نزدیک بینی نیمی از جمعیت جهان تا 2050

[ad_1]

دانشمندان هشدار دادند که نیمی از جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ به درجاتی از نزدیک بینی دچار خواهند بود.

 به گزارش مشرق، نتایج مطالعه محققان که در مجله Ophthalmology منتشر شد، نشان می دهد که در صورت تداوم وضعیت کنونی، 50 درصد انسان های روی زمین به عینک و یا لنزهای تماسی نیاز پیدا می کنند و 10 درصد افراد نیز گرفتار نزدیک بینی شدید می شوند.

پژوهشگران یکی از علل اصلی این وضعیت را قرار گرفتن بیش از حد افراد در برابر نمایشگر رایانه در فواصل نزدیک عنوان کردند.

محققان 'موسسه برایان هولدن ویژن' در سیدنی استرالیا همچنین گفتند: از میان فاکتورهای محیطی، فشار زیاد حاصل از سیستم های آموزشی به ویژه بر کودکان و نوجوانان در مناطقی مانند کره، چین، تایوان و سنگاپور به علاوه استفاده بیش از حد از ابزار الکترونیکی از نزدیک که از تغییرات مخرب در سبک زندگی اسـت، موجب شیوع نزدیک بینی شده اسـت.

براساس براوردها، از هر 10 نوجوان در چین، 9 نفر نزدیک بین هستند، این وضعیت در پایتخت کره جنوبی شدیدتر اسـت زیرا از نوجوانان 19 ساله این کشور، تنها سه و نیم درصد دید واضح و شفاف دارند.

در اروپا، حدود 50 درصد جوانان نزدیک بین هستند، در حالی که این رقم در نسل قبلی والدین آنها برابر با 25 درصد بود.

نزدیک بینی یا میوپی از عیوب انکساری چشم اسـت. اگر قرنیه نسبت به اندازه چشم انحنای بیشتری داشته باشد یا اندازه چشم نسبت به انحنای قرنیه بیشتر از حد معمول باشد، نزدیک‏ بینی ایجاد می‏ شود، به طوری که فرد در مقایسه با افراد سالم اشیا را در فاصله دور به وضوح نمی بیند.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

کاهش ترسناک جمعیت جهانی یوزپلنگ‌ها | ایران ۵۰ یوزپلنگ دارد

[ad_1]

کاهش ترسناک جمعیت جهانی یوزپلنگ‌ها | ایران ۵۰ یوزپلنگ دارد

دانش > محیط زیست جهان - همشهری آنلاین:
گروهی بین‌المللی از محققان اعلام کردند جمعیت جهانی یوزپلنگ‌ها دچار کاهشی ناگهانی شده‌است و این حیوانات سریع را در آستانه انقراض قرار داده‌است.

براساس گزارش BBC، محققان دریافته‌اند تنها 7100 یوزپلنگ دیگر در سرتاسر جهان باقی مانده‌است، درحالی که این جاندار از 91 درصد از زیستگاه‌های طبیعی و همیشگی خود بیرون رانده شده‌است. بیشترین میزان کاهش جمعیت در آسیا رخ داده‌است،‌ به شکلی که تنها 50 یوزپلنگ در ایران  باقی مانده‌اند و مابقی جمعیت جهانی این جانداران در 6 کشور آفریقایی پراکنده شده‌اند. 

به گفته سارا دورانت از جامعه جانورشناسی لندن، این یافته‌ها نشان می‌دهند فضای زیادی که این جانداران برای زندگی به آن نیاز دارند،‌در کنار طیف پیچیده‌ای از تهدید‌هایی که در طبیعت متوجه گونه‌های جانوری است  باعث شده تا یوزپلنگ‌ها نسبت به گذشته آسیب‌پذیرتر شوند و در صورتی که تلاشی برای محافظت از آنها صورت نگیرد، به زودی تمامی آنها نابود خواهند شد.

محققان امیدوارند نتایج این تحقیق بتواند اتحادیه بین‌المللی محافظت از طبیعت را وادار به بروزرسانی وضعیت محافظت از یوزپلنگ‌ها در جهان از آسیب‌پذیر به درحال انقراض سازد. به گفته محققان این پژوهش جدید اطلاعاتی دقیق را از وضعیت یوزپلنگ‌ها تا به امروز ارائه می‌کند. با توجه به طبیعت مخفیانه این گربه گریزپا، گردآوری اطلاعات درباره آنها کار بسیار دشواری است و همین باعث می‌شود که وضعیت حقیقی آنها نادیده گرفته شود.

علاوه بر این بیش از 77 درصد از زیستگاه‌های باقی مانده یوزپلنگ‌ها در خارج از مناطق محافظت شده قرار دارند و همین موضوع محافظت از آنها در برابر شکارچیان را به کاری دشوار تبدیل کرده‌است.

براساس این تحقیق جمعیت یوزپلنگ‌های زیمبابوه طی 16 سال از 1200 به 170 رسیده‌است و این یعنی کاهشی 85 درصدی که بخش بزرگی از این آسیب به واسطه انسان‌ها و شکار بیش از اندازه حیواناتی که غذای یوزپلنگ‌ها هستند رخ داده‌است. اگر حیوانی برای شکار کردن باقی نماند،‌یوزپلنگ‌ها به دام‌ها حمله می‌کنند و دامداران نیز به تلافی آنها را شکار کرده و به کشورهای حوزه خلیج‌فارس قاچاق می‌کنند.

محققان گردآوری این اطلاعات را از پارک‌های محافظت‌شده در سرتاسر جهان آغاز کردند و به تدریج وارد مناطق محافظت‌نشده شدند تا چگونگی تغییر وضعیت جمعیت یوزپلنگ‌ها در مرور زمان را بررسی کنند و مدلی رایانه‌ای را طراحی کنند که نشان می‌دهد جمعیت یوزپلنگ‌ها سالانه 10 درصد کاهش پیدا می‌کند.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
سایت خبری تحلیلی شفاف اخبار ایران و جهان در روزهایی که با وجود همه به روز شدن ها و ادعای روشنفکری ها، هنوز دانلود رایگانداستان کوتاهفیلمنرم افزار …بخش اجتماعی این شماره از دیار شامل گزارش هایی از جمله آخرین بازماندگان یوزپلنگ سایت تفریحی و سرگرمی پارس ناز کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به پارس ناز می باشدنوشته های خواندنی روح‌اله شنبه ‏ ‏ اگر جمعیت چین به شکل یک صف از مقابل شما راه بروند، این صف نامه امام علیع به مالک اشتر ای مالک اگر شب هنگام …نامه امام علی ع به مالک اشتر عهدنامه مالک وقتی حضرت امیرالمومنین علی ع ، مالک اشتر دانلود چند آهنگ ماندگار و قدیمی مازندرانیسلام دنبال یه ترانه ی قدیمی ام که فقط بخشی از متن اونو میدونم، چند ساله دنبالش میگردم پایگاه خبری الف هاشمی مختار است و یک لشکر هزار نفره دارد انتقاد وزیر بهداشت از پزشکان درقبال سکوت اخبار،اخبار گوناگون،اخبار جالب،اخبار جدید،دانستنی …اخبار جالبجالب انگیزمطالب جالب عکس جالبرکورد گینس اخباردانستنی های جالباخبار آنچه درباره سید مجتبی خامنه ای باید بدانیم …سید مصطفی فرزند بزرگ ایشان با دختر آیت‌الله خوشوقت ازدواج کرده ‌است سید مجتبی داماد نوشته های خواندنی روح‌اله شنبه ‏ ‏ اگر جمعیت چین به شکل یک صف از مقابل شما راه بروند، این صف به اسب ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد اسب اسب یا اسپ با نام علمی ، یکی از دو زیرگونههای اسب وحشی است این جانور نامه امام علیع به مالک اشتر ای مالک اگر شب هنگام کسی را نامه امام علی ع به مالک اشتر عهدنامه مالک وقتی حضرت امیرالمومنین علی ع ، مالک اشتر نخعی یوزپلنگ ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد یوز یوزپلنگ از خانواده گربه‌سانان به شمار می‌آید، اما به دلیل داشتن دست و پایی بلند، بدنی دانلود چند آهنگ ماندگار و قدیمی مازندرانی سلام دنبال یه ترانه ی قدیمی ام که فقط بخشی از متن اونو میدونم، چند ساله دنبالش میگردم پیداش پایگاه خبری الف هاشمی مختار است و یک لشکر هزار نفره دارد انتقاد وزیر بهداشت از پزشکان درقبال سکوت در پایگاه خبری شهرستان طبس هودر دو کشته در حادثه رانندگی جاده عشق آباد به طبس به گزارش هودر در واژگونی سواری پراید محور طبس اخبار،اخبار گوناگون،اخبار جالب،اخبار جدید،دانستنی های جالب اخبار جالبجالب انگیزمطالب جالب عکس جالبرکورد گینس اخباردانستنی های جالباخبار گوناگون عصر ایران عجیب ترین پایتخت جهان عکس در این جزیره الاغ ها شلوار می پوشند عکس فروش ویژه پژو پارس

کاهش ترسناک جمعیت جهانی یوزپلنگ‌ها | ایران ۵۰ یوزپلنگ دارد

[ad_1]

کاهش ترسناک جمعیت جهانی یوزپلنگ‌ها | ایران ۵۰ یوزپلنگ دارد

دانش > محیط زیست جهان - همشهری آنلاین:
گروهی بین‌المللی از محققان اعلام کردند جمعیت جهانی یوزپلنگ‌ها دچار کاهشی ناگهانی شده‌است و این حیوانات سریع را در آستانه انقراض قرار داده‌است.

براساس گزارش BBC، محققان دریافته‌اند تنها 7100 یوزپلنگ دیگر در سرتاسر جهان باقی مانده‌است، درحالی که این جاندار از 91 درصد از زیستگاه‌های طبیعی و همیشگی خود بیرون رانده شده‌است. بیشترین میزان کاهش جمعیت در آسیا رخ داده‌است،‌ به شکلی که تنها 50 یوزپلنگ در ایران  باقی مانده‌اند و مابقی جمعیت جهانی این جانداران در 6 کشور آفریقایی پراکنده شده‌اند. 

به گفته سارا دورانت از جامعه جانورشناسی لندن، این یافته‌ها نشان می‌دهند فضای زیادی که این جانداران برای زندگی به آن نیاز دارند،‌در کنار طیف پیچیده‌ای از تهدید‌هایی که در طبیعت متوجه گونه‌های جانوری است  باعث شده تا یوزپلنگ‌ها نسبت به گذشته آسیب‌پذیرتر شوند و در صورتی که تلاشی برای محافظت از آنها صورت نگیرد، به زودی تمامی آنها نابود خواهند شد.

محققان امیدوارند نتایج این تحقیق بتواند اتحادیه بین‌المللی محافظت از طبیعت را وادار به بروزرسانی وضعیت محافظت از یوزپلنگ‌ها در جهان از آسیب‌پذیر به درحال انقراض سازد. به گفته محققان این پژوهش جدید اطلاعاتی دقیق را از وضعیت یوزپلنگ‌ها تا به امروز ارائه می‌کند. با توجه به طبیعت مخفیانه این گربه گریزپا، گردآوری اطلاعات درباره آنها کار بسیار دشواری است و همین باعث می‌شود که وضعیت حقیقی آنها نادیده گرفته شود.

علاوه بر این بیش از 77 درصد از زیستگاه‌های باقی مانده یوزپلنگ‌ها در خارج از مناطق محافظت شده قرار دارند و همین موضوع محافظت از آنها در برابر شکارچیان را به کاری دشوار تبدیل کرده‌است.

براساس این تحقیق جمعیت یوزپلنگ‌های زیمبابوه طی 16 سال از 1200 به 170 رسیده‌است و این یعنی کاهشی 85 درصدی که بخش بزرگی از این آسیب به واسطه انسان‌ها و شکار بیش از اندازه حیواناتی که غذای یوزپلنگ‌ها هستند رخ داده‌است. اگر حیوانی برای شکار کردن باقی نماند،‌یوزپلنگ‌ها به دام‌ها حمله می‌کنند و دامداران نیز به تلافی آنها را شکار کرده و به کشورهای حوزه خلیج‌فارس قاچاق می‌کنند.

