جام جم سرا: به گفته «محسن مروتی»، مصرف میوههای آلوده به سموم، غیراز سرطانزایی، مشکلات دیگری را هم بهدنبال دارد؛ از افزایش ناباروری گرفته تا مشکلات عصبی.
***
حالا چندسالی میشود که هر چند وقت یک بار در میان مردم نگرانیهایی درباره مسموم بودن بعضی میوهها و صیفیجات ایجاد میشود. روند رسیدگی به این موضوع در دولت و دستگاههای مربوطه در این سالها چطور بوده و چرا اساسا این موضوع تبدیل به یک مشکل لاینحل شده؟
* مساله باقی ماندن آفتکشها و سموم در محصولات کشاورزی، مسالهای است که ما حدود ۱۲سال است که بهطور ویژه آن را بررسی میکنیم. سال ۱۳۴۶ که برای نخستینبار جلسه کمیسیون کدکس ایران برگزار شد و ایران ملزم شد تا این موضوع را بهطور رسمی پیگیری کند ولی از آن زمان تا سالهای ۸۱ و ۸۲، ایران هیچ کاری در این زمینه نکرد. بعد از آن، این موضوع کم کم جدیتر شد و ایران با همکاری فائو، دو آزمایشگاه در سازمان دامپزشکی ایجاد کرد تا بتوان تولیدات دامپزشکی را که زیرنظر این سازمان است، از نظر تاثیر باقی ماندن سموم در بدنشان بررسی کرد. برای این کارها، یکسری استاندارد نیاز داشتیم که تا آن زمان وجود نداشت، بنابراین از استانداردهای کدکس استفاده میشد و باقی استانداردها، چون تا آن زمان بهطورکلی پایش انجام نمیشد. تا اینکه ما با پیگیریهایی که کردیم متوجه شدیم طبق قانون پایش محصولات کشاورزی زمانی که برای مصرف مردم آماده میشود، به عهده وزارت بهداشت است ولی تولید محصولات سالم و بدون آلاینده به عهده وزارت کشاورزی است.
یعنی الان وزارت جهاد کشاورزی نظارتی بر چگونگی رسیدن محصولات کشاورزی به مردم و مصرف آن ندارد؟
* خیر، این وزارت بر مرحله تولید این محصولات نظارت میکند.
اخیرا کارشناسان حوزه کشاورزی مانند خانه کشاورز اعلام کردهاند که وزارت جهاد کشاورزی هم باید مانند وزارت بهداشت بر مراحل تولید تا مصرف محصولات کشاورزی نظارت داشته باشد.
* به هرحال آنطور که مقرر شده از تولید تا رسیدن به بازار به عهده وزارت جهاد کشاورزی است ولی وقتی که وارد بازار شود، به عهده وزارت بهداشت قرار میگیرد چون سلامت مردم قطعا به عهده وزارت بهداشت است.
حالا با این اوصاف، وزارت بهداشت به وظیفهاش دراینباره عمل میکند؟ چون آن طور که به نظر میرسد، وظیفه نظارت بر سلامت محصولات کشاورزی مانند سبزیجات و میوه و درجه سلامت آنها بین سازمانهای مختلف دست به دست میشود.
* خیر، وزارت بهداشت هیچ گاه به وظیفهاش دراینباره عمل نکرده و هنوز نمیکند. به زبان دیگر، پایشی که باید بهطور منظم و منسجم وجود داشته باشد، به هیچ وجه وجود ندارد...
...و از نظر شما وزارت جهادکشاورزی در مرحله تولید محصولات کشاورزی، کاملا به وظیفهاش عمل میکند؟
* نمیتوان گفت بهطور کامل ولی در این حوزه، پایشها و فعالیتهایی را انجام میدهد. درحالیکه وزارت بهداشت درحال حاضر محصولات غذایی فرآوری شده مانند کنسروها را گاه گداری چک میکند ولی نظارت دایم بر محصولات کشاورزی در میادین میوه و ترهبار برای تخمین سلامت آنها به هیچ وجه وجود ندارد و در این زمینه ضعف زیادی دارد.
خب فکر میکنید دلیل این نظارت نکردن چیست؟ چرا این وزارت که متولی سلامت مردم است بر موضوع مهمی مانند محصولات میوه و سبزی که مستقیما با سلامت مردم ارتباط دارد، نظارت نمیکند؟
* بهانه وزارت بهداشت دراینباره این است که میگویند ما استاندارد ملی نداریم درحالیکه درسال ۸۶ وزارت کشاورزی اولین سری استانداردهای ملی حداکثر میزان مجاز باقی مانده سبز را ارایه داد؛ یعنی دیگر بهانهای برای وزارت بهداشت نبود که بگوید من استاندارد ندارم. ما درسال ۸۹ هم این استانداردها را بازبینی کردیم. از سال ۸۹ تا حالا، یعنی چهارسال، وزارت بهداشت هنوز نتوانسته کاری دراینباره انجام دهد. بهانه دوم آنها این است که ما امکانات لازم را برای این موضوع نداریم.
این امکانات دقیقا چیست؟
* امکانات اصلی موردنیاز برای این موضوع، چند آزمایشگاه مرجع است که هر چند وقت یک بار نمونههای محصولات کشاورزی را بیاورند و آزمایش کنند. مساله دیگر این است که اگر وزارت بهداشت آلودگی دید، چه باید کند؟ واقعیت این است که سیستم برگشت به تولیدکننده وجود ندارد. وزارت کشاورزی درحال حاضر برنامهریزی کرده که محصولات کشاورزی با یک کد ۱۶ رقمی وارد بازار شود و بر اساس آن اطلاعات تولیدکننده ثبت است؛ براساس آن اگر محصولی آلوده باشد به تولیدکننده برمیگردد و تا زمانی که نتواند محصول سالم تولید کند، اجازه تولید محصول ندارد. ما از سهم خودمان که تولید سالم است حرکتهای خوبی انجام شده ولی ما بیشتر از وزارت بهداشت انتظار داشتیم که پایشهای بهتری انجام دهد و همکاری بهتری در این زمینه داشته باشد.
