در احادیث به خواندن دعای تقویت حافظه تاکید شده است. ذکر دعای تقویت حافظه باعث عدم فراوشی و همچنین تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز میگردد.
عوامل مختلفی در افزایش هوش و حافظه موثر هستند که از میان آنها میتوان به عوامل ژنتیکی و عوامل اکتسابی اشاره کرد. معمولا افراد با توجه به زمینه ارثی که دارند بهره هوشیشان مشخص میشود اما میتوان با داشتن یک تغذیه اصولی و مناسب و همچنین انجام کارهایی که برای تقویت حافظه توصیه شده است مثل انجام ورزشهای ذهنی و یا خواندن دعای تقویت حافظه به تقویت هوش و حافظه پرداخت. اگر بخواهیم تعریفی از حافظه داشته باشیم میتوان گفت که این اصطلاح مفهومی کلی دارد و به آن گروه از جریانات روانی که فرد را به ذخیره کردن تجارب و یادآوری مجدد آنها قادر میسازد، اطلاق میشود. حافظه یکی از اجزای تعیین کننده هوش افراد است.
در روایات آمده است: پنج چیز است که حافظه را زیاد میکند و بلغم را از بین میبرد:
1. مسواک کردن
2. روزه گرفتن
3. قرائت قرآن
4. عسل خوردن
5. کندر جویدن
از پیغمبر اکرم (صلیالله و علیه و آله) است که پنچ چیز حافظه را قوی میگرداند:
1. شیرینی
2. گوشت نزدیک گردن
3. عدس
4. نان سرد
5. خواندن آیةالکرسی
در این باب قرائت دعاهای زیر جهت افزایش و تقویت هوش و حافظه توصیه میگردد:
"اللهم اخرجنی من ظلمات الوهم و اکرمنی بنور الفهم اللهم افتح علینا ابواب رحمتک و انشر علینا خزائن علومک برحمتک یا ارحم الراحمین”؛ خدایا مرا از تاریکیهای وهم و خیال بیرون آور و با نور فهم مرا گرامی دار، پروردگارا درهای رحمتت را بر ما بگشای و گنجینههای دانشات را بر ما بگستران! به رحمتت ای مهربانترین مهربانها”.[1]
"اللهم إنی أعوذ بک أن أضل أو أضل أو أزل أو أزل أو أظلم أو أظلم أو أجهل أو یجهل علی اللهم انفعنی بما علمتنی و علمنی ما ینفعنی و زدنی علما و الحمد لله على کل حال اللهم إنی أعوذ بک من علم لا ینفع و من قلب لا یخشع و من نفس لا تشبع و من دعاء لا یسمع”[6]؛ خدایا به تو پناه میبرم از این که گمراه کنم و یا گمراه گردم، بلغزانم و یا بلغزم، ستم کنم یا ستم بینم، به نادانی کشانم و یا خود دچار آن گردم. بار خدایا مرا با علمی که به من آموختی سودمند گردان و مرا به علمی رهنمون ساز که مرا سودمند افتد. خدایا بر مراتب علم و آگاهی من بیفزا . سپاس حقیقی در تمام حالات از آن خداوند متعال است. بار خدایا به تو پناه میبرم از علمی که سودمند نیست و از قلبی که خشوع و انعطاف در برابر حق، بدان راه ندارد و از هوسی که سیر و اشباع نمیگردد و از دعایی که اجابت نمیشود.[2]
دعای تقویت حافظه که پیغمبر (ص) به امیرالمؤمنین (ع) براى حافظه تعلیم نمود: «سبحان من لایعتدى على اهل مملکته، سبحان من لایأخذ اهل الارض بالوان العذاب، سبحان الرؤوف الرحیم، اللهم اجعل لى فى قلبى نورا و بصرا و فهما و علما انک على کل شىء قدیر».[3]
تذکر: لازم است که بدانیم هوش و حافظه و استعداد هر انسانى برآیندى از عوامل متعدد وراثتى و محیطى است که بعضى از این عوامل از قبیل آنچه در بالا گفته شد در اختیار ما است و بعضى از آنها مانند نقش عوامل ژنتیکى اجداد گذشته از حوزه اختیار انسان خارج است. بنابراین نباید توقع داشت که با انجام کارهاى فوق و خواندن دعای تقویت حافظه که قطعاً مؤثر هستند معجزه ایجاد شود که ناگهان بهره هوشى شخصی از 90 به 130 ارتقاء پیدا کند و اگر این چنین نشد اعتقاد به این توصیههایى که معصومان (ع) کردهاند کم شود.
