جام جم سرا:
مادران به دنبال پوشکی هستند که نازک، سبک، باکیفیت، نرم و لطیف، اندازه، زیبا و ارزان باشد و در عین حال آنقدر جذب خوبی داشته باشد که به اطراف نم ندهد و لایه رویی کتان داشته باشد. اغلب نمی‌توان پوشکی را پیدا کرد که همه اینها را در کنار هم داشته باشد و باید قید یک یا چندتا از این فاکتورها را زد تا به انتخاب رسید.
لهستان، آلمان، ترکیه، چین و... در کنار تولید‌کنندگان وطنی، نیاز والدین ایرانی به یکی از مهمترین ملزومات نوزادان و کودکان را پاسخ می‌دهند. خارجی‌ها گران‌تر‌ند و ایرانی‌ها هم بسته به قیمت، از کیفیت‌های متفاوتی برخوردارند. برخی به‌دلیل فرآیند توزیع بهتر و تبلیغات بیشتر، در دسترس و شناخته‌شده‌ترند و برخی در برخی شهرها و مناطق کمیابند و نامشان را کمتر شنیده‌ایم.
لطافت و حساسیت پوست برخی بچه‌ها باعث میشود مادران و پدران نگران، انواع مختلف پوشک را امتحان کنند تا در نهایت به یک انتخاب برسند؛ انتخابی که ممکن است برایشان گران تمام شود و گاهی آنها را با دردسر کمیاب‌شدن مارک انتخابی در شهرشان مواجه کند. حالا در بازار پوشک کامل بچه، بسته‌های حدود 60تایی خارجی نزدیک به 55هزارتومان فروش می‌روند و مارک‌های باکیفیت داخلی نیز که در بسته‌های حدود 14تایی عرضه می‌شوند برای خانواده‌ها به طور میانگین، هشت‌تا 12هزارتومان هزینه دارند. با این حساب خانواده‌های عیال‌وار برای خرید پوشک کامل بچه هر ماه به طور میانگین از صدتا 200هزارتومان هزینه می‌کنند.
بازار تولید و فروش پوشک بچه آنقدر داغ است که وبلاگ‌ها و سایت‌های فروش اینترنتی نیز در این راستا به فعالیت می‌پردازند و دستگاه‌های تولید پوشک در خانه نیز به کار افتاده‌اند. اینچنین میشود که گاهی انواع تقلبی پوشک بچه، از اعتبار برخی مارک‌های پرفروش می‌کاهد و اثراتش را در پوست لطیف و حساس بچه‌ها باقی می‌گذارد.
مصطفی، پدر یک شیرخوار یک‌ساله می‌گوید: «انواع پوشک را امتحان کردیم و در نهایت یک پوشک مارک ترکیه، با پوست پای بچه سازگار شد. او حالا با حقوق 700هزارتومانی، هر ماه صدهزارتومان برای پوشک بچه‌اش هزینه می‌کند.»
ندا که دومین فرزند خود را ماه آینده به دنیا می‌آورد، از تجربه خود می‌گوید: «چهارسال پیش که به‌دلیل ادامه تحصیل همسرم، وضع مالی مناسبی نداشتیم، به جای پوشک از کهنه با محافظ و شورت لاستیکی دکمه‌دار استفاده می‌کردم که خیلی راحت و لطیف بود و نم نمی‌داد.» او قیمت‌های پوشک بچه را سرسام‌آور می‌داند و می‌گوید: «برای فرزند دوم خودم هم همین کار را می‌کنم و پوشک را فقط در هنگام خروج از منزل به پای بچه می‌بندم.»
