جام جم سرا:
خوردن صبحانه
کارشناسان دلیل خوبی برای تأکید بر صبحانه خوردن کودکان دارند: صبحانه یکی از مهمترین وعده های غذایی روزانه است و به کودک برای کل روز سوخت بدنی را می رساند. صبح ها زودتر فرزندتان را بیدار کنید تا قبل از آنکه او را به مدرسه بفرستید وقت کافی برای خوردن صبحانه داشته باشد. کودکان سالم بطور منظم صبحانه می خورند و کلسیم بیشتری به شکل شیر مصرف می کنند.
داشتن رژیم غذایی سالم
وقتی نوبت به غذا خوردن می رسد کودکان سالم غذاها و خوراکی های سالم را انتخاب می کنند، این بدان معناست که آنها شکر و قند کمتر و غذاهای تازه بیشتری مصرف می کنند. کودکان نیز درست مثل بزرگسالان باید میوه و سبزیجات بیشتر و لبنیات کم چرب تر بخورند. آنها باید کمتر فست فود بخورند.
گوش کردن به صدای شکم!
وقتی غذا می خورید به کودکتان یاد بدهید که به صدای دردهای گرسنگی اش گوش کند. اگر یاد بگیرد که با شکم خود هماهنگ باشد، وسوسه نمی شود که زیاد غذا بخورد. کار بچه این است که وقتی گرسنه اش شد غذا بخورد و وقتی سیر شد دست از غذا خوردن بکشد. والدین تصمیم می گیرند که چه غذایی به آنها داده شود. اگر انتخاب ها درست باشند و کودکان با خانواده و والدین خود که در غذا خوردن الگوی آنها هستند غذا بخورند، بقیه چیزها خود به خود درست می شوند.
مسواک زدن
بیشتر عادات بهداشتی لزوماً اگر رعایت نشوند مشکل زا نیستند. ولی بهداشت دهان کاملاً ضروری است. کودکان باید از سن 12 ماهگی با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنند. آنها باید دو بار در روز مسواک بزنند و در صورت نیاز کمک بگیرند. والدین باید تا 7 – 8 سالگی به آنها کمک کنند تا درست مسواک بزنند.
انجام چکاپ
کودکان باید بطور منظم نزد پزشک برده شوند تا از سلامت آنها و ایمنی بدنی مناسب آنها اطمینان حاصل شود. قواعد ایمن سازی هر ساله به روز رسانی می شوند و گاهی تغییراتی در واکسن ها داده می شود، بنابراین باید از همه اینها اطلاع داشته باشید تا بتوانید فرزند خود را در برابر بیماری ها مقاوم کنید.
محدود کردن تماشای تلویزیون و کامپیوتر
از تلویزیون گرفته تا تبلت و موبایل و... کودکان امروزی 24 ساعت شبانه روز به همه چیز دسترسی دارند. والدین باید زمان دسترسی کودکان به تلویزیون و تبلت را به کمتر از 2 ساعت در روز محدود کنند.
فعال بودن
اسباب بازی های الکترونیکی و تکنولوژیک را کنار بگذارید. کودکان سالم با انجام بازی و ورزش های فوق برنامه از صفحه تلویزیون و کامپیوتر دوری می کنند. آنها فعالیت جسمانی بالایی دارند و فعال تر هستند و در تیم های ورزشی مدرسه یا خارج از مدرسه بازی می کنند. تا جائی که می توانید آنها را فعال نگه دارید.
لذت بردن از طبیعت
کودکان را تشویق کنید تا طبیعت را در آغوش بگیرند و به سکوت و آرامش طبیعت احترام بگذارند. زمانی را به ورزش و بهره بردن از هوای تمیز طبیعت اختصاص دهید. والدین باید سعی شان بر این باشد که کودکان را از زیر سقف خانه به سمت طبیعت سوق دهند. با فرزندتان در پارک پیاده روی یا دوچرخه سواری کنید و از طبیعت لذت ببرید.
خواب کافی
کودکان در حال رشد هستند و بیش از شما به خواب نیاز دارند. آنها به خواب زیادی احتیاج دارند. برای آنها وقت خواب تعیین کنید و کاری کنید که آن را رعایت کنند. در کل کودکان مدرسه ای به حدود 10 ساعت خواب در روز نیاز دارند، نوجوانان به هشت و نیم یا نه و نیم ساعت خواب نیاز دارند.
شاد بودن
باید کاری کنید که فرزندان شما از همان سال های اولیه زندگی به احساسات خود اهمیت بدهد. او باید در فعالیت هایی شرکت کند که او را پرنشاط نگه دارد، زیرا شادی و نشاط بهترین دارو برای سختی های زندگی است. بچه هایی که افسرده هستند وارد چرخه زیاد غذا خوردن و عدم آگاهی از وزن شان می شوند. اگر فرزندتان دائماً ناراحت و افسرده است، باید کشف کنید که چه چیزی او را ناراحت کرده است. باید برنامه روزانه او را پر از فعالیت های سرگرم کننده نمائید و اگر افسردگی او رفع نمی شود، حتماً او را نزد پزشک ببرید. (برترینها)
جام جم سرا:آن طرفتر دخترک گل فروش کنار ماشینها با واژههای تکراری درخواست خرید گلهایش را میکند تا بلکه بتواند گلهایش را بفروشد؛ برخی از سر ترحم از او گل میخرند اما نگاه تحقیرآمیز برخی، بغض دخترک را به همراه دارد.
این کودکان آنقدر اصرار میکنند که اگر حوصله داشته باشی چیزی میخری و قلب کوچک شان را شاد میکنی اما اگر بیحوصله باشی میگویی که مزاحمت نشوند و یا به راحتی از کنارشان رد میشوی و حتی به خودت زحمت نمیدهی چرا آنها باید اینجا باشند و کار کنند؟ چرا این کودکان باید کودکی خود را با فال و گل فروشی سر کنند؟
به گزارش ایسنا، در حالی که دوران کودکی تاثیر مهمی در شکل گیری شخصیت فرد دارد، کودکان کار از شرایط استاندارد زندگی محروم هستند و نه تنها از کودکی کردن محروم هستند بلکه مسئولیت تامین هزینه زندگی خانواده را نیز بر عهده دارند. چنین کودکانی بدون عبور از مرحله کودکی و نوجوانی مرحله جوانی را تجربه میکنند حال آنکه به اذعان کارشناسان ورود به این دوره مستلزم داشتن مهارتها و ویژگیهایی است.
سوال اینجاست، چطور کودکان کار از پس مسئولیتهای کاری خود برمیآیند؟ این کودکان در معرض در خیابانها در معرض چه آسیبهایی قرار دارند؟ و چه راهکاری برای حل این موضوع وجود دارد؟
دکترهدایت نظری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی لرستان به ایسنا گفت: یکی ازعوامل بروز پدیده کودکان کار وجود شرایط بد اقتصادی در اجتماع است.