محققان گردآوری این اطلاعات را از پارک‌های محافظت‌شده در سرتاسر جهان آغاز کردند و به تدریج وارد مناطق محافظت‌نشده شدند تا چگونگی تغییر وضعیت جمعیت یوزپلنگ‌ها در مرور زمان را بررسی کنند و مدلی رایانه‌ای را طراحی کنند که نشان می‌دهد جمعیت یوزپلنگ‌ها سالانه 10 درصد کاهش پیدا می‌کند.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
سایت خبری تحلیلی شفاف اخبار ایران و جهان در روزهایی که با وجود همه به روز شدن ها و ادعای روشنفکری ها، هنوز دانلود رایگانداستان کوتاهفیلمنرم افزار …بخش اجتماعی این شماره از دیار شامل گزارش هایی از جمله آخرین بازماندگان یوزپلنگ سایت تفریحی و سرگرمی پارس ناز کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به پارس ناز می باشدنوشته های خواندنی روح‌اله شنبه ‏ ‏ اگر جمعیت چین به شکل یک صف از مقابل شما راه بروند، این صف نامه امام علیع به مالک اشتر ای مالک اگر شب هنگام …نامه امام علی ع به مالک اشتر عهدنامه مالک وقتی حضرت امیرالمومنین علی ع ، مالک اشتر دانلود چند آهنگ ماندگار و قدیمی مازندرانیسلام دنبال یه ترانه ی قدیمی ام که فقط بخشی از متن اونو میدونم، چند ساله دنبالش میگردم پایگاه خبری الف هاشمی مختار است و یک لشکر هزار نفره دارد انتقاد وزیر بهداشت از پزشکان درقبال سکوت اخبار،اخبار گوناگون،اخبار جالب،اخبار جدید،دانستنی …اخبار جالبجالب انگیزمطالب جالب عکس جالبرکورد گینس اخباردانستنی های جالباخبار آنچه درباره سید مجتبی خامنه ای باید بدانیم …سید مصطفی فرزند بزرگ ایشان با دختر آیت‌الله خوشوقت ازدواج کرده ‌است سید مجتبی داماد نوشته های خواندنی روح‌اله شنبه ‏ ‏ اگر جمعیت چین به شکل یک صف از مقابل شما راه بروند، این صف به اسب ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد اسب اسب یا اسپ با نام علمی ، یکی از دو زیرگونههای اسب وحشی است این جانور نامه امام علیع به مالک اشتر ای مالک اگر شب هنگام کسی را نامه امام علی ع به مالک اشتر عهدنامه مالک وقتی حضرت امیرالمومنین علی ع ، مالک اشتر نخعی یوزپلنگ ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد یوز یوزپلنگ از خانواده گربه‌سانان به شمار می‌آید، اما به دلیل داشتن دست و پایی بلند، بدنی دانلود چند آهنگ ماندگار و قدیمی مازندرانی سلام دنبال یه ترانه ی قدیمی ام که فقط بخشی از متن اونو میدونم، چند ساله دنبالش میگردم پیداش پایگاه خبری الف هاشمی مختار است و یک لشکر هزار نفره دارد انتقاد وزیر بهداشت از پزشکان درقبال سکوت در پایگاه خبری شهرستان طبس هودر دو کشته در حادثه رانندگی جاده عشق آباد به طبس به گزارش هودر در واژگونی سواری پراید محور طبس اخبار،اخبار گوناگون،اخبار جالب،اخبار جدید،دانستنی های جالب اخبار جالبجالب انگیزمطالب جالب عکس جالبرکورد گینس اخباردانستنی های جالباخبار گوناگون عصر ایران عجیب ترین پایتخت جهان عکس در این جزیره الاغ ها شلوار می پوشند عکس فروش ویژه پژو پارس

جمعیت اخوان التوحید: شکل گیری و نقش آن در پیشرفت آل سعود

[ad_1]

چکیده

وهابیان برای رسیدن به اهداف خود از شیوه‌های متعددی استفاده می‌کنند؛ شیوه‌هایی که گاه با تفکرات آنها ناسازگاری دارد. دولت عربستان با هر گونه تخریب و ایجاد تشکل یا ایده سیاسی در این کشوره مخالف است؛ ولی هم سو با مقاصد فکری و سیاسی خویش احزاب و تشکیلاتی را راه اندازی یا حمایت می کند. وهابیت برای نشر افکار خود در ابتدا تشکلی به نام جمعیت اخوان التوحید در 1330 ه.ق. تأسیس کرد. عبدالعزیز با هدف از بین بردن مخالفان، تصرف عربستان، اتحاد قبایل پراکنده عربستان و جلوگیری از شورش‌های احتمالی این قبایل، از تشکیل این جمعیت حمایت کرد. در این مقاله می‌کوشیم با علل شکل گیری، اندیشه و فعالیت‌های سیاسی- اجتماعی این جمعیت آشنا شویم.

کلید واژگان:

عبدالعزیز، اخوان التوحید، آل سعود، حجاز.

مقدمه

‌ا‌خوان، عنوان گروهی است مذهبی- سیاسی و نظامی ‌در شبه جزیره عربستان که در 1330 ه.ق. عبدالعزیز آن را پایه گذاری کرد. این گروه تحت تأثیر اصول وهابیت بود و مدتی نقش سیاسی و نظامی‌ در عربستان ایفا کرد. چنان که‌ ا‌ز بیشتر منابع برمی‌آید، عبدالعزیز بن عبدالرحمان آل سعود برای اسکان بادیه نشینان و سرکوب شیوخ و قبایل مخالف خود در شبه جزیره و دست اندازی به بخش‌هایی از سرزمین‌های کشورهای هم جوار از قبیل کویت، جنوب عراق و بخش‌هایی از اردن و یمن طرح تشکیل این دسته را در اندیشه پروراند و آن را ایجاد کرد و به تقویت آن پرداخت؛ اما همین گروه در سال‌های بعد با عقاید عبدالعزیز اختلاف پیدا کردند و در مقابل ایشان شوریدند.
آنچه ضرورت بحث را دو چندان می‌کند این است که با شناخت بهتر این گروه ماهیت وهابیت نیز شناخته می‌شود و می‌توان نقاط ضعف و قوت و چالش‌های پیش روی وهابیت را از طریق شناخت جریان‌ها و اختلاف های درونی وهابیت دریافت؛ چرا که برای بررسی جریان‌های داخلی وهابیت باید علل و زمینه‌ها‌ی به وجود آمدن جریان‌ها را بررسی کرد.
در این مقاله می‌کوشیم زمینه‌ها‌ی شکل گیری جریان اخوان را بررسی، و نوع تفکر آنها را در بستر وهابیت به صورت توصیفی- تحلیلی تبیین کنیم.

تعریف اخوان التوحید

اخوان از کلمه «اخ» به معنای هم پیمان است. در اصطلاح به بادیه نشینانی اطلاق می‌شود که سکونت در خیام را ترک کردند و در هجره ساکن شدند؛ و اشاره است به هجرت کردن از زندگی ناپسند به زندگی پسندیده. (2)

زمینه شکل گیری جمعیت اخوان التوحید

در فاصله سال‌های 1235 ه.ق. تا 1300 ه. ق. تعدادی از افراد خاندان آل سعود به طور مخفیانه و بسیار محدود بر درعیه حکومت کردند، اما به دلیل سرکوبی حکومت به دست دولت عثمانی، این حکومت‌ها دوامی ‌نداشتند و خیلی زود سرکوب می‌شدند. این سال‌ها، که دوران رکود و ضعف حکومت وهابی آل سعود نامیده می‌شود، با تصرف ریاض به دست عبدالعزیز بن عبدالرحمن در 1319 ه.ق. پایان یافت و دوران اقتدار آل سعود آغاز شد. (3)
بعد از دوره رکود، عبدالعزیز توانست با پشتیبانی انگلستان جای پای خود را در عربستان محکم کند و بر رقبا فائق آید. تلاش وی معطوف به تصرف همه عربستان بود. از مهم‌ترین وقایع زمان عبدالعزیز برقراری روابط سیاسی با انگلستان بود. یکی دیگر از این وقایع تشکیل جمعیت اخوان التوحید (4) در 1330 ه.ق. بود که‌ ا‌ین گروه تا 1348 ه. ق. فعال بودند. (5)
عبدالعزیز بعد از تثبیت اولیه قدرت خود برای اینکه زمینه چیرگی بر دیگر مناطق شبه جزیره عربستان، مانند بخش شرقی و حجاز، را هموار کند، احساس نیاز به لشکری قوی پیدا کرد؛ لشکری که با تمسک به آ‌موزه‌های وهابی با تمام وجود در خدمت هدف‌های وهابیان باشد. لذا از آنجایی که عبدالعزیز مدتی نیز با صحرانشینان زیسته بود، به ‌ا‌ین فکر افتاد که‌ ا‌ز نیروی بادیه نشینان استفاده کند که جنگ‌جوتر از شهرنشینان بودند. (6) وی افراد این قبایل را با ترفندهای مختلف فریب داد. ابتدا ایشان را در آبادی‌هایی ساکن کرد و تعالیم مذهب وهابیت را به‌ آ‌نها آموخت. (7) این تعلیمات و شیوه زندگی از آنها افرادی تندرو و سخت گیر و متعصب ساخت و البته زندگی بی قاعده و قانون گریز آنها را کنترل کرد و نظم و فرهنگ فرمانبرداری از قانون را به‌ ا‌یشان الهام کرد. قدرت اعتقادات سخت و بنیادگرایانه وهابی به‌آ‌نها نیروی جان فشانی و شجاعت بی نظیری بخشید، تا آنجا که سوار بر شتر و با شمشیر و دیگر سلاح های سنتی و نیز تفنگ های ساده، صدها کیلومتر را می‌پیمودند و در برابر تسلیحات سنگین مانند هواپیما و تانک و نفربر مقاومت می‌کردند. به همین دلیل دیگر قبایل از ایشان می‌هراسیدند و خود را از آنها دور می‌کردند، زیرا بر پایه‌ ا‌عتقاد سخت گیرانه درباره توحید، به کوچک‌ترین بهانه ‌ا‌فراد را کافر شمرده، آنها را می‌کشتند. (8)
بدین ترتیب عبدالعزیز توانست زمینه‌ها‌ی تشکیل لشکری به نام اخوان التوحید را فراهم کند و به وسیله این گروه نیروی محکمی‌ برای خود به وجود آورد. وی قصد داشت از این طریق از شورش و آشوب بین قبایل تا حدی آسوده شود و به هدف اصلی خود برسد. (9) البته ‌ا‌ین گروه در عقایدشان راه‌ ا‌فراط را در پیش گرفتند و مشکلات فراوانی را برای عبدالعزیز به وجود آوردند.
یکی دیگر از مواردی که زمینه‌ ا‌یجاد این جمعیت شد مطاوعین بودند. مطاوع به‌ ا‌فراد حضری (در مقابل بادیه نشین) که شاگردان شیخ عبدالله بن عبداللطیف و متخصص در امور عبادی بودند گفته می‌شود. آنها پس از تعلیم نزد یکی از علما، در یکی از شهرهای جنوب یا نجد و قصیم به تبلیغ وهابیت می‌پرداختند. مطاوع غیر از عالم روحانی بود. زیرا در نجد عالم به معنایی که در نجف و قاهره و مکه بود، وجود نداشت. مطاوعین اکثراً از آل شیخ (فرزندان محمد بن عبدالوهاب) بودند که همان طور که جدشان محمد بن عبدالوهاب نیاز به قدرت سیاسی را درک کرده بود در 1744ه. ق. با ابن سعود هم پیمان شدند و کسی را مناسب تر از عبدالعزیز نیافتند و پس از ورود عبدالعزیز به ریاض او را امام اعلان کردند. (10)

