دانش > فضا - همشهری آنلاین:
شاید عدهای از ساکنان کشورهای مختلف شانس دیدن آخرین ماهگرفتگی سال ۲۰۱۶ را از دست داده باشند، اما قطعا یکی دیگر از پدیدههای مربوط به ماه را به چشم دیدهاند: ماه بدر.
براساس گزارش CNN، ماه بدر حالتی از ماه اسـت که طی آن زمین میان ماه و خورشید قرار میگیرد و فاصله میان ماه و خورشید به 180 درجه میرسد به همین دلیل رخ ماه درخشان و روشن میشود. این حالت ماه در نزدیکترین زمان ممکن به انقلاب پاییزی رخ میدهد.
از این پدیده زیبا و طبیعی تصاویر زیادی ثبت شدهاسـت که شاید یکی از دیدنیترین آنها تصویر لحظه عبور یک هواپیما از برابر چهره درخشان ماه اسـت. این تصویر در فرودگاه بینالمللی لسآنجلس ثبت شدهاسـت.
- الآن؟
– نه! یه خورده مونده
– یعنی میشه؟
– نگاه کن! خودت ببین!
بچه ها مثل گل های رز, مثل علف های وحشی, تنگ هم, پشت پنجره کلاس ایستاده بودند و برای دیدن خورشید پنهان, چشم به بیرون دوخته بودند.
بیرون باران می بارید. هفت سال بود که بی وقفه باران می بارید. روزهای پیاپی از ابتدا تا انتها همه پر بود از باران, پر بود از صدای طبل آب, صدای ریزش قطره های بلوری و صدای غرش توفان, توفان هایی چنان سهمگین که امواج مهیب آب را بر سر جزیره ها فرود می آورد. هزاران جنگل زیر باران خرد شده بود و دوباره از نو سر برآورده بود تا دوباره خرد شود. زندگی در سیاره ناهید اینطور می گذشت. زندگی مردان و زنان فضانوردی که از زمین به این سیاره ی همیشه بارانی آمده بودند تا متمدنش کنند, بچه هایشان را مدرسه بفرستند و عمر بگذرانند.
– داره بند میاد, داره بند میاد
– آره آره داره بند میاد
مارگوت از بچه های کلاس دوری می کرد; بچه هایی که روزهای بی باران را یادشان نبود; روزهایی که مثل حالا مدام و یکریز و بی ملاحظه باران نمی بارید. بچه ها همه نه سالشان بود. از آخرین باری که خورشید یک ساعتی خودش را به دنیای حیرت زده ی آنها نشان داده بود هفت سال می گذشت و طبعا هیچ کدام از بچه ها آن روز را به خاطر نمی آورد. گاهی وقت ها مارگوت در میانه های شب صدایشان را می شنید که توی خواب تکان می خوردند. می دانست که دارند خواب می بینند; خواب یک مداد شمعی زرد و یا یک سکه طلایی بزرگ; آنقدر بزرگ که می شود تمام دنیا را با آن خرید. می دانست که توی خواب گرمایی را به یاد می آورند مثل وقتی که صورت از خجالت سرخ می شود وبعد حرارتش توی بدن, دست ها و پاهای لرزان پیش می رود اما رویایشان همیشه به صدای ضرب قطره های آب پاره می شد; انگار که گردنبند شفاف بی انتهایی روی سقف, روی خیابان, روی باغ ها و جنگل ها پاره شود.
تمام دیروز را در کلاس درباره خورشید خوانده بودند; اینکه چقدر شبیه لیمو اســت و چقدر داغ اســت.
حتی درباره اش داستان , شعر و مقاله نوشته بودند:
خورشید مثل یک گل اســت که تنها برای ساعتی می شکفد
این شعر مارگوت بود. آن را با همان صدای یواش همیشگی در کلاس خواند; وقتی که باران همینطور آن بیرون می بارید.
یکی از پسرها به اعتراض گفت : اینو خودت ننوشتی!
مارگوت جواب داد: خودم نوشتم, خودم نوشتم
معلم گفت : ویلیام بس کن
ولی آن اتفاق مال دیروز بود. حالا باران کم شده بود و بچه ها خودشان را محکم به شیشه های بزرگ و ضخیم کلاس چسبانده بودند.