در دولت جدید و با توجه به اینکه وزارت بهداشت در بعضی حوزهها درحال برداشتن گامهای بزرگی است، تغییری دراینباره ایجاد نشده؟
*الان مدتی است که وزارت بهداشت جلسات و برنامههایی برگزار میکند و هر از گاهی حرکتهایی انجام میشود ولی آنطور که باید و شاید، این موضوع پیگیری نمیشود. الان با توجه به اینکه ما استانداردهای لازم را داریم، وزارت بهداشت باید نمونههایی را بردارد و از نظر استانداردهای مختلف، آنها را بررسی کند. وزارت جهاد کشاورزی سعی میکند تا جایی که ممکن است اجازه ندهد آلودگی بیش از حد مجاز شود و پیشنهاد میکنیم که از مواد غیرسمی آلترناتیو که تحت عنوان مواد و عوامل بیولوژیک است استفاده شود که تاثیر سویی بر انسان ندارد. تا حدی هم موفق بودهایم ولی این کافی نیست. ما میگوییم که درست کنترل شود ولی وقتی از بیرون و از بازار برای این کنترلها فشار نیاید، فایدهای ندارد.
البته همه موارد هم به وزارت بهداشت و نظارتش برنمیگردد، در مرحله تولید محصولات کشاورزی و سمپاشی آنها هم هنوز مشکلات زیادی وجود دارد. مثلا در چندسال گذشته ورود آفتکشها و سمهای چینی و هندی بیکیفیت به ایران، باعث دو چندان شدن این مشکل شده است. مشکل دیگر هم ناآشنا بودن کشاورزان با سمهای مختلف و چگونگی استفاده از آنهاست.
*درست است. یکی از عمده دلایل آلودگیهای محصولات کشاورزی همین است.
از چه زمانی این مشکل سمهای وارداتی بیشتر شد؟
*از زمان شروع تحریمها. هرچه این تحریمها بیشتر شدند، این مشکل هم شدت بیشتری پیدا کرد. از وقتی تحریمها بیشتر شد، یا شرکتهای اروپایی فروشنده آفتکشها هم سختتر آن را به ما فروختند یا اگر هم وارد میشد، قیمتهای آنها به اندازهای بالا است که کشاورز نمیتواند آن را بخرد. شرکتهای داخلی تولیدکننده، سمها را از چین و هند وارد میکنند و آنها را بهصورت عمده به کشاورزها میفروشند.
مشکلات این سموم دقیقا چیست؟
*اولا تکنیکهایی که در آنها استفاده میشود، تکنیکهای استاندارد نیست. ثانیا آن چیزی که بهعنوان مواد همراه به آنها میزنند از کیفیت لازم برخوردار نیست و این دو موضوع باعث کارا نبودن این سموم به اندازه کافی میشود. مثلا در خیلی موارد ما میبینیم که چون کیفیت این سموم به اندازه کافی نیست، کشاورزان اگر مثلا قرار است یکی دو بار از این سموم استفاده شود تا ۱۵ بار هم از آن استفاده میشود.
مصرف سالانه آفتکشها برای محصولات کشاورزی سالانه در ایران به چه اندازه است؟
*مصرف آفتکشها در ایران از سال ۸۰ تا ۸۴ که بررسی نمیشد، بالای ۶هزار تن در سال بود که در سالهای ۹۰ و ۹۱ به ۲۰هزار تن رسید و حالا هم میتوان گفت که این مصرف دقیقا ۱۶ تا ۲۰هزارتن است. مصرف سموم در دنیا سالانه چهارمیلیون تن است. در هیچ جای دنیا اینطور نیست که محصولات کاملا عاری از سموم تولید شود و مقدار کمی از این محصولات عاری تحتعنوان ارگانیک تولید میشود که چون قیمتشان خیلی بالاست، درصد استفاده آن زیاد نیست.
چندسالی میشود درباره تولید این محصولات در ایران هم صحبت میشود.
* ما در ایران چیزی بهعنوان محصولات ارگانیک نداریم، محصولات سالم داریم که استانداردهای لازم در آنها رعایت شده است...
و تولید و مصرف آنها هنوز در ایران فراگیر نشده، درست است؟
*نمیشود هم که فراگیر شود. چون در حالت عادی هم وقتی محصولی تولید میشود بین ۳۰ تا ۴۰ درصد، خسارت میبیند. در جایی مانند آمریکا گفته میشود که اشکال ندارد من این خسارت را میدهم ولی محصولات ارگانیک را دو برابر میفروشم ولی این موضوع در ایران کشش ندارد چون خرید همین محصولات عادی کشاورزی هم که تولید میشود برای تعداد زیادی از مردم سخت و گران است و بنابراین مسلم است که در ایران نمیتوان تولید و مصرف این محصولات را گسترش داد بنابراین استفاده از سم کماکان در اولویت است.
در بقیه کشورهای دنیا هم مانند ایران محصولات گلخانهای بیشتر از بقیه محصولات، مشکل آلوده بودن به سموم را دارند؟
*ما درحال حاضر چند قطب تولید محصولات گلخانهای داریم؛ یکی در جیرفت است و بقیه در تهران و کرج. اگر به آنها سر بزنید متوجه میشوید که آنها اصلا سازههای مناسب و استانداردی ندارند. مثلا گلخانههای هلندی از هر نظر کنترل میشوند. اما در ایران این موضوع برعکس است.
خب وزارت جهاد کشاورزی تصمیم جدیای برای کنترل این گلخانهها و محصولات آنها ندارد؟
*در دورههای مختلف نظارتهایی وجود داشته است ولی به هرحال مگر تا چه حد میتوان کشاورزان را کنترل کرد؟
اگر اینطور است پس چرا در همین کشورهای خارجی که خودتان گفتید این نظارتها وجود دارد؟
*در این کشورها با مکانیسمهایی این نظارتها وجود دارد. در کشورهای اروپایی محصولات فله خیلی کم است و کد رهگیری دارند، به محض اینکه آنها را بزنیم، تولیدکننده پیدا میشود اما ما این سیستمها را در ایران نداریم.
