توبه چیست؟ توبه بازگشت قلبی از گناه است. توبه چیست؟ توبه تصمیم راسخ برای بازگشت از راه اشتباه به سوی خداست. توبه چیست؟ پشیمانی از گناه است.
توبه در لغت به معناى «دست کشیدن از گناه، بازگشتن بر طریق حق، پشیمان شدن از گناه» است. توبه را مى توان از الطاف و محبتهاى الهى دانست، پس از گناه، جاده و راهى براى بازگشت ایجاد مىشود تا بنده خطاکار به محض آگاهى از بدى گناه، از آن راه باز گردد. توبه نعمت بزرگى است که بر بشر ارزانى شده است.
حقیقت «توبه» ندامت و پشیمانى از گناه است که لازمه آن تصمیم بر ترک گناه در آینده است. اگر کارى بوده که قابل جبران است، در صدد جبران بر آید. گفتن استغفار بیانگر همین معناست، به این ترتیب ارکان توبه را مى توان در پنج چیز خلاصه کرد:
خدا در قرآن از توبه واقعى به نام توبه نصوح نام برده است: «اى کسانى که ایمان آوردهاید! به سوى خدا بازگردید و توبه کنید، توبه خالصانه». شخصى از پیامبر سؤال کرد که توبه نصوح چیست؟ حضرت فرمود: «شخص توبه کننده به هیچ وجه بازگشت به گناه نکند، چنان که شیر به پستان هرگز باز نمی گردد».
بعضى گفته اند توبه نصوح آن است که واجد چهار شرط باشد:
بیشتر علماى اخلاق توبه را مجموعه مرکبى از علم و حال و عمل مى دانند. اگر کسى بخواهد موفق به توبه شود، باید این سه امر را مورد توجه قرار دهد، یعنى اول لازم است انسان به زشتى گناه پى ببرد، سپس حال پشیمانى در دل او به وجود آید، سرانجام در مقام عمل، گذشته را جبران نماید.
آغاز توبه و ترک گناه، عنایت حق است؛ تا لطف الهى نصیب انسان نگردد، توبه امکانپذیر نیست. علامه طباطبایى مى گوید: «توبه عبد حسنه است و حسنه نیازمند به نیرو است و نیروى انجام حسنه را خداوند مى دهد. او است که توفیق می دهد، یعنى اسباب را فراهم مى سازد تا بنده موفق و متمکن از توبه شود و بتواند از فرورفتگى در لجنزار گناه و دورى از خدا بیرون آید و به سوى پروردگارش باز گردد». امام سجاد (ع) به این نکته تصریح دارد که «وفاى به توبه جز به نیروى حفظ و نگهدارى خداوند میسر نیست». بنابراین در ابتدا باید از خداوند کمک خواست و سپس قدرت تصمیمگیرى را افزایش داد و اقدام عملى را شروع نمود.
توبه ندامت و پشیمانی واقعی از گناهان گذشته است و این ندامت، ندامت قلبی است؛ ولی اظهار آن به این نحوه است: «استغفراللّه ربى و أتوب الیه». تکرار این لفظ همراه با ندامت قلبی بسیار مطلوب است. البته توبه واقعی آن است که علاوه بر اعتراف به جهل و ندامت و تنفر قلبی، با عمل نیکو و صالح، کاستی هایی را که دارد، جبران کند.
قرآن می فرماید: «پروردگارت نسبت به آنان که از روی جهل اعمال بد انجام داده اند، سپس توبه کردند و در مقام جبران بر آمدند، آمرزنده و مهربان است. طبق این آیه توبه به توبه قلبی و ندامت درونی محدود نمی شود، بلکه روی اثر عملی آن تأکید شده و اصلاح و جبران، مکمل توبه شمرده شده، تا این فکر غلط را از مغز خود بیرون کنیم که هزاران گناه را با جمله «استغفرالله» می توان جبران کرد. بنابراین باید عملاً خطاها جبران گردد. قسمت هایی که از روح انسان و یا جامعه بر اثر گناه آسیب یافته، اصلاح و مرمت شود.
توبه کردن از گناهان، بستگی به گناهی دارد که انجام شده است. گناهانی را که از انسان سر می زند از دو حالت یا دو دسته زیرخارج نیست:
حق الله
مثل ترک نماز و روزه که راه جبرانش این است که قضای آن را به جا آورید. اگر از عهده قضای همه آن برنمیآیید، هر مقداری که میتوانید، انجام بدهید.
حق الناس
جبران حق الناس آن است که رضایت قلبی صاحبان حق را به هر صورتی شد، به دست آورید. اگر مالی را از مردم تصرف کرده یا ضایع نموده یا ضربهای بر بدن آنان وارد کردهاید که دیه یا قصاص دارد، باید یا رضایت آنان را جلب کنید و یا مال و دیه را به آنان بدهید. اگر با زبان یا عمل تان، روح آنان را آزردهاید و آبرو و حیثیت آنان را بردهاید، در صورت امکان از آنان رضایت بگیرید اما اگر ممکن نیست، برای آنان دعا کنید. اگر برخی افراد را نمیشناسید یا مردهاند یا دسترسی به آنان ندارید، در امور مالی، مال را به فرزندان یا وارثان آنان بپردازید. اگر دسترسی به آنان هم ممکن نباشد، در راه خدا برایشان صدقه بدهید. در غیر امول مالی، در حق آنان دعا و استغفار کنید و صدقه و خیراتی هدیه نمایید.
اول: باید بداند که گناه بیماری است و انسان، پاک به دنیا آمده است و بیماری ظاهر و باطن بر اثر یک سلسله عوامل خانوادگی، اجتماعی و رفاقت های ناسالم گریبان گیر انسان می شود. برای بیماریهای معنوی هم طبیبان معالجی هست که با عمل به دستورات آنها بیماری ریشه کن می شود نسخه درمان گناه گنهکار عبادت از قرآن و نسخه انبیاء و امامان و علمای ربانی است.
رسول خدا (ص) در کلامی خطاب به اهل گناه می فرماید: «شما ای اهل گناه، همچون بیماران هستید و پروردگار عالمیان چون طبیب است، صلاح مریض در عمل و تدبیر طبیب است، نه در اشتهای بیمار و خواسته های او». |
برخی از دستورات الهی برای معالجه چنین است:
«ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله و یغفر لکم ذنوبکم ...»؛ (اگر خدا را دوست دارید از من پیروی کنید که خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را بیامرزد...).
«یا ایها الذین آمنوا ان تتقوالله یجعل لکم فرقانا و یکفر عنکم سئیاتکم و یغفرلکم»؛ (ای کسانی که ایمان آورده اید، اگر از خدا پروا کنید برای شما نیرویی جدا کننده قرار می دهد و گناهان (صغیره) شما را می زداید و (گناهان کبیره) شما را می آمرزد و خدا دارای فضل و احسان بزرگ است.)
«فان تابوا و اقاموا الصلاه و آتوا الزکاه فخلو سبیلهم ان الله غفور رحیم»؛ (پس اگر توبه کردند و نماز را برپا داشتند و زکات دادند راهشان را بازگذارید، که همانا خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است.)