– معلم کجاست؟
– برمی گرده
– اگه زود نیاد از دستمون میره
مارگوت تنها ایستاده بود. ظاهر نحیف و رنگ پریده ای داشت; جوری که انگار سال ها توی باران گم شده باشد و باران, آبی چشم ها و سرخی لب ها و زردی موهایش را شسته و برده باشد. مثل عکس سیاه و سفیدی از یک آلبوم قدیمی بود که رنگ و رویش در اثر گذر سال ها ازبین رفته و اگر به حرف درمی آمد صدایش فرقی با روح نداشت.
حالا جدا از بقیه ایستاده بود و از پشت پنجره های غول آسا به باران و دنیای خیس بیرون نگاه می کرد.
ویلیام گفت: تو دیگه به چی نگاه می کنی؟
مارگوت جوابی نداد.
پسر هلش داد و گفت : وقتی باهات حرف میزنن جواب بده. مارگوت جواب نداد
حتی نگاهش هم نمی کردند. دلیش این بود که او هیچ وقت در تونل های شهر زیر زمینی با آن ها بازی نمی کرد. اگر در گرگم به هوا او را می زدند، فقط می ایستاد و پلک می زد. هیچ وقت دنبالشان نمی کرد. وقتی بچه ها در کلاس، ترانه هایی درباره خوشبختی و زندگی و بازی می خواندند لب های مارگوت به ندرت تکان می خورد. فقط وقتی شعرهایشان درباره خورشید و تابستان بود او با چشمانی دوخته به پنجره های خیس همراهی شان می کرد و البته بزرگترین جرمش این بود که فقط پنج سال از آمدنش به آنجا می گذشت. او خورشید را یادش بود؛ یادش بود که چه شکلی اســت و یادش بود که آسمان آفتابی چه رنگی اســت. آن وقت ها او چهار سالش بود و در اوهایو زندگی می کرد. اما آنها همه عمرشان را در ناهید زندگی کرده بودند. وقتی خورشید برای آخرین بار در آسمان ناهید آفتابی شده بود، آنها فقط دو سال داشتند و حالا رنگ، گرما و شکلش را فراموش کرده بودند. مارگوت این ها را یادش بود.
یک بار با چشم های بسته گفته بود:«مثل سکه یک پنی یه».
بچه ها فریاد زده بودند:«نه نیس».
مارگوت دوباره گفته بود:«مث آتیش توی اجاقه».
بچه ها دوباره فریاد زده بودند:«دروغ میگی. هیچی یادت نیس».
اما یادش بود و خیلی دورتر از بقیه ایستاده بود و پنجره ای پر نقش و نگار را نگاه می کرد.
یک بار هم یک ماه پیش حاضر نشده بود در مدرسه دوش بگیرد. گوش ها و سرش را محکم گرفته بود و جیغ زده بود که آب نباید به سرش بخورد. بعد از آن بود که یواش یواش فهمید با بقیه فرق دارد و بچه ها هم فهمیدند که او با آن ها فرق دارد و از او فاصله گرفتند. حرف هایی بود درباره اینکه شاید پدر و مادرش مجبور شوند سال آینده او رابه زمین برگردانند. این کار برای مارگوت حیاتی بود؛ هر چند که به قیمت از دست دادن میلیون ها دلار برای خانواده اش تمام می شد. به همه این دلیل های کوچک و بزرگ، بچه ها از او متنفر بودند؛ از صورت رنگ پریده مثل برفش، از سکوت همراه با انتظارش و از لاغری اش و از هر آینده ای که در انتظارش بود.
پسر دوباره هلش داد «گم شو، منتظر چی هستی؟»
برای اولین بار مارگوت برگشت و به پسر نگاه کرد. چیزی که انتظارش را می کشید توی چشمانش پیدا بود.
پسر داد زد: «این دور و برها واینستا. امروز هیچی نمی بینی!».
مارگوت لب ورچید. پسرک دوباره فریاد زد:«هیچی! همه اش الکی بود. مگه نه؟» و به سمت بچه های دیگر برگشت«امروز هیچ اتفاقی نمی افته. می افته؟».