وی ادامه داد: بیشترین دلیل این مهم، فقر اقتصادی و مشکلات اقتصادی خانوادههاست که به دنبال آن مشکلات فرهنگی، تربیتی و تحصیلی برای این کودکان ایجاد میکند.
این دانشیار روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی لرستان با تاکید براینکه خانواده این کودکان دارای سطح درآمدپایین و فاقد نیازهای اولیه تغذیهای، بهداشتی و آموزشی هستند اظهارکرد: خود خانوادههابه دلیل شرایط بد اقتصادی کودکان را وادار به انجام کار میکنند؛ متاسفانه این کودکان با دستمزد کم و کارسنگین به کار گرفته میشوند و رشد جسمی و روحی آنها کند و منحرف میشود. این افراد مستعد نابسامانیهای جسمانی، اخلاقی، تربیتی، آموزشی و بهداشتی هستند.
نظری باتاکید براینکه این مسئله بیشتر در جوامعی که از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سطح پایینی قرار دارند نمود مییابد بیان کرد: برای حل این پدیده به خانواده این کودکان باید آموزشهای لازم ارائه و قوانین کار و سازمانهای حمایتی را به آنها معرفی کرد.
این متخصص روانپزشکی اضافه کرد: تحقق حل مسئله کودکان کار در گرو بالابردن سطح درآمدی آنهاست.
وی با بیان اینکه در کشورهای پیشرفته حداقلها برای خانوادهها تامین میشود و همین امر مانع استثمار کودکان شده است اظهار کرد: در ایران نیز باید در کنار حمایتهای اجتماعی و ایجاد اشتغال، جنبههای فرهنگی آموزشی خانواده، غنی سازی اوقات فراغت، مهارت آموزی و... آموزش داده شود.
این دانشیار روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی لرستان ادامه داد: دربرخی از نقاط ایران بنا به ضرورت کودکان درفصل تابستان میتوانند درکارهای کشاورزی وساختمانی به خانوادههایشان کمک کنند و نمیتوان مانع آنها شد.
نظری با اشاره به اینکه کارها نباید بیش از توان جسمی کودکان و مانع فعالیتهای تحصیلی، فرهنگی، هنری، ورزشی و رشد آنها در زمینههای مختلف باشد تصریح کرد: اگر این افراد در سن نوجوانی و در اوقات فراغت خود کار کنند، این امر در کنار پرورش نیازهای آموزشی میتواند به رشد و مسئولیت پذیری آنها کمک کند.
وی اظهارکرد: مسئله کارکودکان نسبی است و در برخی شرایط نمیتوان صددرصد مخالف آن بود اما با به استثمار کشیدن کودکان به کارهای سختی که منجر به آسیب در بخشهای تحصیلی، رشد جسمی و روحی و مشکلات اجتماعی شود، مخالفیم.
فرهاد طهماسبی، مدرس دانشگاه نیز گفت: کودکان کار و خیابانی یکی از مباحث جوامع مدرن و امروزی و از تبعات نظام سرمایه داری و زندگی صنعتی و ماشینی مدرن امروزی است که جامعه ما از این موضوع مثتثنی نبوده است.
طهماسبی با بیان اینکه در لرستان این پدیده سازمان یافته نیست ادامه داد: در لرستان وضعیت در این باره به شکل کودکان کار تجلی یافته و کودک به معنایی که در برخی جوامع بدون سرپناه و به صورت کارتن خواب در خیابانها زندگی میکنند، نداریم.
این کارشناس ارشد جامعه شناسی باتاکید براینکه آنچه که در لرستان دیده میشود کودکان کار است نه خیابانی اظهار کرد: این پدیده در سالهای اخیر مورد توجه دستگاههای اجرایی قرار گرفته و ستادی تحت عنوان ساماندهی کودکان کار با محوریت بهزیستی تشکیل شده و اعتباراتی هرچند غیرمناسب و اندک به این ستاد جهت ساماندهی این پدیده اختصاص یافته است.
وی ادامه داد: البته این اعتبار ناچیز جوابگوی نیازهایی که ما در استان داشتیم نبوده و در این ستاد وظایفی برای دستگاههای اجرایی مشخص شده و چنانچه این وظایف به خوبی انجام شود کودکان کار جمع آوری خواهند شد.
طهماسبی اضافه کرد: متاسفانه دستگاههای اجرایی استان بر اساس آیین نامه ساماندهی کودکان کار وظایف خود را درست انجام ندادند و ما همچنان با این پدیده مواجهایم و برای مهار آن نیازمند دو اقدام اجرایی هستیم.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: اقدامات بنیادی به منظور توان افزایی خانوادههای در معرض فقر در استان مستلزم افزایش سطح توان اقتصادی این خانوادهها، اشتغال والدین و افراد بیکار خانواده، بالا بردن سطح دستمزد و... است.
وی با تاکید براینکه در این راستا کارهای زیربنایی و بنیادی دولت با سیاستگذاری دستگاههای اجرایی در سطح کلان باید انجام شود گفت: در سطح کلان باید کار فرهنگی در این باره انجام و مسئولین وظیفه دارند در مناطقی که کودکان کارسکونت دارند برنامههای متنوع و جذاب را طراحی کنند.
طهماسبی یادآورشد: یکی ازاقدامات جاری و کاربردی دستگاههای اجرایی همچون شهرداری و ناجا این است که این کودکان را شناسایی و به مراکزی که بهزیستی تعیین کرده اعزام تا تیمی متشکل از علوم پزشکی، فنی وحرفه ای، کمیته امداد امام خمینی (ره)، بهزیستی، کار و امور اجتماعی و نمایندگانی از فرمانداریها در شهرستان نسبت به سنجش وضعیت کودکان اعزامی و توانمندسازی آنها برنامهریزی کنند.
وی با اشاره به اینکه درقسمت زیربنایی و کاربردی با مشکل مواجهایم و چنانچه فرآیندی که تعریف شده درست انجام شود کودکان کار ساماندهی خواهند شد خاطر نشان کرد: در راستای حمایت ازاین افراد، سازمانهای مردم نهاد و خیریه شکل گرفتند و فعالیت میکنند و به جای اینکه وابسته به حمایتهای مردمی باشند به حمایتهای دولتی وابستهاند که این موضوع کار را با چالش مواجه میکند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه متاسفانه هنگامیکه پول، طرح و ایده مردم مورد دستبرد قرار می گیرد آنها دیگر حاضر به مشارکت نیستند بیان کرد: باید اعتماد مردم را برای مشارکت در کارهای عام المنفعه جلب کنیم که البته این امر هم زمانبر است.
