کلسترول‌ خون بی‌صدا بالا می‌‌رود

کلسترول بالای خون کاملا بی‌سروصدا افزایش می‌یابد و مشکل‌ساز می‌شود، اما سوال اینجاست چگونه می‌توان متوجه وجود کلسترول بالای خون شد؟ آیا این مشکل علائمی‌ نیز بروز می‌دهد؟

کلسترول بالای خون بیماری نیست

قبل از هر چیزی باید بگوییم که بدن ما به کلسترول یا همان چربی خون نیاز دارد تا بتواند بدرستی به وظایف خود عمل کند. بنابراین چربی خون به خودی خود مضر نیست. مشکل زمانی بروز می‌کند که این چربی از حد طبیعی خود خارج می‌شود و میزان آن بالا می‌رود. در واقع کلسترول بالای خون به خودی خود بیماری نیست و علامت خاصی ندارد، اما همین مشکل ساده ممکن است عاملی برای بروز سکته مغزی و قلبی شود، زیرا تجمع چربی‌‌‌ها در جداره عروق که به آن تصلب شرایین گفته می‌شود در روند گردش خون و حمل درست اکسیژن به بافت‌‌های حیاتی بدن اختلال پدید می‌آورد و باعث بروز سکته می‌شود.

به طور کلی باید گفت خیلی از افراد تا وقتی دچار انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی) یا سکته مغزی نشوند متوجه میزان بالای کلسترول خون خود نمی‌شوند. با این ‌همه، بهتر است به وجود برخی از نشانه‌ها و علائم در وجود خود هوشیارتر باشید که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

درد در ناحیه قفسه سینه

وقتی کلسترول خون بیش از اندازه بالا می‌رود باعث تجمع چربی در رگ‌‌های قلب می‌شود و کم‌کم آنها را مسدود می‌کند. وقتی در گردش خون اختلالاتی بروز می‌کند علائمی‌ نیز با خود دارد. مهم‌ترین و رایج‌ترین علامت این مشکل وجود درد در ناحیه قفسه سینه است و وقتی بروز می‌کند که عضلات قلبی به میزان کافی اکسیژن دریافت نمی‌کنند. اگر درد در ناحیه قفسه سینه در طول یک فعالیت بدنی و کوتاه‌مدت بروز کند، امکان دارد در نتیجه آنژین قفسه سینه باشد که نیاز به بررسی پزشک دارد، اما اگر این درد از بین نرود و طولانی شود، ممکن است علامت انفارکتوس میوکارد باشد.

در واقع می‌توان گفت که علائم کلسترول بالا مساوی با علائم سکته است که عبارت است از خستگی زیاد، اضطراب ـ به طوری که فرد احساس حالت تهوع داشته باشد ـ نفس‌نفس زدن، تعریق زیاد و احساس تنگی قفسه سینه. اگر علائم دیگری مانند درد ناگهانی در فک، شانه، بازوی چپ و کمر احساس کردید، حتما بدون فوت وقت با اورژانس تماس بگیرید.

کلسترول بالا؛ مغز در آمپاس

اگر کلسترول بالا در ناحیه عروق سر تجمع داشته باشد و کم‌کم رگ‌‌های این ناحیه را مسدود کند، علائم دیگری نیز بروز خواهد کرد. انسداد عروق سر و قطع موقت خون‌رسانی به مغز، باعث ایجاد حملات ایسمیک گذرا می‌شود که خبر از سکته مغزی قریب‌الوقوع می‌دهند. می‌توانید با بروز علائمی‌ که نشان‌دهنده کلسترول بالا و حملات مغزی است مشکل را شناسایی کنید. در این صورت با علائمی‌ مانند کاهش قدرت و حساسیت یکی از بازو‌‌ها یا پا‌‌ها، از دست دادن حساسیت بخشی از صورت یا کل بدن روبه‌رو خواهید شد و مشکلات دیگری مانند اختلال در قدرت تکلم، اختلال در حفظ تعادل، مشکل راه رفتن، اختلالات بینایی و از دست دادن ناگهانی بینایی یک چشم و سرگیجه نیز بروز خواهد کرد. این علائم معمولا خیلی زود و قبل از 24 ساعت ناپدید می‌شوند، اما به این معنی نیست که مشکل برطرف شده است.