بچه ها مات و مبهوت پلک زدند. بعد انگار که فهمیده باشند چه خبر اســت خندیدند و سرهایشان را به نشانه تایید تکان دادند«هیچی. هیچی».
مارگوت با چشم هایی درمانده زمزمه کرد«ولی….ولی امروز وقتشه. دانشمند ها پیش بینی کردن، خودشون گفتن، اونا می دونن، خورشید…».
پسر گفت«الکی بود». بعد او را محکم گرفت و گفت:«هب بچه ها! بیاین قبل از اینکه معلم بیاد بندازیمش تو کمد».
مارگوت گفت«نه» و عقب عقب رفت.
بچه ها دنبالش کردند. بی اعتنا به اعتراض ها و التماس ها و اشک هایش او را گرفتند و بردند به اتاق داخل تونل و انداختندش توی کمد و در را قفل کردند. و بعد همان طور ایستادند و به در که از لگدهای مارگوت می لرزید نگاه کردند. دخترک خودش را محکم به در می کوفت بلکه باز شود. صدای جیغ های خفه اش از توی کمد شنیده می شد. بچه ها لبخند زنان از اتاق بیرون می رفتند و از توی تونل رد می شدند و بر می گشتند داخل کلاس. همان موقع بود که معلم از راه رسید و در حالی که به ساعتش نگاه می کرد گفت:«همه آماده ان؟».
-«بله!»
-«همه هستن»
-«بله!»
باران حالا از قبل هم آهسته تر می بارید. همه توی دهانه در ورودی جمع شدند.
باران بند آمد.
انگار توی سینما، وسط فیلمی درباره یک بهمن، گردباد، توفان یا آتشفشان، اول بلند گوها مشکل پیدا کند؛ صداها به زوزه تبدیل شود و در نهایت، غرش ها و تندرها و انفجار ها یکباره جایش را به سکوت بدهد. بعد، کسی فیلم را از توی پروژکتور در بیاورد و به جایش اسلایدی از یک جزیره استوایی بگذارد؛ اسلایدی آرام که تکان نمی خورد و نمی لرزد. جهان ایستاده بود. سکوت آن چنان سنگین ، بی کران و باور نکردنی بود که آدم خیال می کرد توی گوش هایش چیزی فرو کرده اند یا به کل کر شده اســت. بچه ها گوش هایشان را با دست گرفتند. هر کس دور از دیگری ایستاده بود. در عقب رفت و بوی جهان منتظر و ساکت به درون اتاق ریخت.
رنگ برنز سوزان بود و خیلی بزرگ؛ آسمان اطرافش به رنگ سفال آبی رنگ بود که توی آتش، شعله می کشد. بچه ها انگار که طلسمشان را شکسته باشند فریاد کنان در هوایی که به هوای بهار می مانست می دویدند. جنگل زیر نور آفتاب می سوخت.
معلم پشت سرشان فریاد زد:«خیلی دور نرین. می دونین که فقط دو ساعت فرصت دارین. دلتون که نمی خواد این بیرون گیر بیفتین».
اما بچه ها داشتند می دویدند. صورت هایشان را به سمت آسمان می گرفتند. نور خورشید را مثل یک اتوی داغ روی گونه هایشان احساس می کردند. ژاکت هایشان را در آورده بودند و می گذاشتند خورشید بازوهایشان را بسوزاند.
-«از لامپ های خورشیدی بهتره مگه نه؟»
-«خیلی خیلی بهتره».
بعد دیگر ندویدند. توی جنگل بزرگی که ناهید را پوشانده بود ایستادند، جنگلی که هیچ وقت –حتی وقتی تماشایش می کردی – دست از رشد کردن نمی کشید. مثل لانه اختاپوسی که بازوهای دراز پوشیده از برگش را روانه آسمان کرده باشد. جنگل سبز نبود. در این سال های بدون آفتاب رنگ لاستیک و خاکستر شده بود. رنگ سنگ و پنیر سفید و جوهر و رنگ ماه.