مگر این نظارتها چقدر سخت است؟ وزارت جهاد کشاورزی با اینکه میداند آلوده بودن محصولات کشاورزی به سموم، مستقیما با سلامت مردم در ارتباط است و به آن ضرر میرساند، چرا در طول همه این سالها یک سیستم نظارتی درست برای این موضوع در نظر نگرفته و وزارت بهداشت را برای عمل به وظیفهاش پای کار نکشیده است؟
* اولا این موضوع زیرساختهای خیلی مهمی مانند تجهیزکردن آزمایشگاهها میخواهد. موضوع دیگر این است که در ایران، بیشتر خرده کشاورز وجود دارد تا کلان کشاورز، ولی در کشورهای پیشرفته اینطور نیست و یک کشاورز ممکن است ۱۰۰ تا ۲۰۰ هکتار زمین داشته باشد و بنابراین نظارت بر آنها خیلی آسانتر از نظارت بر خرده زمینهایی است که محصولاتشان به بازار ایران میرود. سازمان حفظ نباتات این کار را با همراهی کلینیکهای کشاورزی انجام میدهد و از آنها خواسته با کشاورزان در ارتباط باشند، به آنها کد دهند اما هنوز تمام نشده چون تعداد کشاورزان ما بالاست.
این سموم و آفتکشها بیشتر در کدام محصولات کشاورزی باقی میمانند؟
* در محصولات گلخانهای خیار و گوجه عمدهترین محصولاتند و در تولیدات باغی، توتفرنگی. متاسفانه بیشتر محصولات گلخانهای ما، محصولات تازه خوریاند مانند خیار و گوجهفرنگی. یکی از خطرناکترین این محصولات خیار است و بیشترین آسیب را در آن داریم.
پیاز چطور؟ چون قبلا اعلام شده که حدود ۳۰ تا ۴۰درصد آلودگیها مربوط به خیار است.
* ما چندان روی پیاز کار نکردهایم، چون بیشتر اوقات پخته میشود و این موضوع آلودگی آن را با میزان زیادی از بین میبرد.
اینکه گفته میشود مشکل سمی بودن محصولات کشاورزی با درست شستن آنها از بین میرود، درست است؟
* نوع سم هم خیلی مهم است، بعضی از آنها کمتر و بعضی از آنها بیشتر جذب میشوند. برای آنها که کمترند، با شستن این مشکل کم میشود ولی خیلی مواقع نمیتوان کاری برای آنها کرد.
آمار کلی وجود دارد که چنددرصد میوهها و سبزیجات به آفتکشها آلودهاند؟
* در محصولات گلخانهای به حدود ۳۰ تا ۴۰درصد میرسد ولی باز هم نمیتوان دقیقا دراینباره آمار اعلام کرد.
بحث مهم درباره باقی ماندن سموم و آفتکشها در محصولات کشاورزی، تاثیر آنها بر سلامت مردم و ایجاد سرطانهای مختلف در مردم است. دقیقا تاثیر این آفتکشها بر سلامت مردم چیست؟
* ما نمیتوانیم هیچ رابطه مستقیمی بین مصرف آفتکشها و سرطان ایجاد کنیم. تنها راهی که در دنیا این دو را به هم ربط دادهاند، میگویند در مناطقی که مصرف آفتکشها بالا است، سرطان بیشتر شیوع پیدا کرده. قطعا یکی از دلایل عمده سرطان این سموم است.
غیر از سرطان، چه مشکلاتی را ایجاد میکنند؟
*مسمومیتها که تکلیفشان معلوم است شرایط مزمن و غیرمزمن دارند که اگر تکرار شوند باعث چند بیماری میشوند. این مسمومیتها وقتی تکرار شوند باعث بیماریهای عصبی مختلفی میشوند؛ پرخاشگری یکی از اصلیترین آنها است. اختلال در حافظه کوتاه مدت و فراموشیهای مختلف است. اختلال یادگیری و فراگیری در کودکان، پارکینسون و آلزایمر از دیگر تبعات آن است. مساله دیگری که در ایران و به ویژه در تهران با آن مواجهیم، عقیمسازی و نابارور شدن است که ما روی آن کار کردهایم و در کوتاه مدت هم میتوان آن را دید. اگر آمارهای مراکز عقیمسازی و... را ببینید، متوجه میشوید آمار ناباروری و عقیم شدن در زوجها بسیار بالاست. ما در اطلاعاتمان داریم که یکسری از سموم باعث عقیم شدن، سقط جنین و ناباروری میشود.
نوع این سموم مشخص است؟
* آنها از خانوادههای ارگانوفسفرها و ارگانوکلرها هستند که دسته دوم منع مصرف دارند.
ولی با این وجود در ایران مصرف میشود.
* بله گاهی دیده میشود که انبارهایی داریم که این سموم را دارد ولی استفاده نمیکند یا همراه با دیگر سموم و به صورت قاچاقی وارد ایران میشود و در زمینهایی مصرف میشوند. یکسری سموم هورمونی هم وجود دارد که بیشتر در آمریکا و کانادا استفاده میشود و در ایران کمتر. کسانی که از این سموم استفاده میکنند دچار اختلالات هورمونی و جنسیاند.
سوالی که شاید تعدادی از مردم داشته باشند این است که به هرحال آنها نمیتوانند میوه و سبزی استفاده نکنند. بهترین راه برای کمتر کردن آسیبهای این سموم چیست؟
* خود مصرفکننده باید تا جایی که ممکن است حداقل نکات را رعایت کند. مهمترین کار این است که میوهها را خوب و با آب نمک شستوشو دهند. در غذاهایی که باید پخته شوند، توجه شود که مواد کاملا پخته شوند، با دمای کم و مناسب و به مدت زیاد. میوههایی ماند خیار را حتما پوست بکنند. اینها نکاتی است که مصرفکننده باید رعایت کند و وظیفه وزارت جهاد کشاورزی و بهداشت به جای خودش است.
*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوما به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر میشود.
جام جم سرا: خبرگزاری مهر گزارش داد: واردات غیرقانونی برخی از سموم پرخطر کشاورزی، شاید دومین خبر نگران کننده بعد از ماجرای آبیاری مزارع سبزی و صیفی جات با فاضلاب های شهری باشد که وزیر بهداشت آن را رسانه ای کرد تا شاید اهتمام مسئولان مربوطه در برخورد با این قبیل تخلفات، بیش از پیش جدی تر شود. زیرا، سلامت محصولات و فرآورده های کشاورزی که در سبد غذایی مردم قرار دارد، موضوعی نیست که بتوان نسبت به آن بی اعتنا بود.
