«کمخونی انواع مختلفی دارد اما در همه آنها ما با کاهش میزان هموگلوبین خون مواجه هستیم که البته این مشکل باعث کاهش میزان اکسیژنرسانی به مغز و سایر اندامهای بدن میشود. البته ما بیشتر با ۳ نوع شایع از کمخونیها، یعنی کمخونی ناشی از فقر آهن، کمبود اسیدفولیک و کمبود ویتامین B12 سروکار داریم.»
اینها را دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره انواع کمخونیها گفت و باب مصاحبه را باز کرد:
* تفاوت کمخونی ناشی از فقر آهن با سایر کمخونیها چیست؟
در کمخونی ناشی از فقر آهن، علاوه بر کاهش سطح هموگلوبین خون با کوچکتر شدن سلولهای خونی، مخصوصاً گلبولهای قرمز خون هم مواجه هستیم. به همین دلیل گاهی برای معرفی این نوع کمخونی از واژه «میکروسیتیک» هم استفاده میشود.
* درباره کمخونیهای ناشی از کمبود ویتامین B12 و اسیدفولیک برایمان میگویید؟
بله، در این دو نوع خاص از کمخونی، هموگلوبین خون پایین میآید اما سلولهای خونی بزرگ میشوند. به همین دلیل از واژه «ماکروسیتیک» برای معرفی این نوع کمخونی استفاده میکنند. تشخیص کمخونی ناشی از فقر آهن با این دو نوع کمخونی، با یک آزمایش ساده امکانپذیر است اما راه تشخیص کمخونی ناشی از کمبود ویتامین B12 از کمخونی ناشی از کمبود اسیدفولیک، کمی سختتر است و به آزمایشهای دقیقتری در آزمایشگاههای مجهز نیاز است تا بتوان سطح ویتامین B12 یا اسیدفولیک موجود در سرم خون را اندازهگیری کرد و متوجه شد که فرد، به کدامیک از این دو نوع کمخونی مبتلا شده است.
* علائم ظاهری این ۳ نوع کمخونی با یکدیگر متفاوت هستند؟
نه، معمولاً تمام این کمخونیها با علائمی مانند رنگپریدگی، خستگی زودهنگام و زیاد در طول روز همراه هستند. البته در کمخونی ناشی از فقر آهن، بیماران کمی دچار کاهش قدرت حافظه کوتاهمدت هم میشوند.
* رژیمدرمانی این کمخونیها چگونه است؟
از آنجا که ما نمیتوانیم مصرف مداوم و مادامالعمر داروهای مربوط به انواع کمخونی را توصیه کنیم، مصرف کوتاهمدت داروها را برای رفع کمخونی شدید و علامتدار توصیه میشود و پس از اینکه کمخونی فرد تا حد قابلقبولی برطرف شد، پیروی از یک رژیم غذایی اصولی و مناسب لازم است. کمخونی ناشی از فقر آهن جزو شایعترین انواع کمخونی در ایران و جهان است و بهترین توصیه تغذیهای به این گروه از بیماران، مخصوصاً خانمها، مصرف ۳-۲ وعده از گروه گوشتها در طول روز است. گوشتها در بین منابع غذایی مختلف، دارای بهترین کیفیت و کمیت جذب آهن هستند. خانمها باید پیش از دوران یائسگی، حتماً انواع گوشتها بهخصوص گوشت قرمز و شترمرغ را برای پیشگیری از کمخونی در برنامه غذاییشان بگنجانند.
* در مورد کمخونی ناشی از کمبود اسیدفولیک چطور؟
بیماران مبتلا به کمخونی ناشی از کمبود اسیدفولیک هم باید روزی یک یا دو وعده سبزی تازه (بهخصوص سبزیهای برگ سبز تیره) را در رژیم غذاییشان داشته باشند. این سبزیها میتوانند شامل سبزی خوردن، کاهو، کلم بروکلی، اسفناج و حتی مرکبات باشند.
* در صورت تشخیص کمخونی ناشی از کمبود ویتامین B12 هم باید تغییری در رژیم غذایی داد؟
بله، معمولاً احتمال کمبود ویتامین B12 در سنین جوانی، صفر و در دوران سالمندی یا در بین افراد گیاهخوار زیاد است. البته بدن ما میتواند تا سالها، ویتامین B12 را ذخیره کند اما این ویتامین در منابع گیاهی پیدا نمیشود. از این رو به افراد گیاهخوار و سالمندان توصیه میشود که حتماً منابع غذایی حیوانی مانند شیر، لبنیات یا تخممرغ را در برنامه غذایی خود بگنجانند. البته توجه داشته باشید که داروهای آنتیریفلاکس مانند سایمتیدین یا رانیتیدین که اسید معده را خنثی میکنند هم میتوانند باعث کاهش سطح ویتامین B12 شوند بنابراین مصرفکنندگان این داروها هم باید برای پیشگیری از ابتلا به کمخونی، با پزشک خود درباره دوز و نحوه مصرف داروهایشان مشورت کنند.
*آیا درست است که میگویند مصرف گوشتها به همراه ویتامین C باعث افزایش جذب آهن موجود در آنها میشود؟
واقعیت این است که جذب آهن موجود در گوشتها در هر شرایطی خوب و بالاست. ویتامین C میتواند جذب آهن موجود در منابع غیر گوشتی مانند حبوبات، غلات، میوههای خشک یا سبزیهای برگ سبز تیره را تا حدود ۳ برابر افزایش دهد. تنها موردی که باعث ایجاد اختلال در جذب آهن میشود، مصرف لبنیات همراه با خوراکیهای حاوی آهن است. به همین دلیل هم به افراد مبتلا به کمخونی ناشی از فقر آهن توصیه میشود که منابع غذایی حاوی آهن را با لبنیات مصرف نکنند مثلاً کباب را با ماست یا دوغ نخورند.