سیما رحیمپور ،فعال اجتماعی در حوزه آسیبهای اجتماعی نیزبابیان اینکه یکی از تعریفهای پذیرفته شده کودکان کار تعریفی است که کنوانسیونهای سازمان بینالمللی کار (ILO) برای کار کودک ارائه داده اضافه کرد: براین اساس کارکودک عبارت است از«کاری که کودکان به علت سن پایینشان نباید انجام دهند یا حتی با وجود سن کافی، آن کار خطرناک بوده یا برای آنها مناسب نیست.»
رحیم پورادامه داد: البته نباید همه کارهایی را که کودکان انجام میدهند، با هدف ریشهکن کردن این معضل، در دسته کار کودک قرار دهیم، بلکه مشارکت کودکان و نوجوانان در فعالیتهایی که سلامت و پیشرفت آنها را در پی دارد و لطمهای به روند تحصیلی آنها وارد نمیکند، تاثیر مثبتی در روند رشد آنها دارد.
وی گفت: به طور کلی بر اساس شرح کنوانسیون سازمان بینالمللی کار، کارهای مشخصی براساس سن کودک، نوع و زمان کار انجام شده و شرایط کاری، به عنوان « کار کودک» شناخته میشوند.
این کارشناس جامعه شناسی با بیان اینکه پدیده کار کودکان قدمتی بسیار زیاد دارد اضافه کرد: همزمان با انقلاب صنعتی و به موازات تغییر وضعیت اقتصادی و رشد بی رویه سرمایه داری، کار کودکان به عنوان یک مساله مهم اجتماعی در جهان سرمایهداری مطرح بوده است.
وی با بیان اینکه به منظور تولید بیشتر کالاها، ماشینآلات مکانیکی جایگزین کار با دست شدند اظهارکرد: کارخانهها در همه جای دنیا گسترش پیدا کردند. صاحبان کارخانهها کودکان را به عنوان منبع جدید نیروی کار برای کار با ماشینهایشان در نظر گرفتند. کار با آن ماشینآلات نیازی به قدرت بزرگسالان نداشت و کودکان با دستمزد بسیار کمتری به کار گرفته میشدند.
رحیم پور افزود: اواسط قرن نوزدهم کار کودکان تبدیل به یک معضل بزرگ اجتماعی شد در کشور ما نیز این پدیده به موازات پدیدههای کلانی چون مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرهای بزرگ شکل گرفته است؛ علاوه بر آن، فقر شدید اقتصادی، فقر شدید فرهنگی، بی سوادی و کم سوادی و عدم آگاهی اجتماعی جامعه و همچنین نگرش مثبت سنتی به کار کودکان، عدم توجه مسولین به تبعات و کارکردهای پنهان مسائل مطرح شده، از عومل ظهور و گسترش کار کودکان در جامعه است و این مهم را به یکی از آسیبهای جدی اجتماعی در ایران امروز تبدیل کرده است.
وی ادامه داد: در میان این عوامل مهم ترین عامل، فقر اقتصادی خانواده است که خود ناشی از وضیت اقتصادی جامعه است که کودکان را ناگزیر به عرصه کار می کشاند و آنها را از تجربه فرایند کودکی محروم میکند و منجر به ایجاد اختلال در روند زندگی و تجربه کودکی میشود.
این کارشناس جامعه شناسی با بیان اینکه تجربه کودکی و دنیای کودکی از زیباترین و موثرترین عوامل در شکل گیری شخصیت و هویت اجتماعی افراد است که کودکان کار از این تجربه زیسته محروم گشته و تجربه زیسته متفاوتی پیدا میکنند که فراتر از توان و روان یک کودک است یادآورشد: کار کودکان آنها را از دستیابی به دانش و مهارت کافی باز می دارد و آنها را در معرض آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد، بزهکاری، خرده فروشی مواد مخدر، سوء استفادههای جنسی، خشونت و نزاعهای خیابانی و خشونت خواهی و خشونت طلبی، محرومیت از تحصیل و... قرار میدهد و در نتیجه سلامت امنیت اجتماعی آنها و کل جامعه را در معرض خطر قرار میدهد.
به گفته این فعال اجتماعی در حوزه آسیبها، همگرایی و پیوند نهادهای مدنی و دستگاههای اجرایی و متولین دولتی در امر کودکان کار و خیابان بسط و گسترش آگاهیهای اجتماعی همگانی و فراهم کردن بستر فرهنگی با هدف بالا بردن آگاهی آحاد جامعه نسبت به پدیده کار کودکان، اطلاع رسانی در زمینه خطرات و آسیبهای اجتماعی، روانشناختی ناشی از کار کودکان، آموزشهای همگانی بر اساس روشهای کارشناسی شده و تخصصی در برخورد با کودکان خیابانی و شیوه درست برقراری ارتباط با آنها توسط آحاد جامعه میتواند درحل این معضل موثر افتد.
وی اضافه کرد: استفاده از توان علمی و دانش تخصصی نهادهای دانشگاهی در حوزه آسیبهای اجتماعی به ویژه کودکان کار و کودکان خیابانی از طریق تخصیص اعتبارات پژوهشی در حوزه آسیبهای اجتماعی، هدایت و چرخش فعالیتهای خیرخواهانه خیرین به سمت و سوی حمایت از کودکان کار و خیابانی میتواند در حل این معضل موثر افتد.
وی تصریح کرد: از متولیان امر و نهادهای تصمیم گیری در حوزه کار کودکان این انتظار میرود که با تکیه بر روند رو به حرکت جامعه مدنی مبتنی بر اصل مشارکت تمامی نهادهای مدنی و دستگاههای مرتبط ، شهروندان و مهمتر از همه خود جامعه هدف به اتخاذ روشهای پیشگیرانه و مداخلهای در امر ساماندهی و برخورد با پدیده کوکان کار بپردازند و از تصمیم گیریهای یک سویه بدون توجه به نظرات گروههای اجتماعی درگیر بپرهیزند.
رحیم پور اضافه کرد: سالهاست که در حوزه فعالیتهای پیشگیرانه و مداخلهای تاوان شیوههای تک محوری تصمیم گیری در سطح کلان را پرداخت کردهایم و اکنون زمان آن رسیده است که این تصمیم گیریها بر اساس اصول مشارکتی در حوزه تفکر، اندیشیدن و اتخاد و به کارگیری و اجرای تصمیمات اجرا شود.
فرشته رشیدی یک کارشناس جامعه شناسی نیز در این باره گفت: هر ساله درصدی از کودکان به دلایل مختلف ترک تحصیل میکنند و به کارهایی مانند واکسزنی، پاک کردن شیشه ماشین، فال فروشی، باد کنک فروشی، آدامس فروشی، جمع آوری نان خشک و وسایل فلزی در زبالهها و دعا فروشی در سر چهارراهها، بازارها و یا مکانهای شلوغ و پرترافیک میپردازند و ساعتهایی طولانی در معرض آلودگیهای اجتماعی قرار میگیرند.
