در چند سال اخیر حتی برخی پزشکان مصرف این قرص‌ها را با خطر مرگ زودهنگام، آلزایمر، افزایش مرگ و میر و دو برابر شدن احتمال سوانح رانندگی مرتبط دانسته‌اند.
این واقعیات بیشتر افراد را نسبت به مصرف داروهای خواب‌آور برای داشتن خواب آرام شبانه مردد می‌سازد.
به گفته متخصصان خواب، روش‌های زیرکانه و هوشمندانه برای مصرف داروهای خواب‌آور نسخه‌ای و غیرنسخه‌ای وجود دارد تا عوارض احتمالی این داروها تا حد امکان کاهش پیدا کند. همچنین از آنجا که جایگزین‌های طبیعی معمولا اثرات داروها و ترکیبات شیمیایی را تحت الشعاع قرار می‌دهند، مصرف آنها مادامی بلامانع است که بتوان آنها را مطابق با دستورالعمل‌ها، شناخت بدن و آگاهی از مهمترین خطرات احتمالی‌شان مصرف کرد.
دکتر «مارک بولوس» از مرکز علوم سلامت تورنتو گفت: مطمئن‌ترین و سالم‌ترین روش برای مصرف قرص‌های خواب، خودداری از مصرف آنها مگر در شرایط خیلی اضطراری است به طور مثال شبِ قبل از عمل جراحی یا حضور در شرایطی استرس‌زا مصرف این داروها اشکالی ندارد.
دکتر «کارل بازیل» یک متخصص دیگر از کلمبیا نیز افزود: پیش از مصرف قرص‌های خواب‌آور به طور خودسرانه یا تحت نظر پزشک لازم است فرد به عادات خواب خود توجه کند چون گاهی بدون نیاز به دارو و با انتخاب یک الگوی مناسب خواب می‌توان مشکل را حل کرد. همچنین افراد اغلب به این مساله فکر نمی‌کنند که مصرف محرک‌هایی همچون کافئین و شکلات در اواخر روز فرد را از داشتن خواب کافی محروم می‌کند. علاوه بر این استفاده از تبلت و گوشی هوشمند و نور منتشر شده از آنها این حس را به بدن القا می‌کند که هنوز زمان خواب نشده است.
به گفته پزشکان، به طور کلی مصرف قرص‌های خواب با تجویز پزشک یا بدون نسخه در صورتی که به میزان بالایی انجام شود، خطرناک خواهد بود. پیش از آنکه از این قرص‌ها را استفاده کنید لازم است از محتویات آن اطلاع پیدا کنید. بیشتر این داروها حاوی آنتی‌هیستامین هستند که فرد را گیج و منگ می‌سازند و همچنین تاثیر آن برای طولانی مدت باقی می‌ماند.
قرص‌های خواب‌آور در رفتارهای طبیعی بدن مداخله می‌کند بنابراین هنگام مصرف آنها باید بسیار هوشیار بود. این قرص‌ها با گیج کردن فرد در برخی مواقع موجب میشود فرد دچار فراموشی شود. همچنین تاثیرات آرامبخش بودن این قرص‌ها در مواقع غیرقابل انتظار همچون در زمان رانندگی مشاهده میشود. به گفته دکتر بازیل، از آنجایی که تاثیرات قرص‌های خواب برای طولانی مدت باقی می‌ماند این احتمال وجود دارد فرد در حالت بیداری هم در هوشیاری صددرصدی نباشد.
یکی از مهمترین خطراتی که مصرف قرص‌های خواب میتواند به همراه داشته باشد مصرف آن با مواد الکلی یا دیگر داروهای آرامبخش است و حتی میتواند کشنده باشد.
به طور کلی مطالعات جدید نشان می‌دهد استفاده از جایگزین‌های طبیعی و حتی تغییر رژیم غذایی به خواب راحت کمک می‌کند. بررسی‌های اخیر حاکی از آن است که تکنیک «رفتاردرمانی شناختی» تاثیر مشابهی با داروهای تجویزشده برای بی‌خوابی دارد بدون آنکه تاثیرات جانبی داشته باشد.(ایسنا)
قرص ضدبارداری، حاوی هورمون‌هایی است که مانع آزاد شدن تخمک از تخمدان میشود. مطالعات نشان می‌دهد، در بسیاری از زنان مصرف این قرص‌ها عوارض جانبی کوتاه‌مدتی چون قاعدگی منقطع و لکه‌بینی به دنبال دارد که معمولا در دوره‌های اول مصرف بیشتر است، اما به مرور زمان برطرف خواهد شد.
از سوی دیگر، مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری ممکن است با عوارضی چون تهوع، سردرد، درد سینه، جوش پوستی، کاهش میل جنسی، افسردگی، تغییرات خلق وخو و افزایش وزن همراه باشد. خوب است بدانید، بسیاری از این علائم به دلیل استروژن موجود در قرص‌هاست.