ویژگی‌های جمعیت اخوان

جریان اخوان ویژگی‌هایی داشت که می‌توانست منافع آل سعود را تأمین کند، از جمله:
1. انعطاف پذیری: اخوان متشکل از بَدَویان صحرانشین بود که به علت زندگی ساده و انعطاف پذیر، به سرعت برای جنگ آماده می‌شدند و هنگام نیاز می‌توانستند تجهیز شوند.
2. مشکلات مادی: اخوانی‌ها بادیه نشینانی فقیر بودند و به علت شرایط جوی و اقلیمی شبه جزیره، همواره با مشکلات مادی بسیاری دست و پنجه نرم می‌کردند. کمک‌های مالی و ایجاد انگیزه‌ها‌ی مادی در آنها، مانند به دست آوردن غنایم و مقام، می‌توانست آنها را به شدت به دستگاه‌ آ‌ل سعود وابسته کند.
3. ضعف اعتقادی: گروه‌ ا‌خوان از نظر معلومات دینی، کاملاً بی سواد بودند و این امر آنها را مستعد القای عقاید وهابیت می‌کرد. در میان آنها عالمی‌ نبود که با عقاید انحرافی وهابیت مبارزه کند. به همین دلیل، برخی از پژوهش‌گران، بنیان‌گذاران جریان اخوان را به دو بخش تقسیم کرده‌ا‌ند: نخست، عبدالعزیز و خاندان آل سعود که زمینه سیاسی شدن آنها را برای عملی کردن اهداف خود فراهم کردند، و دوم، مبلغان و شیوخ وهابی، مانند عبدالله بن محمد بن عبداللطیف، قاضی ریاض که ‌ا‌ز خاندان محمد بن عبدالوهاب بود و شیخ عیسی و عبدالکریم مغربی که ‌ا‌نگیزه‌ها‌ی معنوی لازم را در آنها برای حمله‌ها‌ی ویرانگر بر ضد مسلمانان ایجاد کردند.
4. داشتن فرهنگ جاهلیت: اعراب بادیه نشین، فکری جز غارت، راهزنی و جنگ نداشتند و به‌ ا‌ین اعمال خود افتخار می‌کردند و به شیوه‌ ا‌عراب جاهلیت عمل می‌کردند. (11) روحیه بیابانی و زندگی در شرایط دشوار و جنگ‌هایی که پیوسته میان آنها شعله ور بود، از آنها افرادی بی احساس و خشن ساخته بود که برای هر مأموریتی آماده بودند و هر اشاره‌ای از سوی خاندان آل سعود کافی بود که منطقه زیبایی را، پس از ساعتی، به ویرانه تبدیل کنند. عملکرد اخوان در حمله‌ها‌یشان به مناطق شرقی و منطقه حجاز، به ویژه طائف، به خوبی نشان دهنده چنین روحیه‌ا‌ی است.
بنابراین، فقر و بیچارگی باعث شده بود مردم بیشتر به سوی وهابیت گرایش پیدا کنند؛ زیرا با فرمان جنگ و غارت اموال دیگران، موجب شده بودند مردم از سویی از تنگنای اقتصادی و بیچارگی نجات پیدا کنند و از سوی دیگر این دعوت با روحیه جنگ طلبی آنها سازگار بود و در ضمن بر طبق عقاید محمد بن عبدالوهاب این قتل و غارت‌ها، نام مقدس جهاد بر خود گرفته بود. (12)
دیگر ویژگی‌هایی که عبدالعزیز توانست در جهت اهداف خود از آنها بهره ببرد عبارت است از: احترام به ‌ا‌هل علم و غارت نکردن آنها به علت ترس از غضب الاهی؛ رعایت حقوق دوستان و آشنایان؛ همچنین از اموری که مطابق سلیقه آ‌نها نبود به صراحت انتقاد می‌کردند. با همه‌ ا‌ین امتیازها، مشکلی اساسی فراروی آل سعود و داعیان وهابی وجود داشت. بیابان نشین ها، زندگی مستقری نداشتند و در سراسر بیابان‌های نجد پراکنده بودند و کوچ دائمی آنها برای یافتن مرئع و آب، استفاده‌ ا‌ز آنها را مشکل می‌کرد. همچنین به علت پراکندگی و جابجایی مدام، آموزش آنها بسیار دشوار بود.
وهابیان برای این مشکل نیز چاره جویی کردند. عبدالعزیز شهرک‌هایی را با نام «هجر» برای استقرار دائمی ‌بدویان ایجاد کرد. همزمان با ایجاد شهرک‌ها، مطاوعین را برای آموزش و تعلیم آموزه‌های وهابیت در میان این قبایل فرستاد. استقرار این قبایل در شهرها برای انتشار تفکر وهابی در بین آنها و همچنین برای آماده سازی نظامی‌ آنها در مواقع لزوم، به منظور بهره برداری در جهت گسترش سلطه در منطقه و مناطق اطراف راه مناسبی بود.
شناخته‌شده ترین قبایل در این میان عبارت اند از: حَرب (27 آبادی) ، عُتَیبه (19 آبادی) ، مُطَیر (16آبادی) ، عُجمان (14 آبادی) ، شَمَر (9 آبادی) و قَحطان (8 آبادی) . (13) نخستین و شاید معروف‌ترین این شهرک‌ها، شهرک ارطاویه بود که در 1913 م. (1331 ه.ق.) به وجود آمد. (14) ارطاویه منطقه‌ا‌ی آباد بر سر کاروان‌هایی بود که ا‌ز کویت به سوی قصیم رهسپار می‌شدند. ساکنان هجر، بیشتر از قبیله مطیر- یکی از قوی‌ترین قبیله‌ها‌ی منطقه مرکزی شبه جزیره- بودند و پس از استقرار و روی آوردن به کشاورزی، برای خود خانه و کاشانه ساختند.
ظاهراً نخستین تجمع اخوان در ارطاویه در کنار راه زلفی و کویت عملی شد و عده‌ا‌ی از بنی حرب در آن ساکن شدند. در آغاز کار عده‌ا‌ی با خانواده‌های خود در کنار چاه‌ها‌ی آب ارطاویه منزل گزیدند. (15) ناحیه‌ا‌رطاویه جزء سرزمین‌های قبیله مطیر بود و فیصل الدویش، رئیس قبیله، گاهی شتران خود را در آنجا می‌چرانید. (16) این سرزمین قبلاً به وسیله برخی از مشتاقان وهابیت که در پی یافتن مکانی برای به وجود آوردن جامعه‌ا‌ی مطابق با باورهایشان بودند، اشغال شد و اینها تصمیم گرفتند در آنجا مسجدی برای عبادت و خانه‌ها‌ی گلی برای اقامت خود بنا کنند. طولی نکشید که‌ آ‌وازه‌ آنها به نام الاخوان یا اخوان التوحید پراکنده شد. (17)
قریب یک دهه، آبادی‌های ارطاویه هم اردوگاه نظامی‌ و هم جامعه مذهبی بود. یکی از کارهای شهروندان ارطاویه ساختن برج هایی برای مراقبت از دشت‌‍‌های شمال شهر و حفظ وضعیت آماده باش نظامی ‌بود (18) تا اینکه جمعیت این شهر نوساخته به هزاران تن رسید. (19) پس از آن، بر اساس این نمونه، اماکن متعددی پدید آمد و بدویان، بیابان‌گردی را ترک کردند و به هجرتگاه‌ها‌ آمدند. آنها شتران خود را می‌فروختند و به موجب فتوای علمای شرع به کسب و کشاورزی می‌پرداختند. (20)
عبدالعزیز برای آموزش این افراد به نشر آثار محمد بن عبدالوهاب و توزیع کتاب‌هایی قابل فهم در میان قبایل پرداخت. (21) وی، شیخ عبدالله بن محمد بن عبداللطیف، از آل شیخ (نوادگان محمد بن عبدالوهاب) را، برای تعلیمات دینی اخوان گمارد. شیخ رساله‌ا‌ی کوچک بر پایه فقه حنبلی ترتیب داد که تعلیم دینی بر مبنای آن صورت می‌گرفت. نیز کتاب‌هایی از ابن تیمیه و ابن قیم جوزیه، از پیشگامان تفکر سلفی- وهابی، در هجره‌ها‌ قرار دادند (22) و گروهی از شاگردان شیخ عبدالله بن محمد بن عبداللطیف را برای شرح و تعلیم این کتاب‌ها در میان قبایل فرستادند. (23)
تعالیم مزبور حتی در جسم بدویان هم تأثیر کرد. آنها که در بدترین حالات توحش و بربریت به سر می‌بردند و هر شش ماه یا یک سال هم تن خود را با آب نمی‌شستند، اکنون به امر نظافت و پاکی تن سخت توجه داشتند تا به حدیث «النظافة من الایمان» عمل کرده باشند. آنها که همواره زندگی‌شان بر نهب و غارت اموال بندگان خدا پایه گذاری شده بود، اینک همواره‌ ا‌ین دعا بر زبانشان جاری بود که: «اللهم اغننا بحلالک عن حرامک». در نتیجه تدبیر مذکور امنیت بی نظیری به وجود آمد که‌ ا‌گر کسی در راه خود یا در صحرا، پول نقد یا هر چیز دیگری را می‌دید فوری به حاکم اطلاع می‌داد. (24)
پس از پدید آمدن آبادی ارطاویه، اخوان از عبدالعزیز تقاضای زمین کردند و او ناحیه سوق الجیشی غُطغُط- واقع در دامنه کوه طویق در جنوب غربی ریاض و 5 کیلومتری جنوب غربی جاده ‌ا‌صلی مکه- را به‌ آ‌نها داد. این هجرتگاه تحت فرماندهی قبیله عتیبه به ریاست سلطان بن بجاد بن حمید تأسیس شد. تا 1917م. (1335ه.ق.) متجاوز از چندین آبادی از این نوع به وجود آمد که فاصله هر یک از دیگری بیش از یک روز راه نبود و شبکه نظامی ‌بی نظیری را به وجود می‌آورد. گرچه فهرست کامل هجرتگاه‌ها و محل بسیاری از آنها دانسته نیست، (25) اما طبق آمار ارائه شده به روزگار عبدالعزیز، شمار هجرتگاه‌ها‌ به 53 رسید (26) که در سراسر جزیره عربی از شمال تا جنوب و به طور مشخص در ایالت شرقی عربستان، از مرزهای بادیه شام تا ربع الخالی، و از غرب تا نزدیک کوه‌ها‌ی حجاز و عسیر گسترده شده بود. (27) در اوج قدرت جنبش حدود چندین هزار جنگ‌جوی اخوان آماده کمک به عبدالعزیز بودند و در مدتی کمتر از یک سال حدود 50 هزار زن و مرد و کودک از سیاه چادرهای خود به خانه‌ها‌ی گلی منتقل شدند. (28)
اخوانی‌ها در آبادی‌ها، فقط به کار کشاورزی نمی‌پرداختند، آموزش نظامی ‌نیز انجام می‌دادند. هر آبادی امیری داشت که ساکنان او را انتخاب می‌کردند و ابن سعود او را تأیید می‌کرد. ساکنان به کشاورزان، شبانان، سوداگران و داوطلبان مُطّوّعه تقسیم می‌شدند. از هر چند نفر یک نفر داوطلب می‌شد که مالیات زکات بگیرد و سربازگیری کند و بادیه نشینان را کشاورزی و قرآن خوانی بیاموزد و پایبندی ایشان را به نهادهای دینی و دنیوی وهابیان زیر نظر بگیرد. (29)
اخوان تا پانزده سال نیروی اصلی عبدالعزیز در جنگ با مخالفان و تصرف اراضی مجاور نجدرا تشکیل می‌داد. (30)

رهبران اخوان

از مهم‌ترین رهبران اخوان فیصل الدویش (1299-1345) است. (31) وی رئیس قبیله مطیر بود که پس از تأسیس هجر ارطاویه، قبیله فیصل در آن ساکن شدند. وی در حمله به حائل، مدینه و جهراء رهبر سپاه ‌ا‌خوان بود. همچنین در حمله به عراق نیز نقش مؤثری داشت. پس از تمرد از عبدالعزیز و ایجاد شورش علیه ‌ا‌ل سعود به دست عبدالعزیز کشته شد. (32)
از دیگر رهبران اخوان، سلطان بن بجاد، رئیس قبیله عتیبه (ساکنان شهرک غطغط) بود که رهبری سپاه در جنگ با طائف، مکه و جده را بر عهده داشت. در جنگ با عبدالعزیز نیز در یکی از زندان‌های وی درگذشت. (33)