بنابراین اگر گنهکار بخواهد توبه کند باید این امور را رعایت نماید:
دوم: اگر انسان از ماهیت شوم و ویرانگر گناه و معصیت با خبر گردد هرگز به گرد گناه نمی چرخد. گناه موجب زوال و مرگ زودرس می شود؛ چنان که امام صادق (ع) فرمود: «کسانی که بر اثر گناه می میرند تعدادشان بیشتر است نسبت به کسانی که جهت پایان یافتن عمر می میرند». امام باقر (ع) در این زمینه می فرماید: «هر نکبت و رسوایی که بر سر انسان می آید از رهگذر گناه است».
ابلیس ملعون به پنج برنامه بدبخت شد: به گناه اقرار نکرد، از گناه پشیمان نشد، خود را سرزنش نکرد، عزم توبه ننمود و از رحمت خدا مایوس شد. بنابراین انسان گنهکار وقتی از چاه غفلت بیرون آمد و متوجه شد که چگونه حریم الهی را شکسته است و عمر خود را در شبانه روز به سبب گناه تیره و تار ساخته است، واجب است با تمام گناهان درونی، ترک رابطه کند و از پیروی شیطان و هوای نفس دست بردارد و توبه کند. چه ضمانتی برای اهل گناه وجود دارد که به آینده ای که به آن چشم دوخته اند برسند؟
سوم: توبه حقیقی چنان که امیر مومنان (ع) فرموده است این چنین است که شش برنامه را اجرا کند:
پس از اینکه با عزم جدی بر ترک گناه و نیت خالص توبه کند و شرائط را رعایت نماید و به رحمت الهی امید وار باشد، خداوند نیز توبه پذیر است.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره
غسل جنابت در زمان جماع یا خروج منی از بدن واجب می شود. غسل جنابت به دو صورت ترتیبی و ارتماسی انجام می شود. برای انجام غسل جنابت باید نیت کرد
در دین اسلام بر هر مسلمان واجب است که بعد از جنب شدن غسل جنابت را انجام دهد.
از نظر فقها جنابت از دو راه حاصل میشود:
نزدیکی و آمیزش جنسی و دخول، اگرچه منی بیرون نیاید.
بیرون آمدن منی، (حتی بدون دخول) چه در خواب باشد یا بیداری، کم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بی شهوت، با اختیار باشد یا بی اختیار.
نکته: طبق نظر اکثر فقها رطوبتی که از زنها خارج می شود، اگر همراه با شهوت (در حد ارگاسم و اوج لذت جنسی) باشد درحکم منی است و باید غسل جنابت کند. بنابراین واجب است بعد از هر مقاربت و نزدیکی زن و مرد غسل جنابت انجام دهند چه از آنها منی خارج شود یا نشود.
غسل جنابت به خودی خود واجب نیست اما برای انجام کارهایی که شرط آنها داشتن طهارت است، مانند: نماز، داخل شدن مسجد، دست زدن به خط قرآن و... غسل جنابت واجب می شود.
غسل به دو صورت انجام می گیرد؛ ارتماسی و ترتیبی
در غسل ارتماسی انسان بعد از پاک کردن بدن خود از نجاست نیت می کند (غسل جنابت می کنم قربتا الی الله ). بعد به یک باره تمام بدن خود را به زیر آب فرو می برد. مانند پریدن در استخر.
برای انجام غسل ترتیبی انسان ابتدا نیت کرده، بعد سر و گردن را می شوید. بعد از آن سمت راست بدن خود را می شود (دست راست و پای راست و نیم تنه سمت راست). پس از آن سمت چپ بدن را می شوید.
نکته: در صورتی که موقع شستن سر و گردن آب روی اعضای دیگر بریزد، اشکال ندارد. همچنین موقع شستن سمت راست. هنگام غسل لازم نیست که بدن خشک باشد. بلکه با بدن خیس هم می شود غسل کرد.
نکته: در هر غسلی نیت لازم است. انسان همین که در ذهن خود بداند که برای غسل جنابت و یا... سر و گردن و همچنین بقیه اعضا را می شوید، کافی است و لازم نیست که نیت را بر زبان جاری کند.
ملاکهای فقها درباره غسل جنابت زنان متفاوت است.
آیتالله سیستانی معتقدند: «اگر آبى خارج شود به شهوت و بدن سست شود، جنابت حاصل شده و این آب نجس است، ولى اگر این سستى حاصل نشود، در صورتى که آب زیاد باشد و با شهوت خارج شود، بنابر احتیاط واجب همان حکم را دارد.»
آیتالله خامنهای نیز میفرمایند: «اگر زن به اوج لذت جنسى برسد و در آن حال مایعى از او خارج شود، جنابت محقق شده و غسل بر او واجب مىشود و اگر شک کند که به این مرحله رسیده یا نه و یا شک در خروج مایع داشته باشد، غسل واجب نیست.»
اما آیتالله بهجت در توضیحالمسایل خود، علایم منی را صرفاً شهوت و سست شدن بدن نمیدانند و میفرمایند: «چنانچه با شهوت و جستن بیرون آمده و بعد از بیرون آمدن آن بدن سست شده، آن رطوبت حکم منی را دارد و اگر هیچیک از نشانههای بالا را نداشته باشد، حکم منی را ندارد.»
گاهی در خواب افراد خوابی می بینند که محرک شهوت است و در پی آن منی از آنها خارج می شود. شخص در این حالت جنب می شود و به شخصی که در خواب جنب می شود محتلم گویند.
در مورد احتلام زنان، آیتالله بهجت معتقدند: «بلى، ممکن است مثل مردان باشند؛ اگرچه بعید است، و بر فرض انزال، در احتلام و وجوب غسل، همانند مردان هستند و اگر محتلم شده؛ بهطورىکه منى خارج شده است، نمازهاى بدون غسل را باید قضا کند، ولى روزههایى که جاهل به جنابت خود بوده، قضا ندارد.»
طبق تحقیقات دانشمندان، در بدن انسان دو سلسله اعصاب نباتی وجود دارد که تمام فعالیتهای بدن را کنترل میکنند. این رشته اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک نام دارند و در سراسر بدن انسان گستردهاند. وظیفه اعصاب سمپاتیک تند کردن و وظیفه اعصاب پاراسمپاتیک کند کردن فعالیت دستگاههای مختلف بدن است. گاهی جریانهایی در بدن رخ میدهد که این تعادل را به هم میزند، از جمله آنها مسئله ارگاسم و اوج لذت جنسی است که معمولا همراه با خروج منی صورت میگیرد.
از جمله اموری
که میتوان اعصاب سمپاتیک را به کار وادار و تعادل از دست رفته را تأمین کرد، تماس
آب با بدن است و از آنجا که تأثیر ارگاسم روی تمام اعضای بدن به طور محسوس دیده میشود،
دستور داده شده که بعد از آمیزش جنسی یا خروج منی، تمام بدن با آب شسته شود. |
سؤال: اگر هر دو غسل جنابت و حیض بر ما واجب شد برای نماز باید وضو گرفت یا نه؟ مرجع:آیت الله بهجت(ره)
پاسخ: در صورتی که غسل جنابت انجام شود با همان غسل می توان نماز خواند و وضو نباید گرفت ولو اینکه غسل حیض هم با غسل جنابت انجام شود.
سؤال: اگر فردی چند ساعت قبل ازاذان ظهر جنب شده و قبل از اذان، غسل جنابت کند، آیا با آن غسل می تواند نماز واجبش را بخواند؟
پاسخ: طبق نظر همه مراجع عظام در صورتی که نزدیک اذان ظهر به نیت نماز غسل شود با آن می توان نماز خواند.
