جام جم سرا: از میان این توده‌ها می‌توان به همانژیوم کبدی، آدنوم کبدی و FNH اشاره کرد که هر یک نوعی از توده‌های خوش‌خیم کبد به حساب می‌آیند.
همانژیوم شایع‌ترین توده خوش‌خیم کبدی است که در هر سن و سالی میتواند تشخیص داده شود، اما در سنین میانسالی و بین 30 تا 50 سال احتمال روبه‌رو شدن با آن بیشتر خواهد بود. شیوع همانژیوم در خانم‌ها بیشتر از آقایان است که به گفته دکتر مژگان فروتن، معمولا به طور تصادفی و هنگامی که بیمار به دلیل دیگری به پزشک مراجعه کرده، تشخیص داده میشود.
دکتر فروتن، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش، کبد و مجاری صفراوی در گفت‌وگو با جام‌جم درباره این توده‌های خوش‌خیم چنین توضیح می‌دهد: هنگامی که توده‌های خوش‌خیم کبدی ایجاد میشود، بیمار علامت خاصی ندارد و آنزیم‌های کبدی هم طبیعی است. همچنین بیلی‌روبین و عملکرد کبد نیز در این شرایط نرمال بوده و توده در حقیقت به صورت اتفاقی تشخیص داده میشود.
این توده‌ها چطور تشخیص داده میشود؟
اگر توده‌های خوش‌خیم کبدی هیچ نشانه‌ای ندارد، پس چطور می‌توان آنها را تشخیص داد؟ شاید این سوال برای شما هم مطرح شده باشد، پس خوب است نظر دکتر فروتن را بدانید. او می‌گوید: این توده‌ها به صورت اتفاقی و هنگامی که بیمار به دلیل دیگری برای تصویربرداری مراجعه کرده است، نمایان و تشخیص داده خواهد شد.
البته این فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد تاکید می‌کند: وجود این توده‌ها حتما باید با استفاده از دو روش رادیولوژیک تائید شود، به این معنی که اگر فقط در سونوگرافی وجود توده‌ای گزارش شده باشد، کافی نیست و حتما لازم است سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی هم برای بیمار انجام شود تا خوش‌خیم بودن آنها تائید شود.
به گفته وی، انجام دو روش رادیولوژی یا تصویربرداری برای تائید خوش‌خیم بودن این توده‌ها ضروری است و در صورت نیاز حتی شاید ممکن باشد از اسکن هسته‌ای استفاده یا نمونه‌برداری کبد انجام شود.
ارتباط توده‌های کبدی با مصرف قرص‌های ضدبارداری
مصرف بیش از حد و طولانی مدت قرص‌های ضدبارداری میتواند در ایجاد برخی از انواع توده‌های خوش‌خیم کبدی موثر باشد و آن طور که دکتر فروتن می‌گوید بروز آدنوم کبدی با مصرف قرص‌های ضدبارداری برای مدتی طولانی در ارتباط است. علاوه بر این، اندازه همانژیوم کبدی هم با مصرف این قرص‌ها میتواند افزایش یابد.
بر همین اساس به کسانی که با همانژیوم کبدی مواجه هستند، توصیه میشود از مصرف قرص‌های ضدبارداری و هورمون‌های جنسی اجتناب کنند و در صورت امکان، باردار نشوند، زیرا اندازه همانژیوم کبدی طی بارداری افزایش می‌یابد. البته گاهی هم ممکن است این توده یعنی همانژیوم کبدی از ابتدا در کبد فردی وجود داشته باشد.
احتمال بروز این توده‌ها به گفته دکتر فروتن، در خانم‌ها بیشتر است و در هر سن و سالی هم ممکن است تشخیص داده شود، اما در سنین میانسالی احتمال روبه‌رو شدن با آنها بیشتر خواهد بود.