بچه ها روی تشک جنگل پخش شده بودند. می خندیدند و می شنیدند که زمین زیر پایشان آه می کشد و ناله می کند. میان درخت ها دویدند و سر خوردندو افتادند و همدیگر را هل دادند. قایم باشک و گرگم به هوا بازی کردند.اما بیشتر از همه با چشم های نیمه باز آنقدر به خورشید زل زدند تا اشک از گونه هایشان سرازیر شد. دستشان را به طرف آن زرد و آبی شگفت انگیز دراز کردند و هوای تازه را توی ریه هایشان کشیدند. بعد به سکوت گوش کردند. سکوتی که آن ها را در دریای بی صدایی و بی حرکتی غرق کرده بود. همه چیز را زیر نور آفتاب از اول تماشا کردند. همه چیز را دوباره بو کردند و مثل جانوری وحشی که از غارش می گریزد دویدند و چرخیدند و فریاد کشیدند.
یک ساعت بی وقفه دویدند.
و بعد در میانه دویدنشان یکی از دختر ها جیغ کشید.
همه ایستادند.
دختر دست لرزانش را باز کرده بود و فریاد می زد:«نگاه کنین! نگاه کنین!».
بچه ها آرام رفتند که دست دختر را نگاه کنند.
وسط گودی کف دستش- بزرگ و شفاف- یک قطره باران بود.
دختر به گریه افتاد.
همه در سکوت به آسمان نگاه کردند.
«وای،وای».
چند قطره سرد روی بینی، صورت و دهانشان افتاد.خورشید پشت توده ای از مه پنهان شد و باد سردی وزیدن گرفت. بچه ها به طرف خانه زیر زمینی راه افتادند. دست هایشان آویزان بود و لبخند داشت از روی لب هایشان می رفت.
ناگهان صدای غرش رعد آن ها را از جا پراند و مثل برگ های طوفان زده متواری کرد. برق ده مایل آن طرف تر آسمان را روشن کرد. بعد به پنج مایلی رسید، بعد یک مایلی و حالا نیم مایلی. آسمان در چشم برهم زدنی مثل نیمه شب تاریک و سیاه شد. بچه ها چند دقیقه در دهانه زیر زمین ماندند تا وقتی که باران شدت گرفت. بعد در را بستند و به صدای مداوم سهمگینش که همه جا را پر کرده بود گوش دادند.
-«یعنی هفت سال دیگه باید صبر کنیم؟»
-«آره هفت سال».
بعد یکی از دختر ها جیغ کوتاهی کشید:
-«مارگوت!».
-«مارگوت چی؟».
-«هنوز تو کمده».
-«مارگوت!».
مثل ستون های سنگی بی حرکت به زمین چسبیده بودند، به هم نگاه کردند و فوری نگاهشان را دزدیدند. به بیرون چشم دوختند. به بارانی که هی می بارید و می بارید. جرات نمی کردند توی چشم های هم نگاه کنند. صورت هایشان گرفته و رنگ پریده بود. سرشان را پایین انداخته بودند و دست و پای هم را نگاه می کردند.
-«مارگوت!»
یکی از دخترها گفت:
-«خب؟»
هیچ کس حرکتی نکرد. دختر گفت:« راه بیفتین».
صدای باران، سرد و غمگین به گوش می رسید . صدای رعد و برق توی گوش ها می پیچید. نور برق روی صورت هایشان می افتاد و آبی و ترسناکشان می کرد. تا کنار کمد رفتند و همان جا ایستادند. پشت در بسته فقط سکوت بود. در را خیلی آرام باز کردند و گذاشتند مارگوت بیرون بیاید.
هزینه ای که برای این مبل ها می کنید بسیار کمتر از خرید خانه ای بزرگتر با اتاق بیشتر یا توسعه اتاق نشیمن خواهد بود. یا شاید بهتر اسـت بگویم این هزینه اصلا قابل مقایسه نیست. تنها کاری که قبل از خرید این دست مبل ها باید انجام بدهید اندازه گیری دقیق فضای اتاق نشیمن و مقایسه آن با مبل انتخابی خواهد بود. تصور کنید مبلی را برای اتاق نشیمن خریداری کرده اید که نمی توانید کاملا آنرا باز کنید و در نتیجه از مزیت بزرگ آن بی بهره می مانید. نه تنها باید از اندازه اتاق نشیمن و مبلمان انتخابی تان اطمینان حاصل کنید، بلکه باید از جاگیری و چیدمان مناسب آن نیز مطمئن شوید طوری که به راحتی بتوانید اطراف آنها رفت و آمد کنید.