سؤال:1- اگر بنا بر احتیاط غسل جنابت را انجام دهیم مشکلی دارد؟
2- من چند روز قبل غسل جنابت را انجام دادم وبعد از یک یا دو روز بدون هیچ لذتی لباسم را مرطوب می بینم آیا منی هست یا خیر؟
3- اگر غسل جنابت را انجام دادیم و ساعت هایی به اذان مانده است می توان بعد از غسل وضو گرفت؟
پاسخ:1- غسل احتیاطی نداریم؛
2- رطوبتی که بدون لذت خارج شود منی محسوب نمی شود و غسل ندارد.
3- غسل جنابت به خودی خود واجب نیست و وجوبش به خاطر نماز است و لذا اگر غسل به نیت طهارت از حدث باشد هر زمانی می توان انجام داد و اگر غسل باقی باشد و باطل نشده باشد هنگام نماز می توان با آن نماز خواند ولی اگر به خاطر نماز انجام می شود باید هنگام وقت نماز یا نزدیک نماز باشد وگرنه نمازخواندن با آن مشکل است.
سؤال: اگر برای نماز صبح غسل جنابت واجب شود می شود غسل را شب انجام داد و برای نماز صبح وضو گرفت؟
پاسخ: اگر کسی شب جنب شود و به قصد رفع کراهت و انجام طهارت غسل کند غسلش صحیح است و لازم نیست صبر کند تا صبح شود.
سؤال: در دوره نامزدی در صورت احتیاج به غسل آیا ممکن است به خاطر خجالت از والدین تیمم کرد؟ و نماز خواند ولی در اسرع وقت غسل را انجام داد؟
پاسخ:
در صورتی که شرایط غسل وجود دارد انجام آن واجب است و ترک آن حرام است. خجالت نباید
مانع از انجام وظیفه شرعی گردد.
سؤال: 1- کسی که شب غسل جنابت بر او واجب شده و امکان غسل کردن نداشته باشد برای خوابیدن هم باید تیمم کند یا نه؟
2- برای خوردن و آشامیدن چطور؟ زیرا شنیده ام این اعمال در حال جنابت کراهت دارد. آیا تیمم بدل از غسل برای نماز کافی است یا باید وضو هم گرفت؟
3- آیا درمورد مرد و زن هم این موضوع تفاوتی دارد؟
4- آیا برای نماز با تیمم لباس ها را هم بایدعوض کرد؟
پاسخ: 1- شستن دستها رفع کراهت می کند؛
2- برای خوردن و آشامیدن نیز همان شستن دست ها رفع کراهت می کند.
3- در این موارد تفاوتی بین زن و مرد نیست.
4- در صورتی که لباس ها نجس باشد عوض کردن واجب است وگرنه اشکالی ندارد
سؤال: در مورد زنان اگر هنگام آمیزش دخول صورت نگیرد آیا غسل واجب است یا نه؟ سوال دیگر اینکه آیا استمناء غسل دارد و اگر دارد چه نیتی باید کرد؟
پاسخ: (1) انسان به دو طریق جنب می شود و غسل بر او واجب می گردد: 1- آمیزش و دخول (ولو هیجیک ارضا نگردند)؛ 2- احتلام و خارج شدن منی در خواب یا بیداری حتی اگر آمیزش و دخولی انجام نگرفته باشد. بنابراین اگر از دختر یا زن، در خواب یا بیداری رطوبتی در اوج لذت جنسی خارج شود، آن رطوبت منی هست و نجس می باشد و غسل جنابت واجب می گردد.
(2) اگر کسی "نعوذ بالله” استمناء کند و رطوبتی در اوج لذت از وی خارج شود آن رطوبت نیز منی هست و نجس می باشد و غسل جنابت واجب می گردد و همان نیت غسل صحیح است.
سوال: آیا غسل جنابت بر دختران هم واجب می شود؟
پاسخ: بلی گاهی واجب می شود: 1- احتلام درخواب (یعنی خواب ببیند و رطوبتی در اوج شهوت و لذت از او خارج شود). 2- نعوذبالله استمناء کند (یعنی با خود یا دیگری بازی کند و کاری نماید که رطوبتی در اوج شهوت ولذت و ارضا شدن از او خارج شود.)
سؤال: شب جنب شویم وسرباز هم باشیم و وقت غسل نباشد حکمش چیست؟
پاسخ:
برای نماز صبح باید تیمم کرد ولی برای نمازهای بعد باید وضو گرفت تا زمانی که بتوانید
غسل کنید.
سؤال: من دختر مجردی هستم. اگر در هنگام چت کردن رطوبتی از من خارج بشود بدون اینکه قسمتی از بدنم را لمس کرده باشم آیا باید غسل کنم.
پاسخ: اگر با چت کردن به این حالت مبتلا می شوید انجام این کار جایز نیست و حرام است و اگر به گناه مبتلا می شوید ازدواج کردن بر شما واجب است. فقط در امر ازدواج سختگیری نکنید. هر رطوبتی که در اثر لذت از کسی خارج می شود غسل ندارد مگر رطوبتی که با شهوت «یعنی در اوج لذت و ارضا شدن کامل» از انسان خارج شود.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره
صیغه طلاق در حضور دو شاهد عاقل و بالغ خوانده می شود. صیغه طلاق باید به بیان عربی خوانده شود. یک بار گفتن صیغه طلاق برای جاری شدن طلاق کافیست
سرمایه اصلی یک ازدواج محبت و عشق و علاقه بین زن و شوهر است. اگر خدای نکرده زن و شوهر یکدیگر را دوست نداشته باشند زندگی به کام آنان تلخ خواهد شد و همگان وظیفه دارند تا این محبت را بین زن و شوهر ایجاد و تقویت کنند. اما اگر کار به جایی برسد که چاره ای جز طلاق نباشد می توان به آن اقدام کرد.
اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه است مى گوید: «زَوْجَتِى فاطِمَه طالِقٌ» (یعنى همسرم فاطمه از همسرى رهاست) و اگر دیگرى را وکیل کند آن وکیل باید بگوید: «زَوْجَه مُوَکلِى فاطِمَه طالِقٌ» (یعنى همسر موکل من رهاست). |
طلاق از ایقاعات است؛ یعنی انشاء و ایجاد آن یک طرفه و از طرف مرد است و نیاز به رضایت و مداخله زن ندارد. بنابراین مرد میتواند با شرایطی به طور یک طرفه همسر خود را طلاق دهد.
زن باید هنگام طلاق از خون حیض و نفاس پاک باشد و نیز شوهرش در آن پاکى با او نزدیکى نکرده باشد. اگر خانم باکره ای ازدواج کند و نزدیکی رخ نداده باشد طلاق در ایام حیض اشکال ندارد.
علاوه بر متن صیغه طلاق که خوانده می شود حضور دو مرد عادل به عنوان شاهد نیز لازم است.