منابع:
[1]. قمی، شیخ عباس، مفاتیحالجنان
[2]. منیةالمرید، ترجمه، حجتی، سید محمد باقر، آداب تعلیم و تعلم در اسلام
[3]. مفاتیحالجنان، فصل اول از باب اول، تعقیبات نماز
[4]. باقیات الصالحات
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره
DRAMeXchange با انتشار گزارشی اعلام کرد سامسونگ طی سهماههی سوم سال ۲۰۱۶ میلادی بازار حافظههای NAND را در اختیار گرفته است.
تابستان سال جاری میلادی را باید یکی از بدترین فصلهایی خواند که سامسونگ سپری کرده است، چراکه پس از عرضهی گلکسی نوت ۷ سامسونگ به بازار، ایجاد مشکلات در بهکارگیری این گوشی هوشمند باعث شد کرهایها در نهایت تصمیم به جمعآوری و توقف تولید آن بگیرند. البته گزارشهایی منتشر میشود که بر اساس آنها؛ ظاهرا این فصل چندان هم برای سامسونگ بد نبوده است. DRAMwXchange با انتشار گزارشی اعلام کرد سامسونگ در سهماههی سوم سال جاری میلادی بازار حافظههای NAND را قبضه کرده است.
بر اساس اطلاعات ارائهشده؛ سامسونگ برای اینکه بتواند سلطهی خود را در حوزهی حافظههای NAND حفظ کند، سرمایهگذاری گستردهای انجام داده است. ابتدای سال جاری میلادی سامسونگ کارخانهی تولید حافظههای Flash NAND خود را در چین و کره جنوبی گسترش داد. در کنار گسترش ظرفیت تولید حافظههای ناند، سامسونگ واحد تولیدی جدیدی نیز در کشور کره جنوبی احداث کرده است. از جملهی اقدامات دیگر این کمپانی باید به آغاز تولید حافظههای ۶۴ لایه NAND از ابتدای ماه جاری میلادی اشاره کرد. افزایش تقاضا برای حافظههای SSD باعث شده است نیاز به این تراشهها بیش از پیش احساس شود و از اینرو سامسونگ ظرفیت تولید خود را بهسرعت برای حفظ پیشتازی افزایش میدهد.
در سهماههی سوم سال ۲۰۱۶ میلادی، سامسونگ موفق شده است درآمدی ۳.۷۴۴ میلیارد دلاری از فروش حافظههای 3D NAND کسب کند که از این طریق، این کمپانی ۳۶.۶ درصد از سهم بازار را در اختیار خود گرفته است. توشیبا با در اختیار داشتن ۱۹.۸ درصد از بازار جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است. وسترن دیجیتال و SK Hynix به ترتیب با در اختیار داشتن ۱۷.۱ و ۱۰.۴ درصد از بازار در جایگاههای بعدی قرار گرفتهاند.
یکی از روشهایی که به تقویت حافظه کمک میکند داشتن رژیم غذایی مناسب و مصرف خوراکیهایی میباشد که در افزایش توانایی حافظه نقش بسزایی دارند.
با تمرینات فکری و فعالیتهای بدنی میتوانیم به تقویت حافظه و پرورش آن کمک کنیم اما یکی از مسایل مهمی که در این زمینه باید به آن توجه کرد، داشتن رژیم غذایی مناسب و استفاده از خوراکیهای تقویت کننده حافظه است. تغذیه نقش بسیار مهمی در تقویت حافظه ایفا میکند. برنامهریزی تغذیهای و خوردن هوشمندانه انواع خاصی از غذاها عملکرد مغز را تحت تاثیر قرار داده و میتواند در افزایش ضریب هوشی، توانایی حافظه و بهبود خلق و خو نقش بسزایی داشته باشد.
پیاز: پیاز حاوی فیستین (یک ماده شیمیایی بی رنگ و طبیعی است که یک خط سیر آسان در مغز ایجاد میکند و میتواند باعث افزایش حافظه در فرد شود) میباشد. در این سبزی آنتوسیانین و کرستین نیز وجود دارد که برای بالا بردن قدرت حافظه مفید هستند. پیاز قرمز به مراتب بهتر از نوع زرد و سفید آن است.
انگور: انگور حاوی رسوراتول بوده و میتواند قدرت تمرکز و همینطور توانایی مغز را تقویت کرده و به مبارزه با اثرات کاهش حافظه بپردازد.
موز و هندوانه: مصرف برخی میوهها مانند موز، هندوانه، توت فرنگی، طالبی و پرتقال هم میتواند سوخت کافی برای داشتن تمرکز تامین کند و هم باعث تقویت حافظه شود.
انبه: میوه انبه در تقویت حافظه بسیار مفید است. با این که این میوه چرب است و دارای بافتهای چربی است اما باعث میشود که گردش خون تسریع یابد. هنگامی که گردش خون سریعتر شود باعث میشود خون بیشتری به مغز برسد.