* بهعنوان سؤال آخر در چه صورتی باید مکمل مصرف کرد؟
ابتدا باید نوع کمخونی افراد مبتلا به کمخونی به وسیله متخصص تغذیه مشخص شود سپس در صورت نیاز، مکملهای غذایی متناسب با کمخونی در برنامه روزانهشان قرار بگیرد. البته مدت زمان مصرف این مکملها، بشدت کمخونی فرد بستگی دارد. ممکن است فردی مجبور شود ۶ ماه یا ۱ سال مکمل مصرف کند و کمخونی شدید فرد دیگری با یکی ۲ ماه مصرف مکمل آهن، اسیدفولیک یا ویتامین B12، برطرف شود. ضمن اینکه دوز و تعداد مصرف این مکملها هم به میزان کمخونی بیمار بستگی دارد. برخی بیماران، مجبورند از مکملهای تزریقی استفاده کنند و برخی دیگر لازم است به مصرف قرصهای مکمل اکتفا کنند. نکته مهم اینکه دوز، میزان، شکل دارویی و طول دوره مصرف، باید با نظر و تجویز پزشک باشد و نمیتوان تجویز یکسانی برای تمام بیماران داشت. بهتر است بیماران مبتلا به کمخونی ناشی از فقر آهن، قرص آهن را بین دو وعده غذایی یا آخر شب مصرف کنند در حالی که مکملهای اسیدفولیک و ویتامین B12 را میتوان با معده خالی یا با وعدههای غذایی نیز خورد. البته هر چقدر قرص آهن با معده خالیتری مصرف شود، جذب بالاتری هم خواهد داشت.
آگاهیهای مرتبط با خون و کمخونی
* آزمایش خون نرمال:
هموگلوبین Hgb:
۱۴ تا ۱۸ گرم در دسیلیتر در مردان و ۱۲ تا ۱۶ گرم در دسیلیتر در زنان
میانگین هموگلوبین در سلول MCH:
۲۷ تا ۳۳ پیکوگرم
میانگین غلظت هموگلوبین در سلول MCHC:
۳۳ تا ۳۶ پیکوگرم
تعداد گلبول قرمز خون RBC:
۶/۱ تا ۴/۷ میلیون در میکرولیتر
هماتوکریت HCT :
۴۱ تا ۵۱ درصد در مردان و ۳۶ تا ۴۵ درصد در زنان
* آزمایش برای تشخیص کمخونی
از آنجا که برخی کمخونیهای دیگر مانند کمخونی ناشی از کمبود ویتامین A یا کمخونیهای داسیشکل هم میتوانند باعث کاهش سطح هموگلوبین خون شوند و ریز شدن سلولهای خونی را در پی داشته باشند، انجام آزمایشهای دقیقتری با مشاهده علائم توصیه میشود تا بتوان کمخونی ناشی از فقر آهن را به شکل واضحی تشخیص داد. معمولاً در اینگونه موارد، آزمایش اندازهگیری سطح «فریتین» خون انجام میشود. با انجام این آزمایش، میتوانیم متوجه شویم که فرد مبتلا به کمخونی ناشی از فقر آهن است یا نه و اینکه آیا ذخیره آهن در بدنش دارد یا ندارد.
اشتباه گرفتن این دو نوع کمخونی و درمانهای نادرست میتواند سلامت بیمار را بشدت تهدید کند. مثلاً اگر فردی با کمبود B12 مواجه باشد و به او فولیک اسید بدهیم، وضعیت کمخونی او کمی بهبود مییابد اما سیستم عصبیاش دچار اختلال میشود پس حتماً در صورت مواجهه با بزرگی سلولهای خونی، باید آزمایشهای تخصصی مربوط به افتراق این دو نوع کمخونی برای بیمار تجویز شود. (ندا احمدلو/ سلامت)
غلات صبحانهی شیرین
خیلی از مردم میل زیادی به خوردن غلات صبحانهی آماده دارند. این غلات بسیار خوشمزه هستند اما در عین حال سرشار از قند بوده و ارزش غذایی بالایی ندارند. به همین دلیل حدود یک تا دو ساعت بعد از خوردنشان احساس گرسنگی خواهید کرد. این غلات سرشار از کربوهیدراتها هستند که میزان قند خون را به سرعت بالا برده و با همان سرعت پایین میآورند.
بیسکوییت
اکثر بیسکوییتهای مخصوص صبحانه که برخی از افراد برای صبحانه مصرف میکنند بسیار شیرین و در عین حال فاقد پروتئین و فیبرهای کافی هستند. اگر میخواهید تغذیهی سالمی داشته باشید دور این قبیل خوراکیها را خط قرمز بکشید.
آبمیوهها
حواستان باشد که در خصوص آبمیوههای تازه صحبت نمیکنیم بلکه منظورمان آبمیوههای صنعتی است؛ چون سرشار از قند هستند و این قند به سرعت جذب بدن میشود. این آبمیوهها مغذی نیستند و توصیه نمیشوند. یادتان باشد که مصرف آبمیوه به تنهایی کافی نیست. باید پروتئین، فیبرها و کلسیم نیز در برنامهی غذاییتان داشته باشید تا صبحانهی کاملی میل کرده باشید.
یکی از بدترین انتخابهایی که میتوانید برای صبحانه داشته باشید گوشتهای فراوری شده مانند سوسیس، کالباس، هاتداگ و غیره است
کیک و انواع شیرینیجات
خیلی از افراد مصرف کیک، مافین و هر نوع شیرینی دیگر را راهی سریع و خوشمزه برای شروع صبح میدانند. اما واقعیت این است که انتخاب مناسبی نکردهاید. درست است که این خوراکیها خوشمزه هستند و مصرف آنها ساده است اما همینها سرشار از قند بوده و فیبر و پروتئین و ویتامین ندارند. علاوه بر این میزان چربی که برای تهیهی آنها استفاده میشود زیاد است. حتماً میدانید که جذب همزمان میزان زیادی چربی و قند تناسب اندامتان را به خطر میاندازد.
سوسیس و کالباس و رفقا
یکی از بدترین انتخابهایی که میتوانید برای صبحانه داشته باشید گوشتهای فراوری شده مانند سوسیس، کالباس، هاتداگ و غیره است. چون این مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب اشباعشده هستند که دستگاه گوارش را به زحمت میاندازند. نتایج پژوهشی که در دانشگاه هاروارد انجام شده است نشان میدهد که مصرف منظم سوسیس و کالباس برای صبحانه خطر بروز بیماریهای قلبی را افزایش میدهند؛ پس گوشتهای فراوری شده ممنوع!
شیرینکنندههای مصنوعی
درست است که این قندهای مصنوعی کالری کمتری دارند اما با این حال برای سلامتی خیری نخواهند داشت. بهتر است از قندهای طبیعی مانند شکر سرخ، عسل، شربت افرا و غیره استفاده کنید. کافی است حواستان به میزان مصرف این قندهای طبیعی باشد و بدون افتادن در دام زیادهروی از طعم و خواص آنها بهره ببرید.