پژوهشگران میگویند خواب طولانی روز خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و دیابت را به میزان ۵۰ درصد افزایش خواهد داد.
به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران، اخیرا در نشست علمی سالانه «کالج قلب» در آمریکا نتایج مطالعهای ارائه شده که میگوید خواب روز اگر طولانی شود بسیار مضر خواهد بود و خطر ابتلا به سندروم سوختوساز را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد و از این طریق میتواند منجر به بروز بیماریهای بسیار خطرناکی شود.
پژوهشگران در یک مطالعه جامع و پس از تحلیل دادههای بیش از ۳۰۰ هزار نفر، که در ۲۱ مطالعه گوناگون گردآوری شده بود، دریافتند افرادی که روزانه بیش از ۶۰ دقیقه میخوابند، و کسانی که از خستگی شدید طی ساعات روز شکایت میکنند، حدود ۵۰ درصد بیش از افرادی که کمتر از یک ساعت در روز میخوابند در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دارند. در واقع میزان خواب طی ساعات روز در کنار خستگی روزانه خطر ابتلا به سندروم سوختوساز را نیز به میزان ۵۰ درصد افزاش میدهد.
سندروم سوختوساز به مجموعهای از عوامل خطرناک گفته میشود که با بروز بیماریهای قلبی مرتبطند و ازجمله این عوامل میتوان بهاندازه غیرطبیعی دور کمر، پرفشاری خون، و نیز میزان بالای تریگلیسیرید خون اشاره کرد. با این حال، این مطالعه نشان نمیدهد که در این مسئله رابطه علت و معلولی در بین باشد. به همین دلیل پژوهشگران نمیتوانند با اطمینان بگویند که خواب طولانی روز مسبب اصلی و مستقیم افزایش خطر بروز چنین مشکلاتی اسـت.
به گفته استادیار پزشکی دانشگاه میشیگان، در واقع ممکن اسـت نیاز بدن به خواب طولانی روز علامتی از وجود نوعی مشکل یا ناهماهنگی دیگر باشد. مثلا ممکن اسـت فردی که روزها زیاد میخوابد به آپنه خواب مبتلا باشد و خودش از این مشکل بیخبر باشد. آپنه خواب نوعی بیماری اسـت که سبب اختلال در روند تنفس حین خواب میشود. ابتلا به آپنه سبب میشود حین خواب بدن اکسیژن کافی دریافت نکند و به همین دلیل فرد ناخواسته مدام از خواب بیدار شود تا بتواند درست نفس بکشد.
وی میافزاید: نتیجه چنین خواب بیکیفیت و مقطع شبانهای آن اسـت که مرکز خواب در مغز مقادیر زیادی از هورمونهای استرس، مانند کورتیزول، آزاد میکند. مقدار زیاد کورتیزول میتواند فشار خون را بالا ببرد و از این طریق خطر ابتلا به سندروم سوختوساز را افزایش دهد. پژوهشهای گذشته نیز نشان داده بود که کورتیزول میتواند قند خون را به میزان قابل توجهی افزایش دهد و در نتیجه خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را بالا ببرد.
دکتر پیتر فرهی توصیه میکند برای مقابله با این مشکل باید دستکم ۷ ساعت در شب، درست و باکیفیت خوابید. اگر چنین کردهاید و همچنان احساس میکنید در طول روز خستهاید و به خواب نیاز دارید باید با پزشکتان مشورت کنید.
استادیار پزشکی دانشگاه میشیگان افزود: حواستان باشد در طول روز بیش از ۳۰ دقیقه نخوابید زیرا در این مطالعه معلوم شده اسـت که کمتر از ۳۰ دقیقه خواب در ساعات روز به هیچ وجه خطر سندروم سوختوساز یا دیابت را افزایش نمیدهد.
دانش > دانش - همشهری آنلاین:
ابر ماه ۱۴ نوامبر (۲۴ آبان) در پشت سفینه فضایی سویوز MS-۰۳ در پایگاه فضایی بایکونور در قزاقستان دیده میشود.
AFP Photo/Kirill Kudryavtsev