شاید تا قبل از اظهارات وزیر بهداشت در مورد قاچاق برخی از سموم پرخطر کشاورزی، موضوع خطرات و عوارض مصرف محصولات و فرآورده های کشاورزی چندان نگران کننده جلوه نمی کرد. زیرا، تصور بر این است که این قبیل محصولات که سر سفره غذایی مردم قرار دارند، از سلامت کافی برخوردارند. این در حالی است که تا پیش از این، موضوع آبیاری مزارع سبزی و صیفی جات با فاضلاب های شهری، بیشترین نگرانی مردم را از بابت خوردن سبزی و کاهو تشکیل می داد. اما، استفاده از سموم خطرناک در محصولات کشاورزی پرمصرف، می تواند زنگ خطری برای تهدید سلامت فرآورده های کشاورزی باشد. از همین رو دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت، خواستار فعال شدن بیش از پیش شورای عالی سلامت و امنیت غذا و شورای نظارت بر مصرف سموم شده و عنوان داشته که بر داروخانه های مجاز عرضه سموم نظارت کافی نداریم.
وی البته به این موضوع اشاره کرده که از فعالیت داروخانه های غیر مجاز جلوگیری نمی شود و برخی سموم نیز از مسیرهای غیر قانونی وارد می شود.
وزیر بهداشت با تاکید بر اینکه سازمان ملی استاندارد، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارتخانه های جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این عرصه سهیم هستند، می گوید: افزایش اعتبارات بیش از پیش برای تولید مواد غذایی سالم و نظارت در این خصوص ضروری است که با همکاری استانداران، شورای عالی سلامت در استانها در این خصوص فعال شود.
در همین حال دکتر رسول دیناروند معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو نیز از شروع برنامه جدیدی در این سازمان برای ردیابی سموم، کودها و فلزات سنگین در هفت محصول کشاورزی شامل خیار، گوجه فرنگی، پیاز، برنج، کاهو، سیب درختی و سیب زمینی خبر می دهد و می گوید: 50 درصد از سموم مصرفی ما از این گروه بودند که اکنون این رقم به 24 درصد رسیده است، ضمن اینکه میزان مصرف سموم کم خطر نیز طی چند سال گذشته از 20 درصد به 64 درصد رسیده است.
البته وزیر بهداشت به این موضوع اشاره دارد که وضعیت ما در زمینه مصرف سموم کشاورزی به این اندازه ای که سیاه نمایی می شود بد نیست. زیرا، عمده سموم پرخطری که در کشاورزی استفاده می شود از مسیرهای غیر قانونی وارد می شود.
وی با بیان اینکه نسبت به 20 سال گذشته مصرف سموم از 29 درصد به 8 درصد کاهش یافته است، می گوید: بهتر است با همکاریهای بین بخشی دستگاهها این موضوع مهم پیگیری شود و با توانمند سازی مردم، ترویج آموزش به آنها و بهرگیری از تشکلهای غیردولتی مسئله امنیت غذا را در جامعه نهادینه کنیم.
در همین ارتباط مهندس محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی نیز با تاکید بر کار مشترک و ایجاد کارگروه های تخصصی گفت: با در دست داشتن آمار مشترک از هر دو وزارتخانه و پیگیری منشا مشکلات موجود می توان راه کارهای مواجهه با آنها را پیدا کرد و در جهت رفع آنها اقدام نمود.
وی با اشاره به اینکه مصرف سرانه سم در کشور پایین است، افزود: باید نسخه پیچی سم را نظام مند و فروش سم به کشاورزان را منوط به داشتن نسخه گیاه پزشک کنیم تا بتوانیم با همکاری دستگاه های قضایی موضوع استفاده از سموم کشاورزی را ساماندهی کنیم.
از سوی دیگر، دکتر هدایت حسینی مدیر کل نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو از بررسی میزان سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در هفت محصول کشاورزی به صورت پایلوت تا پایان امسال در کشور خبر می دهد و می گوید: بررسی وضعیت موجود باقیمانده آفت کش ها و سموم در محصولات کشاورزی، بر اساس بند "و" ماده 34 قانون برنامه پنجم توسعه، از تکالیف وزارت بهداشت است.
وی با بیان این مطلب که بررسی سموم باقی مانده در 100 میلیون تن محصولات کشاورزی که هر سال در کشور تولید می شود، کار سخت و شاید نشدنی باشد، می افزاید: خوشبختانه فهرست سموم مجاز محصولات کشاورزی در سال 86 تعیین شده و بر همین اساس، وزارت بهداشت کمیته سیاستگذاری در این ارتباط تشکیل داده است تا وضعیت سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در محصولات کشاورزی را بررسی کند.
حسینی با اشاره به جلسه اردیبهشت ماه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی که به ریاست رئیس جمهور تشکیل و در آن پیرامون موضوع سلامت فرآورده های غذایی بحثهای خوبی شد، می گوید: بر اساس سندی که 27 اردیبهشت 93 از سوی رئیس سازمان غذا و دارو برای 10 دانشگاه علوم پزشکی کشور ابلاغ شده است، آنالیز چند محصول کشاورزی در چند نقظه از کشور تا پایان امسال انجام می شود.
مدیرکل نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو به آنالیز محصولاتی همچون خیار، گوجه فرنگی، سیب درختی و برنج اشاره می کند و می افزاید: قرار است تا پایان امسال ببیش از 5760 نمونه از میزان سموم باقی مانده در این 4 محصول کشاورزی بررسی شود. که بر اساس نتایجی که حاصل می شود، برنامه ریزیهای خودمان را انجام می دهیم.
وی ادامه داد: همچنین میزان کودهای شیمیایی باقی مانده در سه محصول پیاز، سیب زمینی و کاهو نیز در چند نقطه از کشور مورد بررسی قرار می گیرد که در مجموع 7 هزار و 560 نمونه از میزان سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در این 7 محصول کشاورزی، بررسی و نتایج آن اعلام خواهد شد.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه وضع استفاده از سموم و همچنین باقی مانده سموم در محصولات کشاورزی همیشه دغدغه این وزارتخانه است، عنوان داشته که برای بررسی این موضوع و کاهش این دغدغه چهار کارگروه تشکیل شده است که مسایل را در این خصوص بررسی کند.
حجتی با بیان اینکه در این جلسه درباره باقی مانده سموم در مواد غذایی گفتگو شد، می گوید: کاهش مشکلات درخصوص محصولات کشاورزی که در داخل تولید و همچنین محصولاتی که از خارج وارد می شود، اقدام مشترک وزارتخانه های جهاد کشاورزی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
وی استفاده از سموم پر خطر را یکی مشکلات اساسی در عرصه تولید محصولات کشاورزی عنوان می کند و می افزاید: این نوع سموم از اقلام وارداتی حذف شده است اما به صورت قاچاق وارد و استفاده می شود.