صبحانه را بلافاصله بعد از بیدار شدن میل کنید. هر چه دیرتر صبحانه میل کنید گرسنگیتان بیشتر شده و بدون شک دیرتر سیر میشوید
نان سفید
نانهای سفید مصرف زیادی دارند اما اگر میخواهید قند خون و وزنتان را کنترل کنید بهتر است از مصرف این نانها بپرهیزید. چون میزان کربوهیدراتهای موجود در آنها بالا بوده و قند خون را به سرعت بالا میبرند. بدتر اینکه این نانها به طور موقت سیرتان میکنند و بعد از یک ساعت شما به دنبال ریزهخواری خواهید بود. توصیه میکنیم حتماً از نانهای سبوسدار که حاوی فیبر و پروتئین هستند استفاده کنید.
مرباهای صنعتی
درست است که مرباها از میوهها تهیه میشوند اما مرباهایی صنعتی سرشار از قند هستند. در خصوص شکلاتهای صبحانه نیز همینطور است. این مواد، پرکالری هستند و اگر به دنبال تناسب اندام هستید نباید زیاد مصرف کنید. مرباها و شکلات صبحانه و غیره قند خون را بالا میبرند اما انرژی لازم تا وقت ناهار را به بدن نمیدهند. اگر مربادوست هستید بهتر است خودتان در منزل نسبت به تهیهی آنها اقدام کنید. در این صورت بهتر میتوانید میزان قند آن را کنترل کنید.
حرف آخر اینکه صبحانه را بلافاصله بعد از بیدار شدن میل کنید. هر چه دیرتر صبحانه میل کنید گرسنگیتان بیشتر شده و بدون شک دیرتر سیر میشوید. یادتان باشد که یکی از اهداف صبحانه مصرف مواد غذایی مفید دارای پروتئین و فیبر کافی است تا مواد مغذی در طول روز را جذب کرده باشید. حواستان باشد که نیازی به حذف کلی چربیها از وعدهی صبحانه نیست. اگر در هر وعده چربی دریافت نکنید بدون شک یک ساعت بعد احساس گرسنگی خواهید کرد. در نتیجه میتوان گفت که صبحانهی کامل میتواند ترکیبی از ماست یونانی صفر درصد، غلات سرشار از فیبر و میوههای قرمز باشد؛ اما در این نمونه جای چربیهای خوب خالی میماند. بنابراین بهتر است به جای ماست یا پنیر صفر درصد از انواع کمچرب استفاده کنید یا اینکه مقداری گردو یا آجیلهای دیگر به صبحانهتان اضافه کنید.(سلامت نیوز)
دیگر کمتر کسی پیدا میشود که نداند تنها راه درمان چاقی، رژیم غذایی سالم، تحرک بدنی و پرهیز از پرخوری است؛ اما با وجود این، بازار قرص، کمربند، چای، گن لاغری و صدها محصول لاغری دیگر هنوز داغ است.
این روزها هم یک تبلیغ جدید به دنیای پرزرق و برق تبلیغات ماهوارهای اضافه شده؛ ژل لاغری آن هم از نوع برزیلی که در عرض چند دقیقه چربیهای موضعی را آب میکند و از شر اضافه وزن خلاص میشوید. آیا چنین چیزی واقعیت دارد؟
بحث کرمها و ژلهای لاغری اصلا جدید نیست، اما تبلیغ ژل لاغری که بتازگی از شبکههای ماهوارهای پخش میشود این محصول را نسل جدیدی از ژلهای لاغری عنوان میکند که از عصاره گیاهان ساخته شده و بعد از آزمایشهای بسیار و بررسیهای کاملا تخصصی، مجوزهای قانونی مراکز معتبر سلامت و بهداشت اروپا و آمریکا را کسب کرده است.
برای رسیدن به وزن ایدهآل و آب کردن چربیها کافی است مقداری از ژل را روی موضع مورد نظر ماساژ دهید (3 بار به چپ و 3 بار به راست!) و منتظر بمانید تا محصول اثر کند. ابتدا احساس حرارت شدیدی خواهید کرد و سپس بلافاصله پوستتان خنک میشود و حسابی عرق میکنید. به این ترتیب چربیها از زیر پوست به سطح آن میآیند طوری که 20 درصد از حجم عرق بدنتان چربی خالص است.
دکتر فرانک سماک، متخصص تغذیه در گفتوگو با جامجم میگوید: احتمالا مردم ما باهوشتر از این هستند که گول چنین تبلیغاتی را بخورند. دهها نوع کرم و ژل لاغری در بازار وجود دارد که هر کدام ترکیب خاص و عناصر فعال خاص خود را دارند. با این حال مکانیسم کارکرد همه آنها یکسان است. کرم با نفوذ به داخل پوست مواد فعالی را وارد آن میکند که باعث تبخیر آب ناحیه مورد نظر و عرق کردن میشود. بنابراین شما با از دست دادن آب میانبافتی وزن مختصری کم میکنید، اما این کاهش وزن ربطی به از بین رفتن چربیهای موضعی ندارد.
آیا ژلهای لاغری عوارض دارند؟
همان طور که اشاره شد ژلهای لاغری تاثیری در رفع چربیهای موضعی بدن ندارند و با خرید آنها فقط پولتان را دور ریختهاید؛ اما این همه ماجرا نیست چرا که ممکن است بر اثر استفاده مداوم از آنها بدن آب زیادی را از دست بدهد و با مشکل کمآبی و شوک ناشی از آن مواجه شود. پس بر خلاف ادعای فروشندگان این محصولات، ژلهای لاغری اصلا بیعارضه نیستند.
دکتر مجتبی ولیزاده، متخصص پوستومو درباره عوارض پوستی این ژلها به جامجم میگوید: افرادی که پوستهای حساسی دارند به هیچ وجه نباید سراغ چنین محصولاتی بروند. به دلیل مکانیسم اثر این ژلهای به اصطلاح لاغری، پوست با تعریق زیادی مواجه میشود. خیلیها هم با دیدن این صحنه حسابی ذوقزده میشوند که در حال آب کردن چربیها هستند و موضع را با نایلون میپوشانند تا بیشتر عرق کند و چربی بیشتری آب شود. من میان بیماران خودم هم با چنین مواردی روبهرو بودهام که به واسطه همین اشتباه دچار حساسیتهای شدید و حتی سوختگی پوست شدهاند. البته برخی ترکیبهای دارویی میتوانند به صورت موضعی در درمان سلولیت و چربیهای موضعی خاص تا حدودی موثر باشند. این ترکیبها در کنار روشهای لیزرتراپی و هورموندرمانی بیشتر جنبه درمانی دارند و تحت شرایط خاص زیر نظر پزشک و برای افراد خاص به کار میروند و بدون شک، مصرف مداوم آنها عوارض جانبی متعددی دارد. این که یک ژل بتواند از طریق پوست جذب شود و چربیهای بدن را بسوزاند، هرگز در علم به اثبات نرسیده است.