احتیاط واجب آن است که صیغه طلاق خلع به صورت زیر باشد:
اگر خود شوهر مى خواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن مثلاً «فاطمه» است مى گوید: «زَوْجَتِى فاطِمَه خَلَعْتُها عَلى ما بَذَلَتْ هِیَ طالِقٌ» یعنی زنم فاطمه را در برابر چیزى که بخشیده است طلاق دادم، او رهاست و اگر وکیل او بخواهد صیغه را بخواند احتیاط واجب آن است که یک نفر از طرف زن وکیل شود و دیگرى از طرف مرد، چنانچه مثلاً اسم شوهر «محمد» و اسم زن «فاطمه» است، وکیل زن مى گوید: «عَنْ مُوَکلَتِى فاطِمَه بَذَلْتُ مَهْرَها لِمُوَکلِکَ مُحَمَّد لِیخْلَعَها عَلَیهِ» پس از آن وکیل مرد بدون فاصله مى گوید: «زَوْجَه مُوَکلِى خَلَعْتُها عَلى ما بَذَلَتْ هِیَ طالِقٌ» (و اگر زن چیز دیگرى غیر از مهر را به شوهر ببخشد باید نام همان را در موقع خواندن صیغه ببرد).
احتیاط واجب آن است که صیغه طلاق مبارات را به طریق زیر بخوانند:
اگر خود شوهر صیغه را مى خواند و مثلاً اسم زن «فاطمه» است مى گوید: «بَارَأْتُ زَوْجَتى فاطَمَه عَلى ما بَذَلَتْ فَهِیَ طالِقٌ» یعنى مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او، پس او رها است (و اگر چیزى غیر مهر را مى دهد باید آن را نام ببرد) و در صورتى که وکیل مرد بخواهد صیغه را بخواند مى گوید: «بَارَأْتُ زَوْجَه مُوَکلى فاطِمَه عَلى ما بَذَلَتْ فَهِیَ طالِقٌ» البته قبلاً باید زن مهر خود بلکه چیزى کمتر از آن را به شوهر در برابر طلاق مبارات بخشیده باشد.
الف) شوهر بعد از ازدواج با او نزدیکى نکرده باشد.
ب) زن باردار باشد.
ج) زن غایب باشد و مرد نتواند، یا برایش مشکل باشد، که پاک بودن زن را بفهمد.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۶:۲۵
شامپو یک ماده شوینده است و کار اصلی آن تمیز کردن و شست و شوی مو و پوست سر است. بنابراین اگر شامپوی مورد استفاده شما موهایتان را تمیز و خوش حالت میکند، نیازی نیست هرچند وقت یک بار شامپوی خود را تعویض بکنید و می توانید تا مدتها از آن استفاده بکنید.
وی با بیان اینکه افراد دارای موی شوره دار، چرب و خشک بهتر است از شامپوهای مخصوص خود استفاده بکنند، تصریح کرد: این اشخاص باید با توجه به نوع موهای خود شامپوی مخصوصو مناسب را برای موی خود انتخاب بکنند، برای مثال برای رفع شوره سر باید از شامپوی ضد شوره و برای جلوگیری از خشکی و شکنندگی مو بهتر از شامپوی مخصوص موهای خشک استفاده بشود.
وی اظهار داشت: بعضی از افرادی که از شوره سر رنج میبرند و از شامپوی مخصوص موهای شوره داراستفاده میکنند، ممکن است بعد از مدتی شامپوی ضدشوره مورد استفاده آنها تاثیرخود را بر روی موها از دست بدهند و شوره سر باز گردد که در بعضی موارد مشکل اصلی فرد بیماری مربوط به پوست سر می باشد که به غلط شوره تشخیص داده شده و برای مدت کوتاهی به طور ظاهری مشکل فرد را برطرف بکند.
این متخصص پوست و مو تاکید کرد: مشکلات مو و پوست سر نظیر شوره، چربی پوست سرو خشکی و زبری مو باید به صورت ریشهای درمان بشوند و لازم به ذکر است که در میان شامپوهای مخصوص فقط شامپوهای ضد شوره خاصیت درمانی دارند و سایر شامپوها حاوی موادی هستند که از پیشروی این مشکلات جلوگیری میکنند.
صداقت پیشه افزود: سفارش میشود کودکان از شامپوهای مخصوص خود استفاده بکنند زیرا پوست و موی آنها بسیار حساس است و استفاده از شامپوهای مخصوص کودکان از بروز مشکلاتی نظیرسوزش چشم و حساسیت جلوگیری میکند.
وی بیان کرد: تقریبا بیشتر شامپوها در مواد تشکیل دهنده خود مشابه هستند، از این رو استفاده از بیشتر آنها به جز شامپوهای مخصوص نتیجه یکسانی دارد و به همین خاطر توصیه میشود که اگر شامپویی که استفاده میکنید با موهای شما سازگار میباشد نیاز به تعویض آن نیست.
مرجع : سایت خبری باشگاه خبرنگاران جوان
Fatty Liver اصطلاح انگلیسی کبد چرب میباشد.بر اساس یافته های پزشکی،افراد الکلی بیشتر دچار کبد چرب میشوند ولی باید گفته شود که در ایران بخاطر مصرف کم الکل علل این بیماری را چیز دیگری عنوان کرده اند.اگر در کبد چربی وجود داشته باشد یعنی کبد حالتی طبیعی دارد،اما اگر از مقدار مورد نظر بیشتر شود با مشکلاتی روبرو خواهد شد.
کبد دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و مسئول به اصطلاح رد کردن تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است و این بدان معناست که کبد فاکتورهای مضر مواد غذایی را گرفته و آنها را بهصورتی بدون ضرر وارد سیستمهای دیگر بدن میکند.
منظور از کبد چرب، رسوب چربی و بیشتر چربیهای خنثی مثل تریگلیسیرید است. طبق آمار، مشخص شده مرحله اول این بیماری در ۳۰ درصد و مرحله دوم آن در حدود ۱۰درصد جمعیت ایران شیوع دارد و همچنین بیماری کبد چرب در هر سنی دیده میشود، اما بیشترین شیوع آن بین ۶۰ ـ ۴۰ سالگی است و در زنان بیشتر از مردان دیده میشود.هفته گذشته شانزدهمین کنگره گوارش و کبد در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد و یکی از موضوعاتی که در آن مورد بحث قرار گرفت بیماریهای کبدی بود. به همین منظور سراغ دکتر ناصر ابراهیمیدریانی، فوقتخصص گوارش و کبد و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتیم تا بیماری کبد چرب و علت اینکه این بیماری در خانمها شایعتر است مورد آسیبشناسی قرار گیرد.
کبد چرب را میتوان با بررسی تاریخچه بیمار، معاینات فیزیکی و تصویربرداری کبد، سونوگرافی، سیتیاسکن، امآرآی و آزمایش خون برای رد سایر بیماریهای کبدی تشخیص داد. مهم است بدانید که در این بیماری ممکن است کبد بزرگ نباشد و تستهای کبدی همگی طبیعی باشد.
البته بیماران کبد چرب بدون علامت هستند. تشخیص اغلب زمانی انجام میشود که بیماران به علتهای دیگر مراجعه میکند و در تصویربرداری پزشک متوجه کبد چرب میشود، همچنین کبد چرب ممکن است طی بررسی بیمار با درد قسمت فوقانی شکم و بزرگی کبد تشخیص داده شود.
کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) شایعترین بیماری مزمن کبدی در بسیاری از نقاط جهان است. کبد چرب غیرالکلی ارتباط قوی با اضافهوزن و چاقی و مقاومت به هورمون انسولین دارد.
