کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مصوبه خود در جلسه شماره ۲۳۷ مورخ ۲۲ خرداد سال جاری، با کاهش ۲۰ درصدی تعرفه اینترنت، سقف تعرفه خدمات داده تلفن همراه را برای سیم‌کارت‌های دائمی مستقل از فناوری به ازای هر کیلوبایت، ۰.۴ ریال و برای سیم‌کارت‌های اعتباری ۰.۶ ریال تعیین کرد که البته این کاهش تعرفه محدود به اینترنت آزاد شده و بسته‌ها را شامل نمی‌شود.
مصوبه ۲۳۷ تنظیم مقررات ارتباطات که از تاریخ یکم مرداد ۹۵ برای کلیه اپراتورهای تلفن همراه لازم‌الاجرا شد، جایگزین تعرفه تعیین شده مصوبه شماره ۱ جلسه ۲۰۳ سازمان تنظیم مقررات در تاریخ ۲ آذر سال ۹۳ شده که در آن به پیشنهاد سازمان برای اصلاح تعرفه داده تلفن همراه، سقف تعرفه خدمات داده تلفن همراه برای سیم‌کارت‌های دائمی مستقل از فناوری به ازای هر کیلو بایت ۰.۵ ریال و برای سیم‌کارت‌های اعتباری ۰.۷۵ ریال تعیین شده بود.
پای بسته‌های اینترنتی در میان است
در این مصوبه همچنین آمده است: «اپراتورهای تلفن همراه می‌توانند با رعایت شرایط رقابتی و تعرفه تعیین‌شده در این مصوبه، ضمن فروش خدمات دیتا بر اساس کیلوبایت، بسته‌های مختلف تعرفه‌ای را نیز متناسب با نیاز مشترکان تعریف و با رعایت سایر مقررات و شرائط پروانه خود ارایه کنند» و همانطور که همه می‌دانند، در حال حاضر همین بسته‌های اینترنتی هستند که بیشترین کاربرد را دارند و کمتر مشترکانی هستند که برای استفاده اینترنت در طول روز، از اینترنت آزاد استفاده کنند.
مشترکان اپراتورهای مختلف اگر از اینترنت آزاد دیتای خود استفاده کرده باشند، درمی‌یابند که این استفاده اصلا مقرون به صرفه نیست، به طوری که مثلا برای دانلود یک فیلم سینمایی مجبور می‌شوند چند ده هزار تومان بپردازند. بنابراین با توجه به بالا بودن این هزینه‌ها برای مشترکان، توصیه میشود برای استفاده روزانه از اینترنت همراه، بسته‌های اینترنتی اپراتورها را فعال کنند تا هزینه‌های آنها تا حدود یک هشتم کاهش یابد.
به همین خاطر است که در حال حاضر حدود ۸۰ درصد استفاده از مصرف داده همراه به سمت بسته‌های تشویقی و تخفیفی اپراتورها هدایت شده و در چنین شرایطی، کاهش تعرفه اینترنت آزاد برای ۲۰ درصد باقی‌مانده به نظر کاربردی نمی‌آید. اینکه در هزینه‌های مربوط به بسته‌های اینترنت اپراتورها تغییری صورت نگرفته و مشترکانی که از بسته‌های اینترنت استفاده می‌کنند مشمول تخفیف نشده، که البته با توجه به مصوبات ابلاغی سازمان تنظیم مقررات، نمی‌توان اپراتورها را به انجام تخلف متهم کرد.
طی سال‌های گذشته با دریافت مجوز ارائه خدمات باند پهن موبایل، اپراتورهای مختلف مجاز به ارائه ۳G و ۴G شدند و اپراتورها نیز متناسب با مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات، هزینه‌هایی را برای دسترسی به هر کیلوبایت داده از مشترکان خود دریافت کردند، البته بر اساس شرایط رقابتی بازار، اپراتورهای مختلف نسبت به ارائه بسته‌های تشویقی اینترنت اقدام کرده و بسته‌هایی با قیمت‌های پایین‌تر را برای مشترکان خود طراحی کردند.
طرح تعیین کف تعرفه؛ حفظ رقابت یا افزایش قیمت؟
اما مسئولان معتقدند هزینه‌ای که کاربر بابت استفاده از هر کیلوبایت داده در این بسته‌ها می‌پردازد کمتر از یک دهم تعرفه واقعی است که مشکلاتی به دنبال داشته و صادق عباسی شاهکوه -معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات- با اشاره به واکنش این سازمان در برابر ارائه بسته‌های ارزان‌قیمت اینترنت، از تعیین رقمی به عنوان کف قیمت به غیر از سقف تعرفه سخن گفته بود که در واقع منجر به افزایش قیمت بسته‌های اینترنت موبایل و یا حجم آنها خواهد شد.