لاغری موضعی هم رژیم و هم ورزش میخواهد
رسیدن به تناسب اندام، پروژه کوتاه مدتی نیست. دکتر سماک با بیان این مطلب میافزاید: لاغر شدن به برنامه ریزی دقیق، زمان کافی، اراده و پیروی از یک رژیم غذایی اصولی نیاز دارد و به مرور زمان هم اتفاق میافتد. به عنوان مثال شما با پیروی از یک رژیم غذایی اصولی در کنار ورزش در هفته نیم تا یک کیلوگرم کاهش وزن خواهید داشت و بعد از گذشت 6 ماه این کاهش وزن مشهود خواهد بود. پس واقع بین باشید و توقع تان را بیش از حد بالا نبرید. بدون شک رژیم غذایی به تنهایی میتواند به کاهش یا افزایش وزن شما کمک کند، اما در صورتی که ورزش را هم به برنامه زندگی روزانهتان اضافه کنید، سرعت شما برای رسیدن به تناسب اندام تا دو برابر بیشتر میشود. البته اگر میبینیم چربی بیشتر در ناحیه شکم و پهلو جمع میشود به خاطر تنظیمات خاصی است که در بدن ما حاکم است. بدن چربیهای اضافی را در جایی که کمترین خطر را برایش دارد ذخیره میکند و هر وقت هم که لازم داشت از همان جا برمیدارد. پس همان طور که شما کار خاصی روی شکم تان انجام ندادهاید که چاق شود برای لاغر شدنش هم لازم نیست کار خاصی رویش انجام دهید و راه درستش تغذیه مناسب و در پیش گرفتن سبک زندگی سالم است. از طرفی این که چند ماه ورزش کنید و رژیم بگیرید کافی نیست. شما باید این رفتارها را به سبک زندگیتان تبدیل کنید. برای اینکار باید عادتهای غذایی نادرست و بیتحرکی را برای همیشه کنار بگذارید تا نتیجه زحمات تان از بین نرود. همچنین خودتان را گول نزنید و دنبال میانبرهایی مثل ژل، کرم، گن و... نباشید که هیچ تاثیری ندارند.
لاغری با از دست دادن آب بدن
به گفته دکتر سماک، هر چند وقت یک بار، ژلها یا کرمهای لاغری جدید وارد بازار میشود و اتفاقا همه آنها تضمین میکنند محصولشان براساس تحقیقات و مطالعات علمی تهیه شده است، در حالی که فقط آب را از بدن خارج میکنند که بعد از مدت کوتاهی با جایگزین شدن آن، همه چیز به حالت اول برمیگردد. در واقع، نهایت کاری که این ژلها میتوانند انجام دهند، ایجاد تعریق در پوست است و اصلا نمیتوانند باعث سوزاندن چربی در بدن شوند. در ضمن اگر چنین یافتههایی صحت دارد و در آمریکا و اروپا مورد تائید است، پس چگونه 60 درصد مردم آمریکا و 40 درصد اروپاییها دچار چاقی مفرط هستند و سالانه هزینههای هنگفتی صرف عوارض چاقی در آنجا میشود؟ آیا این افراد توانایی پرداخت مبلغ ناچیزی را ندارند تا مثل یک مجسمهساز به اندامشان شکل دهند؟!
پریسا اصولی - جامجم
مهندس سولماز چوبکی اظهار داشت: یکی از مهم ترین اقدامات سازمان غذا و دارو در خصوص اصلاح الگوی مصرف با هدف ارتقاء سلامت مصرف کننده ، درج نشانگرهای رنگی تغذیه ای بر روی برچسب محصولات غذایی می باشد.
به گزارش مهر، وی گفت: یکی از شاخص های نشانگرهای رنگی تغذیه ای نمک است که بر اساس آن محصولاتی که دارای نمک هستند علاوه بر اینکه میزان نمک در محصول مصرفی درج می شود از رنگ های هشدار دهنده سبز، نارنجی و قرمز استفاده می گردد که به مصرف کننده کمک می کند الگوی مصرف خود را بر اساس توانایی هایی جسمی که دارد اصلاح کند؛ مثلا اگر فردی فشار خون بالایی دارد در انتخاب و مصرف محصول با توجه به رنگ شاخص نمک دقت لازم را داشته باشد.
چوبکی ادامه داد: یکی از مهم ترین عواملی که می توان میزان نمک مصرفی را کاهش داد، فرهنگ سازی می باشد. لذا موضوع فرهنگ سازی در راستای اصلاح الگوی مصرف و کاهش دریافت نمک در دستور کار این سازمان قرار دارد و اقدامات متعددی از جمله کمپین های سراسری و بسیج های ملی کاهش مصرف نمک تشکیل شده است.
کارشناس سازمان غذا و دارو افزود: توصیه ای که برای مصرف کنندگان داریم این است که ضمن آن که از مصرف زیاد نمک جداً خودداری نمایند ، از نمک های تصفیه شده خوراکی یددار استفاده کنند. مصرف کنندگان می توانند نمک های خوراکی یددار را از فروشگاه های معتبر خریداری و توجه نمایند که نمک هایی که به عنوان نمک دریا و سنگ نمک در عطاری ها و مراکز دیگر به فروش می رسند مورد تایید این سازمان نیستند و به دلیل ناخالصی های فراوان صدمات سلامتی بسیاری را به دنبال دارد.
چوبکی در پایان گفت: برای خرید نمک خوراکی حتما به موارد قید شده بر روی بسته بندی محصول، از جمله تاریخ مصرف، شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت، لوگوی سازمان غذا و دارو و نیز درج عبارت «نمک تصفیه شده خوراکی یددار»، توجه کنید.
به گزارش تسنیم، محمد دریایی گفت: پزشکان طب سنتی بر این عقیده هستند که خوردن چند نوع غذا با یکدیگر به معده آسیب وارد میکند و موجب اختلال هضم میشود.