اندیشه‌های جمعیت اخوان

آنچه در این میان مهم است، بیان عقاید اخوان و رفتار ایشان است. برخی از نویسندگان کوشیده‌ا‌ند شباهت هایی میان اخوان و کارهای ایشان با مسلمانان صدر اسلام بیابند. (34) توجه نکردن به پیوندهای قبیله‌ا‌ی، لزوم هجرت، مبارزه با آنچه‌ ا‌ز مظاهر شرک می‌پنداشتند، کوشش برای اشاعه مذهب و تصلّب در کارهای خود تا پای مرگ و شهادت از مهم‌ترین اندیشه‌ها‌ی این جمعیت محسوب می‌شود.
این جمعیت، به پیروی از ابن تیمیه و وهابیت، بسیاری از اعمالی را که مسلمانان به طور عموم و شیعه به طور خاص، آن را مباح و حتی مستحب می‌دانند، شرک می‌دانستند و موجب خارج شدن از دین، به نظر آنها، بستن بار سفر برای زیارت قبر پیامبر عظیم الشأن (صلی الله علیه و آله و سلم) و نه برای رفتن به مسجدالنبی، موجب خروج از شریعت است. (35) قبور سایر ائمه و اولیای دین و مؤمنان نیز همین قاعده را دارد. زیرا از مصادیق عبادت به حساب می‌آید، و شریک قائل شدن برای خدا تلقی شده، ناگریز چنین فردی مشرک و کافر محسوب می‌شود. (36)
از جمله تفکرات این جمعیت- که تشابه‌ها‌یی با نظرات محمد بن عبدالوهاب داشت و متأثر از آموزش های وهابیت به آ‌نها بود- این است که مانند وهابیون توحید را به گونه‌ا‌ی تعبیر می‌کردند که همه ‌ا‌ز دایره توحید خارج می‌شدند و فقط خودشان در دایره توحید باقی می‌مانند. این عقاید در بین این جمعیت چنان شدت داشت که در مقابل عبدالعزیز نیز به مقابله برخاستند، به نظر آنها، شخص به مجرد بیان شهادتین و اعتقاد حقیقی به وحدانیت، رزاقیت، عالمیت، و مدیریت خداوند و همچنین انجام واجبات و ترک محرمات در قول و فعل مسلمان نیست، مگر اینکه چند مورد را ترک کند:
1. توسل به پیامبران و اولیای الاهی؛
2. زیارت قبر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و صالحان و ائمه (علیه السلام) ؛
3. طلب شفاعت از پیامبر و ائمه‌ا‌طهارت ؛
4. قسم خوردن به پیامبر؛
5. مدح و ثنای دنیوی. (37)
در نظر اخوان کسی که‌ ا‌ز مذهب و روش ایشان پیروی نمی‌کرد، مسلمان شمرده نمی‌شد. (38) حتی سلام سنی و شیعی مذهب را هم پاسخ نمی‌دادند.
در کنار دیگر آموزه‌های وهابی، آنچه بیش از هر چیز در میان آنان تبلیغ می‌شد، جهاد با مشرکان بود. آنها در مبارزه با مشرکان (مسلمانان) از هیچ گونه سنگ‌دلی دریغ نمی‌کردند و تاریخ، سرشار از جنایت‌ها و غارت‌های آنهاست. بدویان در توجیه غارت اموال دیگران می‌گفتند مال، مال خداست، یک روز از آن من است و روز دیگر از آن تو صبح فقیرم، عصر ثروتمند. کاروان‌های تجاری که‌ ا‌ز منطقه بدویان عبور می‌کردند، همواره با غارت و چپاول مواجه می‌شدند. اگر افراد کاروان با یکی از بدویان دوست بودند یا عوارضی را به ‌آ‌نها می‌پرداختند، می‌توانستند از آن منطقه به سلامت عبور کنند. (39)
بنابراین، جنگ‌هایی که وهابیان در مناطق مختلف داشتند، جاذبه‌ا‌ی دلفریب برای آنها داشت؛ ثروت هر شهری که با قهر و غلبه بر آن دست می‌یافتند، بر مهاجمان حلال بود. اگر می‌توانستند آن را جزء متصرفات و املاک خود قرار می‌دادند و در غیر این صورت به غنایمی ‌که به دست آورده بودند، اکتفا می‌کردند.
در تاریخ چند ساله ‌ا‌یشان، هرگز گزارش نشده‌ ا‌ست که در جنگی پشت کنند؛ چون خود را سربازان خداوند می‌دانستند و از مرگ باکی نداشتند. (40) حافظ وهبه در این باره می‌نویسد:
اخوان از مرگ نمی‌ترسند و برای نیل به شهادت (مطابق عقیده خود) و رفتن به سوی خدا، به مرگ رو می‌آورند؛ مادر وقتی با فرزند خویش وداع می‌کند می‌گوید: خداوند ما و تو را در بهشت گرد یکدیگر برآرد. هنگام حمله و هجوم شعارشان «ایاک نعبد و ایاک نستعین» بود؛ من (حافظ وهبه) شاهد بعضی از جنگ‌های ایشان بودم و دیدم که چگونه خود را به مرگ می‌سپارند و دسته دسته به طرف دشمن پیش می‌روند و هیچ یک جز شکستن و کشتن سپاه دشمن اندیشه‌ا‌ی ندارند. در دل عموم اخوان ذره‌ا‌ی رحم و شفقت وجود ندارد؛ هرجا بروند، قاصدان مرگ اند. قدرت و خطر اخوان در جنگ، در حمله‌ها‌ی مکرر به عراق و کویت و شرق اردن معلوم شد. با اینکه‌ ا‌مامشان، ابن سعود، آنها را از این جنگ‌ها نهی می‌کرد و همواره دستور می‌داد که رفق و مدارا به کار برند و مردم را به قتل نرسانند، و علما نیز به‌ ا‌یشان سفارش می‌کردند که‌ ا‌سیران و پناهندگان را به قتل نرسانند، گوش آنها به سخن هیچ کس بدهکار نبود. (41)
جمعیت اخوان به پیروی از نظریه‌ها‌ی محمد بن عبدالوهاب در تمسک به قرآن و حدیث بر اساس نظر خود تفسیر می‌کردند؛ به گونه‌ا‌ی که سید ابراهیم رفاعی می‌نویسد: «جمعیت اخوان، گروهی از عوام الناس‌اند و آن طور که به من رسیده‌ ا‌ست، کسی از آنها که قادر به قرائت قرآن نیست، به قاری قرآن می‌گوید: تو قرآن بخوان و من آن را برای تو تفسیر می‌کنم». (42)
کم کم معتقد شدند به‌ ا‌ینکه مبادی و تعالیم دینی همان است که‌ ا‌نها فرا گرفته‌ا‌ند و غیر از آن، ضلالت است. از این روی به غیر از خود و از جمله به شهرنشینان نجد، با بدگمانی نگاه می‌کردند و حتی به‌ ا‌بن سعود هم بدگمان شده بودند و اعتقاد داشتند که عمامه به سر گذاشتن سنت است، ولی عقال به سر بستن بدعت زشتی است و بعضی از ایشان در این باره آن قدر غلو کردند که گفتند عقال لباس کفار است و کسی که عقال می‌بندد باید از او دوری جست.
اخوان از لحاظ باورها و پوشش و عادات زندگی، شیوه‌ای متفاوت داشتند، آنها با نگرش افراطی به تعالیم وهابیت، در صدد بازگشت همه جانبه به شیوه زندگی آغاز اسلام بودند و هر گونه تغییر برخاسته‌ ا‌ز مناسبات دنیای جدید را مصداق بدعت می‌شمردند. آنها مانند پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) سبیل خود را تراشیده، ریش را بلند می‌کردند و استفاده‌ ا‌ز عقال را بدعت شمرده، به جای آن عمامه‌ا‌ی سفید بر روی چفیه می‌بستند. (43) روشنایی برق را به جهت نداشتن روغن یا شمع حرام می‌شمردند و آینه را به سبب بازتاب تصویر آدمی‌ می‌شکستند. مفتی سعودی، شیخ عبدالله بن محمد، و دانشوران دیگر وهابی در بیانیه‌ها‌یی آنها را به میانه روی فرا خواندند و تأکید کردند که میان عقال و عمامه فرقی نیست و چهار مذهب اهل سنت معتبرند، هر چند مذهب رسمی ‌سعودی حنبلی است. نیز آنها را به پرهیز از تندروی فرا خواندند که معمولاً در ایشان اثر نداشت. (44) استعمال دخانیات ممنوع بود و از اختراعات جدید بهره نمی‌گرفتند، گرچه ‌ا‌ستفاده‌ ا‌ز تفنگ را پذیرفتند. (45) اخوان هر جا سیم تلفن می‌دیدند پاره می‌کردند یا موتورسواران را کتک می‌زدند؛ (46) و نیز گفته شده که ‌ا‌ینها از حدود سال 1918 م. (1335 ه.ق.) به‌ ا‌جبار مردم را به پذیرش مذهب خود وا می‌داشتند. (47)
بسیاری از آنها معتقد بودند هر کس چادرنشینی را ترک نکند هر قدر هم در دین قوی باشد، باز هم مسلمان نیست. لذا به بادیه نشینان سلام نمی‌کردند و جواب سلامشان را نمی‌دادند و از ذبیحه‌ آنها نمی‌خوردند؛ و نیز معتقد بودند که شهرنشینان گمراه‌ا‌ند و جنگیدن با آنها واجب است. آنها مدعی بودند که‌ ا‌ین امر از سوی خدا به‌ ا‌یشان القا شده و بنابراین، سخن هیچ کس را در خصوص منع از جنگ نمی‌پذیرفتند. جمعی از اخوان به سلطان عبدالعزیز ایراد گرفتند که با کفار دوستی می‌کند و در دین سهل انگارى دارد.
خلاصه‌ ا‌ینکه فرقه ‌ا‌خوان هرچه را مطابق میلشان نمی‌دیدند، حرام می‌دانستند و با آن مبارزه می‌کردند. به نظر نگارنده، با بررسی عقاید اخوان و مقایسه‌ ا‌ین گروه با خوراج، می‌توان به شباهت های شگفت آوری که بین این دو گروه وجود دارد پی برد. شباهت‌های اندیشه وهابیان با خوارج بسیار است، اما به نظر می‌رسد با توجه به‌ا‌ینکه وهابیت با گذر زمان موضع خود را تغییر داده و برخلاف اخوان خلاف عقاید خود عمل کرده‌ا‌ست، بیشتر می‌توان شباهت با خوارج را در خصوص این گروه بیان کرد. این شباهت اغلب در این مسائل است: دشمنی بسیار با امیرالمؤمنین، علی (علیه السلام) و خاندانش، گرفتن ظاهر الفاظ قرآن بدون رعایت اصول و قواعد تفسیر صحیح، کوشش بسیار در عبادت و تقدس ظاهری، (48) حکم به کافر بودن سایر مسلمانان به جز اهل فرقه خود. (49)

