جام جم سرا: دکتر محمدجعفر فره‌وش، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارشی با تاکید بر این که اگر کولونوسکوپی از سوی متخصصان آموزش دیده انجام شود دردناک نخواهد بود، می‌گوید: کولونوسکوپی یک دستگاه آندوسکوپی است که برای مشاهده روده بزرگ و راست روده با هدف تشخیص بافت ملتهب، زخم و رشد غیرطبیعی و سرطانی بافت روده یا تشخیص پولیپ‌های روده‌ای استفاده میشود. البته در بیمارانی که به طور مکرر و بدون علت مشخص با مشکلاتی در اجابت مزاج مانند خون در مدفوع، اسهال و یبوست ناگهانی و مکرر، درد شکم، کاهش وزن یا باریک شدن مدفوع مواجه می‌شوند انجام کولونوسکوپی برای تائید سلامت یا بیماری روده بزرگ ضروری تلقی میشود.
از انجام کولونوسکوپی نترسید
ساختار روده بزرگ به گونه‌ای است که بیشتر از روده کوچک در معرض خطر سرطانی شدن قرار دارد به همین دلیل دکتر فره‌وش در گفت‌وگو با جام‌جم بر انجام آن بویژه در صورتی که علائم خطری در شخص یا سابقه بیماری در خانواده وی دیده شود، تاکید می‌کند و می‌گوید: کولونوسکوپی به نوبه خود دردناک نیست و فقط ممکن است برخی از بیماران در حین انجام آن احساس ناخوشایندی از فشار یا نفخ داشته باشند که برای پیشگیری از این مساله داروهای آرامبخش برای بیمار طی انجام کولونوسکوپی تجویز میشود، اما بیهوشی کامل در کولونوسکوپی برای داشتن رابطه کلامی متخصص با بیمار توصیه نمی‌شود.
لوله باریکی در پیچ و خم‌های روده
خوب است بدانید کولونوسکوپی دستگاهی است که از فیبر‌های نوری ساخته شده است تا قابلیت انعطاف لازم برای عبور از پیچ و خم‌های روده بزرگ را داشته باشد.
به گفته دکتر فره‌وش، یک متخصص دوره دیده و مجرب براحتی میتواند با حرکت دادن لوله باریک آندوسکوپی که بیش از 1.5 متر طول دارد و در یک سر آن دوربینی تعبیه شده است تمام بخش‌های داخلی این عضو را مشاهده کند. همچنین طی این پروسه، متخصص در صورت مشاهده پولیپ در روده بزرگ میتواند آن را بر دارد و نمونه آن را به پاتولوژی بفرستد. این متخصص تاکید می‌کند: پولیپ‌ها در بسیاری از بزرگسالان، شایع و در اغلب موارد بی‌خطر است، اما گاهی پولیپ‌ها پیش آگهی سرطان روده بزرگ هستند که در این صورت می‌توان با برداشتن آنها از سرطان روده بزرگ جلوگیری کرد. به همین دلیل، متخصص گوارش در حین کولونوسکوپی چنانچه پولیپی یا بافتی غیرطبیعی مشاهده کند آن را بر می‌دارد و نمونه‌اش را برای بیوپسی به آزمایشگاه می‌فرستد.
آمادگی قبلی برای انجام کولونوسکوپی
بیماری که می‌خواهد کولونوسکوپی انجام دهد باید از یکی دو روز قبل از انجام آن فقط مایعات بخورد چراکه برای مشاهده کامل روده‌بزرگ، جامدات باید از دستگاه گوارش با داشتن یک رژیم غذایی مایع از یک تا سه روز قبل از انجام کولونوسکوپی خالی شود. البته برخی متخصصان به بیماران‌شان مصرف روغن کرچک یا پودرهای خاصی را نیز قبل از انجام کولونوسکوپی توصیه می‌کنند.
اما مساله مهم این است که بیمار باید پیش از کولونوسکوپی، پزشک خود را از داروها و ویتامین‌هایی که مصرف می‌کند مانند آسپیرین، داروهای آرتروز، رقیق‌کننده‌های خون، دیابت و ویتامین‌هایی که حاوی آهن است مطلع کند.
البته به گفته دکتر فره‌وش بیماران قلبی و ریوی که ممکن است انجام کولونوسکوپی برایشان با عوارضی همراه باشد بهتر است تحت عکس‌برداری رادیولوژی یا سیتی‌اسکن قرار بگیرند. درد شکم و نفخی هم که در ساعت‌های اولیه بعد از کولونوسکوپی گاهی پیش می‌آید نیز پس از یک تا دو ساعت رفع خواهد شد.
چه کسانی باید کولونوسکوپی شوند؟
طی سال‌های اخیر با ماشینی‌شدن زندگی، کاهش تحرک و افزایش مصرف غذاهای ناسالم دارای افزودنی و فست‌فودها، آمار سرطان‌های گوارشی در دنیا و در کشور ما افزایش یافته است. بر این اساس، متخصصان گوارش بر انجام یک بار کولونوسکوپی در افراد بالای 50 سال و تکرار آن طی یک دوره 10 ساله، در صورت نداشتن مشکل خاصی در روده بزرگ تاکید می‌کنند.
همچنین به گفته دکتر فره‌وش افرادی که در خانواده‌شان سابقه بیماری‌های التهابی روده یا سرطان روده بویژه در سنین زیر چهل سالگی دارند باید 10 سال قبل از رسیدن به سن شخص مبتلا کولونوسکوپی شوند. بعلاوه افرادی که دچار اسهال یا یبوست جدید و بدون علت خاص و تداوم آن بیش از یک هفته می‌شوند، افرادی که متوجه وجود خون در مدفوع می‌شوند یا کسانی که سابقه پولیپ روده را دارند با تشخیص پزشک‌شان طی دوره‌های خاصی باید کولونوسکوپی شوند.
پونه شیرازی / گروه سلامت