رشیدی با بیان اینکه متاسفانه فقر و پایین بودن سطح درآمد خانواده باعث تشدید مسئله کودکان کار در کشور و استان شده است اظهارکرد: ساختارخانواده، مشکلات اقتصادی و عدم آگاهی خانواده، پایین بودن سطح فرهنگی و اقتصادی خانوادهها از دیگر عوامل تشدید کننده این پدیده است.
وی بیان کرد: فقر اقتصادی و فرهنگی سبب شده خانوادهها فرزندان خود را به این امر سوق دهند.
رشیدی اضافه کرد: اگر خانوادههای این کودکان توانمند شوند و سطح درآمدی آنها افزایش یابد قطعا این مشکل تا حدودی حل خواهد شد.
این کارشناس جامعه شناسی اظهارکرد: بیشتر فعالیت ستادها برای ساماندهی خانوادههایی است که دچار بحران اقتصادی و فرهنگی هستند.
در این باره عباس قائدرحمت، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز به ایسنا گفت: متأسفانه کودکان کار و خیابانی یک علامت و نشانه منفی از عدم رشد و توسعه یافتگی جوامع است.
قائدرحمت با بیان اینکه در جوامعی که رشد و توسعه یافتگی بیشتری دارند بزهکاری، طلاق و کودکان کار کاهش مییابد اما در جوامعی که با مشکلات توسعه نیافتگی مواجهاند و دچار عقب ماندگی تاریخی هستند این مشکل بیشتر نمود دارد ادامه داد: مهاجرت میتواند یک عاملی مؤثر در تشدید این پدیده باشد که به دنبال آن حاشیهنشینی و تبعات آن نیز بیشتر میشود.
وی با بیان اینکه فقر، محرومیت، بیکاری والدین، اختلافها، درگیریها و نزاعهای خانوادگی، عدم وجود استحکام در خانواده منجر به ایجاد این پدیده و افزایش مشکلات اجتماعی میشود، اظهار کرد: خانوادههایی که در معرض آسیب و گسستگی هستند بیشتر از خانوادههای بالنده با این آسیب مواجهاند.
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس به راههای حل این مهم اشاره کرد و گفت: محرومیتزدایی، فقرزدایی، رعایت عدالت، به حداقل رساند شکافهای طبقاتی و کاهش نرخ بیکاری میتواند در این راستا موثر باشد.
وی ادامه داد: برای حل این پدیده باید متوسط درآمد مردم را افزایش دهیم؛ معیشت خانوادههایی که در شرایط سخت به سر میبرند تأمین و به آنها خدمات اجتماعی دهیم.
قائدرحمت گفت: دستگاههای متولی امور حمایتی و دستگاههایی که عضو ستادهای پیشگیری از آسیب هستند باید مشکلات این خانوادهها را مرتفع سازند.
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: حل مشکلات معیشتی و درمانی، خودکفایی، توانمندسازی و آموزش میتواند در کاهش پدیده کودکان کار و خیابانی موثر باشد.
وی خاطرنشان کرد: وقتی خانوادهای توان معیشت نداشته باشد یا اعتیاد داشته باشد فرزندان خود را به سمت تکدیگری، بزه، آسیبهای اجتماعی و کار کردن در سر چهارراهها برای انجام کارهای کاذب سوق میدهد و قطعاً این افراد از تحصیل جامانده و به نسل سوخته تبدیل میشوند و چنانچه این امر ریشهکن نشود روز به روز به تولید فقر و بزهکاری منجر میشود.(ایسنا)
این محبتهای نامناسب باعث میشود کودکان بیشتری به خیابانها آورده شده و از تحصیل و آموزش بازبمانند. هر ساله کودکان بسیاری برای مقاصد گدایی دزدیده و به کشورها و شهرهای دیگر قاچاق میشوند. برخی از این کودکان به موادمخدر معتاد شده تا بدون دردسر برای بزرگترهایشان سودآور شوند.
گزارش پیشرو درباره این کودکان و براساس تحقیق از چند کشور از جمله آلبانی، یونان، هند و سنگال است. محققان در این گزارش، شرایط نابسامان کودکانی را به تصویر کشیدهاند که به روشهای مختلف و عمدتا از طریق تهدیدهای فیزیکی و روانی مجبور به گدایی میشوند.
وادار کردن کودکان به گدایی پدیده تازهای نیست و سالهاست که در بیشتر کشورهای دنیا با آن مواجه هستیم.
کودکانی که مجبور به گدایی میشوند، معمولا از بزرگترهایشان کتک میخورند و باید ساعتها کار کنند و درآمدشان را به کسانی که آنها را وادار به گدایی کردهاند، بدهند. این کودکان در فقر و شرایط غیربهداشتی فاجعهباری زندگی میکنند و از تحصیل محروم هستند. وادار کردن کودکان به گدایی، نقض صریح حقوق کودک است و سازمانهای مدافع حقوق کودکان بسیار تلاش میکنند جلوی این رفتار شرمآور با کودکان را بگیرند. در واقع وجود کودکان گدا در خیابان، نشان از شکست دولتها در حفاظت از کودکانشان است و کودکی مردمی که قرار است آینده جامعهشان باشد به دست افراد سودجو لگدمال میشود.
با تحقیق در این کشورها معلوم شد دو گروه از افراد، کودکان را وادار به گدایی میکنند:
1ـ والدین یا قیم کودکان
2ـ قاچاقچیان کودک و خلافکارهای سازمانیافته که به مافیای گداها معروف هستند
کودکانی که بهوسیله افراد گروه دوم مجبور به گدایی میشوند شرایط بسیار بدتری دارند. با آنها بشدت بدرفتاری میشود و حتی گاهی دست و پایشان به عمد شکسته میشود تا ترحم بیشتر مردم را موجب شوند. بعضی از این کودکان نیز به موادمخدر معتاد میشوند. در تحقیقات انجام شده از هند معلوم شد بیشتر پسرها قبل از اینکه به وسیله فروشندگان موادمخدر وادار به گدایی شوند به موادمخدر آلوده شده و بعد از بدهکارشدن به گدایی مشغول میشوند.
قاچاق کودکان برای گدایی در بیشتر کشورهای جهان دیده میشود. مثلا در افغانستان، تاجیکستان، هند، برمه، لائوس، تایلند و در کشورهای آفریقایی مانند سیرالئون، چاد، موریتانی و اوگاندا کودکان بهمنظور گدایی قاچاق میشوند. در اروپا کودکان از فقیرترین بخش اروپای جنوب شرقی به بخشهای ثروتمندتر اروپا قاچاق میشوند. در یمن، سودان و عربستان سعودی نیز کودکان بسیاری به همین سرنوشت دچار هستند.