بادام زمینی: بادام زمینی نیز دارای بیشترین مقدار پروتیین در میان سایر مغزها بوده و میتواند منبع غنی و مناسبی برای جبران کمبود پروتیین باشد. بادام زمینی حاوی سلنیوم بوده که باعث افزایش فعالیت آنتیاکسیدانها شده و میتواند مغز را در برابر بیماریهایی که با کاهش قدرت تمرکز و حافظه در ارتباطند، محافظت کند.
تخم مرغ و لبنیات: موادغذایی سرشار از پروتیین مانند تخم مرغ، انواع مغزها، ماست، پنیر، نانهای سبوس دار و شیر کم چرب، میتوانند باعث بهبود عملکرد مغز و تقویت حافظه شوند.
ماهی و گردو: امگا۳ که به وفور در ماهیهای چرب مانند سالمون و قزل آلا و گردو یافت میشود، میتواند باعث کاهش اضطراب و ایجاد تمرکز شود. بهتر است ۲ گردو را در صبحانه و هفتهای ۳ بار ماهی بخورید. از دیگر منابع امگا۳ میتوان به انواع مغزها، سویا، روغن بادام زمینی و روغن زیتون اشاره کرد.
شکلات تلخ: شکلاتهای تلخی که حداقل ۷۵ درصد کاکائو دارند، منبعی بسیار عالی برای دریافت انواع آنتیاکسیدانها و فلاونوییدها محسوب میشوند. فلاونوییدها باعث افزایش قدرت تمرکز و توجه میشوند و به یادگیری و به خاطر سپردن مطالب کمک میکنند.
آب پرتقال: آب پرتقال و سایر مرکبات، هم شیرین هستند و هم اشتهاآور. ویتامین سی فراوان موجود در آنها هم میتواند به عملکرد بهتر مغز کمک کند.
انجیر خشک یا تازه: انجیر یکی از منابع دریافت مواد قندی است و اگر ۳ عدد از آن را با ۵ مویز، ۱ قاشق غذاخوری عسل، ۱ گردو، ۲ بادام، ۲ پسته و ۵ توت خشک مخلوط کنید و بخورید، یک دوپینگ مغزی اساسی انجام دادهاید.
چای سبز: پلی فنولها و آنتیاکسیدانهای موجود در چای سبز باعث ایجاد آرامش روانی و تقویت حافظه میشوند. به همین دلیل توصیه میشود در روزهای امتحان حداقل ۲ فنجان چای سبز گرم بنوشید.
کشمش: بهترین راه تامین سریع انرژی که مغز برای فعالیت نیاز دارد، مصرف خوراکیهای شیرین مفید مانند کشمش است.
عسل: مصرف عسل به جای مصرف شیرینکنندههای مضر مثل شکر به تامین انرژی مورد نیاز مغز کمک کند.
سبزیها: سبزیهایی مانند هویج، اسفناج، بروکلی و مارچوبه هم میتوانند باعث تقویت حافظه شوند.
آب و مایعات: مصرف مایعات در طول روز نقش بسزایی در کارآیی مغز دارد بنابراین باید مراقب باشید که به طور منظم و به میزان کافی در طول روز از نوشیدنیها استفاده کنید.
خوردن صبحانه
بهترین زمانی که مغز میتواند غذای کافی بهدست آورد، صبح است. اولویت اصلی برای داشتن مغز و ذهن پویا خوردن صبحانه است. صبحها پیش از ترک منزل فقط به خوردن چای اکتفا نکنید، با خوردن صبحانهای که حاوی موادقندی، غلات و چربیهاست، میتوان عملکرد مغز را در طول روز افزایش داد.
خوردن ناهار مناسب
خوردن یک وعده غذایی پر حجم در وقت ناهار، باعث احساس خستگی در مابقی روز میشود. سالادهای سالم، غذای مناسبی برای وعده غذایی ناهار هستند، ماهیهای غنی از چربی دریایی مانند ماهی سالمون، ساردین و ماهی تن، حاوی چربیهای امگا 3 بوده، برای تقویت سلولهای مغز مفیدند.
خوردن شام سبک در ابتدای شب
یک وعده غذای سنگین در اواخر شب میتواند موجب بروز بیخوابی و در نتیجه، افت توان مغز و حافظه بخصوص در روز بعد شود. سعی کنید حداقل سه ساعت قبل از خواب غذا بخورید تا بدن فرصت کافی برای هضم مواد غذایی داشته باشد. نان و ماکارونی سبوس دار، برنج قهوهای، لوبیا و حبوبات به دلیل داشتن کربوهیدراتهای پیچیده، آهستهتر جذب بدن میشوند و برای عملکرد مغز مفیدترند.