وی افزود: دردهای مفصلی نیز از پیامدهای خوردن چند غذا با یکدیگر است.«بر هم خوری» و «با هم خوری» بسیار به معده آسیب وارد میکند. سلامت معده یعنی سلامت همه اعضای بدن. خوردن غذا با معده پر در حالی که معده در حال هضم غذای قبلی است بسیار برای معده مضر است چرا که سیستم هوشمند بدن را به تحیر میاندازد.
افزودن گلاب و زعفران به غذا اشتها را افزایش میدهد
این متخصص علوم زیستی و گیاهان دارویی افزود: افزودن گلاب و زعفران به غذا خود مشام سیستم گوارش را صفا میبخشد و اشتهای افراد را به غذا میافزاید. همیشه زمانی که عطش واقعی وجود دارد آب خورده شود عطش غیر واقعی را میتوان از اینجا تشخیص داد که شخص با آب خوردن تشنگی اش برطرف نمیشود و به اصطلاح تشنگی کاذب دارد و در این زمان بیشتر به آب میل پیدا میکند.
افراد برای رفع تشنگی کاذب خود از آب گرم استفاده کنند
دریایی خاطرنشان کرد: در این زمان بهتر است که افراد برای رفع تشنگی خود از آب گرم استفاده کنند و مقداری عسل در آن بریزند که میتواند بهتر تشنگی را برطرف کند. همچنین همراه با غذا آب خوردن خیلی مضر است و باعث سوءهاضمه میشود. یکی از علل بروز کبد چرب و تجمع چربی در کبد مصرف بلافاصله آب بعد از غذا است، مخصوصا اگر آب بسیار سرد باشد چرا که هضم غذا مختل میشود و کبد توانایی کارش کاهش پیدا میکند. همچنین نوشیدن آب سرد بعد از غذاهای گرم، ترشیها، شیرینیها و بعد از حمام به شدت مضر است.
خوابی راحت و باکیفیت برای سالم ماندن لازم و ضروری است. بدن انسان از خواب برای ترمیم سلول های بدن و آماده سازی آن ها برای شروع روزی جدید استفاده می کند. اما علاوه بر برخی عادات نادرست که خواب را بر چشم ها حرام می کنند برخی مواد غذایی نیز هستند که باعث بی خوابی و بدخوابی می شوند. در این مطلب شما را با این مواد غذایی بیشتر آشنا می کنیم. لطفاً با ما باشید.
مواد غذایی چرب
برای داشتن خوابی راحت غذاهای چرب از نوع همبرگر، سیب زمینی سرخ کرده، پیتزا و غیره را فراموش کنید. این مواد غذایی به زمان بیشتری برای هضم شدن نیاز دارند و مدت زمان به خواب رفتن را به تأخیر می اندازند.
سلامت نیوز نوشت: برای داشتن خوابی عمیق و راحت لازم است که دمای بدن پایین باشد. برخی ادویه ها باعث افزایش دمای بدن شده و بنابراین خواب را بر هم می زند.
پروتئین ها
برای وعده ی شام غذای سبکی میل کنید و به ویژه از مصرف گوشت بپرهیزید. گوشت های قرمز مانند هر غذای پرچرب دیگر به مدت زمان بیشتری برای هضم نیاز دارند و همین مسئله باعث بدخوابی می شود. بهتر است برای وعده ی شام گیاهخوار شوید و از سوپ سبزیجات به همراه ماست و غذاهای سبک دیگر استفاده کنید.
بستنی
اگر طرفدار این هستید که مقابل تلویزیون بنشینید و حین تماشای فیلم های کمدی یک پیاله بستنی نیز میل کنید بهتر است کمی هشیار باشید. چون بستنی باعث بیخوابی می شود. بستنی علاوه بر دارا بودن مواد چرب حاوی قندهای زودجذب نیز هستند که به بدن انرژی می دهند و به همین دلیل مانع از به خواب رفتن می شوند.
برخی سبزیجات
سبزیجاتی مانند بروکلی، کلم، گل کلم، پیاز و غیره برای سلامتی فوق العاده اند اما بهتر است این سبزیجات را در وعده ی ناهار میل کنید. چون باعث ایجاد نفخ معده و گاز می شوند و در روند خواب اختلال ایجاد می کنند.
مواد غذایی ادرارآور
کرفس، هندوانه، انواع بری ها، خیار و غیره که سرشار از آب و مدر هستند باعث ایجاد اختلال در خواب می شوند؛ زیرا بعد از مصرف آن ها مجبور خواهید بود در طول شب بیدار شده و به دستشویی بروید. به همین دلیل توصیه می شود که از مصرف این مواد غذایی قبل از خواب خودداری کنید.
غذاهای تند و پرادویه
برای داشتن خوابی عمیق و راحت لازم است که دمای بدن پایین باشد. برخی ادویه ها باعث افزایش دمای بدن شده و بنابراین خواب را بر هم می زند. مصرف میزان بالای ادویه ها و غذاهای تند همچنین باعث تحریک و سوزش معده می شود. این دو دلیل کافی است که غذاهای تند را در وعده شام میل نکنید.
برای داشتن خوابی راحت غذاهای چرب از نوع همبرگر، سیب زمینی سرخ کرده، پیتزا و غیره را فراموش کنید. این مواد غذایی به زمان بیشتری برای هضم شدن نیاز دارند.
قهوه
این نوشیدنی حاوی میزان زیادی کافئین است که مانند قند باعث به تأخیر انداختن حالت خواب آلودگی می شود. در نتیجه در روند خواب اختلال ایجاد می کند. این اتفاق بعد از مصرف نوشیدنی های گازدار نیز رخ می دهد.
شکلات سیاه
بهتر است بدانید که شکلات سیاه حاوی کافئین و تئوبرومین است. این مواد محرک باعث افزایش ضربان قلب شده و باعث بیخوابی می شوند.
به گزارش جام جم سرا ، تیرنگ رضا نیستانی در گفتوگو با فارس در رابطه با کمبود آهن و عوارض آن بر سلامتی افراد اظهار داشت: عنصر آهن از حیث فراوانی چهارمین عنصر پوسته زمین بود ولی کمبود و فقر آن شایعترین کمبود تغذیهای در ایران به شمار میرود.
وی افزود: برخی کمبود آهن داشته ولی به مرحله کمخونی نرسیدهاند بنابراین کمبود آهن صرفا به معنی کمخونی نیست.