وزیر جهاد کشاورزی خاطر نشان کرد: با هماهنگی دستگاه های ذی ربط با واردکنندگان و استفاده کنندگان سموم پر خطر برخورد قانونی می شود.
حجتی بر نظامند شدن فروش سم و نسخه پیچی سم تاکید کرد و گفت: حدود 6000 سم فروش در کشور وجود دارد که نیمی از آنها غیر مجازند و برخی از آنها هم که مجاز هستند با نسخه گیاه پزشک سم را عرضه نمی کنند. داروخانه های سم فروش و همچنین نسخه پیچی سم فروشی در حال ساماندهی است.
جام جم سرا: امنیت غذایی یکی از دغدغههای اساسی رهبران جوامع بشری است و همپای آن اطمینان ازسلامت مواد غذایی حق طبیعی مصرف کننده و نظارت برتولید وعرضه محصول کیفی و سالم نیز رسالت بدیهی و اولیه دستگاههای متولی از جمله جهاد کشاروزی است. والدین ما بدون مصرف هیچ گونه کود شیمیایی و سموم آفت کش، تنها با افزودن باقی ماندههای آلی طبیعی همانند کودهای گیاهی و حیوانی درباغ و مزارع بهترین و سالمترین مواد غذایی را برای خود و فرزندانمان تدارک میدیدند. اما به گفته کارشناسان مواد یادشده نه تنها دلچسپ و خوشمزه نیستند بلکه خطر آفرین و بیماری زا هم شدهاند.
یک عضو هیات علمی گیاه پزشکی بوشهر گفت: استفاده غیرمتعارف انواع سموم از جمله حشره کش، قارچ کش، کنه کش و سایر سموم علف کش در مزارع برای تولید محصول گوجه فرنگی و دیگر محصولات جالیزی از جمله خیار، سبزی و صیفی زنگ خطر را به صدا درآورده است.
رضا عباسی افزود: در گلخانهها وضع از این هم بدتر است زیرا به علت شرایط گرم و مرطوب در زمستان انواع گوناگونی از آفات مکنده، جونده و بیماریهای قارچی روی میوهها تغذیه میکنند و اغلب کشاورزان گلخانه دار بدون توجه به خطرات مهلکی که این سموم برای مصرف کنندگان ایجاد میکنند برای نجات محصول و حذف عوامل زیان آور گیاهی به طور معمول هر سه روز یک بار مواد شیمایی و هر ۱۰ روز یک بار مواد غذایی را محلول پاشی و یا از طریق آبیاری قطرهای به گیاهان تزریق میکنند. جالب اینکه آخرین سمپاشی را درست پیش از برداشت محصول انجام میدهند تا محصولی که روانه بازار شده است براق و مشتری پسندتر باشد.
عباسی اظهارکرد: اگرسموم بموقع و بجا مصرف نشوند با مصرف محصولات تولیدی حاصل از آنها ذره ذره سموم در وجود یکایک ما و نسلهای آینده نفوذ میکند و یک روز که دور نخواهد بود به صورت موتاسیونهای ژنتیکی، معلولیتهای ذهنی و عقب افتادگیهای جسمی، بروز بیماریهای ناشناخته و کمتر شناخته شده مانند پارکینسون و انواع سرطانهای خونی، کبدی و ریوی خودنمایی خواهند کرد.
وی گفت: اوج فاجعه زمانی است که بسیاری از کشاورزان انواع ترکیبات شیمیایی که اثر مثبت برخی از آنها در هیچ موسسه و مرکز تحقیقاتی و علمی آزمون نشده و به اثبات نرسیده است (حتی مواد هورمونی ناشناخته) ازطریق آب آبیاری غرقابی، تحت فشار و یا به صورت محلول پاشی روی محصولاتی که به شکل تازه خوری و بدون هیچگونه تغییر و فرآوری به طور مستقیم وارد دستگاه گوارش مصرف کنندگان میشود به درون گیاهان وارد میکنند.
عضو هیات علمی گیاه پزشکی بوشهر افزود: سوداگران و سم فروشان سیار که کشاورزان را به امر خطرناک استفاده بیرویه سموم توصیه میکنند تبعات کارشان کمتر از قتل نفس نیست زیرا سلامت جمعیت کنونی و نسل آینده را نیز به خطر انداختهاند.
عباسی گفت: در سالهای اخیر به دلیل خطرات فراونی که کاربرد مواد شیمیایی و هورمونی در منابع غذایی و دام داشته است روشهای مدیریت مزارع و باغها به سوی سامانههای پیشرفته کشاورزی پایدار سیاست گذاری میشود. هدف از اجرای چنین سامانههایی حفاظت از انسانها، میکرو ارگانیزمهای مفید، محیط زیست گیاهی و جانوری در قالب اجرای کشاورزی سالم، ارگانیک با روشهای کاهش و یا عدم مصرف سموم و مواد شیمیایی در مزارع، باغها و گلخانهها ست.
از سوی دیگر، مدیرگروه بهداشت و حرفهای دانشگاه علوم پزشکی بوشهر نیز گفت: بیشتر آفت کشها از بین ترکیبات سمی انتخاب میشوند و مهمترین خطرات آنها نیز روی محیط زیست و سلامتی انسان، حیات وحش، گیاهان و موجودات مفید است اما با وجود پیشرفتهای تکنولوژی، تهیه آفت کشها بدون خطر نیست و شمار بیشتری از افراد جوامع حداقل در اثر مصرف مواد غذایی دارای باقیمانده آفت کش در معرض مسمومیت هستند.
میمنت توبه خاک افزود: درصد زیادی از مواد غذایی بویژه میوها و سبزیها به باقیمانده آفت کشها آلوده هستند که مقدار آن بیش از حد مجاز است طوری که مصرف نامناسب و بیرویه آفت کش به عنوان یک معضل جهانی مطرح است و سلامت جوامع بشری را تحت الشعاع خود قرار داده است.
توبه خاک اضافه کرد: به دلیل دسترسی نداشتن کشاورزان و حتی کارشناسان کشاورزی به اطلاعات و منابع کافی در ارتباط با آفت کشهای جدید ثبت شده در کشور، موارد کاربرد، زمان، مقدار و نحوه مصرف آنها در مزارع باعث شده است که تنها چند قلم از حشره کشها، علف کشها و قارچ کشها و سایر آفت کشها علیه طیف وسیعی از آفات بکار گرفته شود.