علی‌اصغر عمیدیان -رئیس سازمان تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی- نیز با اشاره به دامپینگ برخی اپراتورهای تلفن همراه و لزوم تعیین کف قیمت اینترنت موبایل برای حفظ رقابت در بازار گفته بود: مدل تعرفه‌گذاری اینترنت در فضای موبایل و ثابت طراحی شده و برای تعیین کف قیمت اینترنت موبایل پیشنهاداتی در نظر داریم. هدف از طراحی این طرح آن است که تعادل بازار حفظ شود.
او که معتقد است اعتراضی نسبت به سقف هزینه دسترسی به دیتای همراه وجود ندارد، در پاسخ به اینکه اجرای چنین طرحی در نهایت موجب افزایش قیمت بسته‌های اینترنتی موبایل برای مشترکان خواهد شد، در حالی که همین حالا هم مشترکان گلایه‌های متعددی نسبت به اینترنت دارند، توضیح داده بود: مردم روی قیمت معترض نبودند ما نیز در ابتدای کار یک بار تعرفه‌ها را بازنگری کرده و در نهایت رقمی به عنوان سقف تعرفه در نظر گرفتیم. اما اپراتورها در بسته‌های خود این تعرفه را تا ۰.۱ کاهش می‌دهند.
از طرفی محمد جواد آذری جهرمی - مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت- معتقد است کمترین رقم فروش اینترنت در دنیا ۰.۵ دلار است و ایران از نظر تعرفه اینترنت موبایل چهارمین کشور ارزان دنیا محسوب میشود. او دامپینگ برخی اپراتورها را ضربه‌ای به صنعت ICT و دیگر اپراتورهای رقیب می‌داند و می‌گوید: ما به عنوان حاکمیت وظیفه کنترل بازار را بر عهده داریم. اکنون شاهدیم برخی اپراتورها علی‌رغم درآمدی که در بخش مکالمه دارند، در بخش اینترنت تخفیف‌های کلان اعمال کرده و بدین‌ترتیب یک جنگ قیمتی را شروع می‌کنند که خاتمه دادن به آن با مصوبه رگولاتوری اتفاق خواهد افتاد.
موضوع پربحث تعرفه‌ها
اگرچه پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، با افزایش ظرفیت پهنای باند و رفع انحصار از ۳G و ورود نسل‌های بالاتر در این عرصه، تلاش‌هایی برای بهبود کیفیت اینترنت انجام شد، اما بحث تعرفه‌ها همواره از مسائلی بوده که در برهه‌های زمانی متعدد افراد مختلفی به انتقاد از آن پرداخته‌اند و کارشناسان تاکید داشتند که اکنون بحث فروش پهن‌باند در دنیا به سمت رایگان شدن می‌رود و هزینه دسترسی به پهنای باند اینترنت در اکثر کشورها در حال کاهش است و درآمد اپراتورها در دنیا به سمتی می‌رود که براساس ارائه‌ی خدمات حاصل شده باشد و نه فروش پهنای باند.
از طرفی برخی کارشناسان نیز معتقدند در خصوص اینترنت پهن‌باند موبایل، اوضاع ایران به نسبت بهتر است و از نظر هزینه‌های دسترسی به شبکه پهن‌باند موبایل حتی نسبت به برخی کشورهای اروپایی تعرفه‌های مناسب‌تری داریم و بسته‌هایی که اکنون اپراتورهای ما با قیمت سه تا پنج دلار در اختیار مشترکان خود قرار می‌دهد در کشورهای دیگر با قیمت بالاتری ارائه میشود.
اما از اقداماتی که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان متصدی این موضوع برای کاهش قیمت بسته‌های اینترنتی انجام داده، تعیین سقف قیمتی است، همانطور که محمود واعظی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- نیز در این باره می‌گوید: ما در حوزه بسته‌های اینترنتی موبایل هیچ‌گاه وارد بحث نمی‌شویم بلکه در این بخش یک سقف قیمتی اعلام کرده‌ایم و بر اساس آن اقدام می‌کنیم.
در نهایت، شاید با توجه به عدم رضایت مشترکان، برای شکستن طلسم کاهش تعرفه اینترنت تلفن همراه و بسته‌های تخفیفی اپراتورها باید چشم به آینده دوخت.