این متخصص تغذیه در رابطه با نشانههای بالینی فقر آهن در بدن گفت: کاهش قوای ذهنی کاهش توان کار و تمرکز و افزایش حساسیت و ابتلا به عفونتها از نشانههای فقر آهن در بدن است.
نیستانی با اشاره به اینکه بر اساس اعلام بهداشت جهانی کمبود آهن یکی از موانع بزرگ اقتصادی در جهان به شمار میرود، افزود: زمانی که به دلیل فقر آهن قوای ذهنی، تمرکز و یادگیری کاهش مییابد در واقع در سطح کلان به لحاظ اقتصادی برای کشور ضرر است بنابراین باید نسبت به رفع کمبود ریز مغذیها به ویژه آهن اقدام شود.
وی با اشاره به اینکه فقر آهن در صورتیکه درمان نشود منجر به کمخونی میشود، اظهار کرد: فقر آهن به دو صورت همراه با کمخونی و بدون کمخونی وجود دارد و در واقع کمخونی علائم خاصی همچون رنگ پریدگی، ضعف و بیحالی و کاهش عمق تنفس و سرعت آن را برای بیمار به همراه دارد.
این متخصص تغذیه با تأکید بر اینکه علت فقر آهن باید در بدن مشخص شود، تصریح کرد: کاهش دریافت مواد غذایی مناسب، دفع بالا، بینظمی قاعدگی، خونریزیهای پنهان گوارشی از جمله علل فقر آهن به شمار میرود و برای درمان مناسب باید تشخیص به درستی انجام گیرد.
نیستانی با اشاره به اینکه مصرف چای بلافاصله بعد از غذا جذب آهن منابع گیاهی همچون آهن عدسی و نان را کاهش میدهد، گفت: آهن عنصری سمی است و اضافه مصرف آن سبب مسمومیت میشود.
وی با اشاره به اینکه مصرف خودسرانه آهن مسمومیت حاد و مزمن ایجاد میکند، اظهار داشت: مسمومیت حاد به طور مثال زمانی استفاده کودکان از قرص آهن در غفلت والدین ایجاد شده و مسمومیت مزمن نیز با مصرف خودسرانه در بزرگسالان ایجاد شود.
این متخصص تغذیه خاطر نشان کرد: افرادی که بیش از نیاز قرص آهن مصرف میکنند به بیماریهای مختلفی چون مشکلات قلبی و عروقی مبتلا میشوند.
به گزارش جام جم سرا به نقل از تبیان، در برخی موارد فرد تقصیری ندارد برخی مواد غذایی باعث تغییر بوی بدن شده و مایه ی آبروریزی می شوند. بنابراین علاوه بر رعایت بهداشت لازم است که قبل از ملاقات های رسمی و مهم از مصرف برخی مواد غذایی مانند مارچوبه، قهوه، کلم، پیاز و غیره بپرهیزید. با ما باشید تا لیست دقیق تری از این مواد غذایی بد بو کننده و به اصطلاح آبروبر آشنا شوید.
قهوه: عرق از سر و رویتان می ریزد
به عقیده ی متخصصان، قهوه و چای باعث افزایش نیروی بدن شده و دمای بدن را افزایش می دهند. این تأثیر باعث تعریق بیشتر و در نتیجه ایجاد بوی بد بدن (ناشی از باکتری هایی که روی پوست قرار دارند) می شود. علاوه بر این قهوه باعث بوی دهان نیز می شود و نفس فرد را بودار می کند. بنابراین اگر قرار ملاقات رسمی و یا عاشقانه ای دارید بهتر است از نوشیدن چای و قهوه ی زیاد قبل از رفتن به قرار بپرهیزید.
مارچوبه: ادرار را بدبو می کند
مارچوبه حاوی «اسپاراگوسیک اسید» است. زمانی که مارچوبه هضم می شود این اسید باعث تولید ترکیبات حاوی «متان تیول»، «سولفور دی متیل» و «دی متیل سولفون» می شود که با ادرار تخلیه می شوند و بوی بدی به جا می گذارند. این ترکیبات حاوی گوگرد هستند که بویی شبیه بوی تخم مرغ گندیده ایجاد می کند. اگر می خواهید مهمانی بروید و احتمال می دهید کارتان به دستشویی میزبان نیز بکشد بهتر است از خوردن مارچوبه بپرهیزید تا اینکه پشت سرتان حرف و حدیث باشد.
سیر از منافذ پوست تخلیه می شود
مولکول های بودار سیر از لوله گوارش تجزیه نمی شود. این مولکول ها وارد خون شده و سپس از طریق تعریق از راه پوست دفع می شوند. در نتیجه تمام منافذ پوست بوی سیر می گیرد. علاوه بر این گازی نیز به سمت بالای بدن پیش می رود و باعث ایجاد بوی بد دهان می شود که برای همه شناخته شده است بنابراین اگر نمی خواهید خودتان را خجالت زده و طرف مقابل را معذب کنید قبل از ملاقات های جدی از خوردن این ماده ی غذایی بسیار مفید و باخاصیت بپرهیزید.
نتایج پژوهشی که در سال 2006 در «Chemical Senses» به چاپ رسیده است نشان می دهد خانم هایی شرکت کننده ادعا کرده اند بوی زیر بغل همسرانشان بعد از دو هفته عدم مصرف گوشت قرمز کاهش پیدا کرده است
فلفل عرق را بودار می کند
برخی مولکول های بودار فلفل و اکثر ادویه ها، در طول هضم شدن از بین نمی روند و به صورت عرق از تمام قسمت های بدن (نه صرفاً زیر بغل ها) تبخیر می شوند. در برخی کشوها، مردم ادویه می خورند تا پشه ها به آن ها نزدیک نشوند. علاوه بر این ادویه ها باعث افزایش دمای بدن می شوند. در واقع «کاپسایسین» موجود در فلفل ترکیبی است که سنسورهای حرارتی ناحیه ی دهان را تحریک می کند. به همین دلیل برخی افراد با خوردن فلفل و دیگر ادویه ها دچار تعریق زیاد بخصوص در ناحیه ی صورت می شوند. این تعریق بیشتر نیز باعث ایجاد بوی عرق خواهد شد.
ماهی: بدن بوی ماهی می گیرد
«سندرم بوی ماهی» نام یک بیماری ژنتیکی است. تری متیل آمین یک ترکیب بوداری است که از هضم برخی مواد غذایی پروتئینه مانند ماهی و تخم مرغ ایجاد می شود. زمانی که تری متیل آمینه توسط آنزیمی که در کبد تولید می شود تا بوی آن را بگیرد از بین نرود سندرم بوی ماهی بروز می کند. در این صورت عرق، بزاق و ادرار فرد بو می گیرد. البته این مشکل نوعی بیماری است. اما بهتر است قبل از ملاقات های مهم از مصرف ماهی بپرهیزید تا بدنتان بوی ماهی ندهد.