مقاومت به انسولین در دیابت نوع ۲، سندرم متابولیک (که شامل افزایش فشار خون، اختلال در چربی خون، اختلال در میزان قندخون و چاقی مرکزی است) و سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) دیده میشود. همچنین گرسنگی طولانی مدت، اعمال جراحی معده و روده برای کاهش وزن و بعضی از بیماریها از جمله بیماریهای التهابی روده، هپاتیت C ، مصرف الکل و مصرف بعضی از داروها از جمله تتراسیکلین، کورتون و تاموکسی فن از علل کبد چرب است.
چند دارو برای کبد چرب آزمایش شده است اما هنوز هیچ دارویی برای درمان کامل کبد چرب تائید نشده است. از آنجایی که اکثر بیماران کبد چرب مقاومت به انسولین دارند، داروهایی که مقاومت به انسولین را بهبود میبخشد مانند متفورمین، رزیگلیتازون و پیوگلیتازون و آنتیاکسیدانها مانند ویتامین E آزمایش شده است.مطالعات نشان داده که مصرف متفورمین و رزیگلیتازون و پیوگلیتازون در بیماران غیردیابتی و کبد چرب باعث بهبود آزمایشگاهی و آسیبشناسی میشود، اما این داروها دارای عوارض جانبی نیز هست که باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
همچنین در بیماران دیابتی و کبد چرب متفورمین تاثیر واضحی در روند بهبود آزمایشگاهی و آسیبشناسی نداشته اما پیوگلیتازون با بهبود آسیب شناسی همراه بوده است.
چاقی در ۵۰ تا ۹۰ درصد بیماران وجود دارد و ممکن است سایر علائم سندرم متابولیک نیز وجود داشته باشد. در بعضی از بیماران ممکن است شواهد بیماری مزمن کبد مانند طحال بزرگ نیز دیده شود. در مراحل آخر بیماری حتی زردی نیز ممکن است رخ دهد.
تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی زیربنای درمان کبد چرب است. کم کردن ۳ تا ۵ درصد وزن وضعیت کبد را بهبود میبخشد اما کاهش وزن تا ۱۰درصد برای بیماری پیشرفتهتر توصیه میشود. در بیماران کبد چرب ورزش بسیار مهم است.
درمان کبد چرب در طب نوین:
در طب نوین درمان و داروی اختصاصی برای درمان کبد چرب وجود ندارد، ولی شما با کنترل بیماریهای زمینهای از قبیل کاهش وزن، چربی-خون، دیابت و یا قطع نمودن داروهای مسبب (قطعاً با نظر پزشک معالج و نه به طور خودسرانه) می توانید از پیشرفت این بیماری جلوگیری نمایید.
درمان کبد چرب در طب سنتی: با استفاده از خواص بعضی گیاهان و فرآوری آن ها محصولاتی تهیه شده که به وسیله آن ها به راحتی و با موفقیت کامل کبد چرب درمان شده است. در ذیل به یکی از محصولات مجرب و آزموده شده در درمان کبد چرب که به راحتی آن را درمان نموده اشاره می کنیم.
مقطر پاک سازی کبد پاپریکا محصولی است که برای تولید آن به وسیله بهره گیری از طب سنتی و انجام آزمایشات دقیق علم روز، از گیاهانی استفاده شده که همگی در دفع چربی های زاید از کبد و خون و درمان کبد چرب نقش بسزایی دارند.
کبد چرب گرید 1: صبح ناشتا 100 سیسی به مدت 4-5 ماه استفاده شود
کبد چرب گرید 2: صبح ناشتا 150 سیسی به مدت 5-4 ماه استفاده شود
کبد چرب گرید 3: صبح ناشتا و یک ساعت قبل از شام 150 سیسی به مدت 6-4 ماه استفاده شود
به این مطلب امتیاز دهید
این روزها لمینت کردن دندان ها برای سفیدی و زیبایی بیشتر دندان ها بسیار باب شده است. علی رغم هزینه بالای این کار اما مردم تمایل دارند تا دندان های بسیار زیبایی داشته باشند. بدون شک دندان های سفید و مرتب نقش بسزایی در زیبا شدن لبخند شما دارد.یکی از درمان هایی که برای سفید کردن رنگ دندان ها
استفاده می شود لمینت است.لمینت نوعی لایه سرامیکی می باشد که برای استفاده از آن دندان پزشک روی دندان شما لایه ای تراش ایجاد می کند.لمینت ها در رنگ ها و جنس های مختلف استفاده می شوند.اما چه افرادی نیاز به لمینت دارند؟برای یافتن پاسخ این سوال با ما همراه باشید
الناز شفیق متخصص ترمیمی و زیبایی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی ارتش اظهار داشت: از لمینت برای اصلاح شکل و رنگهای نامطلوب دندان، شکستگی ها و فرسایش های شدید دندانها در نتیجه افزایش سن در افراد مسن استفاده می شود.
شفیق بیان کرد: همچنین در نتیجه استفاده از قرص تتراسایکلین در زمان بارداری که موجب تغییر رنگ دندان نوزاد می شود و همچنین در افرادی که در نواحی جنوب کشور از آب چاه استفاده می کنند، به دلیل فلوراید موجود در آن لکه های سفید رنگ بر روی دندان ایجاد می شود که بکارگیری لمینت در این موارد توصیه میشود.
این متخصص ترمیمی و زیبایی عنوان کرد: در نتیجه انجام لمینت در حد ۲ میلیمتر مینای دندان تراش می خورد که امکان جدا شدن و گاهی شکستن برخی لمینت ها وجود دارد و اگر لمینت با ماده مناسب چسبانده نشود موجب تغییر رنگ چسب آن و ظاهر ناخوشایند در دندان می شود. همچنین در نتیجه درست کار نشدن و تراش بیش از حد دندان حساسیت و احساس تیر کشیدن در دندان ایجاد می شود.
وی با بیان اینکه تمامی افراد دوست دارند دندان های سفید و لبخند زیبایی داشته باشند، عنوان کرد: تقریبا نیمی از افرادی که برای انجام لمینت مراجعه می کنند احتیاجی به انجام این کار ندارند.شفیق تاکید کرد: عموما کسانی که به کار گذاشتن لمینت روی آورده اند صلاحیت این کار را ندارند و آموزشی در این زمینه ندیده اند و معمولا با دوره های آموزشی ۲ تا سه روزه و بدون هیچ تجربه ای مبادرت به انجام این کار می کنند.
این متخصص ترمیمی و زیبایی افزود: به افراد توصیه می شود که کار گذاشتن لمینت را زیر نظر متخصص و در صورت نیاز انجام دهند. کسی که نقص و مشکلی در دندان ندارد نباید از لمینت استفاده کند زیرا در جایگذاری لمینت به دلیل تراشیدن دندان امکان برگشت به حالت قبلی غیر ممکن است.
وی یادآور شد: در صورت تمایل افراد به اصلاح لبخند باید از سادهترین راهکارها استفاده شود و با مراجعه به متخصص ابتدا با کامپوزیت معمولی، لمینت هاس ساده و تیکه ای صورت گیرد و اگر نتیجه مورد نظر حاصل نشد، میتوان از لمینت بهره برد.