برای مناسب نگه داشتن سطح قند خون و پیشگیری از افت توان مغز به طور منظم غذا بخورید. مصرف سه وعده غذای اصلی کم حجم و دو میان وعده، قند خون مغز را تامین میکند. میان وعدههای سالم شامل شیر، ماست کم چرب و میوههای تازه یا خشک شدهاست.
از کافی بودن آهن و ویتامین B بدنتان مطمئن شوید
به اثبات رسیده افرادی که دچار فقر آهن هستند و کمخونی دارند، دچار عدم تمرکز و کاهش قدرت یادگیری میشوند. کمبود آهن در رژیم غذایی باعث کاهش میزان تحویل اکسیژن به مغز میشود و عدم تمرکز، کمبود انرژی و خستگی ظاهر میشود. در تغذیه خود از منابع آهن، مانند گوشت قرمز، زرده تخم مرغ، لوبیا قرمز، عدس، زردآلوی خشک، غلات صبحانه غنی شده با آهن و کلم بروکلی استفاده کنید. ضمن این که مواد غذایی غنی از ویتامینهای B بخصوص مرغ، سیب زمینی، موز و جوانه غلات میتوانند برای تقویت حافظه و سلامت مغز موثر باشند.
نداشتن اضافه وزن یا کمبود وزن
چاقی و اضافه وزن و لاغری به معنی بدخوری و کمبود موادمغذی در بدن است و هر دو برای حافظه مضرند. داشتن رژیم غذایی متعادل در هر سنی و نظم غذایی میتواند به ما در داشتن حافظهای قوی کمک کند.
به قول نیکلاس راو: «حافظه، گنجینهاى است که اگر مىخواهیم از آن به قدر نیاز یارى بگیریم، باید به آن بها بدهیم و برایش سرمایه گذارى کنیم.»
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره
یک پژوهش جدید نشان میدهد که با استفاده از آهن ربا میتوان برخی از خاطرات فراموش شده را مجددا بازگرداند.
جام جم سرا:
علیرضا جزینی با اعلام این هشدار در نشست صیانت و توانمندسازی زنان و خانواده در برابر آسیبهای اجتماعی گفت: سال گذشته در راستای اجتماعی کردن مبارزه با مواد مخدر، وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر نشستهایی را با رسانههای گروهی، ریاست سازمان بسیج، روسای کانون مداحان، ورزشکاران، هنرمندان سینما، مسئولان کمیته امداد و تشکلها و سازمانهای خیریه برگزار کرد و همچنین تفاهمنامههایی در راستای این رویکرد منعقد شد و تصمیم داریم این فعالیتها را در سال 93 نیز افزایش دهیم، چون معتقدیم بدون همکاری مردم نمیتوانیم با مواد مخدر مبارزه کنیم.
وی با بیان اینکه خانههای مجردی خطر ابتلا به اعتیاد را افزایش میدهند، گفت: طبق تحقیقات صورت گرفته بیشترین آمار معتادان از همین خانههای مجردی است. همچنین طبق شیوعشناسی صورت گرفته در سال 90 ، چهار دهم درصد از دانشآموزان در سنین 16 و 17 یک بار ماده محرک شیشه را برای موفقیت در امتحانات خود استفاده کردهاند و امسال نیز شیوعشناسی در بین دانشآموزان انجام خواهد شد.
قائم مقام دبیرکل ستاد بیان داشت: شبهای امتحان نزدیک است و برخی از دانشآموزان و دانشجویان به خاطر تبلیغات غلط و از روی ناآگاهی برای تقویت حافظه و شب بیداری از ریتالین استفاده میکنند، در شبهای امتحان، فروش ریتالین 50 درصد افزایش مییابد.
گفتنی است؛ این نشست با حضور مسولان ستاد مبارزه با مواد مخدر، معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری و برخی سازمانهای مردم نهاد و خیریه برگزار شده بود.
جام جم سرا: میوههایی که هوش و حافظه را افزایش میدهند، شامل موارد زیر می شوند:
انگور: انگور دارای پتاسیم بوده که موجب احساس شادی میشود. از طرف دیگر، حاوی فسفات زیادی است که غذای مغز و سلسله اعصاب است و باعث ازدیاد هوش و حافظه میشود همچنین به علت داشتن منگنز،عامل رشد محسوب میشود، چهره را روشن کرده و غذای مناسبی برای سلسله اعصاب به شمار میرود. این میوه خوشمزه باعث تقویت نیروی عضلانی نیز میگردد. این میوه جوانی دوبارهای به فرد میبخشد، ذهن را فعال و عضلات را قوی میسازد و از سقط جنین جلوگیری میکند.