این کارشناس بهداشت حرفهای بیان کرد: میزان مصرف این چند قلم آفت کش به حد نگران کنندهای رسیده است که کشاورزان از کاهش عملکرد و تاثیر آن شاکی هستند. طبق مطالعات انجام شده میزان وقوع مسمومیت با آفت کشها در کشورهای در حال توسعه ۱۳ برابر کشورهای صنعتی است.
مدیرگروه بهداشت محیط و حرفهای دانشگاه علوم پزشکی بوشهر افزود: تحقیقات نشان میدهد بقایای برخی از مواد شیمیایی هزاران کیلومتر دورتر از محل مورد استفاده یافت شدهاند و برخی از آنها تا چند دهه نیز در طبیعت دوام آوردهاند. هرچند مضرات استفاده از مواد شیمیایی ماندگار روی محیط زیست به طور کامل به اثبات رسیده است اما هم اکنون بیشتر شواهد که تاثیر منفی این مواد بر سلامتی انسانها را نشان میدهد در حد آزمایشگاهی است و در دنیای واقعی اثبات آنها کار بسیار دشواری است.
توبه خاک گفت: با این وجود هر از گاهی اخباری مربوط به افزایش میزان بعضی بیماریها به گوش میرسد که فرضیات ارایه شده و یا پیگیری موارد توسط اندک شمار متخصصان و مسوولان، ریشه ترکیبات شیمیایی را در پیدایش این ناهنجاریها آشکار میسازد. مطالعات انجام شده روی حیوانات در آزمایشگاه و میزان موارد تماس انسان با آفت کشها و پسماندهای آنها بر این مساله مهر تایید زده است که بسیاری از آفت کشها دارای پیامدهایی است که به شیوههای مختلف بر سلامت انسان تاثیر میگذارد و از حالت تهوع، استفراغ کردن، التهاب و ناتوانی عمل سیستم ایمنی تا نقص تولد، اختلال عصبی ناشی از مسمومیت و سرطان را در بر میگیرد.
وی اضافه کرد: استفاده از آفت کشهای آلی کلره در بیشتر کشورهای صنعتی ممنوع است زیرا ناهنجاریهای کرموزومی، تخریب دی انای، تاثیر بر رشد، یادگیری و رفتار در نوزدانی که مادران آنها با آفت کشها در تماس بودهاند دیده شده است. هم اینک در برخی مناطق سموم بیرویه، بدون رعایت دوره کارنس (مدت زمان استفاده از سم تا زمان از بین رفتن اثرات آن از محصول) و زمان مناسب، بدون رعایت نکات ایمنی توسط زارعان و کارگران مزرعه و بدون تشخیص دقیق عامل خسارت مصرف میشود که افزایش آگاهی کشاورزان و اعمال قوانین و استانداردها از مهمترین راهکارهای کاهش مصرف آفت کش هاست.
توبه خاک اضافه کرد: در سالهای گذشته مصرف شماری از آفت کشها در ایران ممنوع شده است که ممنوع بودن دلیل بر نبود این گونه آفت کشها در بازار نیست بلکه بعضی از حشره کشها که از لیست سموم مجاز سازمان حفظ نباتات حذف شدهاند به صورت غیرقانونی وارد کشور و به فروش میرسند. بررسیها هم نشان میدهد کاربرد ترکیبات آفت کشها در برخی محصولات زراعی بیشتر از حد معمول است که میتواند منجر به باقیمانده سموم در حد مقادیر بالاتر از میزان قانونی قابل قبول توسط کمیته کدکس بین المللی و یا سازمان خواربار جهانی شود.
وی گفت: به دلیل اینکه محصولات کشاورزی موجود در بازار بارکد و شناسنامه ندارند نمونه برداری و بررسی نمونهها در سطح عرضه، کار بیهودهای است و بررسی محصولات در مزارع میتواند در مباحث مربوط به وضعیت سلامت محصولات مورد نظر و اتخاذ تدابیر لازم توسط سازمانهای متولی در ارتقای ایمنی محصولات کشاورزی راهگشا باشند.
توبه خاک گفت: سموم شمیایی مصرفی در مزارع، باغها و گلخانهها شامل ۲۴۰ نوع حشره کش، کنه کش، قارچ کش و سایر زیست کش هاست و بازار سیاه این مواد شیمیایی خطرناک نیز همچان داغ است و کشاورزان نیز به دنبال سموم قویتر میگردند.
در همین زمینه، رییس سازمان نظام مهندسی کشاورزی استان بوشهر گفت: بسیاری از فروشندگان سم کشاورزی دراین استان به طور غیرمجاز فعالیت میکنند.
سهیل مهاجری برازجانی افزود: دستگاههای متولی باید براستفادههای زیاد غیراصولی کود و سموم شیمیایی نظارت کنند زیرا مصرف بیرویه و غیر متعارف آنها سلامت مردم را با مخاطرات جدی روبه رو ساخته و روز به روز برآمارمرگ و میر زود هنگام افزوده میشود.
وی گفت: هم اینک که کد گذاری محصول تولیدی از مزرعه انجام نمیشود باید با آزمایش کیفی محصول درمبادی ورودی شهرها، میدانها عمده فروشیهای میوه و تره بار نوع و میزان کود و سموم مضر استفاده شده در تولید محصول را کنترل کنند و تعرفه واردات این افیونها که بیشتر آنها ساخت کشورهای چین، هند، پاکستان هستند افزایش یابد تا به دلیل گرانی تمایل افراد سودجو برای استفاده از سموم و آفت کشها کاهش یابد. (پول نیوز)
*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر میشود.
جام جم سرا: هرچند داروهای قدیمی، تمام فوائد درمانی مورد ادعای اطباء سنتی را ندارند اما پزشکی مدرن فوائد برخی از آنها همچون «خیار وحشی» را برای سلامتی تایید کرده است.
پزشکان در طب سنتی هندی و چینی به طور قابل توجهی از برگهای تلخ و میوه خیار وحشی برای درمان برخی بیماریها با تحریک به استفراغ کردن و حتی درمان بیماریهای کبدی استفاده میکردند.