منبع باشگاه خبرنگاران
سرطان یا نئوپلازی یا کانسر، تودهای از بافت های غیر طبیعی اسـت که رشد آن افزایش یافته و به گونهای ناهماهنگ نسبت به بافت های طبیعی به رشدش ادامه میدهد.
به طور کلی ناهنجاری و نامنظمی یا تقسیم غیرطبیعی سلول را سرطان مینامند که به صورت اختلال در ژن سلولی و پروتئین های داخل سلولی تظاهــر میکند. در آمریکا اولین عامل مرگ اسـت و سالیانه در دنیا 6 میلیون نفر در جهان بر اثر سرطان از بین میروند. آنچه از سابقه دانش تغذیه و رابطه آن با سرطان به نظر میرسد، این اسـت که اصولا تمام غذاها و اجزای تشکیل دهنده آن شامل مواد مغذی، مواد افزودنی و آلوده کننده و از طرفی مصرف بیش از حد غذا با کمبود در بعضی مواد همگی میتوانند در کاهش یا افزایش خطر وقوع سرطان مؤثر باشند.
علی رغم وجود تعداد زیادی مواد سرطانزا در طبیعت، غلظت آنها در غذای انسان معمولا بسیار پایین بوده و اثراتشان نیز غیر قابل اندازهگیری اسـت. در این خصوص با دکترحمیدنوربخش به گفت و گو نشستیم که در زیر می خوانید.
در مورد ارتباط سرطان با غذا توضیح دهید.
احتمالا مواد سرطانزا ممکن اسـت در بدن انسان از مواد غیر سرطانزای موجود در رژیم غذایی سنتز شوند. مثلا مصرف بعضی از آمینها و مشتقات آن نیترات و نیتریت که به عنوان مواد محافظت کننده به خصوص در سوسیس و کالباس مصرف میشود برای انسان خصوصا خردسالان و زنان باردار مضراست. سبزیها به ویژه از خانواده کلم گل پیچ و شلغم اثر ضد سرطانی زیادی دارند. سلولز موجود در رژیم غذایی با افزایش حجم مدفوع از غلظت مواد سرطانزا میکاهد بنابراین سلولز در رژیم غذایی از سرطان کولون (روده) میکاهد.
بنابراین چند عامل درکل، در رابطه با رژیم غذایی ایجاد سرطان میکندکه به طور خلاصه عبارتند از:
1- رژیــم پـرچـرب
2- نحوه مواد غذایی که وقتی فریز یا به صورت سنتی نگهداری شوند، دچار فساد تدریجی و مواد سرطانزا میشوند.
3- رژیم فاقد میوه و سبزی
4- فقر غذایی ایجاد سرطان مری میکند.
مصرف غذاها و چای به صـورت داغ و مصرف غذاهای سرخ شده از عوامل سرطان هستند. کاهش مصرف چربی هم نقش مهمی در پیشگیری از سرطان دارد و کاهش چربی، سرطان را از حالت حاد بودن به حالت مزمن تبدیل میکند.
عـوامـل ایجـاد کنـنـده سـرطـان کدامند؟
1- عامـل ژنـی :همه افراد دچار سرطان نهفتهاند، اما با ایجاد شرایط مستعد مثل نوع غذا، نحوه زندگی، استرس و… به سرعت بارز میشود. در حدود 25 درصد از انواع سرطانها ژنی و ارثی اسـت.
2- مواد مخدر و دود سیگار
3- تغذیه ناسالم :
الف) چربی حیوانی به صورت کلی و گوشت قرمز به طور شاخص :به عنوان مثال سرطان روده بزرگ و رکتوم (انتهای روده بزرگ) با مصرف گوشت قرمز ارتباط دارد. مصرف چربی اشباع به خصوص در شب و قبل از خواب، چون متابولیسم20-10 درصد در شب کاهش مییابد؛ بنابراین هضم چربی با تاخیر صورت میگیرد و مدت زمان سپری در رودهها افزایش مییابد که این امر با تولید مواد سرطانزا در روده بزرگ صورت میگیرد.
ب) نمک : ماهی شور و نمک زده و مصرف بیش ازحدآنها سرطانزاست. پ) قهوه و شیرین کنندههای سنتزی و مصنوعی :
حتی مقدار مجاز ساخارین، آسپارتام و فنیل آلانین سرطان زاست.
ث) چاقی : چاقی در آقایان باعث سرطان پروستات و در خانمها باعث سرطان رحم و سینه میشود. به دلیل افزایش کلسترول در افراد چاق متابولیسم به خوبی صورت نمیگیرد.
ج) مشروبات الکلی :عامل سرطان دستگاه گوارش و دستگاه تنفس اسـت.
چ) اشعـه : اشعه آلفا و ایکس و مواد رادیو اکتیو سرطانزا هستند.
ح) جـوش شیـریـن : طبـق اعـلام وزارت بهـداشـت 65 درصـد مـوارد سـرطان معـده در آقـایـان به دلیـل مصـرف جوششیرین اسـت.
چه رابطـه ای بین سـرطان بـا بـرخـی از ویتـامین ها ست؟
مصرف ویتامین A : ویتامین A در استحکام غشاء روده و معده دخالت دارد و کاهش ویتامین A باعث کاهش ضخامت دیواره دستگاه گوارش میشود که منجر به سرطان میشود.
ویتامین C : در جلوگیری از سرطان صفرا، روده و معده موثر اسـت. علت خاصیت ضد سرطانی آن، نقش ضد اکسیدانی که ایجاد ایمنی در بافت میکند اسـت.
مصـرف ویتـامیـن E: خاصیت ضد اکسیدانی دارد و مصـرف اکسیژن در بافت را کاهش میدهد.
سلنیـوم (Se) و کلسیـم (Ca) : سلنیوم خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. کلسیم مانع افزایش و تکثیر سلولهای بدخیم اسـت و خاصیت ضد سرطانی دارد. برای پیشگیری از سرطان باید از چاقی اجتناب کرد و تا حد ممکن از سبزیهای برگ تیره، برگ زرد، خانواده کلم و کربوهیدراتها استفاده کرد.بیماران سرطانی باید مصرف ویتامینC و سبزیها را افزایش دهند و از مصرف غذاهای اسیدی اجتناب کنند. رنگدانههای موجود در سبزیها و میوهها خاصیت ضد سرطانی دارد.در انگور سیاه و قرمز و حتی برگ انگور ترکیبات آنتی اکسیدانی وجود دارد که ترکیباتی هستند که از التهاب و عفونت سلول جلوگیری میکنند.
کاهش آهن هم یکی از عوامل ایجاد سرطان و پیری اسـت و بنابراین باید از مواد غذایی با آهن زیاد استفاده کرد.
وب سایت تک شات: کمپانی اپل چندی پیش با رونمایی از گوشی های آیفون 7 و 7 پلاس، اولین اسمارت فون های بدون جک هدفون خود را روانه بازار کرد اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید که قبلتر از اپل نیز حداقل سه شرکت دیگر، گوشی هایی بدون این ویژگی را عرضه کرده بودند.
در همین رابطه، امروز گزارشی منتشر شده که در آن به تصمیم سامسونگ برای الگوبرداری از اپل و رونمایی از گلکسی اس 8 بدون جک هدفون اشاره شده اســت. به نظر می رسد که این شرکت قصد دارد تا به جای استفاده از پورت USB نوع C، نوعی جک اختصاصی را برای گوشی های خود تولید کند که البته با گوشی های آیفون سازگار نباشد.