انار:خوردن انار، معده را تقویت کرده و ذهن را نیرو میبخشد و موجب تقویت حافظه میگردد.چون انار قادر است معده و رودهها را پاک کند، لذا جداره روده را برای دفاع و دور کردن ویروسها آماده میسازد. بنابراین سموم به خون و قلب وارد نمیشوند و قلب رونق و حیات تازهای مییابد و به این طریق، سلولهای کبد فعال میشوند.همچنین باعث دفع اوره و کلسترول و سموم دیگر میشود.آب انار، در حفظ تعادل مایعات بدن به خصوص خون، نقش مهمی دارد؛ چون املاح آب انار با مواد آلی ترکیب شده، زود جذب میشود و در بیماری راشیتیسم، کمخونی ، ضعف اعصاب و تقویت عمومی بدن بسیار موثر است.اگر خانمهای باردار در این دوران انار مصرف کنند، بزرگترین خدمت را به فرزند آینده خود کردهاند؛ چرا که علاوه بر تقویت مادر، به رشد آینده کودک هم کمک میکند. انار خونساز است. در موقع مصرف، افزودن کمی گلپر علاوه بر بوی مطبوع ، به هضم آن نیز کمک میکند. ناگفته نماند انار مقوی روح و ذهن است.
انجیر:انجیر به علت داشتن کلسیم و فسفر فراوان ،سبب تقویت استخوانها و رشد کودکان شده و ویتامینهای آن موجب تقویت چشم میشود.این میوه منبع تولید انرژی است. انجیر خشک قدرت غذایی فراوانی دارد و مقوی مغز و اعصاب است.
سیب:سیب ، یکی از بهترین میوههای معجزه آسا است که هم خاصیت خنثی کردن سم را دارد و هم خاصیت غذایی و به علت داشتن مواد قلیایی، اسید اوریک را حل میکند و برای معالجه چاقی بسیار مفید است و به علت داشتن فسفر، تقویتکننده اعصاب و مغز است و با داشتن ویتامینهای A ، B و C و املاح سودمندی مانند: کلسیم ، فسفر، منیزیم ، آهن، پتاسیم و سدیم برای همه سنین به خصوص کودکان مفید است.سیب با خستگی ، فشار ذهنی و کمبود مواد معدنی مبارزه میکند. تقویتکننده اعصاب و عضلات و دشمن سرسخت بوی بد دهان و آرامش دهنده قلب است. بوییدن و خوردن آن موجب نشاط، شادی، تقویت حافظه و سلسله اعصاب میشود.سیب قرمز بیشتر از سیب سفید مفید است؛ البته به شرطی که تازه باشد.(نسل فردا)
جام جم سرا: برای تقویت حافظه با مواد غذایی، اول باید بدانید این مواد غذایی را نباید سرخ کرد زیرا ویتامینها و عناصر کمیاب خود را از دست میدهند اما آنهایی که پختنی هستند را میتوانید با بخار یا حرارت ۴۰ درجه بپزید:
ماهی چرب
شاه ماهی، ساردین، ماهی آزاد و ماهی تن حاوی مقدار زیادی امگا ۳ هستند که کمک میکند سلولهای مغزی مرمت شوند و سلولهای عصبی عملکرد درستی داشته باشند.
حبوبات
لوبیا، عدس، نخود و کلاً حبوبات حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات هستند که از افت ناگهانی مغز جلوگیری میکنند و به دلیل قندی که دارند به مدت طولانی قند مغز را تهیه میکنند.
موز و آلو
موز و آلو غنی از منیزیم و ویتامین B۶ هستند که میتوانند ارتباط بین سلولهای عصبی را بهبود بخشند و موجب تسریع واکنش مغز شوند.
شکلات
شکلات دارای آنتیاکسیدان است و از مغز محافظت میکند تا آسیب نبیند.
چای سبز
چای سبز دقیقاً همان اثرات شکلات را دارد و کالری آن اندازه است. پس چای سبز را شیرین نکنید. (آرمان)
در مقاله زیر به شش ماده غذایی مناسب برای رشد بخش خاکستری مغز و تقویت حافظه اشاره میکنیم.
گردو؛ ضد تخریب
بر اساس پژوهشهای گذشته، مصرف مواد غذایی حاوی گردو، فرآیند تخریب در مغز موشهای صحرایی را کاهش داد.
رژیمهای غذایی حاوی گردو باعث تاخیر در فرآیند پیری، تخریب مغز و در نتیجه تقویت پردازش اطلاعات میشود.
گردو حاوی مقادیر زیادی آنتیاکسیدان است که بر اساس نظر برخی محققان به از بین رفتن اثر رادیکالهای آزاد روی دیانای سلولی منجر میشود.