دلایل اصلی گدایی کودکان
فقر: در تحقیقات معلوم شد که اصلیترین دلیل وادار کردن کودکان به گدایی فقر است. بهطور مثال در سنگال فقر، دلیل اصلی فرستادن کودکان به گدایی است. برخی از والدین میگویند: «ما کودکانمان را بیرون از خانه میفرستیم تا از بحران موجود در خانه دور بمانند و از فقرمان کاسته شود.» فقر گاهی چنان به این خانوادهها که عمدتا پرجمعیت هستند، فشار میآورد که مجبور میشوند کودکانشان را به قاچاقچیان انسان برای گدایی در کشورهای ثروتمندتر بفروشند.
بیشتر این کودکان بداقبال در روستاهای فقیر زندگی میکنند و هر زمان که خانوادهها نتوانند محصول خوبی برداشت کنند گرفتار فقر شده و مجبور میشوند کودکانشان را به گدایی بفرستند.
تحقیقات آلبانی نیز نشان داده است که فقر و نداشتن پول برای نیازهای اولیه باعث شده کودکان به گدایی وادار شوند. بیشتر این کودکان آلبانیایی از سوی والدین خود برای گدایی در یونان، به فروش میرسند.
مهاجرت: بسیاری مواقع خانوادههای فقیر از روستاها و شهرهای کوچک خود به قصد درآمد بیشتر مهاجرت کرده و به شهرهای بزرگتر که میتواند درآمد بیشتری برایشان داشته باشد قدم میگذارند و مدتی بعد کودکان خود را به گدایی میفرستند.
خشونت: گاهی نبود توجه کافی به کودکان، خشونت و سوءاستفادههای مختلف از جمله جنسی، کودکان را مجبور به فرار از خانه میکند و آنها بیشتر اوقات به کسانی پناه میآورند که دست آخر از سوی آن افراد به گدایی وادار میشوند. هند از این موارد بسیار داشته است و کودکان به دلیل شکنجه شدن از سوی والدین یا قیم خود، مجبور به فرار از خانه شده بودند.
مشکلات بدتر گدایان کوچک
کودکانی که وادار به گدایی میشوند در معرض انواع شکنجهها هستند:
خشونت و ارعاب: همانطور که قبلا ذکر شد با این کودکان رفتار بسیار بدی میشود. آنها اغلب برای حرفشنوی داشتن و کسب درآمد روزانه در حد تعیین شده کتک میخورند. خشونت، تهدید و ارعاب مواردی است که همیشه علیه کودکانی که بهوسیله قاچاقچیان یا والدینشان وادار به گدایی میشوند به کار برده میشود. گاهی در برخی کشورها مانند هند و آلبانی کودکان حتی از ناحیه پلیس و مسئولانی که باید به وضع آنها رسیدگی کنند صدمه دیده و تنبیه میشوند.
درآمد و ساعات کار: تحقیقات نشان داده است کودکانی که مجبور به گدایی میشوند ساعتهای زیادی باید کار کنند و از کارکردشان هرگز پولی به خودشان داده نمیشود و اگر هم داده شود بسیار ناچیز خواهد بود.
نبود دسترسی به تحصیل: ساعات کار طولانی باعث میشود کودک نتواند لذتی از زندگی خود برده یا حتی فرصتی اندک برای آموزش و تحصیل داشته باشد. آنها بهطور کامل در استثمار و در شرایط نیمه بردگی قرارمیگیرند. معمولا تحصیل و آموزش مهارتهای کاری و زندگی، روشی برای فرار از فقر و بدبختی است که این کودکان از این امتیاز بیبهرهاند و فقرشان ابدی خواهد شد.
دوری از خانواده: این کودکان در دورانی که باید زیر سایه محبت والدین و دیگر اعضای خانواده خود باشند به وسیله فروخته یا دزدیده شدن برای گدایی، دور از کانون خانواده بوده و بهترین سالهای زندگی را با محرومیت عاطفی میگذرانند.
اقدامات دولتها برای کمک به کودکان
در مورد این پدیده نیمه بردگی بحثهای بینالمللی مختلفی شده است و سازمانهای دفاع از حقوق کودکان موارد زیر را که از سوی برخی از دولتها اجرا میشود توصیه میکنند:
1ـ دولتها باید برای حفاظت از کودکانی که مجبور به گدایی میشوند، قوانینی وضع کرده و بیکم و کاست اجرا کنند.
2ـ باید کودکانی که تحت خشونتهای سخت هستند یا برای گدایی استثمار شدهاند شناسایی شده و تحت سرپرستی دولت و حمایتهای تحصیلی و توانبخشی قرار گیرند.
3ـ دولتها باید برای تمام کودکان شرایط تحصیلی برابر فراهم کنند و برای حمایت از کودکانی که وادار به گدایی میشوند و در معرض خشونت هستند سرمایهگذاری و به وضع آنها توجه کافی نمایند.
4ـ باید برای نیروی پلیس و مددکارهای اجتماعی برنامههای آموزشی رفتار صحیح با کودکان آسیبدیده ترتیب داده شود تا این افراد بیاموزند که باید با این کودکان رفتار دلسوزانهتری داشته باشند.
5ـ یکی دیگر از کارهایی که باید انجام شود، بالا بردن آگاهی مردم است. مردم باید بدانند پولی را که به کودکان میدهند در بیشتر مواقع به دست کسانی میرسد که آنها را به گدایی واداشتهاند. باید مردم را به روشهای مناسب کمک به نیازمندان تشویق کرد. موسسههای مردمنهاد که مورد اعتماد هستند در این زمینه میتوانند بسیار مفید واقع شوند.
6ـ دولتها باید برای بهبود وضع این کودکان از جمله ارائه خدمات بهداشتی، اقداماتی صورت دهد و کسانی را که آنها را به گدایی وامی دارند مجازات نماید.
برخی اقدامات کشورهای مورد تحقیق
آلبانی
در این کشور، دولت قوانینی وضع کرده است که والدین و کسانی که کودکان را به گدایی وامیدارند مجرم تلقی شده و تحتتعقیب قضایی قرار گیرند. همچنین والدین این کودکان حق سرپرستی خود را از دست داده و فرزندانشان تحت قیومیت دولت قرار میگیرند.
هند
در هند نیز افرادی که کودکان را به گدایی وادار میکنند، جریمه و حتی زندانی خواهند شد. از آنجا که مسئولان سازمان رفاه اجتماعی و پلیس هنوز به این کودکان به عنوان دزد، جیببر و معتاد نگاه میکنند، رفتار دلسوزانهای با آنها ندارند، بنابراین دولت هند تصمیم گرفته است برنامههای آموزشی برای تغییر نگرششان ترتیب دهد.
antislavery / مترجم: نادیا زکالوند
توجه و دقت مادربزرگ و ریشهیابی علت ناآرامی عجیب کودک نشان داد چشمان این پسر 5/1 ساله بشدت مبتلا به آستیگماتیسم است؛ عارضهای که با نگاه کردن به خطوط دوار و نزدیک به همی که روی لباس مادربزرگش وجود داشت او را کلافه میکرد و گریه و بیقراریاش نیز ناشی از همین حس ناخوشایند بود.