پیاز حاوی مولکول های بدبو
برخی مولکول های پیاز در لوله ی گوارش تجزیه نمی شوند و عرق را بودار می کنند. مدت زمانی که مواد غذایی در لوله گوارش می مانند باعث می شود که گاز تا دهان بالا بیاید و باعث ایجاد بوی بد دهان شده و به صورت آروغ دفع شود. البته بوی بد دهان می تواند به تنهایی ناشی از مواد غذایی باشد اما در عین حال عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و مشکلات گوارشی نیز در این مسئله بی تأثیر نیستند.
کلم بوی گوگرد می دهد
بروکلی، گل کلم و تمام اعضای خانواده ی کلم ها از سولفورهیدروژن تشکیل شده اند که در حین هضم شدن باعث ایجاد بوی گوگرد می شوند که از طریق تعریق یا گاز دفع می شوند. بنابراین اگر نمی خواهید در یک جلسه ی کاری یا آشنایی دچار چنین مصائبی شوید بهتر است مصرف کلم ها را به موقعیت دیگری موکول کنید.
گوشت بوی زیر بغل را تغییر می دهد
نتایج پژوهشی که در سال 2006 در Chemical Senses به چاپ رسیده است نشان می دهد خانم هایی شرکت کننده ادعا کرده اند بوی زیر بغل همسرانشان بعد از دو هفته عدم مصرف گوشت قرمز کاهش پیدا کرده است. البته هنوز محققان به طور دقیق نمی دانند چه مصرف چه میزان گوشت قرمز باعث ایجاد بوی بدن می شود و تأثیر آن تا چه مدتی به جا می ماند.
الکل باعث تعریق می شود
عرقی که از طریق غدد درم ترشح می شود برای تنظیم دمای بدن است. فعالیت هایی مانند ورزش و یا استرس باعث افزایش دمای بدن می شود. الکل با تحریک سیستم لنفاتیک (فعالیت های عمومی، ضربان قلب) بدن را گرم کرده و باعث تحریک ترشح عرق می شود.
باید بدانید که تعریق به خودی خود بد بو نیست اما زمانی که با برخی باکتری های پوست تماس پیدا می کند بوی نامطلوبی می گیرد. در نتیجه بهتر است قبل از حاضر شدن در قرارهای مهم زندگی تان و یا مثلا شب عروسی تان از مصرف چنین مواد غذایی یا نوشیدنی هایی که باعث افزایش تعریق و بوی بد بدن می شوند بپرهیزید.
به گزارش جام جم سرا ، مرتضی صفوی در گفتوگو با فارس، در رابطه با خواص درمانی دوغ اظهار داشت: دوغ یک ماده غذایی سنتی در کشور ما بوده و از قدیم مورد استفاده مردم قرار گرفته است. در فرهنگ ما نیز در رابطه با دوغ زیاد صحبت شده و بسیاری از ضربالمثلها همچون «کی میگه دوغ من ترشه» نشان از قدمت مصرف دوغ در ایران دارد.
وی افزود: نوع شیرین دوغ بیشتر به دلیل اضافه کردن موادی مانند گلاب، انبه یا لیمو حاصل میشود و نوع ترش ترکیب ماست، آب، نمک و فلفل است که میتوان سبزیهای معطری همچون نعنا و پونه به آن اضافه کرد.
این متخصص تغذیه با اشاره به اینکه انواع دوغ در کشورهای هندوستان، افغانستان و آمریکا نیز تهیه میشود، گفت: دوغ معروف به لاسی در هندوستان تهیه شده که هم به صورت شور و هم شیرین مصرف میشود.
صفوی بیان داشت: ما در ایران بیشتر نوع شور دوغ را استفاده میکنیم که توصیه میشود افرادی که دارای مشکل پرفشاری خون هستند از استفاده نمک در دوغ خودداری کنند.
وی با اشاره به اینکه دوغ در آمریکا نوشیدنی ماست یا نوشابه ماست نام دارد، گفت: بدن افراد در حال رشد روزانه به چهار سهم و افراد معمولی سه سهم کلسیم نیاز دارد که 2 لیوان شیر معادل یک لیوان ماست و یا یک لیوان دوغ به شمار رفته و یک چهارم نیاز بدن به کلسیم را رفع میسازد.
این متخصص تغذیه عنوان کرد: باکتریهای مفید دوغ شامل استرپتوکوکوس، ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس بولگاریس مانع از رشد میکرو ارگانیسمهای مضر در بدن شده و برای سلامتی دستگاه گوارش مفید است.
صفوی ادامه داد: دوغ برای درمان گرمازدگی، خستگی و عطش استفاده شده و همچنین برای پیشگیری از پوکی استخوان مصرف دوغ به صورت روزانه توصیه میشود و برخلاف نوشابه که پوکی استخوان ایجاد میکند برای حفظ سلامتی بدن این ماده غذایی مصرف آن توصیه میشود.
وی افزود: افرادی که دچار کمخونی و فقر آهن هستند بهتر است تا یک ساعت پس از غذا خوردن از مصرف دوغ خودداری کرده تا فقر آنها تشدید نشود، همچنین کسانی که دارای مشکلات گوارشی همچون زخم معده و اثنیعشر، ورم معده و نفخ شکم هستند بهتر است دوغهای گازدار مصرف نکنند چرا که این دوغها نسبت به دوغهای معمولی برای سلامتی مضر بوده و بیماریهای گوارشی را نیز تشدید میکند.
دکتر سیدرضا رضایی دریاکناری، پزشک و متخصص طب سنتی ایران درخصوص درستی و نادرستی باورهای تغذیهای در مورد سرماخوردگی به جامجم میگوید: از دیدگاه طب سنتی بیشتر این باورها درست است، اما مواردی از آن به اشتباه نقل شده است. به گفته این متخصص، سرماخوردگی بر اثر ورود سرما به بدن ایجاد میشود و واکنش بدن نسبت به سرما افزایش حرارت و بروز تب است. تب گرم است و برای فرونشاندن آن باید اغلب از خوردنیهای سرد و خنک استفاده شود و نباید دارودرمانی کرد. همانگونه که پیامبر اسلام فرمودهاند زکام را درمان نکنید، چون عقیده بر این است هنگام سرماخوردگی باید به بدن فرصت خروج مواد دفعی از مغز داده شود. مصرف انواع غذاهای آبکی بهخصوص آشجو که همراه هویج، شلغم و گشنیز تهیه شده باشد بسیار خنک است و سبب روان شدن و خروج اخلاط غلیظ پشت حلق میشود.