هویج؛ ضد التهاب
مدتهاست هویج را برای چشم مفید میدانند، اما اکنون مشخص شده خوردن هویج برای مغز نیز مفید است. هویج دارای مقادیر زیادی از ترکیبی به نام «لوتئولین» است که به کاهش التهاب و تخریب سلولهای مربوط به حافظه منجر میشود.
در این مطالعه همچنین مشخص شده مصرف حداقل 20 میلیگرم لوتئولین در رژیم غذایی روزانه به کاهش التهاب مغزی در موشها منجر میشود. این ترکیب همچنین باعث تقویت حافظه موشها و افزایش آن تا رسیدن به سطح حافظه موشهای جوان شده است.
این ترکیب در روغن زیتون، فلفل و کرفس نیز یافت میشود.
توتفرنگی و زغالاخته؛ منبع ویتامین
توت سرشار از ویتامینهای مورد نیاز برای مغز است. مطالعهای که بین عدهای از افراد میانسال با مشکلات خفیف حافظهای انجام شد، حاکی از افزایش یادگیری و توانایی به یادآوری در افرادی بود که به مدت 12 هفته آب زغالاخته وحشی نوشیده بودند. در این افراد علائم افسردگی نیز کاهش یافته بود.
پژوهشگران معتقدند زغالاخته و توتفرنگی حاوی مقادیر زیادی آنتیاکسیدان است که باعث کاهش تخریب سلولهای مغزی و افزایش قدرت سیگنالدهی مغز میشود.
ماهی؛ ضد فراموشی
گرچه تحقیقات جدید حاکی از این است که غذاهای حاوی روغن ماهی اثری بر تقویت حافظه افراد مبتلا به آلزایمر ندارد، مطالعات دیگری نشان میدهد خوردن گوشت ماهی دارای امگا3 ممکن است باعث کاهش افت حافظه بازشناختی (پدیدهای طبیعی که در افراد سالم نیز با افزایش سن رخ میدهد) شود.
افراد بالای 65 سالی که به مدت شش سال به میزان دو وعده در هفته ماهی مصرف میکنند و افرادی که یک وعده در هفته ماهی میخورند، بهترتیب13 و 10 درصد کمتر از افرادی که در این مدت به طور منظم ماهی مصرف نمیکنند، دچار افت حافظه بازشناختی شدهاند.
غذاهای حاوی ویتامین B12 نیز از آلزایمر جلوگیری میکند.
اسفناج؛ ضد تنبلی
به نظر میرسد این گفته همیشگی مادران که «اسفناج بخورید» در صفحات کتابهای علمی نیز به چشم میخورد. سبزیجات دارای سبزبرگ حاوی ویتامین C و E است که به تقویت حافظه کمک میکند.
بر اساس پژوهشها، تغذیه با رژیم غذایی حاوی ویتامینE در موشهای صحرایی باعث افزایش فعالیت مغزی به میزان 500 تا 900 برابر (میزانی مساوی با رهاسازی دوپامین در مغز) میشود. دوپامین واسطهای شیمیایی برای درک احساس لذت در مغز است که جریان اطلاعات در بخشهای مختلف مغز را کنترل میکند.
علائم نقص دستگاه حرکتی و نقایص وابسته به افزایش سن حافظه پس از تغذیه با غذاهای حاوی اسفناج، توتفرنگی و زغالاخته در موشهای صحرایی از بین میرود.
قهوه و چای؛ تقویت حافظه
جدا از نقش قهوه و چای در افزایش هوشیاری، تحقیقات نشان میدهد این دو نوشیدنی باعث جلوگیری از آلزایمر و تقویت حافظه بازشناختی میشود.محققان پس از دستکاری ژنتیکی موشها به آنها قهوه کافئیندار خوراندند. موشها به آلزایمر مبتلا نشدند یا سرعت پیشرفت بیماریشان بسیار کاهش یافت.
پژوهش دیگری در افراد 55 سال به بالا نشان میدهد کسانی که چای مینوشند از کسانی که چای نمینوشند، عملکرد بهتری در آزمونهای حافظه و توانایی بیشتری در پردازش اطلاعات دارند.
سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)
1491
از جا گذاشتن کارت بانکی یا کارت سوخت در دستگاه گرفته تا فراموشکردن قرار ملاقاتی مهم تا غذایی که روی گاز مانده و... نمونههایی از این دست شکوههاست؛ اما همین فراموشیهای روزمره گاهی ممکن است در زندگی ما بسیار حساس و سرنوشتساز باشد و به همین دلیل باید چارهای برای آن جست.