فاطمه 50ساله که مشغول خرید سیسمونی برای اولین نوه‌اش است، یک بسته کهنه پنج‌تایی با قیمت شش‌هزارتومان، یک بسته شورت گره‌ای پنج‌تایی به قیمت هفت‌هزارتومان و یک بسته پوشک ساده 20تایی به قیمت شش‌هزارتومان خریده است. دخترش معصومه، اما از این انتخاب راضی به‌نظر نمی‌رسد و انتظار خرید پوشک کامل بچه را دارد. معصومه می‌گوید: «دیگر کسی از کهنه استفاده نمی‌کند و من هم برای فرزندم پوشک کامل خواهم خرید.» فاطمه که خرید پوشک را دورریختن پول می‌داند، می‌گوید: «20سال پیش از این خبرها نبود. بچه‌های ما با وجود نبود آب گرم و پوشک البته به سختی بزرگ شدند و به نظر من لازم نیست در این شرایط اقتصادی اینقدر هزینه پوشک شود.»
او که مادر چهارفرزند است، با یادآوری خاطراتش ادامه می‌دهد: «در قدیم، قنداق نوزادان از تکه‌های پارچه و پلاستیکی تشکیل شده بود که هم به بیرون نم نمی‌داد و هم به بچه‌ها آرامش خاطر می‌بخشید. با بزرگ‌ترشدن بچه‌ها، تکه‌های کوچک و بزرگ پارچه‌های کهنه را در یک پارچه سه‌گوش بزرگ‌تر جا می‌دادیم و به پای بچه‌ها می‌بستیم. بعدها هم مشما (لاستیکی) بچه آمد و مشکل نم‌دادن کهنه به بیرون کمتر شد اما با این حال مجبور بودیم کهنه‌ها را در آب سرد و با وجود برودت هوا بشوریم و برای استفاده مجدد، خشک کنیم.»
فاطمه، مادرشدن در شرایط امروز را به دلیل امکانات رفاهی بیشتر، کار راحت‌تری می‌داند و می‌افزاید: «شرایط سخت گذشته باعث می‌شد مادران زودتر توالت‌رفتن را به بچه‌ها یاد دهند اما الان می‌بینم مادرانی هستند که فرزندانشان را تا چهار و پنج‌سالگی پوشک می‌کنند تا راحت باشند.»
ملوک‌السلطنه، زن 80ساله و مادر 9فرزند، از گهواره‌هایی یاد می‌کند که مجرای خروج و ظرف سفالی مخروطی‌شکل برای تخلیه ادرار و مدفوع کودک داشته است. او می‌گوید: «نوزادان در گذشته آرام‌تر بودند و آنها را محکم به گهواره می‌بستیم و ظرف سفالی را هرازچندگاهی خالی می‌کردیم.»
از آن سال‌ها چند دهه می‌گذرد و این روزها انواع پوشک در بازار، دست مادران را برای انتخاب با توجه به شرایط مالی و نیز شرایط پوست و وزن بچه‌هایی که قرار است حداقل دوسال پوشک شوند، باز گذاشته است. در این میان، انتخاب یک پوشک نامناسب ممکن است موجب انحراف پاهای کودک، عفونت ادراری، حساسیت پوستی و بیماری شود. پس لازم است دقت شود پوشک روی ران بچه جا نیندازد، گلوله نشود یا پنبه‌هایش از هم باز نشوند، از طرفین یا از پشت پس ندهد، عطری و کرم‌دار نباشد، بین دو پای کودک بیشتر از چهارانگشت فاصله نیندازد، پلاستیکی نباشد یا چسب‌هایش شل یا خیلی محکم نباشد.
با اینکه پوشک‌کردن، خیال مادران را بابت تمیز ماندن منزل و دردسرهای میهمانی و بیرون، راحت می‌کند، اما دکتر سیدحسین فخرایی، فوق تخصص نوزادان و استاد دانشگاه، توصیه می‌کند تا آنجا که امکان دارد، بگذارید پای کودک هوا بخورد. به گفته وی، کودک را باید چند بار در روز به مدت 20دقیقه بعد از تمیز و خشک‌کردن، بدون پوشک روی تشکچه خواباند تا کمی بازی کند و قبل از بستن پوشک از کرم محافظ پا استفاده شود. فخرایی یادآوری می‌کند: نوزادان ممکن است در روز به هشت‌تا 10پوشک نیاز داشته باشند و به محض اینکه دیدید پوشک کثیف است یا سنگین و پر به‌نظر می‌رسد، آن را عوض کنید.(سعیده آقاخانی/شرق)