اما همانطور که می دانید گوشی های تحت پلتفرم اندروید از میکرو USB و یا USB نوع C استفاده می کنند و گوشی های آیفون نیز از پورت لایتنینگ؛ بنابراین هرگز نمی توان هیچ گونه وابستگی را میان گوشی های مجهز به این دو پلتفرم متصور بود و این حرف سامسونگ کمی عجیب به نظر می رسد.
با این حال، تولید این جک ویژه مشکلات و دردسرهای بیشتری را برای شرکت های تولید کننده هدفون به بار خواهد آورد، چرا که این شرکت ها می بایست از این پس هدفون هایی در مدل های مختلف و با قابلیت پشتیبانی از جک 3.5 میلیمتری، USB نوع C، لایتنینگ، بلوتوث و همینطور جکی که شاید سامسونگ در سال آینده معرفی کند، تولید کنند.
ناگفته نماند که هنوز درستی و یا نادرستی این گزارش به طور کامل مشخص نشده و معلوم نیست که در صورت تایید این گزارش و تولید چنین جکی، کمپانی های تولید کننده هدفون نیز می توانند محصولی متناسب با آن را تولید کنند و یا این که سایر شرکت های تولید کننده گوشی چنین استانداردی را قبول خواهند کرد یا خیر؛ با این حال باید کمی حوصله به خرج داد و منتظر خبرهای تکمیلی بعدی در روزهای آتی بود.
اگرچه لوزهها بخشی از سیستم ایمنی به حساب میآیند اما درمان گلودردهای مکرر و شدید، مستلزم انجام جراحی تانسیلکتومی است.
دکتر محسن نراقی فوق تخصص گوش و حلق وبینی در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: لوزهها جزو سیستم لنفاوی و عضو دفاعی بدن هستند که لازم است تا زمانی که مشکل مهمی ایجاد نکردند از بدن خارج نشوند. اما گاهی مشکل لوزه باعث مشکلات تنفسی در هنگام خواب میشود که در این صورت باید مورد بررسی قرار گیرد.
وی در ادامه افزود: مشکلات تنفسی در هنگام خواب، به خصوص در کودکان باعث بسته شدن مجرای تنفسی میشود به طوری که ران تنفس با بیانی در هنگام خواب بسته میشود و این عمل زمانی اتفاق میافتد که عموماً لوزهی سوم که در پشت بینی قرار گرفته است بزرگتر از حد معمول باشد که در این صورت باعث بسته شدن لوزههای دیگر میگردد.
وی اظهار داشت: کودکانی که لوزه سوم آنها بزرگ است و مانع از تنفس طبیعی با بینی هنگام خواب میشود باید جراحی شوند. از شایعترین علائم آن خوابیدن کودک با دهان باز است تنفس دهانی هنگام خواب صورت بگیرد و این عامل هم میتواند با خُرخُر هم میتواند بی صدا باشد که در هر 2 صورت به علت این که کودک در طول خواب شبانه با دهان باز تنفس کرده و خواب شبانه با دهان باز تنفس کرده و خواب راحتی نداشته، باعث مشکل شود و این مشکلات در طولانی مدت عوارض طولانی مدت و همیشگی را در پی خواهد داشت چرا که میتواند منجر به تغییراتی در فک و صورت آن ها شوند. جفت شدن دندانها مختل شده و کام این افراد گود میشود که در بزرگسالی مجبورند دندانهایشان را ارتوندسی کنند.
وی افزود: اکثر ارتودنسیهایی که در افراد بزرگسال و انجام میشود ریشه در مشکلات تنفسی و بزرگی لوزه در کودکیشان دارد.
وی خاطرنشان کرد: براساس یک سری باورهای غلط در رابطه با جراحی نکردن لوزه بزرگ در کودکی باید افزود: هرچند که با بالا رفتن سن خود لوزهای وی تحلیل خواهد رفت اما جراحی نکردن آن میتواند عوارض جبرانناپذیر داشته باشد چرا که بزرگی لوزه در کودکان روی رشد آنها، تأثیرات رفتاری در طول روز اثر خواهد گذاشت و کودکی با مشکلات تنفسی نتوانسته خواب راحتی داشته باشد یا بیحال و خسته و یا پیش فعال و کم تمرکز میشود که روی افت تحصیلی آنها تأثیر خواهد گذاشت و همچنین از مهمترین عوارض آن سینوزیتهای مکرر و عفونتهای مزمن گوش در بزرگسالی خواهد شد.
وی در پایان افزود: قدم اول برای کودکان که لوزهی سوم آنها بزرگ است درمان دارویی است که در صورتی که طولانی نشده باشد و به حدی بزرگ نباشد که میتوان با دارو مقدار آن را کنترل کرد و در غیر این صورت بهتر است یا مورد جراحی قرار گیرند و یا با روش درمانی جدید با امواج رادیو فرکانس آن را کاهش داد.
هفته نامه سلامت با دکتر مهرداد خوانساری، متخصص جراحی عمومی، فلوشیپ لاپاروسکوپی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در رابطه با زخم ها و بهبود آنها صحبت کرده است.
زخمها چند نوع هستند؟
زخم عبارت است از گسیختگی اپیتلیوم یا پوشش در هر قسمتی از بدن اعم از پوست، مخاط دستگاه گوارشی و… که بر اساس نوع زخم در هر قسمتی از بدن، درمانها متفاوت خواهند بود. پس زخمها میتوانند در نقاط مختلفی از بدن، چه در ارگانهای داخلی مانند دستگاه گوارش یا در ارگان خارجی مانند پوست ایجاد شوند. اما به طورکلی زخمها را به دو نوع حاد و مزمن تقسیمبندی میکنیم.
کمی درباره این زخمها توضیح میدهید؟
بله، برای تعریف زخم حاد و مزمن بهتر است در ابتدا به روند ترمیم یک زخم پس از ایجاد آن بپردازم. هر زخمی چهار مرحله را طی میکند. در اولین ثانیههای ایجاد زخم در بدن، روند ترمیم زخم آغاز میشود. به این صورت که سلولهای التهابی به سمت مرکز زخم حرکت میکنند و به نوعی آن را مورد حمله قرار میدهند. اینکار با دو هدف انجام میشود؛ اول پاککردن باکتریها و آلودگیها از محل که معمولا از روز اول تا روز چهارم زمان میبرد و دوم ترشح واسطههای التهابی که در مرحله دوم زخم به کار میآیند. در واقع روند ترمیم زخم، فیزیولوژیک و در عین حال هورمونی است؛ یعنی هم فیزیولوژی طبیعی بدن و هم هورمونها در ترمیم آن نقش دارند.
مرحله دوم معمولا از روز چهارم تا دهم یا دوازدهم بعد از ایجاد زخم طول میکشد. در این مدت سلولهای التهابیای که وارد حفره زخم شدهاند شروع به تکثیر میکنند تا داربستی تشکیل بدهند و زخم را از آن داربست آکنده کنند تا ترمیم زخم ادامه پیدا کند.
اولین اقدام، کنترل خونریزی است که میتوان با فشار دست یا با یک پارچه و گاز استریل تمیز آن را کنترل کرد
مرحله سوم ترمیم زخم از روز دهم تا دوازدهم طول میکشد. در این مرحله حمله سلولها و تکثیر آنها نظم و انضباط خاصی پیدا میکنند. به این صورت که بدن زوائد را از زخم برداشت میکند و زخم همانند بافتهای اطرافش شکل میگیرد که اصطلاحا به این مرحله Modeling یا مرحله «تغییر زخم» میگویند.