نقش اخوان در پیشرفت و تصرفات آل سعود

بیشتر دوره‌ها‌ی اقتدار آل سعود با حوادث خونین و خشونت بار همراه بوده که تفصیل آن در نوشته‌ها‌ی مورخان آل سعود، خواه موافقان و خواه مخالفان، آمده ‌ا‌ست. (50) جنایت‌های اخوان نیز در گوشه و کنار شبه جزیره عرب، چنان گسترده بود که زبانزد خاص و عام است. در مناطقی مانند حائل، قصیم، بریده، جوف، تربه و حفر، اخوانی‌ها به بهانه شرک، به فرمان آل سعود رسماً به کشتار مسلمانان پرداختند.
اخوان به تدریج نظام سازمانی بیشتری یافتند و در 1918 م. به جای سربازان شهرنشین نجدی پیشین، سپاهیان ویژه ‌آ‌ل سعود را تشکیل دادند. آنها در همین سال به «حائل» پایتخت ابن رشید و در سال بعد به حجاز که در تصرف شریف حسین بن علی هاشمی ‌بود، حمله ور شدند. در 1920 م. فتوحات آل سعود به دست اخوان تا منطقه «أبها» و پایتخت کوهستانی عسیر گسترش یافت و در 1921 م. همه مناطق زیر نفوذ آل رشید در اختیار عبدالعزیز قرار گرفت. در اجتماعی در ریاض با حضور اخوان، به جای عنوان تاریخی امام که برای پیشینیانش به کار می‌رفت، نخستین بار در تاریخ آل سعود، او را سلطان نجد خواندند. (51)
برقراری امنیت در عربستان و نابودی بخشی از دشمنان داخلی و انتقال برخی از آنها (مانند گروهی از قبیله شَمَر از هواداران آل رشید) به کشورهای همسایه و به ویژه تشکیل دو حکومت همسایه عربستان به دست خاندان هاشمی‌ یعنی دو تن از فرزندان ملک حسین، عبدالله در اردن و فیصل در عراق، اخوان را به سمت کشورهای همسایه کشاند. (52) افزون بر این، وجود شیعیان در عراق، که ‌ا‌خوان با آنها سرسختانه دشمنی داشتند و ایشان را کافر و بدعت گذار می‌شمردند، آنها را واداشت تا به کشورهای همسایه تجاوز کنند. (53) مهمترین این تجاوزها، قتل عام مردم کربلا و سپس حمله به نجف اشرف و محاصره‌ آن بود که به سبب وجود دیوارهای بلند شهر و مقاومت مردم ناکام ماند. (54) اخوانی‌ها به مناطق تحت نفوذ عراق هجوم بردند و به زمین‌های کویت تجاوز کردند. (55)
اخوان در 1922 م. (1340 ه.ق.) به شمال غربی حائل، در مناطق زیر نفوذ اردن، یورش بردند و تا وادی صخر در نزدیکی عمان پیش رفتند. جمعیت اخوان در حائل، مردم را زنده زنده در آتش
سوزاندند و تعداد بسیاری را گردن زدند. (56) ترس و وحشت چنان مردم منطقه را در بر گرفت که بیش از پنجاه هزار نفر به کشورهای عراق، سوریه و اردن مهاجرت کردند. عبدالعزیز، هرچند تعهد کرده بود که فردی را از اهالی حائل به‌ ا‌مارت آنجا بگمارد، پس از چندی عموزاده خود عبدالعزیز بن مساعد الجلوی را، که در خشونت و جنایت شهره عام و خاص بود، به حکومت این شهر گمارد. (57)
در منطقه قصیم، در بریده بیش از پانصد نفر را سر بریدند که برخی از آنها، از عالمان و بزرگان اهل سنت بودند. یکی از آنها، قاضی بزرگ شیخ ابراهیم بن عمر بود که عبدالعزیز از وی خواست فتوا به کفر دشمنان او دهد، اما وی نپذیرفت و در مقابل گفت: «لایمکن أن اقول إنّهم کفرة والذین یقول من کفر مؤمناً فقد کفر؛ نمی‌توانم بگویم آنها کافرند؛ بلکه کسی کافر است که مسلمانی را نسبت کفر دهد». (58) به همین دلیل، گودالی کندند و او را با دست‌های بسته، داخل آن انداختند و زنده زنده سوزاندند و در پایان، در حالی که هنوز نفس می‌کشید، او را زنده به گور کردند. (59) چنین وضعیتی در عنیزه نیز وجود داشت.
اعلام خلافت از سوی ملک حسین در حجاز به سال 1924م. (1340 ه.ق.) حساسیت اخوان را برانگیخت و آن را نوعی بدعت گذاری شمردند. نیز در پی انتقاد به شیوه ‌ا‌داره‌ ا‌مور حج و حرمین، سرانجام اخوان در اوت 1924 م. (صفر 1343ه.ق.) پس از آنکه نتوانستند در حج شرکت کنند، به فرماندهی ابن لَؤی و ابن حُمید، به طائف، از شهرهای زیر نفوذ هاشمیان، یورش بردند. آنها پس از شکست دادن علی، فرزند ملک حسین، به شهر وارد شدند و قتل عام گسترده‌ا‌ی را سبب شدند که ترس مردم را برانگیخت. آنگاه ‌ا‌میر علی از شهر مکه گریخت و آن را در اختیار اخوان نهاد. (60)
شماری از این حوادث به سبب اختلاف درباره سلطه بر حجاز و مکان‌های مقدس آن، در این منطقه رخ داد (61) که کشتار طائف از نمونه‌ها‌ی نمایان آن است. این حادثه هنگامی‌ رخ داد که بسیاری از اهالی مکه برای ییلاق به طائف رفته بودند. پس از آنکه علمای وهابی فتوای حمله به حجاز را دادند، در هفتم صفر 1343ه. ق. ملک عبدالعزیز به‌آن سرزمین هجوم برد و مرد و زن و کودک را از دم تیغ گذراند. (62) این قتل عام به قدری گسترده و بی رحمانه بود که واکنش‌هایی تند را در کشورهای دیگر برانگیخت و عبدالعزیز را ناچار کرد پس از اظهار تأسف، برخی از نیروهایش را باز گرداند. (63) پیش از این در 1218 ه.ق. عثمان المضایفی، سرکرده لشکر سعود بن عبدالعزیز، به حجاز لشکر کشید و با اینکه بدون مقاومت مردم وارد طائف شده بود، بسیاری را در کوچه و بازار و خانه‌ها‌یشان کشت و اموال آنها را به تاراج برد. آنها اگرچه در مکه قتل و کشتار صورت ندادند، اما خرابی‌های بسیاری به بار آوردند. (64) سپس این لشکرکشیها را به سمت جاده‌ ا‌دامه دادند؛ اما با مقاومت جدی روبه رو شدند و سرانجام آن سرزمین را رها کردند. (65)
در (1337 ه. ق./1298 ه.ش.) سپاه عبدالعزیز به رهبری فیصل الدویش، هنگامی‌ که بر سپاه عبدالله بن حسین، که ‌ا‌ز حجاز به جنگ وی آمده بودند، پیروز شد، دو روستای بزرگ با نام «حرمه» و «تربه» را ویران کرد و ساکنان آن، حتی زنان و کودکان را قتل عام کرد. تعداد قربانیان را تا سه هزار نفر ذکر کرده‌ا‌ند.
بنا بر گفته‌ا‌بن بشر، لشکر عبدالعزیز شبانگاه وارد منطقه «حَرمه» شدند و پس از طلوع فجر به دستور عبدالله پسر عبدالعزیز، تیراندازان به صورت دسته جمعی به طرف شهر تیراندازی کردند و صدای مهیب تیرها، شهر را به لرزه درآورد؛ به گونه‌ا‌ی که بعضی از زنان حامله، سقط کردند و مردم به وحشت افتادند و شهر به محاصره درآمد و مردم شهر، نه توان مقاومت و نه ‌ا‌مکان فرار از شهر را داشتند. (66)
در منطقه ‌ا‌حسا، که محل زندگی شیعیان بود، آل سعود و در رأس آنها اخوان، جنایات و فجایع را از حد گذراندند. عبدالعزیز پس از فتح این منطقه در 1331 ه.ق. دستور داد سر بسیاری از بزرگان و مشایخ را بریدند و بر روی طبق‌های غذا قرار دادند و مردم را مجبور به خوردن از این غذاها کردند. در بخش‌های دیگر احسا، مانند قطیف، عقیر و جبیل، چنین جنایت‌هایی رواج یافت. عبدالله بن جلوی، که در خشونت و سنگ‌دلی زبان‌زد بود، به حکومت این منطقه برگزیده شد. (67) وی در مواجهه با شیعیان، به ویژه در قطیف- مرکز احسا- جنایت‌های بی شماری انجام داد. به دلیل ستم‌های بسیار آل سعود در این منطقه، بیش از یک میلیون نفر از احسا و قطیف به عراق مهاجرت کردند که بیشتر آنها در منطقه بصره و زبیر سکونت گزیدند.

قتل عام حجاج مصری در منا

اخوان با ورود به مکه و مدینه، تحت تأثیر نگرش وهابی، به تخریب زیارتگاه‌ها و مراقد و بسیاری از نشانه‌ها‌ی تاریخی آغاز اسلام، از جمله مزار حضرت خدیجه و حضرت آمنه، زیارتگاه محل تولد پیامبر و مکان تولد ابوبکر پرداختند و اموال و گنجینه‌ها‌ی فراوانی را از درون مزارها و نیز خانه‌ها‌ی مردم غارت کردند. آنها در همین حال، با نواختن طبل و خواندن سرودهای مذهبی، جشن گرفتند و مردم را از زیارت قبرها نهی کردند. به برخی از این مزارها نیز بی حرمتی کردند. (68) این کارها واکنشی تند و گسترده بر ضد آل سعود در جهان اسلام پدید آورد. (69) بدرفتاری اخوان در مکه با حاجیان دیگر کشورها، زمینه درگیری آل سعود را با دیگر کشورهای اسلامی‌ فراهم کرد. برای مثال، سنگ باران محمل مصری در حج به سال 1344 ه. ق. (1926م.) به سردی روابط میان سعودی و مصر تا حدود 10 سال انجامید. (70) نیز سخت گیری‌ها و قرار دادن شروطی برای حاجیان بر اساس مذهب وهابیت، سبب منع یا بازگشت بسیاری از کاروان‌های حج کشورهای اسلامی ‌شد. (71)

کشتن علما

در هجوم‌های اخوان به حجاز، شمار فراوانی از دانشوران مذاهب گوناگون اسلامی، از جمله سید عبدالله زُواوی مفتی شافعیان در مکه، شیخ عبدالله‌ أبوالخیر قاضی مکه، شیخ سلیمان بن مراد قاضی طائف، سید یوسف زواوی در سن 80 سالگی، شیخ حسن شَیبی، شیخ جعفر شیبی و بسیاری دیگر کشته شدند. (72)

تخریب قبور ائمه بقیع (73) (علیه السلام)

اخوان با ورود به مکه و مدینه، تحت تأثیر نگرش وهابی، به تخریب زیارتگاه‌ها و مراقد و بسیاری از نشانه‌ها‌ی تاریخی آغاز اسلام پرداختند، از جمله:
1. محل تولد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) ، معروف به دار ابن یوسف، (74) که در دوران حکومت عثمانیان بر
مکه، به روی آن گنبدی بسیار بزرگ نهاده شده بود. (75) این مکان مقدس و تاریخی هنگام تصرف مکه به دست وهابیان تخریب، و تبدیل به محلی برای نگهداری چهارپایان شد. (76)
2. تخریب خانه حضرت خدیجه کبری (س) ؛ این خانه پس از مولد النبی (صلی الله علیه و آله و سلم) یکی از مهم‌ترین
و مقدس‌ترین مکان‌ها در مکه محسوب می‌شد. (77) آل سعود پس از تخریب این خانه، در این مکان مدرسه‌ا‌ی ساختند؛ اما به دلیل توجه زائران به‌ ا‌ین مکان، سعودیان این مدرسه را نیز تخریب کردند و آنجا را تبدیل به ترمینال مسافربری کردند. (78)
3. تخریب خانه حضرت ابوطالب و محل زندگی حضرت علی (علیه السلام) ؛ (79)
4. تخریب خانه ‌ا‌م هانی، محل معراج پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) ؛ (80)
5. تخریب خانه ارقم بن ابی ارقام، واقع در دامنه کوه صفا، نخستین خانه‌ا‌ی که‌ ا‌سلام در آن تبلیغ می‌شد و قریب چهل نفر، از جمله حمزه سیدالشهدا و ابوذر غفاری، در خانه ‌ا‌رقم مسلمان شدند؛ (81)
6. تخریب محل تولد امام جعفر صادق (علیه السلام) معروف به دار ابی سعید؛ (82)
7. تخریب قبه روی چاه زمزم و قبه‌ها‌ی اطراف خانه کعبه و تمام بناهایی که بلندتر از کعبه بود و بسیاری دیگر از گنبدها و قبوری که در مکه بود؛ (83)
8. دارالندوه یکی از کهن‌ترین مکان‌های مکه که به دست قصی بن کلاب برای رایزنی درباره مهم‌ترین کارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی‌ مکه ساخته شده بود؛ همچنین خانه‌ها‌ی مردم را غارت کردند. آنها در همین حال، با نواختن طبل و خواندن سرودهای مذهبی، جشن گرفتند و مردم را از زیارت قبرها نهی کردند. به برخی از این مزارها هم بی حرمتی کردند. (84) این کارها واکنشی تند و گسترده بر ضد آل سعود در جهان اسلام پدید آورد. (85) بدرفتاری اخوان در مکه با حاجیان دیگر کشورها، زمینه درگیری آل سعود را با دیگر کشورهای اسلامی ‌فراهم آورد. (86)

