمن نیز درمان همسر و همچنین استفاده از ترکیبات پروبیوتیک که امروزه به صورت داروهای خوراکی یا واژینال در دسترس است و سبب تقویت میکروب‌های غیر بیماری‌زا واژن میشود، باید مد نظر قرار گیرد.
پونه شیرازی / گروه سلامت