این اتفاق موید آن است که آستیگماتیسم یا اختلاف در قدرت انکساری چشم در محورهای مختلف در نوزادان و کودکان بسیار کوچک نیز اتفاق میافتد. البته آستیگماتیسم عارضه پیچیدهای نیست، بلکه یکی از عیوب انکساری مهم و شایع در کودکان محسوب میشود که به تجویزعینک برای کودک نیز ختم میشود.
دکتر علی میرزاجانی، رئیس انجمن علمی اپتومتری ایران با تاکید بر این که برای آستیگماتیسمهای کمتر از یک دیوپتری (واحد اندازهگیری برای توان عدسی چشم است) در کودکان لازم نیست درمانی صورت بگیرد و عینک تجویز شود، میگوید: آستیگماتیسمهای بیشتر از یک شماره، مهم تلقی میشوند و بیش از دو شماره نیز نهتنها موجب تاری قابل توجه دید میشوند، بلکه در صورت استفاده نکردن از عینک زمینه ابتلا به تنبلی چشم را فراهم میکند که ممکن است یکطرفه یعنی فقط در یک چشم یا دوطرفه یعنی در هر دو چشم باشد.
دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفتوگو با جامجم میافزاید: مهم ترین علت آستیگماتیسم در کودکان، اختلاف قدرت انکساری قرنیه کودک در دو محور مختلف است که درمان آن فقط با عینک انجام میشود. در واقع هدف از تجویز عینک مناسب، فراهم کردن یک دید واضح برای کودک است که بر این اساس، کودک باید در همه ساعات بیداری، عینک را به چشم داشته باشد.
نشانههای آستیگمات بودن چشم کودک
والدین باید توجه داشته باشند کودکانی که چشمان آستیگمات دارند ممکن است برای دید بهتر، چشمهای خود را تنگ کنند، آب ریزش داشته باشند یا در نور آفتاب بیشتر از معمول به نور حساسیت نشان دهند و در واقع نور ترسی داشته باشند.
این متخصص بیناییشناسی تاکید میکند: البته ممکن است آستیگماتیسم کودک کاملا بدون علامت نیز باشد. با این حال والدین باید بروز نشانههایی چون تنگ کردن شکاف پلکی برای دیدن یا نزدیک کردن اجسام به چشمها و یا نزدیک کردن سر به اجسام را از سوی فرزندشان حتما پیگیری کنند.
نگران آستیگماتیسم کودکان زیر سه سال نباشید
به گفته متخصصان با توجه به این که قبل از سه سالگی کودکان هنوز از چشمهایشان برای دید دقیق زیاد استفاده نمیکنند وجود آستیگماتیسم در این سنین مشکل جدی برای بینایی ایجاد نمیکند.
رئیس انجمن اپتومتری با تائید این مساله توضیح میدهد: در چنین مواردی اگر هم چشمان کودک، آستیگمات باشد و درمانی هم صورت نگیرد، شانس برای درمان و رسیدگی به مشکل وی پس از سه سالگی نیز وجود دارد. فقط در شرایطی که آستیگماتیسم در سنین قبل از سه سالگی در حد خیلی شدید باشد لازم است مورد رسیدگی قرار گیرد. البته در چنین مواردی این مشکل ممکن است مانند دیگر عیوب انکساری شدید، علامتهایی همراه با بیقراری و کلافگی به دلیل بروز اختلالات بینایی در کودک بروز کند.
آستیگماتیسم کودکان درمان میشود
آیا بیتوجهی به درمان آستیگماتیسم در کودکان زیر سه سال با تبعاتی همراه است؟
دکتر میرزاجانی پاسخ میدهد: آستیگماتیسم یک عیب انکساری است که در بیشتر موارد اگر تا سه سالگی تحت درمان قرار نگیرد شانس برای درمان آن در سنین بالاتر نیز وجود دارد. البته توصیه میشود والدین پس از رسیدن کودک به سه سالگی در طرح بیناییسنجی کودکان سه تا شش ساله شرکت و کودک خود را ارزیابی کنند.
وی با تاکید بر این که درمان آستیگماتیسم قطعی نیست و ممکن است با تغییراتی در طول زمان همراه باشد، میافزاید: اصلاح دید و فراهم کردن شرایط استاندارد برای رشد و تکامل سلولهای بینایی در مغز که مسئول دیدن جزئیات اجسام و ریزبینی هستند هرگز به این معنا نیست که کودک مدتی عینک میزند و پس از آن عیب انکساری آستیگماتیسم از میان میرود؛ بلکه حتی ممکن است طی سالها استفاده از عینک، تغییری در شماره عینک آستیگماتیسم اتفاق نیفتد.
پونه شیرازی - دانش و سلامت
به گزارش جام جم سرا، فاطمه طاهری در گفتوگو با ایسنا گفت: هرچند که عامل سرماخوردگی نوعی ویروس است، اما عوامل دیگری نیز وجود دارند که باعث میشود افراد جامعه بویژه کودکان به طور مکرر دچار این بیماری شوند.
وی با اشاره به اینکه چه کودکانی کمتر به این ویروس دچار میشوند، افزود: کودکانی که دو سال کامل از شیر مادر تغذیه شدهاند و دچار سوء تغذیه نیستند، کمتر به سرماخوردگی دچار میشوند؛ چرا که بدنشان مقاومت بیشتری دارد.
این متخصص کودکان، با بیان اینکه اختلالات رشد، مقاومت ایمنی بدن را ضعیف میکند، ادامه داد: بهتر است واکسن آنفلوانزا از اول پاییز تزریق شود تا بدن در برابر ویروس سرماخوردگی مقاومت بیشتری داشته باشد.
طاهری درباره کمتر مبتلا شدن کودکان به سرماخوردگی تصریح کرد: با استفاده از ماسک، شستن مداوم دستها، تماس کمتر با افراد بیمار و استفاده بیشتر مایعات میتوان تا حدی این بیماری را کنترل کرد.
وی تاکید کرد: پرهیز از مصرف میوههای نشسته و سبزیجات خام و اغذیه غیربهداشتی مانند لواشک، بستنی و آلوچه، ادویهجات و بسیار مهمتر از آن دوری از افراد سرماخورده بویژه در محیطهای مدرسه، مهدکودک و دانشگاه که افراد بیشتر در معرض سرماخوردگیهای مکرر قرار میگیرند، مهم است.
این متخصص کودکان، افزود: توصیه شده که در صورت تماس با افراد سرماخورده، بینی و گلو را با آب نمک شستوشو داده و مصرف بیشتر مایعات و سوپ و اغذیه و ویتامینها را در رژیم غذایی خود لحاظ کنند. رعایت فاصله از فرد سرماخورده بویژه هنگام عطسه یا سرفه و جداکردن ظرفهای غذای فرد بیمار هم میتواند در کاهش احتمال عفونت موثر باشد.