چه کار باید کرد؟
خیلی‌ها فکر می‌کنند توده‌های خوش‌خیم نیازی به درمان و پیگیری ندارد و برای همین کاری برای برطرف کردن این مشکل انجام نمی‌دهند. برخی دیگر هم برعکس این افراد، نگران می‌شوند و فقط به جراحی و خارج کردن توده از بدن‌شان فکر می‌کنند. دکتر فروتن، اما در این باره چنین توضیح می‌دهد: در صورتی که وجود آدنوم کبدی تائید شود، بهتر است این توده را از بدن خارج کرد زیرا احتمال ایجاد بدخیمی وجود دارد.
به گفته این فوق‌تخصص گوارش و کبد، در مورد توده همانژیوم کبدی موضوع متفاوت است و اگر وجود این غده تائید شود لازم نیست کار خاصی صورت بگیرد و فقط به پیگیری نیاز داریم.
وی تأکید می‌کند: این مطلب به معنای نادیده گرفتن توده‌های کبدی و همانژیوم نیست و نباید فراموش کرد این توده‌ها حتما به پیگیری و بررسی نیاز دارد. همچنین هنگامی که اندازه همانژیوم افزایش پیدا کند، شاید جراحی یا استفاده از دیگر روش‌های درمانی لازم شود که به همین دلیل بیماران باید در دوره‌های زمانی منظم با پزشک‌شان در تماس باشند و در این زمینه با او مشورت کنند.
نیلوفر اسعدی‌بیگی / گروه سلامت
در این بیماری ـ که شایع‌ترین اختلال حرکتی است و در همه سنین دیده میشود ـ لرزش اغلب دست‌ها را می‌گیرد. در چنین شرایطی، لرزش موقع انجام کار ایجاد میشود، مثلا وقتی این افراد سینی چای یا قاشق و لیوان به دست می‌گیرند، دچار لرزش می‌شوند و این لرزش گاه به قدری شدید است که کار را مختل می‌کند.
نظیر تمام اختلالات حرکتی، این لرزش با استرس و هیجان تشدید میشود و با استراحت و آرامش کاهش می‌یابد یا از بین می‌رود. به همین دلیل این افراد در حضور دیگران دچار تشدید علائم می‌شوند که این امر، تاثیر منفی زیادی بر آنها دارد، به طوری که گاه تمایلی به حضور در جمع ندارند. برخلاف این نوع لرزش، لرزش بیماری پارکینسون اغلب در حالت استراحت و یکطرفه است. نکته مهم دیگر این که لرزش بیماری پارکینسون همیشه با کندی حرکات همراه است؛ مثلا کندی در حرکات دست یا با قدم‌های کوتاه راه رفتن، در حالی که در لرزش فامیلی کندی وجود ندارد.
این لرزش اغلب ارثی است و اکثر مبتلایان سابقه‌ای از حالت مشابه را در سایر افراد فامیل ذکر می‌کنند؛ مثلا در پدر و مادر یا خواهر و برادر نیز ممکن است لرزش مشابه ولی به درجات متفاوت وجود داشته باشد. این لرزش علاوه بر دست‌ها میتواند سایر نقاط بدن را نیز درگیر کند. به عنوان مثال میتواند باعث لرزش سر به صورت حرکات ریتمیک سر به چپ و راست شود یا تارهای صوتی را درگیر کند که باعث لرزش صدا میشود.
این لرزش اگرچه اغلب خوش‌خیم و حتی به قدری خفیف است که بسیاری از مبتلایان حتی به پزشک مراجعه نمی‌کنند، ولی گاه به قدری شدید است که بیمار حتی توان خوردن آب و غذا ندارد. همان طور که اشاره شد، اغلب این افراد نیاز به درمان ندارند ولی در موارد شدیدتر که لرزش با کار و فعالیت روزانه زندگی تداخل ایجاد می‌کند، می‌توان از درمان‌های دارویی استفاده کرد. البته در موارد بسیار شدید بیماری، از اعمال جراحی کاشت الکترود در هسته‌های عمقی مغز استفاده میشود.
دکتر محمد روحانی
متخصص مغز و اعصاب