اختلافات ابن سعود با اخوان

پس از پایان نبردهای حجاز و پیروزی بر رقبای آل سعود از خاندان آل رشید و هاشمی، اخوان از یک سو در اندیشه گسترش جهاد به دیگر سرزمین‌های اسلامی ‌به ویژه عراق بودند و از سوی دیگر به رفتارهای بدعت آمیز آل سعود، مانند استفاده ‌ا‌ز ماشین و تلفن و تلگراف، و نیز پیمان‌هایشان با کافران انگلیسی انتقاد داشتند. همچنین شیوه رفتار آل سعود را با مردم حجاز تسامح آمیز شمرده، خواهان تندروی بیشتر در گسترش توحید بر پایه نگرش وهابی بودند. (87) این عوامل سبب اختلاف ایشان با آل سعود شد و آنها را از دوستان و یارانی قدیمی ‌به دشمنانی خونین بدل ساخت. نخستین نشانه‌ها‌ی اختلاف در همایش سران اخوان در ارطاویه به سال 1926 م. (1345 ه.ق.) آشکار شد که در آن ملک عبدالعزیز به‌ ا‌دله پیش گفته محکوم، و انتقادات بسیاری متوجه‌ ا‌و شد. (88) آنگاه بیشتر سران اخوان در همایش ریاض به دعوت عبدالعزیز در رجب 1345ه. ق. (ژانویه 1327 م.) حضور نیافتند. در پی این اختلاف ها، دانشوران وهابی، به ویژه‌ ا‌فرادی از آل شیخ، برای سازگار کردن دو طرف کوشیدند و در بیانیه‌ا‌ی به لزوم اطاعت و فرمانبرداری از پادشاه سعودی به منزله ‌ا‌مام تصریح کردند و در عین حال، بر پاره‌ا‌ی کارهای اخوان مانند سخت گیری و پیش‌گیری از ورود محمل به مکه و ضرورت تلاش سخت گیرانه برای سنی کردن شیعیان احساء و قطیف، صحه گذاشتند. (89) دو ماه بعد، در همایشی دیگر در ریاض، حدود 3000 تن از بزرگان اخوان حضور یافتند و اطاعت خود را از عبدالعزیز اعلام کردند، هرچند هنوز انتقاداتشان پابرجا بود. سیر این روابط و نیز اختلاف ها از مکاتبات میان سلطان بن بجاد (از اخوانی‌ها) و ملک عبدالعزیز قابل پی گیری است. (90)
مهم‌ترین اختلاف های اخوانی‌ها با آل سعود و وهابیت، در چند محور خلاصه می‌شد:
1. اخوان از صاحبان اندیشه وهابی نیز پیشی گرفتند. به همین دلیل، فقط خود را مسلمان می‌دانستند و هر گونه تسامح و مصلحت اندیشی خاندان آل سعود و آل شیخ را حمل بر بی دینی و بی توجهی به عقاید محمد بن عبدالوهاب می‌کردند.
2. اخوان بدویانی بودند که در ابتدا از نظر مالی و موقعیت اجتماعی هیچ گونه جایگاهی نداشتند و به دلیل حمایت‌های آل سعود و جنگ‌هایی که با مسلمانان داشتند، توانستند رفته رفته جایگاهی برای خود کسب کنند. به عبارت دیگر، جنگ و غارت، فلسفه وجودی آنها بود. به همین دلیل هنگامی‌ که مکه و مدینه تصرف شد و سیطره ‌آ‌ل سعود و اندیشه وهابی بر مهم‌ترین بخش‌های شبه جزیره کامل شد، عبدالعزیز سیاست ایجاد ثبات در جامعه و ارتباط با همسایگان خود، مانند عراق، اردن و کویت را برای ایجاد کشوری واحد در پیش گرفت و به علت زیرکی و ذکاوتی که داشت صلاح را در این دید که با کشورهای اسلامی ‌دیگر از قبیل ترکیه، ایران، افغانستان، یمن و رؤسای سرزمین‌های دیگر مثل مصر، عراق و شرق اردن و نیز حاج امین الحسینی مفتی بزرگ فلسطین، تونس، دمشق، بیروت و بسیاری دیگر از علمای اسلامی، برای برقراری یک انجمن یا کنگره ‌ا‌سلامی‌ توافق کند و آنها نمایندگان خود را اعزام کنند. بیشتر کشورها این دعوت را رد کردند، از جمله نماینده‌ ا‌یران بود که به علت خرابی قبور ائمه بقیع از پذیرش این دعوت صرف نظر کرد. البته به علت همین امر ایران سفر حج را تا سال 1346 به علت وجود خطر منع کرد. با وجود تمامی‌ این مسائل تعدادی از نمایندگان حاضر شدند و جلسه‌ای تشکیل دادند و قطع نامه‌ا‌ی صادر کردند که بر اساس آن عبدالعزیز بن عبدالرحمن، معروف به ‌ا‌بن سعود، را حافظ عتبات مقدسه اسلامی‌ در مکه و مدینه خواندند.
ابن سعود پس از به دست آوردن این سربلندی در سال 1346 دست به‌ ا‌صلاحات داخلی زد؛ اقدامی ‌که در این کشور به دلیل خلق و خوی بدوی مردم و دور بودنشان از تجدد و تمدن، مشکل بود. ابن سعود در ابتدا سازمانی را تأسیس کرد که بر طبق آن تمامی ‌قوانین بدوی سنتی لغو می‌شد و در عوض قضاوت شرعی رواج می‌یافت و به جای شیوخی که بر طبق سنن خود داوری می‌کردند، قاضیانی از سوی او مأمور دادرسی شدند. (91)
از طرفی مردم در شهرهای جدید به سمت تمدن رفتند و خلق و خوی قبیله‌ا‌ی و جنگندگی خود را، که ‌ا‌ز دلایل گسترش وهابیت بود، از دست دادند. تعامل با دیگر کشورها نیاز به آرامش و دوری از جنگ داشت. این امور، با منافع اخوان به هیچ روی هم‌خوانی نداشت. به همین دلیل، بدون توجه به دستورهای عبدالعزیز، سه تن از رهبران اخوان، فیصل بن سلطان دویش، سلطان بن بجاد و ضیدان بن حثلین عجمانی، در شهر ارطاویه در 1926 م. گرد هم آمدند و پیمان بستند که نبرد با کافران و مشرکان را ادامه دهند. (92) اختلاف مرزی میان عراق و عربستان در 1927 م. (1346 ه.ق.) سبب یورش اخوان به پاسگاه‌ها‌ی عراقی و قتل عام سربازان شد که واکنش انگلیسی‌ها را در پی داشت. آنها مناطقی از نجد را بمباران کردند و سپس گروهی از اخوان به رهبری ابن حمید بر آن شدند که به کافران عراق، به تعبیر خود، هجومی ‌سخت برند. ابن سعود آنها را از این کار بازداشت و بزرگان اخوان را به همایشی در ریاض دعوت کرد؛ اما ابن حمید، دویش و عجمانی در آن شرکت نکردند. (93)
3. اخوان پیروزی‌ها و فتوحات عبدالعزیز در شبه جزیره را مرهون تلاش‌های خود می‌دانستند و به ویژه در فتح حجاز معتقد بودند آنها زحمت فتح این مناطق را بر عهده گرفته‌ا‌ند و در تقسیم قدرت، باید به گونه‌ا‌ی ویژه سهیم باشند؛ اما عبدالعزیز که می‌کوشید وجهه تخریب شده خود را در جهان اسلام و در میان اتباع شبه جزیره ترمیم کند، اخوان را سد راه خود می‌دید. عبدالعزیز در جمادی الاول 1352 (برابر با سپتامبر 1932) فرمان یک پارچه کردن سرزمین‌های تحت سلطنت شاه را صادر کرد و کشور از آن پس به نام کشور پادشاهی عربستان سعودی خوانده شد. با پایه گذاری وزارتخانه‌ها و تصویب مجلس، در 1345 ه.ق، منطفه حجاز به چهارده ‌ا‌میرنشین تقسیم شد که معمولاً امیر هر بخش یک شخص نجدی بود. تمام اطرافیان شاه، حاکم بخش‌های مختلف شده بودند و این مورد نیز یکی از اختلافات اخوان با عبدالعزیز را فراهم کرد.
4. قدرت یافتن بیشتر اخوان تهدیدی جدی برای قدرت مطلق عبدالعزیز شمرده می‌شد؛ به همین دلیل نیز، هرچند اخوانی‌ها می‌اندیشیدند که دست کم امارت طائف و مکه در دست آنها خواهد ماند، اما به دلیل چنین عقایدی، مشکلات فراوانی برای ابن سعود به وجود آوردند. (94) ابن سعود به عنوان حاکم جامعه با این افکار نمی‌توانست قدرت خود را حفظ کند، یا ظواهر فرهنگ و تمدن غربی را به راحتی وارد کند. عبدالعزیز پس از تثبیت قدرت خود، رهبران اخوان را از امارت این شهرها برداشت و آنها ناگزیر به شهرک های خود، مانند ارطاویه (فیصل الدویش) و غطغاط (سلطان بن بجاد) بازگشتند.
در 1343 ه. ق. رؤسای جمعیت اخوان- فیصل الدویش، ابن حثلین و ابن بجاد- با هدف «برطرف ساختن مظالم» و «از میان بردن بدعت‌ها و منکرات» به‌ ا‌عتراض بر ضد پادشاه سعودی برخاستند و در سال بعد در مجمعی هم پیمان شدند که دین خدا را یاری و در راه‌ ا‌و جهاد کنند و انتقادات ذیل را بر ملک عبدالعزیز وارد کردند:
1. ملک عبدالعزیز با کفار دوستی در دین سهل انگاری می‌کند؛ لباس دراز می‌پوشد و شاربش را نمی‌زند و عقال به سر می‌بندد.
2. پسرش سعود را به مصر، که ‌ا‌ز بلاد شرک است، فرستاده و پسر دیگرش را به لندن اعزام داشته‌ا‌ست.
3. از اتومبیل و تلگراف و تلفن استفاده می‌کند.
4. مالیات هایی را در حجاز و نجد مقرر کرده‌ ا‌ست.
5. به عشایر عراق و شرق اردن اجازه داده ‌ا‌ست چهارپایان خود را در اراضی مسلمانان بچرانند.
6. تجارت با کویت را منع کرده‌ ا‌ست؛ اگر مردم کویت از کفارند، باید با ایشان جنگ کرد و اگر مسلمان اند، چرا تجارت با آنها قطع شود؟
7. شیعیان احسا و قطیف را مجبور کنند تا دین اهل سنت و جماعت را بپذیرند.
در ذیلِ قسمتی از فتاوا و جوابیه‌های علمای نجد در پاسخ به استمداد ابن سعود از آنها به منظور ختم این اعتراضات چنین آمده است:
1. چون موضوع تلگراف امری جدید است، در آخرالزمان پدید آمده است و حقیقت حکم آن را نمی‌دانیم و از دانشمندان گذشته نیز احدی راجع به آن اشاره‌ای ندارد، لذا در بیان حکم آن توقف کرده، چیزی نمی‌گوییم و حکمی را که به آن قطع و یقین نداریم به طور جزم به خدا نسبت نمی‌دهیم.
2. سلطان (سعودی) باید اماکنی را که شیعیان برای برپاداشتن بدعت‌هایی ساخته‌اند (نظیر حسینیه‌ها و تکایا) ویران کند و از برپایی بدعت‌ها (نظیر عزاداری عاشورا) جلوگیری به عمل آید و هر کس که در مقابل این کارها مقاومت کند از کشورهای اسلامی تبعید شود.
3. گرفتن گمرک و مالیات از نظر ما حرام آشکار است. ولی اگر سلطان سعودی مرتکب این عمل حرام شد نباید با او به مخالفت برخاست و اختلاف میان مسلمانان ایجاد کرد، یا به سبب این کار حرام، از فرمان او سر بر تافت. (95)
فیصل الدویش، رئیس قبیله مُطَیر و یکی از بزرگ‌ترین دشمنان ابن سعود، با محمد، برادر ابن سعود و خالد، برادرزاده‎‌اش متحد شدند. فیصل الدویش برای اینکه عراق را علیه ابن سعود بشوراند، به مرزهای عراق هجوم برد. ابن سعود هم برای جلوگیری از این مخالفت‌ها، قبیله مُطَیر را محاصره و کمک‌های سالانه خود را به آن قبیله قطع کرد. از سویی انگلیس هم برای جلوگیری از این حملات در رمضان 1346 با هواپیما به نجد حمله کرد. این در حالی بود که انگلیس حامی عراق بود. لذا به شدت به قبایل طرفدار ابن سعود حمله شد. دویش هم فرصت را غنیمت شمرد و قبیله‌ها را به جنگ با عراق و انگلیس ترغیب کرد و خود او هم به شمال نجد حمله کرد. ابن سعود هم در جمادی الاول 1347 انجمنی از نمایندگان شهرها و آبادی‌ها و قبیله‌ها تأسیس کرد و مسئولیت ایجاد پاسگاه‌های نظامی عراق را در منطقه بی طرف به گردن دویش انداخت و بعد از آن از حکومت اعلام کناره‌گیری کرد. اعضای انجمن این تصمیم را پذیرفتند و او را وادار به حل اختلافاتش با دویش کردند، اما دویش نپذیرفت و به شمال نجد هجوم برد و قبایل شمر و عنیزه و شفیر را که‌ ا‌ز هواداران ابن سعود بودند، قتل و غارت کرد. حافظ و هما در این باره می‌گوید سال 1335 را باید

عبارات مرتبط با این موضوع
ره ولاء فرهنگ و اجتماعزمانی آل سعود، خاندان حاکم بر عربستان تلاش بسیار می‌کرد تا به هر طریق ممکن بر جنگ ره ولاء فرهنگ و اجتماع زمانی آل سعود، خاندان حاکم بر عربستان تلاش بسیار می‌کرد تا به هر طریق ممکن بر جنگ داخلی که

10 درصد جمعیت ایران را معلولان تشکیل می دهند

[ad_1]

به گزارش بلاغ، به گزارش شیرازه، مرتضی موسوی امروز درحاشیه روزجهانی معلولین درسخنانی اظهار داشت: از 450 معلول دراستان فارس 105 هزار نفر زیر پوشش سازمان بهزیستی فارس قرار دارند که نیاز به توجه و حمایت بیشتری ازسوی مسئولان است.

وی با اشاره به اینکه براساس آمار ارائه شده از 600 میلیون معلول درجهان ، 80 درصد آنان درجهان سوم و7 میلیون نفردیگر درکشورمان هستند، افزود:مهم ترین عامل معلولیت، فلج اطفال، تصادفات و بیماری های عفونی وژنتیکی، بیماری قلبی، عروقی، دیابت و روحی وروانی تشکیل می دهند.

وی در ادامه گفت: بیشترین اصول درقانون اساسی مربوط به عدالت اجتماعی است و در این راستا مهم ترین رویکرد و استراتژی سازمان بهزیستی توجه به معیشت، اشتغال، ازدواج ومشاوره معلولان قرار دارد.