وی با اشاره به اینکه کودکان بیشتر در معرض سرماخوردگی قرار میگیرند، افزود: از آنجا که کودکان در سنین قبل از مدرسه به طور متوسط چهار تا شش مرتبه در سال مستعد سرماخوردگیاند باید مراقبتهای بیشتری از آنها صورت گیرد.
این متخصص کودکان، ادامه داد: اگر علائم سرماخوردگی مانند تب، آبریزش و گرفتگی بینی، سرفههای خلطدار، گلو درد، تنگی نفس و بیحالی شدید سه روز بیشتر بطول انجامد، احتمالا اضافه شدن بیماری عفونی باکتریایی به سرماخوردگی وجود دارد و باید به پزشک مراجعه شود. نشانههای این گلودرد شامل قرمزی و تورم لوزهها، تورم غدد لنفاوی در جلوی گردن، تب، سردرد، درد عضلانی، شکم درد و گلودرد است.
وی با تاکید بر اینکه از شایعترین بیماریهای کودکان سرماخوردگی است، تصریح کرد: بیماریهای تنفسی فوقانی مانند آلرژی، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و آنژین است که مقابله با آنها را باید بسیار جدی گرفت.
این متخصص کودکان، با بیان اینکه سرما، عامل سرماخوردگی نیست ، تصریح کرد: برخلاف باور بسیاری از مردم، هوای سرد تاثیری در سرماخوردگی ندارد.
وی با اشاره به اینکه در اوایل پاییز و زمستان، اغلب کودکان در مهدکودک و مدرسه به سر میبرند، افزود: در زمستان تجمع در مکانهای سرپوشیده، شانس انتقال عفونتهای ویروسی را از فردی به فرد دیگر بیشتر میکند. حساسیت در کودکان نیز ناگهان با نشانههایی از قبیل گرفتگی بینی، عطسه، آبریزش بینی و چشم ظاهر میشود. عطسههای پیاپی و آبریزش بینی بیرنگ و رقیق از علایم آلرژی است.
این متخصص کودکان، با اشاره به اینکه گاهی این علائم کوتاه مدت، ولی گاهی طولانی و با سرفه بدون تب ادامه مییابد، گفت: مهمترین درمان حساسیت یا آلرژی، پیدا کردن عامل ایجاد حساسیت یا آلرژی و حذف آن در زندگی است.
وی تصریح کرد: سرماخوردگی و آنفلوآنزا علایم مشترکی دارند که آنفلوآنزا با تب و سردرد، سرفههای خشک، درد عمومی بدن به طور ناگهانی ظاهر و تب 38 تا 40 درجه سانتیگراد تا سه - چهار روز و گلودرد از نشانههای بارز آنفلوآنزا هستند.
وی ادامه داد: رعایت بهداشت فردی در مواقعی که فرد مبتلا است، استراحت به مدت یک هفته، رژیم غذایی مناسب، استفاده از دستمال هنگام عطسه و سرفه و شست وشوی دستها، اهمیت خاصی دارد. به خصوص در فصل زمستان، روزانه یک لیوان آب پرتقال تازه بسیار مفید و مناسب و تزریق واکسن آنفلوآنزای فصلی برای کودکان و افراد مسن به خصوص افرادی که بیماریهای زمینهای دارند، توصیه میشود.
طاهری با بیان اینکه استراحت و رژیم غذایی، بهترین روشهای درمان سرماخوردگی است، یادآور شد: هوای سرد، باعث خشک شدن مخاط بینی و شرایط مناسب برای سرایت ویروس است که مرطوب کردن هوا، راهی برای مقابله با آن است.
وی خاطر نشان کرد: به محض اینکه فرزند شما به گلودرد، سرماخوردگی شدید یا تب دچار شد او را نزد پزشک یا مرکز بهداشت درمانی ببرید.
نکته مهم آن است که شناخت دلایل ابتلای کودکان میتواند در پیشگیری از افزایش تعداد بیماران بسیار موثر باشد. گرچه فرضیات مطرح شده درباره دلایل ابتلای کودکان به این بیماری هنوز به اثبات و قطعیت نرسیده، اما نتیجه بررسیها نشان میدهد، بیشترین مبتلایان به این بیماری از مادران باردار دچار کمبود آهن متولد شدهاند.
دکتر فیروزه ساجدی، استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و متخصص بیماریهای کودکان، با اشاره به این که اوتیسم همچون بسیاری از بیماریها میتواند منشأ ژنتیک داشته باشد و پسرها را بیش از دخترها مبتلا میکند، به جامجم میگوید: بحث ابتلای جنین به اوتیسم بر اثر عفونتهای ویروسی (اوریون، سرخک و آبله مرغان ) یکی از موارد قابل اشاره است. عفونت ویروسی در طول دوره بارداری موجب تغییر در واکنش سیستم ایمنی مادر میشود و خطر ابتلا به اوتیسم را در جنین افزایش میدهد.
تاخیر در تکلم کودک را جدی بگیرید
حتی رشد علم و آگاهی نتوانسته باورهای غلط را از ذهن برخی خانوادهها پاک کند و چه بسیار مادرانی که هنوز اعتقاد به استفاده از تخم کبوتر برای باز شدن زبان کودک دارند.
دکتر ساجدی با اشاره به این باورهای نادرست، خطاب به مادران تأکید میکند: کودک بین 12 تا 14 ماهگی،حداقل دوکلمه بابا و مامان را باید بگوید. در غیر این صورت مراجعه به متخصص ضروری است. تاخیر در تکلم از اولین علائم اوتیسم است و خانوادهها باید به این نکته توجه کنند؛ در صورتی که فرزندشان تا سن مذکور قادر به تکلم نباشد، باید از آزمونهای تشخیص اوتیسم که از 18ماهگی ارائه میشود، استفاده کنند.
متخصص بیماریهای کودکان با اشاره به سهلانگاری برخی خانوادهها در مراجعه بموقع به متخصص میگوید: گاهی والدین کودکان سه تا پنج ساله به ما مراجعه میکنند که قادر به تکلم نیستند و تازه در این سن نسبت به وضعیت بچه ابراز نگرانی میکنند که اغلب مواقع این زمان برای مراجعه دیر است و بسیاری از فرصتهای توانبخشی از کودک گرفته شده است.
استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی خاطرنشان میکند: یکی از دلایل دیرصحبت کردن بچه میتواند اوتیسم باشد، اما کمشنوایی خفیف، جمع شدن مایع پشت پرده گوش و کمتوانی ذهنی، دلایل دیگری است که میتواند روی تکلم کودک تاثیر بگذارد. به همین دلیل، توصیه اکید ما به خانوادهها مراجعه زودهنگام به متخصصان است.