«ویلیام لوکاس» زیستشناس گیاهی در دانشگاه کالیفرنیا در این رابطه گفت: امروزه افراد از خیار وحشی استفاده نمیکنند مگر در موارد معدودی که بخواهند از آن به عنوان مسهل بهره ببرند.
در مطالعات پیشین آمده است که ترکیبهای تلخ موجود در گیاهانی نظیر خیار وحشی فوائد درمانی دیگری هم دارد که از آن جمله میتوان به درمان التهاب اشاره کرد.
همچنین این ترکیبات موجب تغییر در واکنشهای مخرب در بدن که منشا دیابت و رشد سلولهای سرطانی هستند، میشوند. با این حال بررسی دقیق این فایده خیار وحشی مشکل است چرا که جمع آوری ترکیبهای تلخ این میوه به مقدار زیاد امکانپذیر نیست. به همین دلیل لوکاس و همکارانش تلاش کردند تا متوجه شوند کدام اطلاعات ژنتیکی این ترکیبهای تلخ را تولید میکند.
آنان بسرعت تعیین کردند این اطلاعات موجب تولید طعم تلخ در برگها و میوه خیار وحشی میشوند. سپس از تکنولوژی توالی DNA برای شناسایی تغییرات دقیق در DNA که با مزه تلخی ارتباط دارند، استفاده کرده و مشاهده کردند 9 تغییر در ژنها به تولید مستقیم ترکیبهای تلخ در این میوه منجر شده است.
به نقل از نیچر ورلد نیوز، درک آنکه چگونه این ترکیبهای تلخ تولید میشوند به متخصصان کمک میکند تا فوائد درمانی این میوه را به طور خاص دریابند. متخصصان سعی دارند اینبار با استدلالهای تجربی و پزشکی، فوائد درمانی این گیاه را ثابت کرده و از آن برای درمان برخی از بیماریهای جدی کمک بگیرند. (ایسنا)
طرز تهیه:
ابتدا پیاز را با سیر رنده کنید و در یک قابلمه مناسب آنها را با روغن تفت دهید. نمک و زردچوبه را اضافه کنید. لپه و عدس را هم به آنها افزوده و تفت بدهید. بعد ۳ تا ۴ لیوان آب بریزید و بگذارید نیمپز شود، سپس سیبزمینی و خیار خرد شده را اضافه کنید و بگذارید کاملا پخته شود. در انتها کشک را بریزید و صبر کنید چند جوش بزند و آش حسابی جا بیفتد و در ظرف مناسبی بریزید و با نعنا داغ فراوان تزئین کرده و با اعضای خانواده نوش جان کنید. (چاردیواری، ضمیمه دوشنبه روزنامه جام جم)
مدیر کل نظارت بر فرآوردههای غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو، اظهارداشت: به محصول گوجه فرنگی، هورمونی اضافه میکردند که در شهریور سال گذشته رسما به وزارت جهاد کشاورزی نامهای نوشتیم و استفاده از آن را ممنوع کردیم. این هورمون رنگ ایجاد نمیکرد بلکه سرعت رشد و رسیدن گوجه فرنگی را بالا میبرد.
هدایت حسینی تاکید کرد: با توجه به بررسیهای اولیهای که انجام دادیم، چون هنوز به این قطعیت نرسیدهایم که صد درصد سلامتی این ماده مورد تایید است، به همین خاطر از شهریور سال گذشته مصرف آن را منع کردیم زیرا بررسیهای بیشتر ما نشان داد که فعلا اجازه استفاده از این هورمون گیاهی را در گوجه فرنگی ممنوع کنیم.
حسینی در پاسخ به این سئوال که در حال حاضر از این هورمون استفاده میشود یا خیر، گفت: پیگیریهای ما از طریق وزارت جهاد کشاورزی نشان داد در مزارعی که گوجه فرنگی به عمل میآید، ناظرین جهاد کشاورزی این موضوع را در استانهایی که گوجه فرنگی کشت میشود، دنبال کردهاند تا استفاده آن متوقف شود.
وی درباره مضرات استفاده از این هورمون نیز افزود: بررسیهای ما نشان داده که استفاده از این ماده، بیشتر نگرانیهای زیست محیطی دارد و ممکن است بر سلامت موجوداتی اثر بگذارد که در محیط زیست هستند. همچنین ماهیتی دارد که از نظر ساختاری به عنوان سموم کشاورزی محسوب میشود، لذا، تصمیم بر این شد که استفاده از آن در محصولات تازهخوری و پرمصرف مثل گوجه فرنگی و خیار، ممنوع شود. (مهر)
به گزارش جام جم سرا به نقل از سلامانه ، از مزایای خیار میتوان اینها را نام برد:
1. بیش از 95 درصد حجم خیار را آب تشکیل میدهد، بنابراین کمک میکند بدن دچار کم آبی نشود.
2. پتاسیم دارد که به کاهش فشار خون کمک میکند. پتاسیم خطر سکته و بیماریهای قلبی و عروقی را کاهش میدهد.
3. ماده ضد التهابی به نام فیهستین در خیار، توت فرنگی و گریپ فروت پیدا میشود. این ماده در سلامت مغز مؤثر است و در مبارزه با بیماریهایی مثل آلزایمر فایده دارد.
4. از پوست در مقابل آثار بالا رفتن سن محافظت میکند.
5. مواد ضد التهاب موجود در آن با سرطان مبارزه میکند.
6. به کاهش درد کمک میکند.
7. گیاهانی که فیبر و آب زیاد دارند، از جمله خیار، باکتریهایی که در دهان بوی بد تولید میکنند را میشویند و از بین میبرند.
8. ویتامین کا دارد و برای استخوانها مفید است.
9. مانع از یبوست میشود.
10. کم کالری است و به تعادل وزن کمک میکند.
حسن اکبری متخصص آسیبشناسی و طب سنتی ایرانی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به این که پنیر یک ماده پروتئینی با طبع سرد است و نباید آن را با گوجه، خیار و هندوانه که تب سرد دارند، خورد اظهار کرد: بسیاری از افراد براساس عادت همیشگی در صبحانه میان وعدهها پنیر را با گوجه و خیار یا هندوانه میخورند. این امر باعث بروز بسیاری از عارضهها و برخی بیماریها شامل دیابت، ام اس، اختلالات عصبی، گوارشی و غیره میشود. به طوری که برخی از افراد پس از خوردن پنیر دچار ضعف میشوند این افراد باید از خوردن پنیر پرهیز کنند.