مدیرکل بهزیستی فارس خاطرنشان کرد: ایجاد فرصت و برابری توزیع امکانات، استفاده ازظرفیت 10 درصدی معلولان درچرخه ا قتصادی، افزایش 450 هزار تومانی حقوق معلولان از دیگر برنامه های دردست اجرای این سازمان نسبت جامه هدف است.

موسوی تصریح کرد: بیش از 40 درصد جامعه معلولان و60 درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی جامعه هدف فاقد اشتغال و بیکار هستند و باید برای برون رفت از این معضل زمینه اشتغال را برای آنان ایجاد شود.

وی با اشاره به اینکه براساس دستورالعمل ارائه شده مقررشد که خانواده هایی که صاحب 2 معلول هستند صاحب مسکن شوند، افزود: با تلاش های انجام شده 30 درصد محقق شده است و تا پایان سال 1396 تمامی خانواده هایی که دارای 2 معلول باشند صاحب مسکن می شوند.

مدیرکل بهزیستی فارس اضافه کرد: در استان فارس 36 مرکز مشاوره ژنتیکی راه اندازی شده والویت نخست درحوزه ناشنوایی کشت حلزون در سال آینده است.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
اخبار ایران و جهاناخبار تهراناخبار سیاسیاخبار اقتصادی اخبار ایران و جهانسامانه اطلاع رسانی تهراناخبار تهراناخبار سیاسیاخبار اقتصادیاخبار الف تحولات جمعیتی ایران در دهه اخیر با تشکر از تحلیل ارائه شده و مقاله مفیدتان تکارش این مقاله بسیار ازنده بود که بدین واسطه هم مشرق نیوز آخرین اخبار ایران و جهان سخنگوی وزارت خارجه آمریکا می گوید رییس جمهوری منتخب آمریکا این قدرت را خواهد داشت که توافق فرزند شهید لایحه جامع خدمت رسانی به ایثارگران لایحه جامع خدمت رسانی به ایثارگران اده – تعاریف الف ایثارگر در این قانون به کسی اطلاق می متن کامل قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران شماره – جناب آقای دکتر محمود احمدی‌نژاد ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران پایگاه خبری شفاآنلاین حوزه سلامت و بهداشت آمارها واقعیت وضعیت امنیت غذایی کشور را نشان می‌دهند؟ مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت پایگاه اطلاع رسانی دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور طی حکمی سلمان نژاد، رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور شد معاون وزیر و رئیس سازمان پول نیوز دلار تومانی؛ زمینه‌ساز تصویب نرخ تسعیر بودجه بازده نیروگاهی در ایران؛ کمتر از ٣٦ درصد اخباراخبار اجتماعی، اخبار اجتماعی ایران،اخبار اجتماعی جهان اخباراخبار اجتماعیاخبار اجتماعی ایراناخبار اجتماعی روزسایت اخباراخبار امروزاخبار دیدنی های ایتالیا، مناطق دیدنی ایتالیا دیدنی های ایتالیاایتالیامناطق دیدنی ایتالیاجاذبه های گردشگری ایتالیامراکز گردشگری

ازدحام جمعیت در مراسم رونمایی از آیفون 7

[ad_1]
اپل چهارشنبه 17 شهریور 1395 پرچمدار 2016 خود را در دو سایز 4.7 اینچی و 5.5 اینچی با ویژگی های جدید رونمایی کرد.
[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط

8 سپتامبر 2016 ... ازدحام جمعیت در مراسم رونمایی از آیفون 7. اپل چهارشنبه 17 شهریور 1395 پرچمدار 2016 خود را در دو سایز 4.7 اینچی و 5.5 اینچی با ویژگی های جدید ...8 سپتامبر 2016 ... آیفون 7, اپل فیلم ازدحام جمعیت در مراسم برترین های فوتبالاپل ... 2016 خود را در دو سایز 4.7 اینچی و 5.5 اینچی با قابلیت های جدید رونمایی کرد.اپل,7 سپتامبر 2016 ... اپل چهارشنبه 17 شهریور 1395 پرچمدار 2016 خود را در دو سایز 4.7 اینچی و 5.5 اینچی با ویژگی های جدید رونمایی کرد. .8 سپتامبر 2016 ... اپل چهارشنبه 17 شهریور 1395 پرچمدار 2016 خود را در دو سایز 4 7 اینچی و 5 5 اینچی با ویژگی های جدید رونمایی کرد.8 سپتامبر 2016 ... اپل چهارشنبه 17 شهریور 1395 پرچمدار 2016 خود را در دو سایز 4.7 اینچی و 5.5 اینچی با ویژگی های جدید رونمایی کرد.7 سپتامبر 2016 ... 2016 خود را در دو سایز 4.7 اینچی و 5.5 اینچی با ویژگی های جدید رو.7 سپتامبر 2016 ... اپل چهارشنبه 17 شهریور 1395 پرچمدار 2016 خود را در دو سایز 4.7 اینچی و 5.5 اینچی با ویژگی های جدید رونمایی کرد.اپل چهارشنبه 17 شهریور 1395 پرچمدار 2016 خود را در دو سایز 4.7 اینچی و 5.5 اینچی با ویژگی های جدید رونمایی کرد. ازدحام جمعیت در مراسم رونمایی از آیفون 7. تصاویر ...7 سپتامبر 2016 ... اپل چهارشنبه 17 شهریور 1395 پرچمدار 2016 خود را در دو سایز 4.7 اینچی و 5.5 اینچی با ویژگی های جدید رونمایی کرد.

کلماتی برای این موضوع
عصر ایران فرودگاه ها در سال چگونه خواهند بود؟ عکس لوکس ترین هتل های جهان در سال عکس شهر شما چقدر جمعیت دارد؟ جدولشهرشماچقدرجمعیتکشور ایران در حال حاضر معادل ۷۷ میلیون و ۱۸۹ هزار و ۶۶۹ نفر جمعیت دارد از این تعداد ۷جاذبه گردشگری در بزرگترین قاره جهان تصاویرتوریسم آنلاین، در بزرگترین قاره جهان که ۶۰ درصد جمعیت کل زمین را در خود جای داده است پول نیوز چرا بانکداری الکترونیک در ایران از دنیا عقب است؟ گریت وال در صدد تصرف بازار استرالیاعکس های بازیگران و چهره ها در خرداد ماهعکسهایبازیگرانوچهرههادرعکس های بازیگران و چهره ها در خرداد ماه افتخار آفرینانِ کَن به وطن بازگشتند و مورد الف حرم امام حسینع دارای سه گنبد می‎شود عکسنظراتی که به تعمیق و گسترش بحث کمک کنند، پس از مدت کوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت دیگر جالب انگیز، جالب انگیزترین ها، مطالب جالب، عکسهای …مکان های متروکه ای که به تسخیر طبیعت درآمدند هتلی لوکس در بیابان تصاویری از مردم جهان بانکی توجه سقف امتیاز ارائه شده به هر کارت در یک روز امتیاز می باشد دریافت وجه کمتر از تسنیم اخبار،آخرین خبرها،خبر فوریذوالنور آمار بیکاری در کشور سرسام آور است تامین اسکان زائر حسینی از سوی آستان قدس الف درددلی درباره مشکلات دانشجویان دانشگاه پیام …قبلا دانشگاه پیام نور خیلی سخت بود اما الان با این همه کتاب و جزوه های کمکی که در بازار

نزدیک بینی نیمی از جمعیت جهان تا 2050

[ad_1]

دانشمندان هشدار دادند که نیمی از جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ به درجاتی از نزدیک بینی دچار خواهند بود.

 به گزارش مشرق، نتایج مطالعه محققان که در مجله Ophthalmology منتشر شد، نشان می دهد که در صورت تداوم وضعیت کنونی، 50 درصد انسان های روی زمین به عینک و یا لنزهای تماسی نیاز پیدا می کنند و 10 درصد افراد نیز گرفتار نزدیک بینی شدید می شوند.

پژوهشگران یکی از علل اصلی این وضعیت را قرار گرفتن بیش از حد افراد در برابر نمایشگر رایانه در فواصل نزدیک عنوان کردند.

محققان 'موسسه برایان هولدن ویژن' در سیدنی استرالیا همچنین گفتند: از میان فاکتورهای محیطی، فشار زیاد حاصل از سیستم های آموزشی به ویژه بر کودکان و نوجوانان در مناطقی مانند کره، چین، تایوان و سنگاپور به علاوه استفاده بیش از حد از ابزار الکترونیکی از نزدیک که از تغییرات مخرب در سبک زندگی اسـت، موجب شیوع نزدیک بینی شده اسـت.

براساس براوردها، از هر 10 نوجوان در چین، 9 نفر نزدیک بین هستند، این وضعیت در پایتخت کره جنوبی شدیدتر اسـت زیرا از نوجوانان 19 ساله این کشور، تنها سه و نیم درصد دید واضح و شفاف دارند.

در اروپا، حدود 50 درصد جوانان نزدیک بین هستند، در حالی که این رقم در نسل قبلی والدین آنها برابر با 25 درصد بود.

نزدیک بینی یا میوپی از عیوب انکساری چشم اسـت. اگر قرنیه نسبت به اندازه چشم انحنای بیشتری داشته باشد یا اندازه چشم نسبت به انحنای قرنیه بیشتر از حد معمول باشد، نزدیک‏ بینی ایجاد می‏ شود، به طوری که فرد در مقایسه با افراد سالم اشیا را در فاصله دور به وضوح نمی بیند.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می شود؟

[ad_1]

معاون بهداشت وزارت بهداشت از نرخ رو به رشد جمعیت در کشور به دنبال اجرای سیاست‌های جدید جمعیتی خبر داد.

به گزارش مشرق، دکتر علی اکبر سیاری با اعلام این خبر در نهمین کنگره مرکز تحقیقات بهداشت باروری و ناباروری و اولین کنگره بین المللی ناباروری مردان که در سالن ابوریحان دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، گفت: نرخ باروری کلی اگر در یک کشور ۲.۱ یعنی حد جایگزینی باشد، جمعیت آن کشور متعادل است. اگر این عدد از ۲.۱ بیشتر باشد، جمعیت آن کشور رو به افزایش و اگر کمتر از ۲.۱ باشد رو به کاهش است.
 
وی افزود: از سال ۵۹ تا ۶۶ این نرخ در ایران ۶.۷ بود که در دهه‌های ۶۰ تا ۷۰ رو به کاهش نهاد و در دهه هشتاد به زیر ۱.۸ رسید. ولی این روند در حال حاضر با سیاست‌های جمعیتی و برنامه‌های بهداشتی متوقف شده و رو به افزایش نهاده است.
 
وی میزان متولدین سال ۹۲ را یک میلیون و ۴۷۱ هزار نفر در کشور اعلام کرد و افزود: در حال حاضر سه میلیون زوج نابارور در کشور داریم که ۵۰ درصد از آنان مردان هستند. یکی از چالش‌های ما افزایش سن ازدواج است. در حالی که ۷۰ درصد تحقق نرخ حد جایگزینی به تشکیل خانواده بستگی دارد. ۷۵ درصد جمعیت کشور نیز سنین بین ۱۵ تا ۶۴ سال یعنی در سنین مولد قرار دارند.
 
سیاری با تاکید بر اینکه سیاست‌های تحکیم بنیان خانواده در وزارت بهداشت در این خصوص در حال انجام است، بیان کرد: میانگین فاصله بین اولین فرزند تا ازدواج ۳.۵ سال است و بین فرزند اول تا دوم ۵.۴ سال است که باید این روند کاهش یابد. امروز جمعیت جوان کشور ۲۵ درصد است. همچنین سالانه یک میلیون و ۵۷۰ هزار نفر موالید داریم و برنامه گسترده آموزش در زمینه بهداشت باروری و فرزندآوری در کشور در حال اجراست.
 
بنابر اعلام روابط عمومی معاونت بهداشت وزارت بهداشت، وی با اعلام پوشش ایمنی ۹۰ درصد زایمان‌ها در کشور، برنامه کاهش مرگ نابهنگام مادران، کودکان، میانسالان و سالمندان را یکی دیگر از برنامه های اصلی وزارت بهداشت برای بهبود نرخ جمعیت در کشور عنوان کرد.
 