بهترین راه آزمایش خون است

به‌ طور کلی کلسترول بالای خون هیچ علامت مشخصی ندارد و علائم قطعی آن زمانی بروز می‌کند که منجر به سکته می‌شود. در واقع علائم کلسترول بالا همان علائم سکته است. متاسفانه از آنجا که کلسترول بالای خون علامت خاصی ندارد، اکثر افراد آن را نادیده می‌گیرند، اما نباید این مشکل موذی و بی‌سروصدا را نادیده گرفت. بهترین راه تخمین میزان کلسترول خون همان آزمایش خون است. اولین آزمایش شامل میزان کلسترول توتال یعنی HDL و LDL است که اولی نشان‌دهنده کلسترول خوب و دومی‌ نشان‌دهنده کلسترول بد و مضر خون است. کلسترول بد کلسترولی است که مازاد آن به جداره رگ‌‌ها می‌چسبد و باعث بروز تصلب شرایین می‌شود.

کلسترول خوب وظیفه جبران مازاد چربی موجود در اندام‌ها را دارد و آن را به سمت کبد می‌برد تا از بدن دفع شود. صرفا با آزمایش خون می‌توانید میزان دقیق کلسترول خون‌تان را بدانید. توجه داشته باشید که میزان طبیعی کلسترول برای همه افراد یکسان نیست. عوامل خطرساز دیگری مانند استعمال دخانیات، سن، کم‌تحرکی و... نیز نشان می‌دهد که این میزان کلسترول برای فردی طبیعی است یا خیر.

سیب: شاه‌میوه کاهش‌دهنده کلسترول

یک عدد سیب صد گرمی‌ حاوی حدود 40 تا 50 کیلوکالری است. نتایج پژوهشی که در Journal of Nutrition به چاپ رسیده است نشان می‌‌دهد که این میوه بهشتی تاثیر زیادی در مقابله با بیماری‌‌‌های قلبی ـ عروقی دارد. سیب باعث کاهش جذب کلسترول و چربی‌‌‌ها در روده‌ها می‌‌شود. این میوه همچنین سرشار از فیبر‌‌ها، ویتامین‌‌‌ها و آنتی‌اکسیدان‌‌‌های مفید است که بویژه در پوست آن قرار دارند.

سیب به دلیل داشتن فروکتوز و کربوهیدرات انرژی‌زاست. به همین دلیل فعالیت‌‌های فیزیکی را بیشتر می‌‌کند. وقتی فعالیت‌‌های جسمی‌تان بالا باشد بی‌شک چربی خون‌تان نیز کاهش خواهد یافت. این میوه علاوه بر این ‌که احساس سیری طولانی‌مدتی پدید می‌آورد، رفع عطش می‌کند و خطر ابتلا به سرطان کولون را نیز کاهش می‌دهد. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهند میزان چربی خون افرادی که روزانه سیب مصرف می‌کنند در شرایط طبیعی‌تری قرار دارد. نتایج همین پژوهش‌‌‌ها همچنین نشان می‌دهد که این میوه به اندازه قرص‌های استاتین به کنترل چربی خون کمک می‌کند.

سیب یا استاتین؛ مساله این است

نتایج یک پژوهش انگلیسی نشان می‌دهد افراد بالای 50 سال که روزانه یک عدد سیب میل می‌کنند، بهتر می‌توانند چربی خونشان را کنترل کنند. به عقیده این محققان مصرف روزانه استاتین، یعنی همان داروی معروف ضدچربی، باعث نجات جان 9400 نفر از مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی ـ عروقی می‌شود و با مصرف روزانه یک عدد سیب نیز از مرگ 8500 نفر جلوگیری می‌شود. مقایسه این ارقام نشان می‌دهد که مصرف روزانه یک عدد سیب نیز به همان اندازه استاتین موثر است. البته منظور این نیست که پرهیز غذایی نداشته باشید، تحرک بدنی‌تان کم باشد و با کلسترول بالای خون بخواهید با مصرف سیب از مشکل جلوگیری کنید. مصرف یک عدد سیب در چارچوب تغذیه سالم و تحرک بدنی کافی می‌تواند شما را از گزند افزایش کلسترول خون و همچنین ابتلا به بیماری‌‌های قلبی ـ عروقی نجات دهد. به خاطر این‌که سرشار از فیبر پکتین و فیبر‌‌های محلول در آب است که باعث کاهش جذب چربی‌ها می‌شود. این میوه کم‌کالری خواص آنتی‌اکسیدانی بالایی دارد که خطر بیماری‌‌های قلبی ـ عروقی را کاهش می‌دهد. اگر آزمایش خون داده‌اید و مشخص شده است چربی خون‌تان بالاست، لازم است که طبق نظر پزشک دارو مصرف کنید تا این میزان به حد نرمال برسد. سپس می‌توانید با اصلاح تغذیه و افزایش تحرک بدنی و همچنین افزودن روزانه یک تا دو عدد سیب به برنامه غذایی‌تان از سطح مناسب چربی خون مطمئن شوید.

منابع: Santé medsine و e-sante

سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)