مقدمه ای درمورد کمبود آهن در بدن
کمبود آهن یکی از شایع ترین مشکلاتی اسـت که اغلب در زنان دیده می شود.
آهن برای تولید گلبول های قرمز حیاتی اسـت. گلبول های قرمز، نوعی پروتئین اسـت که به انتقال اکسیژن در سراسر بدن کمک می کند.
آهن" به عنوان یک ماده غذایی ضروری، وظیفه حمل اکسیژن دربدن را به عهده دارد. آهن یکی از عوامل تشکیلدهنده آنزیمهای متعدد در بدن اسـت، فرم آهن ذخیره شده در بدن انسان به صورت "فریتین" و"هموسیداین"اسـت که دربخش‌های گوناگون بدن انسان از جمله مغز استخوان، کبد و طحال وجود دارد.
کمخونی فقر آهن (به انگلیسی: Iron deficiency anemia) شایعترین گونه کم خونی بوده و ناشی از کمبود آهن در تغذیه ، دفع بیش از حد خون در بلندمدت (مانند خونریزی گوارشی) ویا سوءجذب آهن رخ می‌دهد.
اهمیت وجود مقدار کافی آهن در بدن به قدری هست که اگر آهن کافی داشته باشیم، احساس تندرستی و نشاط فوق العاده ای خواهیم داشت اما اگر دچار کمبود اون باشیم، به شدت احساس ناسالم بودن و خستگی می کنیم.
کمبود شدید آهن در بدن سبب کم خونی، رنگ پریدگی و سلولهای خونی با میزان غلظت هموگلوبین پایین میشود. این کمبود در زنان باردار، خطر تولد فرزندان نارس را افزایش داده و موجب تولد نوزادان کم وزن میشود.
علائم و نشانه های کمبود آهن در بدن چیست؟
احساس خستگی مفرط می کنید
یکی از شایع ترین علایم که به سختی می توان علت اصلی آن را تشخیص داد، احساس خستگی مفرط اسـت زیرا اغلب زنان زندگی پرمشغله ای دارند و در نتیجه احساس خستگی می کنند.به گفته یک متخصص خون، خانم ها خستگی را بخشی از زندگی خود می دانند؛ در حالی که کمبود آهن باعث می شود اکسیژن کمتری به بافت ها برسد و بدن از انرژی که به آن نیاز دارد، محروم می شود. اگر خستگی طبیعی شما همراه با احساس ضعف و بی قراری اسـت و نمی توانید روی کارها تمرکز کنید، این امر می تواند نشانه کمبود آهن باشد.
پریدگی رنگ
گلبول های قرمز، رنگ قرمز به خون می دهد و کمبود پروتئین باعث رنگ پریدگی چهره می شود. رنگ پریدگی چهره، داخل لب، لثه و پلک ها نشانه کمبود آهن اسـت.
خونریزی شدید هنگام قاعدگی
به گفته یک متخصص زنان، علت عمده کمبود خون در زنان خونریزی شدید اسـت. با وجود از دست دادن میزان زیاد خون، تقریبا فقط نصف آن در بدن جایگزین می شود و این روند هر ماه ادامه دارد.
کمبود نفس
اگر میزان اکسیژنی که به بدن می رسد، پایین باشد، هرچه قدر هم عمیق نفس بکشید، دچار کمبود نفس خواهید شد. اگر در انجام کارهای معمولی از جمله بالا رفتن از پله، ورزش کردن و ... نفس کم می آورید، بدانید که دچار کمبود آهن شده اید.
سندروم پای بی قرار
تقریبا ۱۵درصد از افرادی که دچار این سندروم هستند، با کمبود آهن مواجهند. هرچه میزان آهن پایین باشد، علایم بدتر اسـت.
سردرد
به علت کمبود آهن میزان اکسیژنی که به مغز می رسد از حد معمول کمتر اسـت و در نتیجه رگ های مغز متورم و فرد دچار سردرد می شود.
تپش قلب
قلبی که از آن زیاد کار کشیده شده اسـت، در معرض مشکلاتی از جمله ضربان نامنظم، صدای غیرعادی، بزرگ شدن و حتی سکته اسـت. برای رسیدن به آن مرحله، فرد باید برای مدتی دچار کمبود آهن باشد.
هوس خوردن خاک و یخ
هوس خوردن مواد غیرخوراکی می تواند نشانه کمبود آهن باشد. برخی زنان وسوسه می شوند گچ، خاک و خاک رس بخورند اما اغلب زنان ترجیح می دهند یخ بخورند.
بدون دلیل دچار اضطراب می شوید
کمبود اکسیژن سیستم سمپاتیک عصبی راتحریک می کند. از آن جا که کمبود آهن می تواند ضربان قلب را بالا ببرد، فرد در حالی که دلیلی برای اضطراب ندارد، حس می کند در وضعیت فرار یا مبارزه قرار دارد.
ریزش مو دارید
کمبود آهن در مرحله پیشرفته باعث ریزش مو می شود. برای بدن حمایت از عملکرد حیاتی اهمیت بیشتری دارد تا حفظ مو. اما بدانید ریزش ۱۰۰تار مو در روز امری معمول اسـت.