دکتر رضایی ضمن اشاره به این که افراد در زمان بیماری ضعیف میشوند و باید از غذاهای لطیف و نرم که برای هضم به انرژی زیادی نیاز ندارد استفاده کنند میگوید: افراد در زمان ابتلا به سرماخوردگی بهتر است گوشت قرمز نخورند و برای تقویت بنیه سوپجو را همراه گوشت جوجه محلی یا بلدرچین طبخ و میل کنند.
سرماخوردهها کشک بخورند یا نخورند؟
از قدیم گفتهاند اگر در زمان سرماخوردگی از غذاهای کشکدار استفاده شود حال بیمار وخیم میشود و تب میکند. دکتر رضایی، مصرف مقادیر کم کشک در غذای افراد سرماخورده را خالی از اشکال میداند و میگوید در منابع طب سنتی بهصورت علمی به این موضوع پرداخته نشده است؛ اما چون فرآوردههای لبنی بهخصوص کشک و قرهقروت میتوانند در زمان بیماری بر میزان برخی از اخلاط بدن بیفزایند و بدن را به زحمت بیندازند، بهتر است در این دوره کمتر مصرف شوند.
ترش یا شیرین، لیمو بخورید!
گفته میشود مصرف مرتب لیموشیرین هنگام سرماخوردگی از وخامت بیماری میکاهد. دکتر رضایی در این خصوص میگوید: تمامی مرکبات به دلیل داشتن انواع ویتامینها و طبع خنک برای التیام علائم سرماخوردگی مفیدند؛ اما لیموشیرین و بعد از آن پرتقال کبابی منفعت بیشتری دارند. یک عدد پرتقال شیرین را به سیخ بکشید و آنقدر کباب کنید تا پوستش تغییر رنگ دهد سپس پوست را جدا کنید و گوشت میوه را بخورید. همچنین اگر لیمو شیرین در دسترس نبود میتوانید از لیموترش استفاده کنید؛ البته به این روش که یک قاشق عسل را درون یک لیوان آب گرم حل کنید و مقادیری آب لیموترش به آن بیفزایید. همچنین میتوانید به جای آبلیمو از آب نارنج یا ترنج که این روزها در بازار موجود است، استفاده کنید. ترنج در مقایسه با نارنج و دیگر مرکبات فواید بیشتری دارد. توصیه اصلی این است که در زمان سرماخوردگی فقط از مرکبات شیرین استفاده شود تا باعث آسیب و سوزش گلو نشود.
سرکه و ترشی چطور؟
اگر مصرف لیموترش و آب نارنج برای سرماخوردگی مفید است، پس چرا گفته میشود از مصرف ترشیجات خانگی در زمان ابتلا به سرماخوردگی خودداری کنید؟ این متخصص طب سنتی پاسخ میدهد: انواع ترشیجات، سرکه و آبغوره اگر بهتنهایی خورده شوند به ضعف سیستم عصبی و تضعیف سیستم ایمنی بیمار منجر میشود. بیشتر افراد هنگام بیماری، بدن رنجور و ضعیفی دارند و مصرف خوراکیهای ترش این ضعف را تشدید میکند. البته اگر سرکه همراه عسل خورده شود اشکالی ندارد، اما خوب است بدانید ترشی آب نارنج، ترنج و لیمو نسبت به آبغوره و سرکه عوارض عصبی ندارد.
پیاز را از قلم نیندازید
گفته میشود اگر در فصول سرد سال هر روز چند حبه سیر یا پیاز برش خورده را بو کنید سرما نمیخورید. دکتر رضایی میگوید سیر و پیاز به دلیل ترکیبات گوگردی، ضدعفونیکننده محیط هستند و تا حدود زیادی افراد را از ابتلا به سرماخوردگی ایمن میکند. در روایات آمده است به هر منطقهای که وارد میشوید ابتدا پیاز آن شهر را بخورید تا از بیماری در امان بمانید. اعتقاد بر این است پیاز هر منطقه قدرت فوقالعادهای در مقابله با میکروبهای آن منطقه دارد. به توصیه دکتر رضایی افرادی که به کربلا، مکه و سوریه سفر میکنند یا سفرهای خارجی زیادی میروند بهتر است در غذاهایشان پیاز را از قلم نیندازند.
اما آیا میتوان برای کوتاه کردن مدت بیماری در زمان ابتلا به سرماخوردگی از سیر و پیاز استفاده کرد؟ این متخصص پاسخ میدهد سیر و پیاز طبع گرمی دارند و بهخصوص مصرف و استشمام سرخ شده آن در زمان ابتلا به سرماخوردگی مناسب نیست.
انگور، خربزه و هندوانه چه تکلیفی دارند؟
در زمان ابتلا به سرماخوردگی، خوردن انگور برای سینه خوب نیست و خربزه توصیه نمیشود. به گفته دکتر رضایی از دیدگاه طب سنتی، انگور و خربزه غیر از بحث گرمی، دارای ترکیبات آلرژیک با اثرات نامطلوب هستند و میتوانند سبب وخامت حال بیمار شوند. خوردن هندوانه یا آب آن نیز برای التیام سرماخوردگی پایه علمی ندارد. البته از نظر تامین آب بدن در افراد تبدار و داشتن طبع خنک میتواند تا حدودی مفید باشد. این متخصص طب سنتی به افرادی که با شروع فصل سرد سال همزمان با سرماخوردگی سینوزیتشان عود میکند، توصیه میکند از بخور اسطوخودوس، مرزنجوش و تخم گشنیز با هم استفاده کنند. برای نرمی سینه و گلو و التیام سرفه، از چهار تخم که لعاب خوبی دارد بهره ببرند و اگر سرماخوردگیشان همراه با تب نیست و علائمی چون خستگی و دردهای عضلانی دارند از بادکش استفاده کنند و دمکرده دارچین و زنجبیل بخورند و اگر هم سرماخوردگی همراه با تب است دوش آب ولرم بگیرند و دمنوش گل بنفشه و ختمی بنوشند.
فاخره بهبهانی
دانش و سلامت