یکی از جنبههای بسیار مهم و البته سرنوشت ساز به یادآوردن جزئیات مربوط به پروندههای جنایی است. عموما در هر پرونده جنایی شاهد یا شاهدانی هستند که به نحوی وقوع جرم یا مواردی مرتبط با آن را دیده یا شنیدهاند. بسیاری از این افراد هم به هیچوجه گمان نمیکردهاند آنچه در مغزشان ثبت میشود، ممکن است در تعیین حکم نهایی و چه بسا سرنوشت فرد یا افرادی بسیار موثر باشد.
مطابق گزارش مجله پریونشن، اخیرا نتایج پژوهشی منتشر شده که هدف اصلیاش یافتن راهی برای بالابردن قابلیت یادآوری جزئیات است تا از این طریق بتوان به روند قضاوت دقت بیشتری بخشید. برای انجام این پژوهش محققان بریتانیایی از شرکتکنندگان خواستند نخست فیلمهای کوتاهی را ببینند.
در مرحله بعد، از هر یک از آنها پرسشهای مشخصی پرسیدند که عمدتا مربوط به جزئیاتی بود که شرکتکنندگان در این فیلمهای کوتاه دیده بودند، اما پیش از مرحله پاسخ به پرسشها، پژوهشگران این افراد را به دو دسته مجزا تقسیم کردند. از دسته اول خواستند در طول پاسخگویی چشمانشان را کاملا ببندند و به عکس از دسته دوم خواستند چشمانشان را کاملا باز نگه دارند.
در پایان با تحلیل اطلاعات بهدستآمده معلوم شد افرادی که چشمانشان را بسته بودند 23 درصد بیش از آنهایی که چشمانشان باز بود به پرسشها پاسخ درست دادهاند. به عبارت دقیقتر، بستن چشمها هنگام به یادآوردن وقایع و خاطرات 23 درصد کارایی حافظه و مغز شما را بالا خواهد برد.
بستن چشمها از دو طریق متفاوت میتواند به بازیابی جزئیات آنچه در حافظه داریم، کمک کند؛ نخست بالابردن تمرکز و دیگری بازسازی مجدد ماجرا در قالب تصویری ذهنی. دکتر رابرت ناش، مسئول اصلی این پروژه تحقیقاتی و مدرس روانشناسی در دانشگاه استون، در توضیح جنبه نخست میگوید: «وقتی چشمانتان را میبندید، در واقع از میزان فعالیتهای شناختیای که مغزتان در آن لحظه به آنها مشغول است کم میکنید؛ به این ترتیب از آنچه موجب حواسپرتیتان میشود میکاهید و همین هم کمک میکند دقیقا بر همان موضوعی که باید تمرکز کنید.» در عین حال وقتی چشمانتان را میبندید، در واقع دیگر تصاویری که تا آن لحظه پیش چشمانتان بوده حذف میکنید.
خوب ظاهرا این پژوهشگران تکنیک بسیار ساده و در عین حال موثری برای بالابردن دقت شهادت شاهدان عینی یافتهاند، اما بستن چشمها احتمالا به همان اندازه که در دادگاه مفید است به درد زندگی روزمره نیز خواهد خورد. دفعه بعد که فراموشی سراغتان آمد قبل از هر چیز چشمتان را ببندید و سعی کنید آنچه به دنبالش هستید، به خاطر بیاورید.
شاید آنچه فراموش کردهاید در همان 23 درصدی از حافظهتان باشد که بستن چشمها روشناش میکند، اما در این زمینه به یک نکته بسیار مهم دقت کنید: اگر یک سر دارید و هزار سودا یا اگر چند هندوانه را با هم برداشتهاید، خیلی به این فنون دل نبندید. دیگر اینکه استرس و اضطراب بسیار شدید هم مخل حافظه است و براحتی میتواند تمرکزتان را برهم بزند. مطمئن باشید هیچ «ابوالمشاغل مضطربی» اگر تا ابد هم چشمانش را ببندد، بسیاری از جزئیات را هرگز به خاطر نخواهد آورد.
مسعود ایثاری / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)
40
چنین واکنشهایی در مورد بیماری اماس به کرات اتفاق میافتد تا جایی که با بروز نشانههایی چون خوابرفتگی و بیحسی دست و پا، نگرانی بابت ابتلا به اماس در بسیاری افراد شدت میگیرد.
اماس یک بیماری التهابی است که با درگیری سیستم عصبی مرکزی و بخصوص ماده سفید مغز، نخاع و عصب چشمی منجر به علائم و نقایص نورولوژیک در بیمار میشود. علت بیماری، تخریب میلین است که یک غلاف پوششی اعصاب است، ولی در صورت پیشرفت بیماری اکسونها (رشتههای عصبی) نیز آسیب میبینند.