این عوامل مشابه تجربه همه از زخم است؟
بله، همه ما زخم را تجربه کردهایم و شما دیدهاید که هر زخمی در ابتدا التهابی دارد که در روز سوم و چهارم کمتر میشود و مقداری برجستگی پیدا میکند و سپس در عرض 6 تا 12 ماه زخم مدل خود را تغییر میدهد تا به بافت همسایه خود نزدیک شود. مرحله آخر برداشت اضافهها از زخم و همان چیزی است که ما اصطلاحا به آن «جوشگاه» یا «اسکار زخم» میگوییم. جوشگاه به مرور زمان از بین خواهد رفت و به یک بافت طبیعی تبدیل خواهد شد. البته جوشگاه زخم میتواند بر اساس ژنتیک ادامه پیدا کند و از بین نرود یا اینکه به طور کامل محو شود.
اگر هنگام ترمیم زخم اتفاقی بیفتد که این مراحل پشتسر هم انجام نشود، چه پیامدی خواهد داشت؟
در این صورت زخم حاد به یک زخم مزمن تبدیل میشود که درمانهای خاص خود را میطلبد. به همین دلیل تلاش ما این است که زخم حاد را در روند ترمیم طبیعی خودش نگه داریم و اجازه ندهیم که زخم، مزمن شود، زیرا در این صورت مجبوریم از تکنیکهای خاصی استفاده کنیم تا آن را درمان کنیم.
آیا مزمنشدن زخم خطرناک است؟
بله، ممکن است به خاطر وجود یک زخم مزمن عوارض خطرناکی ایجاد شود، زیرا مزمنشدن زخم، مسایل ساده زخمها را به مسایل پیچیدهای تبدیل میکند. البته هر زخمی مزمن نمیشود، بلکه عواملی وجود دارد که میتواند زخم حاد را به زخم مزمن تبدیل کند. بسیاری از این عوامل ذاتی هستند و مربوط به خود شخص است، اما بیماریهای زمینهای مانند بیماریهایی که در سیستم ایمنی افراد نقص ایجاد میکنند، مانند بیماریهای کبدی و کلیوی، بیماری دیابت، افرادی که فقر تغذیهای دارند، افرادی که شیمیدرمانی میشوند، افرادی که کورتیکواسترویید مصرف میکنند، موارد خاصی که در منطقهای که زخم ایجاد شده است و خونرسانی کافی شریانی یا وریدی ندارند، مانند بیمارانی که دچار واریسهای مزمن و شدید اندامهای تحتانی هستند که زخم آنها گاهی حتی به قطع عضو نیز منجر میشود، افرادی که کمخونی و تصلبشرایین دارند، افرادی که قطع نخاع هستند یا طولانیمدت در بستر میمانند و دچار زخمهای حادی به نام «زخمبستر» میشوند که اغلب موارد مزمن میشود و… .
بنابراین کسانی که مبتلا به این بیماریها هستند باید بیشتر احتیاط و از زخمشان مراقبت کنند. رسیدگی به موقع و پیشگیری از مزمنشدن زخمها بسیار موثر است، هرچند که در بعضی از افراد نمیتوان از مزمنشدن زخم پیشگیری کرد، اما میتوان آن را کنترل نمود.
اگر ناحیهای از بدن با اشیای برنده مانند شیشه بریده شده بود، امکان عمیقبودن زخم زیاد است، بنابراین در این موارد بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کنید
چطور از مزمنشدن زخمها جلوگیری کنیم؟
مهمترین مساله پس از ایجاد زخم در تنه یا اندامها، حفظ خونسردی و کنترل اوضاع است. پس از آن اولین اقدام، کنترل خونریزی است که میتوان با فشار دست یا با یک پارچه و گاز استریل تمیز آن را کنترل کرد. مرحله دوم پانسمان ساده زخم است که آن هم کار کنترل خونریزی و درد را انجام میدهد. اگر ناحیهای از بدن با اشیای برنده مانند شیشه بریده شده بود، امکان عمیقبودن زخم زیاد است، بنابراین در این موارد بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک با معاینه دقیق، نوع زخم، لبههای آن و وجود جسم خارجی را در زخم بررسی میکند، زیرا یکی از عوامل مهم تبدیل زخمهای حاد به زخمهای مزمن، وجود اجسام خارجی در زخم است. در این صورت پزشک با توجه به زخم، درمان مناسبی را آغاز میکند تا ترمیم صورت بگیرد و از مزمن شدن آن جلوگیری شود.
نیازی به ضدعفونیکردن زخم نیست؟
متاسفانه اشتباهی که افراد بعد از ایجاد زخم انجام میدهند، استفاده غلط ازضدعفونیکنندههای موضعی است. ضدعفونیکنندهها که در منازل اغلب بتادین است به هیچ عنوان نباید داخل حفره زخم ریخته شود، بلکه باید آن را اطراف حفره زخم استفاده کرد، زیرا بتادین حاوی ید است که به شدت برای سلولهای زایا و ترمیمکننده زخم کشنده است.
پس چنانچه در حفره زخم ریخته شود، قطعا باعث تاخیر در ترمیم زخم میشود و متعاقب آن جوشگاه و اسکار بیشتری از زخم به جا میماند.
بهترین شستشودهنده زخم، سرم شستشو یا نرمالسالین است. اگر سرم در دسترس نبود، میتوان زخم را با آب تمیز شست. سپس آن را پانسمان و به نزدیکترین مرکز پزشکی مراجعه کرد.
برای از بین بردن جوشگاه یا اسکار زخمها چه باید کرد؟
در روند ترمیم زخم اصطلاحی تحت عنوان ترمیم بیش از حد داریم که بدن شروع به ساختن بافتهای اضافی در محل زخم میکند. معمولا جوشگاهها به دو واژه جوشگاه «هیپرتروفیک» و جوشگاه «کلویید» تقسیمبندی میشوند. در جوشگاه هیپرتروفیک، منطقه زخم پرسلول و روی زخم بزرگ و زبر میشود و ایجاد برجستگی میکند. ایجاد جوشگاه کلویید هم که عوام به آن «گوشت اضافه» میگویند معمولا ذاتی و ژنتیکی است و با برجستگی نرم و بد شکلی پوست در محل زخم همراه است و درمانهای خاص خودش را دارد. بهترین راه برای محو شدن اسکار زخمها، مراقبت خوب از زخم و کنترل ترمیم درست آن است.
در چه زخمهایی باید واکسن کزاز تزریق کرد؟
با توجه به واکسیناسیون کامل جوانان و نوجوانان در کشورمان، اغلب زخمهایی که در بدن ایجاد میشوند نیازی به واکسن ندارند. در موارد بسیار خاصی که زخم به شدت له شده و با خاک یا مدفوع آلوده شده است، یا زخم لبههای ناهماهنگ دارد، چنانچه بیش از 10 سال یا در موارد خاصتر 5 سال از واکسیناسیون فرد گذشته باشد، تزریق واکسن کزاز لازم است. در غیر این صورت نیازی به تزریق واکسن نیست.
هفته نامه سلامت