وی افزود: مصرف همزمان پنیر با خیار، گوجه، هندوانه و یا سردیهای دیگر باعث بروز عارضهها و بیماریها میشود، این امر عمر را کوتاه میکند. بهتر است افرادی که تمایل به مصرف همزمان پنیر، خیار، گوجه و یا هندوانه را دارند به مقدار نصف به نصف از گردو استفاده کنند.
یعنی برابر 50 گرم پنیر، گوجه و خیار یا هندوانه از 50 گرم گردو استفاده کنند.
اکبری تصریح کرد: پنیر دارای مولکولهای پروتئینی پیچیده است و برای تجزیه شدن نیاز به مقدار زیادی انرژی دارد. به همین دلیل هنگام تجزیه انرژی زیادی را از بدن دریافت میکند. مصرف همزمان پنیر با گوجه و خیار یا هندوانه که از مواد سرد هستند. باعث تشدید این فرآیند میشود.
این متخصص آسیبشناس و طب سنتی ایرانی در پایان گفت: بهتر است پنیر همراه مغز دانههایی مانند گردو و یا خرما، کشمش و مواد گرم پرانرژی مصرف شود تا انرژی لازم را از این مواد دریافت کند. پنیر از لبنیات پرمصرف در سبد غذایی ما ایرانیان است و حذف آن امکانپذیر نیست پس بهتر است هنگام مصرف پنیر به نوع موادی که با آن استفاده میشود توجه شود تا مشکلی پیش نیاید.
به گزارش جام جم آنلاین ، علت توصیه پزشکان به خوردن حداقل یک عدد خیار در روز این است که 95 درصد از مواد این سبزی یا میوه صیفی را آب تشکیل می دهد؛ اما فقط این علت نیست که خوردن روزی یک خیار را ضروری می کند.
خیار فواید دیگری نیز دارد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1 – خیار به علت داشتن آنزیم هایی که به هضم مواد پروتئینی کمک می کند، فرایند هضم غذا را تسهیل می کند.
2 – خیار حاوی الیاف غذایی است که به کاهش وزن کمک می کند.
3 – خیار دارای میانگین بالایی از عناصر غذایی مانند ویتامین ب و ویتامین سی است و عناصر غذایی مانند کلسیم و منیزیم نیز درآن وجود دارد.
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از عصر ایران، برای بسیاری از ما تنها معیار برای تهیه یک سالاد ترکیب برخی مواد غذایی خوشمزه با یکدیگر است، اما به جز عطر و طعم باید موارد دیگری را نیز مد نظر قرار داد. برخی مواد تشکیل دهنده سالاد با هم جور در نمی آیند که از آن جمله می توان به ترکیب گوجه فرنگی و خیار اشاره کرد. هر یک از این سبزیجات دارای مدت زمان گوارش متفاوت هستند و بنابر آیورودا، پزشکی سنتی هند، ما باید از زمان گوارش دقیق هر ماده غذایی که مصرف می کنیم، پیش از ترکیب آنها با یکدیگر آگاهی داشته باشیم.
ترکیب مواد تشکیل دهنده که از گوارش سریع و کند برخودار هستند، ایده خوبی نیست. این شرایط می تواند تخمیر مواد غذایی در معده را به همراه داشته باشد که ممکن است کل بدن را مسموم سازد. گوارش کند و تخمیر قندها و نشاسته ها چیزی است که در نهایت تجربه می کنید و بر همین اساس، آن گونه که باید از وعده غذایی خود لذت نخواهید برد. افزون بر این، فرآیند تخمیر می تواند موجب شکل گیری گاز، تورم و درد در معده و همچنین مشکلات روده شود.
خیار و گوجه فرنگی با یکدیگر سازگار نیستند و نباید به همراه هم مصرف شوند. هنگامی که این دو ماده غذایی به معده می رسند و فرآیند تخمیر آغاز می شود، اسید ترشح شده در حفره شکمی برای گوارش غذا می تواند مشکلات گوارشی متعدد را موجب شود.
در ادامه با برخی از ترکیب های غذایی دیگر که باید از آنها پرهیز کنید، بیشتر آشنا می شویم.
خوردن میوه پس از غذا ایده خوبی محسوب نمی شود. میوه ها نیازمند مدت زمانی طولانی برای گوارش هستند و هرگز نباید به مدت طولانی در معده باقی بمانند. مصرف میوه پس از غذا می تواند بازگشت اسید معده به مری و دیگر مشکلات گوارشی را به همراه داشته باشد.
مصرف ماکارونی و پنیر در برخی کشورهای جهان مانند آمریکا محبوب است، اما با یک ترکیب غذایی دیگر مواجه هستیم که باید از آن پرهیز کرد. ماکارونی سرشار از نشاسته است که مدت زمان گوارش آن با پروتئین متفاوت است. از این رو، تاخیر در گوارش به تخمیر اجتناب ناپذیر و مشکلات گوارشی بیشتر منجر خواهد شد. شرایطی مشابه برای ماکارونی و گوشت نیز صادق است.
املت گوشت و پنیر یک وعده غذایی محبوب برای بسیاری از مردم جهان است، اما باید از مصرف بیش از اندازه پروتئین در یک وعده غذایی پرهیز کرد. در هر وعده غذایی بهتر است تنها یک نوع پروتئین را انتخاب کنید.
هرگز نان یا نودل را با آب پرتقال ترکیب نکنید زیرا محتوای اسید مورد نیاز برای گوارش آب پرتقال می تواند آنزیم های مسئول برای گوارش نشاسته را از بین ببرد.
سبزیجات و پنیر یکی دیگر از ترکیبات ممنوع محسوب می شود زیرا خوردن آنها تنها به شکل گیری نفخ منجر خواهد شد.
بسیار از مردم جهان دوست دارند موز را همراه با شیر مصرف کنند، اما این ترکیب می تواند به طور قابل توجهی روند گوارش را کند سازد.
مردم به طور معمول در وعده غذایی صبحانه به کاسه ماست خود میوه اضافه می کنند، اما این ترکیب می تواند روند گوارش را کند کرده و به جمعیت باکتریایی روده آسیب وارد کند. این شرایط به ویژه برای ترکیب آناناس و ماست صادق است که مواد تشکیل دهنده فعال که موجب مسمویت غذایی می شوند را افزایش می دهد.