گیاه خواری می کنید
آهن های حیوانی و گیاهی ساختمان متفاوتی دارند، آهن «هم» که در گوشت قرمز، مرغ و ماهی موجود اسـت نسبت به آهن بدون «هم» در گیاهان، ۲ تا ۳برابر موثرتر اسـت.
می توانید با برنامه ریزی صحیح و دقیق، آهن موردنیاز بدن را تأمین کنید. سبزی های دارای برگ های سبز پررنگ و غلات سبوس دار غنی از آهن اسـت. این مواد را با موادغذایی غنی از ویتامین C مانند فلفل دلمه ای، میوه توتی و کلم بروکلی ترکیب کنید.
کم کاری تیروئید دارید
کمبود آهن، عملکرد تیروئید را کند می کند. کم کاری تیروئید که از هر ۱۰نفر در ۶نفر دیده می شود، توسط بیمار تشخیص داده نمی شود. بنابراین اگر دچار کمبود انرژی هستید، اضافه وزن دارید یا دمای بدنتان پایین اسـت، بهتر اسـت به پزشک مراجعه کنید.
باردار هستید
اغلب می شنویم که زنان باردار باید اسیدفولیک استفاده کنند اما جنین علاوه بر اسیدفولیک به آهن نیز نیاز دارد و در صورت احساس کمبود، جنین از ذخیره بدن مادر استفاده می کند. در زمان زایمان هم خون زیادی از دست می رود و میزان آهن بدن پایین می آید. اگر چندقلو باردار هستید، بارداری پشت سر هم داشته اید یا به علت تهوع صبحگاهی بالا می آورید، مصرف آهن خود را افزایش دهید.
ظاهر زبان کمی عجیب اسـت
علاوه بر کم رنگ شدن زبان، پایین بودن آهن می تواند میزان «مایوگلوبین» نوعی پروتئین در گلبول های قرمز را کاهش دهد.
دچار بیماری سیلیاک یا التهاب روده هستید
اگر هم آهن کافی از طریق موادغذایی دریافت می کنید، این دو بیماری می تواند در جذب موادمغذی از جمله آهن اختلال ایجاد کند. این امر باعث ملتهب شدن و آسیب دیدن سیستم گوارشی می شود. برای رفع این مشکل به پزشک مراجعه کنید.
شیوع و علت کمبود آهن در بدن چیست؟
کم خونی کمبود آهن شایعترین گونه کم خونی بوده و بعلت مقدار ناچیز آهن در غذا و یا نبود جذب گوارشی آن برای جبران آهن ازدست رفته در عادت ماهانه و یا بیماری اسـت. آهن یک قسمت اصلی در ترکیب هموگلوبین اسـت و کمبود آن سبب کاهش ورود هموگلوبین بداخل گلبول قرمز میشود.
در ایالات متحده، ۲۰٪ زنان در سنین باروری در مقایسه با ۲٪ مردان بالغ، به کمخونی کمبود آهن دچار هستند. علت اصلی کمخونی کمبود آهن در زنان هدر رفتن خون در زمان عادت ماهانه می‌باشد. کمبود آهن بدون کم خونی در دختران نوجوان سبب پائین افتادن کیفیت تحصیلی و ضریب هوشی میشود.کمبود آهن شایعترین حالت کمبود یک عنصر بایسته در سراسر جهان می‌باشد.
کم خونی کمبود آهن همچنین میتواند بعلت زخمهای خونریزی دهنده دستگاه گوارش باشد. آزمایش خون پنهان در مدفوع(Fecal occult blood test)، آندوسکوپی قسمت فوقانی دستگاه گوارش و کولونوسکوپی قسمت انتهایی دستگاه گوارش باید برای تشخیص زخمهای خونریزی دهنده صورت گیرد.
در زنان یائسه و مردان، احتمال اینکه مشکل خونریزی دستگاه گوارش بعللی مانند اولسرپپتیک ، پولیپ کولون ویا سرطان کولورکتال باشد، خیلی بیشتر از سایر علل اسـت. از علل شایع کم خونی کمبود آهن، آلودگی با انگل کرم قلابدار، آمیب، شیستوزومیاز و تریکوریس تریکیورا(کرم شلاقی) اسـت.
چگونه آهن بیشتری دریافت کنیم؟
نیاز روزانه به آهن در زنان ۱۹ تا ۵۰ساله ۱۸میلی گرم اسـت. اما در صورت باردار بودن به ۲۷میلی گرم نیاز دارند. زنان در دوره شیردهی به تنها ۹میلی گرم آهن اضافه در روز نیاز دارند. اما شدید بودن خونریزی می تواند این میزان را تغییر دهد. زنان بالای ۵۰سال که یائسه شده اند، به تنها ۸میلی گرم آهن نیاز دارند.
یک وعده عدس، اسفناج، گوشت، گوشت مرغ، مغز میوه، نخود، می تواند چند میلی گرم آهن موردنیاز بدن را تأمین کند. مصرف زیاد آهن نیز می تواند به اعضای داخل بدن آسیب برساند و احتمال خطر بروز دیابت، حمله قلبی و سرطان به ویژه در افراد مسن افزایش می یابد.
ویدئو مربوط به کمبود آهن
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
+ 1 - 0 