به گفته دکتر فرهاد عصارزادگان، متخصص مغز و اعصاب، نشانههای اختصاصی بیماری اماس شامل التهاب حاد عصب چشمی، تاری ناگهانی دید، نداشتن تعادل، ضعف یا فلج حاد اندامهای تحتانی یا چهار اندام، دوبینی و اختلال اسفنکتری (بیاختیاری ادرار) میشود. ناگفته نماند علائم بالینی بیماری اماس در بیماران مختلف ممکن است تفاوت داشته باشد. استمرار و تداوم علائم در تائید قطعی بیماری اماس بسیار اهمیت دارد.
عضو هیات علمی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتوگو با جامجم میافزاید: اماس معمولا افراد جوان و بویژه بین سنین 20 تا 40 سال را درگیر میکند و در خانمها شایعتر است. البته تشخیص اماس به واسطه رد دیگر علل احتمالی ممکن است علائم مشابه ایجاد کند. به بیان دیگر، گذشت زمان و انجام بررسیهای تشخیصی بیشتر برای رد یا تشخیص قطعی بیماری اماس ضروری است.
شبه اماسها را بشناسید
همانگونه که گفته شد بیماری اماس غلاف پوششی عصبها را تخریب میکند. هر بیماریای که چنین تاثیری روی عصب بگذارد، شبه اماس قلمداد میشود.
دکتر عصارزادگان با اشاره به اینکه شبه اماسها به چند دسته تقسیم میشوند، توضیح میدهد: یکسری از شبه اماسها شامل بیماریهای عروقی میشود که رگ را درگیر میکند و به آنها واسکولیت گفته میشود، مانند لوپوس، بهجت و شوگرن که با درگیری کامل سیستم عصبی مرکزی همراه است. این بیماریها رگ را درگیر میکنند و با امآرآی قابل تشخیص هستند. البته علائم دیگری غیر از عوارض مشابه اماس نیز از خود بروز میدهند.
این نورولوژیست میافزاید: گروهی از بیماریهای التهابی و نیز برخی بیماریهای عفونی مانند لایم (لایم یک بیماری ویروسی است که سیستم عصبی را درگیر میکند و علائم شبه اماس ایجاد میکند) و سیفلیس و نیز برخی تومورها مانند متاستازهای مغزی و فشارهای توموری وارده به نخاع نیز ممکن است، علائم مشابه اماس بدهد. از سوی دیگر برخی بیماریهای تغذیهای مانند کمبود ویتامین ب12، بیماریهای ارثی مانند اتاکسیهای ارثی (اتاکسی یک بیماری ارثی است که شامل آسیبهای سیستم عصبی میشود) و حتی گاهی میگرن نیز از نظر امآرآی، تصاویری مشابه اماس ایجاد میکند. البته نکته مهم این است که تشخیص اماس در ابتدا براساس علائم کلینیکی است و به هیچ وجه نباید فقط براساس تصویربرداری صورت بگیرد.
نشانههایی که نباید ابتلا به اماس تلقی شود
خیلیها کاهش حافظه و فراموشی را از علائم ابتدایی اماس تلقی میکنند. در حالی که چنین تصوری نادرست است.
دکتر عصارزادگان با بیان این مطلب میگوید: اماس به واسطه اختلال حافظه تشخیص داده نمیشود، ولی در سیر بیماری، یکی از شکایات بیماران، اختلال حافظه است. همچنین شکایات عضلانی و مفصلی که در آرتروز دیده میشود نیز جزو علائم برجسته اماس نیست. گرچه بیماران مبتلا به اماس از خستگی و ضعف و بیحالی عمومی شکایت دارند.
این متخصص مغز و اعصاب تاکید میکند: همانگونه که گفته شد بیماریهای خودایمنی که تحت عنوان واسکولیتها شناخته میشوند، بجز درگیری عصبی با درگیری دیگر نواحی بدن مانند مفاصل، پوست، کلیه و قلب نیز همراه هستند و این مساله وجه افتراق آنها با اماس است. بیماری ایدز نیز ممکن است گاهی از نظر امآرآی، تصاویری مشابه اماس ایجاد کند، ولی با توجه به علائم دیگری که همراه بیماری وجود دارد، معمولا از اماس تفکیک داده میشود. همچنین ممکن است ضایعاتی شبیه اماس در امآرآی کسانی که فشار خون دارند یا سنشان بالاست، دیده شود.
به خاطر داشته باشید هیچ بیماری نمیتواند اماس را در خود شناسایی کند و این بیماری فقط از سوی متخصص مغز و اعصاب قابل تشخیص و تائید است.
پونه شیرازی / گروه سلامت