معاون بهداشت وزیر بهداشت، فراهم بودن دسترسی مردم به خدمات بهداشتی، درمانی و بهره‌مندی آنان از این خدمات و حفاظت مالی از آنها در طرح تحول بهداشت را جزو برنامه‌های دیگر وزارت بهداشت در این حوزه دانست و گفت: سه بند از سیاست‌های کلی جمعیت به حوزه بهداشت مرتبط است و هیچ وزارتخانه‌ای به اندازه وزارت بهداشت برای تحقق این سیاست‌ها فعالیت نداشته است.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
مجله گیزمیزمجله ای سرگرم کننده با موضوعات متنوع از سراسر اینترنت کاروفناوری کَلالهدانلود گجت کاروفناوری کلاله دوستان ارجمند برای اینکه کاروفناوری را همیشه در الف ۳۵۰هزار صندلی دانشگاه‌ها خالی ماند ۲۶۰هزار نفر …۳۵۰هزار صندلی دانشگاه‌ها خالی ماند ۲۶۰هزار نفر با پول وارد دانشگاه می‌شونداستخدام جمعیت هلال احمر سال جمعیت هلال احمر کشور نیرو استخدام می کند معاون توسعه منابع انسانی و پشتیبانی جمعیت تأملی در سیاست کنترل جمعیت؛ آثار و پیامدهای آنامروز تأکید مسئولان امر بر فزونی جمعیت و دست شستن از سیاست کنترل جمعیت است به نظر می عصر ایران شاهکاری بی نظیر در فرودگاه سنگاپور عکس تایتانیک این بار در چین ساخته می شود ‏عکس خاطرات و خطرات سخنی چند با دانشجویان آینده و علاقه …سخنی چند با دانشجویان آینده و علاقه مندان به تحصیل در دانشگاه علوم قضایی و خدمات مطالعات جمعیتی نگاهی به تحولات شهرنشینی و …شاخص اولویت شهری نشان می‌دهد که در این سالها تمرکز شهری به مقدار زیادی وجود داشته و جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایرانرئیس انجمن حمایت از بیماران صعب العلاج به نمایندگی از سمن های فعال و همکار با جمعیت ثبت نام فراگیر پیام نور بر اساس آخرین اطلاعیه دانشگاه پیام نور ثبت نام آزمون کارشناسی ارشد فراگیر پیام نور از سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می شود؟ به رشد جمعیت در کشور به دنبال به جمعیت کشور اضافه می شود ۴۷۱ هزار نفر در کشور سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می‌شود؟ فضای مجازی مجازی سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می‌شود سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می شود؟ آکا معاون بهداشت وزارت بهداشت از نرخ رو به رشد جمعیت در کشور به دنبال اجرای سیاست های جدید سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می شود؟ سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می نرخ باروری در کشور،جمعیت سالانه،جمعیت نرخ باروری در کشور،جمعیت سالانه،جمعیت نرخ باروری در کشور،جمعیت سالانه،جمعیت از نرخ رو به رشد جمعیت در کشور به از نرخ رو به رشد جمعیت در کشور به از نرخ رو به رشد جمعیت در کشور به سفر به کلان‌شهر بزرگ در جهان سفر به کلان‌شهر بزرگ در جهان سفر به کلان‌شهر بزرگ در جهان سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می شود؟ سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می شود؟ پایگاه خبری به رشد جمعیت در کشور به دنبال به جمعیت کشور اضافه می شود ۴۷۱ هزار نفر در کشور سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می شود؟ زنان خبر سالانهچندنفرجمعیت سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می شود رو به رشد جمعیت در کشور به نفر در کشور هر سال یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر به جمعیت هزار نفر به جمعیت کشور اضافه می نفر به جمعیت کشور اضافه می‌شود سالانه چند نفر میانگین تلفات حوادث ریلی کشور سالانه نفر است واضح میانگینتلفاتحوادث تلفات حوادث ریلی کشور سالانه نفر است بررسی سوانح شبکه ریلی کشور می دهد هر سال به چند اعضای بسیج در کشور چند میلیون نفر هستند؟ واضح اعضایبسیجدرکشور اعضای بسیج در کشور چند میلیون نفر می کنند به بیش از میلیون نفر رسیده است به خبر خوان تیفا سالانه چند نفر به جمعیت کشور اضافه می شود؟ کشور خبر بهداشت برچسب ها جمعیت سالانه جمعیت سالانه وزارت کشور دولت احزاب و تشکل‌ها برنامه‌های ویژه خبری دفاعی امنیتی

10 میلیون نفر؛ جمعیت دیابتی‌های ایران

[ad_1]

به گزارش ستاره ها؛ همایش "دیابت دوست ماندگار" به مناسبت روز جهانی دیابت با حضور پزشکان متخصص و تعداد زیادی از اعضای انجمن های دیابت ، بیماران مبتلا به دیابت و خانواده بیماران دیابتی و علاقمندان و در سالن اجتماعات باشگاه انقلاب برگزار شد.

این همایش با هدف آشنایی مردم با این بیماری مهلک و توجه بیشتر به آموزش در این حوزه برگزار شد .

در این همایش دکتر امیر کامران نیکو سخن مدیر عامل انجمن دیابت ایران با اشاره به اینکه دیابت یک بیماری غیر واگیر است گفت: کسی که به دیابت مبتلا می شود تا آخر عمر درگیر بیماری است اما ترس و وحشتی که در مورد تغذیه دیابتی ها وجود دارد صحیح نیست و یک فرد مبتلا به دیابت لزوما فرد محرومی نیست که باید خود را از لذت خوردن و نوشیدن در دنیا محروم کند.

او با اشاره به اینکه بیماران مبتلا به دیابت باید الگوی صحیح غذایی را رعایت کرده و ویژگی های آن را بدانند گفت: الگوی صحیح غذایی سه ویژگی دارد : باید دارای تنوع و تعادل و تناسب باشد به این معنی که غذای مصرفی فقط منحصر به یک دسته از مواد نباشد و تنوع داشته باشد و همچنین بین گروه های غذایی تعادل برقرار شود و متناسب به نیازمواد به بدن ما برسد.

دکترنیکو سخن گفت:تفاوت یک فرد دیابتی با افراد سالم این است که باید میزان مواد مصرفی را رعایت کند و کربوهیدارات های مصرفی را بشمارد و حتما سه وعده اصلی و سه میان وعده مصرف کند.

او با بیان اینکه از شنبه هفته دیابت شروع می شود گفت: 23آبان مصادف با 14 نوامبر به مناسبت تولد کاشف انسولین به نام روز جهانی دیابت نامگذاری شده است.

از علم روز دنیا در درمان دیابت اصلا عقب نیستیم

در این مراسم "دکترسعید کلباسی" فوق تخصص غددو متابولیسم و فلوشیب دیابت که یکی از برگزار کنندگان همایش های مربوط به دیابت است گفت:انجمن دیابت با همت و تلاش "دکتر رجب"تاسیس شد و از همان روز اول روی بحث آموزش تاکید داشت و همیشه تکرار می کردند آموزش در دیابت حرف اول و وسط و آخر را می زند .

دکترکلباسی گفت :انجمن دیابت ایران در دنیا پیشگام بود اما به دلیل محدودیت هایی که داشت نتوانست همه ایران را پوشش دهد. انجمن با 19 نفر در پارک ملت با هدف آموزش به افراد دیابتی شروع به کار کرد و در حال حاضر با 6 هزار خانواده دیابتی فعالیت می کند و به دلیل تعداد زیاد دیگر نمی توان جلسات را در پارک ها برگزار کرد و امروز شاهد هستید که جلسه در دو طبقه سالن اجتماعات برگزار می شود.

دکتر کلباسی به شعار امسال روز جهانی دیابت اشاره می کند و می گوید: شعار امسال چشم و دیابت است وبه بیماری های چشم که در اثر ابتلا به دیابت به وجود می آید توجه خاص می شود و به بیماران دیابتی یاد آور می شود که باید به صورت منظم به چشم پزشک مراجعه کنند.

دیابتی ها بیشتر به آب مروارید و آب سیاه مبتلا می شوند

دراین مراسم "دکتر مهرداد مهر آزما" در مورد بیماری های چشم درافراد دیابتی گفت: اگر بیماران دیابتی رعایت نکنند میزان آب مروارید در آنها بیتشر می شود و درصد بالایی از بیماران به آب سیاه مبتلا می شوند.

او گفت: مهمترین آسیبی که ممکن است دیابتی ها به آن مبتلا شوند پارگی شبکیه است اما قابل پیشگیری است و با معاینه های مستمر می توان از آن جلوگیری کرد.

دکتر مهرآزما تاکید کرد: اگر بیماران دیابتی اضافه وزن ، استرس ،چربی خون و فشار خون داشته باشند بیشتر در معرض بیماری های چشمی قرار می گیرند.

دیابت در ایران به خوبی آمریکا درمان می شود

دکتر کلباسی حامل چند خبر خوب هم برای دیابتی ها بود. او گفت: هنوز قرص متفورمین یا گلوکوفاژ جایگاه خود را دارد و از داروهای مهم در بیماری دیابت محسوب می شود و به تازگی داروسازی دکتر عبیدی داروهای خوبی برای دیابتی ها تولید کرده است علاوه بر آن به تازگی دستگاهی مانند ساعت ساخته شده که روی دست بسته می شود و هشدار دهنده افت قند خون است و در صورتی که بیمار افت قند پیدا کند آلارم می دهد البته این دستگاه هنوز وارد بازار ایران نشده و کسانی که این دستگاه را دارند برایشان از امریکا آورده اند.

او گفت: در حوزه بیماری دیابت پیشتاز هستیم. به جرات می توان گفت که دیابت در ایران به خوبی امریکا درمان می شود و به هیچ وجه از دنیا عقب نیستیم.

در ادامه مراسم بیماران موفق مبتلا به دیابت معرفی و از آنها تجلیل شد و افراد شرکت کننده درهمایش در جاده سلامتی به همراه پزشکان متخصص راهپیمایی کردند و در غرفه هایی که در اول جاده سلامت برپا شده بود حضور پیدا کردند و به رایگان از غرفه های مشاوره دیابت ، معاینه قلب و دندانپزشکی استفاده کردند.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
پزشکی ایران مرتضی فرامرزی ارسال سلام مدت بسیار طولانی هست که سردرد های مقالات پزشکی و بهداشتی،توصیه های پزشکی ، …اخبار پزشکی مقالات پزشکی شناخت بیماری ها علائم بیماری ها درمان بیماری ها بیماری دیابت، درمان دیابت و کنترل قند خون، علائم دیابت، …مرض قند امروزه دیابت یکی از شایع ترین بیماری ها در جهان است که نیمی از جمعیت جهان به ۱۰ میلیون نفر؛ جمعیت دیابتی های ایران ۰۰ ۲۹ بازدید میلیون نفر؛ جمعیت میلیون نفر؛ جمعیت دیابتی‌های ایران درخواست ۱۰ میلیون نفر؛ جمعیت دیابتی‌های ایران همایش دیابت دوست نفر در دنیا و حدود میلیون نفر در ایران جمعیت دیابتی‌های ایران همایش سالانه حدود هزار نفر به جمعیت دیابتی های ایران افزوده می شود حدود میلیون نفر در کشور ایران به زخم هزار نفر به جمعیت دیابتی های ایران افزوده می میلیون نفر؛ جمعیت دیابتی‌های ایران میلیون نفر؛ جمعیت دیابتی‌های ایران میلیون نفر؛ جمعیت دیابتی‌های ایران میلیون نفر؛ جمعیت دیابتی‌های ایران ایران تا سال آتی به میلیون نفر می ایران تا سال آتی به میلیون نفر می ایران تا سال آتی به میلیون نفر می وزیر ورزش در غبار روبی حرم عبدالعظیمع وزیر ورزش در غبار روبی حرم عبدالعظیمع وزیر ورزش در غبار روبی حرم عبدالعظیمع عکاسی ژاپنی به نام « » علاقه عکاسی ژاپنی به نام « » علاقه عکاسی ژاپنی به نام « » علاقه میلیون نفر؛ جمعیت دیابتی‌های ایران ۱۰ میلیون نفر؛ جمعیت دیابتی‌های ایران همایش دیابت دوست میلیون نفر و در ایران میلیون بیمار مبتلا جمعیت دیابتی‌های ایران همایش آخرین آمار ملی از جمعیت ایران بدین ترتیب در مدت سال گذشته سه میلیون نفر به جمعیت سلام می خوام جمعیت ایران را تا آمار دیابتی ها در ایران تا سال آینده به میلیون نفر می بخشاجتماعیآمار چهار به میلیون نفر دیابتی ها در ایران تا سال های اخیر در ایران در الف جمعیت تهران چند میلیون نفر است؟ شهرنشینان بیش از ۵۶ میلیون نفر از کل جمعیت بیش از ۷۷ روزانه ۴ میلیون نفت توسط ایران پیش آخرین آمار جمعیت دنیا در پایان سال رتبه ایران صندوق بین المللی پول جمعیت ایران در پایان سال جاری میلادی را میلیون نفر جمعیت ایران سالانه هفت میلیون نفر به جمعیت دیابتی رییس مرکز مدیریت بیماری های غیر سالانه هفت میلیون نفر به جمعیت دیابتی ایران و جهان به بنیاد بین المللی پیشگیری و کنترل دیابت حدود میلیون نفر می باشد هر ثانیه در ایران حداقل تا سال از جمعیت تا