دکتر طاهره اشرف گنجویی، متخصص زنان و مامایی با اشاره به اینکه قرص‌های ضدبارداری دو دسته‌اند، توضیح می‌دهد: دسته‌ای از این قرص‌ها حاوی پروژسترون هستند که به قرص شیردهی معروفند. قرص‌های حاوی هورمون استروژن و پروژسترون نیز به عنوان قرص‌های ترکیبی شناخته می‌شوند که معمولا این دسته از قرص‌ها تجویز می‌شوند. این قرص‌ها (معروف‌ترین این قرص‌ها شامل قرص‌های LD، HD، Yasmin و Yaz میشود) با مهار تخمک‌گذاری، اثر خود را اعمال می‌کنند.
مراقب قند خون‌تان باشید
شاید بسیاری از زنان ندانند، مصرف قرص جلوگیری از بارداری در افراد مبتلا به بیماری دیابت و فشارخون بالا میتواند موجب تشدید بیماری شود.
این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره به جام‌جم می‌گوید: افرادی که مبتلا به دیابت و فشار خون‌بالا هستند، لازم است قبل از مصرف قرص ضدبارداری با پزشک مشورت کنند. باید توجه داشت در زنان بالای 35 سال، بخصوص زنان سیگاری یا افراد باسابقه بیماری‌های زمینه‌ای ازجمله دیابت، بیماری قلبی و فشار خون بالا مصرف قرص جلوگیری از بارداری علاوه‌بر تشدید بیماری با خطر بیماری‌های قلبی ـ عروقی نیز همراه است که با افزایش مدت مصرف، این خطر نیز بیشتر میشود.
عوارض، گذرا یا ماندگار
عوارض مصرف قرص ضد بارداری دو دسته است؛ عوارض گذرا و جدی.
به گفته این فلوشیپ نازایی، عوارض زودرس مصرف این قرص عبارت است از تهوع، نفخ و درد سینه که معمولا طی چند ماه اول از بین می‌رود. عوارض جدی قرص‌های جلوگیری هم شامل سکته قلبی و خطر لخته شدن خون در سیاهرگ‌ها میشود که در زنان چاق، سیگاری و بالای 35 سال بیشتر دیده میشود.
وی درباره اینکه احتمال بروز چاقی با مصرف این قرص‌ها چقدر است، اظهار می‌کند: این احتمال کم است و میزان اضافه وزن ناشی از آن جزئی است. در واقع، افزایش وزن افراد ناشی از زیاد شدن اشتها و تجمع چربی است.
این متخصص زنان هشدار می‌دهد: مصرف قرص ضدحاملگی، خطر سرطان تخمدان و رحم را کم می‌کند، اما ممکن است به دلیل تأثیرات هورمونی باعث افزایش خطر سرطان دهانه رحم و سرطان پستان شود.
عوارضی که نباید نگران آنها باشید
احتمال به تعویق افتادن باروری و بروز ناباروری پس از مصرف طولانی‌مدت این قرص‌ها چقدر است؟
دکتر اشرف گنجویی در این باره می‌گوید: این قرص‌ها باعث نازایی نمی‌شوند، اما ممکن است باعث تأخیر موقت عادت ماهانه شوند. بعلاوه از آنجا که قرص ضدحاملگی ترکیبی، باعث تغییرات متابولیک در بدن میشود، میتواند در افراد مستعد ازجمله افراد چاق، مبتلا به دیابت یا فشار خون بالا و نیز سیگاری به افزایش فشار خون یا بیماری قلبی ـ عروقی منجر شود، اما در زنان سالم غیرسیگاری که کمتر از 35 سال دارند، این تغییرات جزئی است و به بیماری منجر نمی‌شود.
شما هرگز از قرص ضدبارداری استفاده نکنید
چه کسانی نباید از قرص‌های ضدبارداری استفاده کنند؟
به گفته دکتر اشرف گنجویی، زنان بالای 35 سال و سیگاری، زنان مبتلا به فشارخون بالا و کنترل نشده یا افرادی که دارای سابقه لخته شدن خون در سیاهرگ‌ها، بیماری قلبی یا سکته مغزی هستند و کسانی که مبتلا به سرطان پستان یا بیماری شدید کبدی هستند نباید از قرص ضدبارداری استفاده کنند، زیرا مصرف این قرص‌ها باعث تشدید بیماری در این افراد میشود. همچنین زنان بالای 35 سال مبتلا به میگرن به دلیل خطر سکته مغزی نباید از این ترکیبات استفاده کنند و زنان مبتلایی که کمتر از 35 سال دارند نیز باید بعد از مشاوره با متخصص اعصاب، اقدام به مصرف این قرص‌ها کنند.
وی تاکید می‌کند: مصرف بعضی داروها ازجمله داروهای ضدتشنج و ضدسل نیز تأثیر قرص ضدحاملگی را کم می‌کند. بهتر است بیماران مصرف‌کننده این داروها از این روش پیشگیری استفاده نکنند یا با پزشک خود در این باره مشورت کنند.
پونه شیرازی - دانش و سلامت