امکان درمان کودکان اوتیسمی وجود دارد
بسیاری بر این باورند که اوتیسم جزو بیماریهایی است که هنوز درمانی برای آن وجود ندارد، اما دکتر ساجدی به درمان تعدادی از این کودکان امیدوار است.
وی درباره درمان این کودکان میگوید: در صورت تشخیص بموقع بیماری یعنی از 14 تا 18 ماهگی، با اقدامات درمانی و توانبخشی میتوان کودک را به وضعیت عادی نزدیک کرد. وی تأکید میکند: همه کودکان اوتیسمی قابل درمان نیستند و درمان آنها بستگی به میزان اختلال دارد که در سطح خفیف، متوسط یا شدید باشد. بچههایی که دچار اختلال شدید هستند، نمیتوانند به وضعیت طبیعی بازگردند اما این به معنای آن نیست که والدین از وضعیت کودک خود ناامید شوند.
سوءتغذیه، موثر در ابتلا به اوتیسم
سوءتغذیه نوعی بیماری محسوب میشود که به علت مصرف کم یا بیش از اندازه یک یا چند ماده غذایی به شکل چاقی، بدخوری یا کمخوری نمود پیدا میکند و باعث بروز بیماریهای متعدد میشود.
دکتر احمدرضا درستی، متخصص تغذیه در پاسخ به این پرسش که تغذیه مادرها در دوران بارداری میتواند در بروز اوتیسم موثر باشد، به جامجم میگوید: در میان همه ویتامینها، اسید فولیک یا ویتامین B9 مهمترین ویتامینی است که وجود آن به اندازه کافی در بدن مادر برای کامل شدن سیستم عصبی جنین ضروری است.
وی با تأکید بر این که مادر حداقل سه ماه قبل از بارداری باید تغذیه خوبی داشته باشد، ادامه میدهد: اگر مادر دچار سوء تغذیه شدید باشد، در دوران بارداری اش حتی با مصرف دُز بالای مکملها و غذا، باز هم بدنش با کمبود مواجه است.این موضوع نهتنها برای مادر مشکلات جدی همچون زایمان زودرس و سایر مخاطرات را در پی دارد بلکه احتمال آسیب به سیستم اعصاب مرکزی جنین نیز وجود دارد.
متخصص تغذیه ادامه میدهد: به اثبات رسیده، در مادرانی که اسید فولیک کافی دریافت نمیکنند، عصب جنین خوب تشکیل نمیشود و بچه عقبافتاده به دنیا میآید. این عقبافتادگی بعضی مواقع صرفا ذهنی و گاهی همراه با معلولیت جسمی است. به همین دلیل به مادران توصیه میشود، نهتنها اسید فولیک به اندازه کافی دریافت کنند بلکه هر روز از مواد پنج گروه غذایی نان و غلات، میوه، سبزیجات، گوشت و لبنیات استفاده کنند.
سهیلا فلاحی
منظور از آسم کودکی، التهاب راههای هوایی کوچک است که به دنبال آن انقباض عضلات مجاری تنفسی رخ میدهد و به حالت خسخس و تندتند نفس کشیدن منجر میشود. در کودکان مبتلا به آسم، سوراخهای بینی باز میشود و هنگام تنفس، کشیدگی فضاهای بین دندهای رخ میدهد. شاید ندانید،ولی برخی کودکان از بدو تولد به آسم مبتلا هستند که دکتر فریبا شیروانی، فوقتخصص بیماریهای عفونی اطفال درباره آن میگوید: ابتلا به تنگی نفس که بلافاصله بعد از تولد رخ میدهد به علل مختلفی است مثل نارسی سیستم تنفس و عفونت ریه که میتواند میکروبییا ویروسی باشد. البته عفونتهای مادرزادی که باعث التهاب و درگیری راههای هوایی میشود، میتواند ناشی از نرسیدن اکسیژن کافی به جنین در ساعات نزدیک به زمان تولد نیز باشد. البته همیشه در صورتی که نوزادی مبتلا به اختلال تنفسی شود، نمیتوان علت مشکل او را آسم نامید و چنین تشخیصی به بررسی بیشتر نیاز دارد.
گناه آسم کودک بر گردن مادر!
شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که آیا زمینه ابتلا به آسم و آلرژی کودک را لزوما باید در دوران بارداری جست وجو کرد؟
این متخصص اطفال در پاسخ به جامجم میگوید: در صورتی که مادر یا پدر کودکی مبتلا به آسم باشند در هر مورد، 25 درصد احتمال ابتلا به آسم در کودکشان وجود دارد. ولی اگر پدر و مادر هردو مبتلا به آسم باشند این احتمال به 50 درصد میرسد. ابتلای سایر افراد خانواده به آسم و سایر بیماریهای آلرژیک مانند بیماری اگزما نیز احتمال آسم را در فرزند بیشتر میکند. البته مصرف سیگار توسط مادر درطول بارداری نیز احتمال ابتلا به آسم را در فرزند افزایش میدهد.
آسم از آلرژی میآید
جالب است بدانید حدود 80 تا 90 درصد بیماری آسم در کودکان از نوع آلرژیک است. در بزرگسالان نیز حدود 50 درصد بروز بیماری آسم، جنبه آلرژیک دارد.
دکتر سیروس شعبانی، فوقتخصص ریه با تاکید بر این که یکی از قویترین عواملی که فرد را مستعد آسم میکند سابقه آلرژی در خانواده است به جامجم میگوید: به همین علت در اطفال آسم آلرژیک شایعتر از نوع غیر آلرژیک این بیماری است. البته غیر از عامل وجود سابقه آلرژیک (پوستی یا تنفسی) در خانواده وجود عوامل آلرژیزا در محیط زندگی نیز میتواند کودکان را مستعد ابتلا به آسم کند. بیشک کودکانی که مبتلا به کهیر و اگزمای پوستی در ناحیه گونهها یا پشت آرنجهایشان هستند یا به طور مکرر از آبریزش بینی، مشکلات آلرژیکی سینوسها و انسداد تنفسی رنج میبرند در معرض خطر آسم نیز قرار دارند.
دکتر شیروانی با تاکید بر تاثیر غذاهای آلرژیزا در بروز آسم توضیح میدهد: غذاهایی مانند شیر گاو، لبنیات، ادویهها، میوههای ترش، ترشیها، میگو و ماهی، سفیده تخممرغ، برخی از حبوبات، آجیل، فندق، گردو، بادام و پسته که جزو مواد حساسیتزا محسوب میشود ممکن است باعث حمله آسم شود. همچنین استفاده بیرویه از آنتیبیوتیکها و مسکنها به صورت نامنظم نیز میتواند باعث بروز آلرژی شود.
وی میافزاید: مصرف آسپیرین نیز یکی از محرکهای شناخته شده آسم است. بعلاوه هر دارویی ممکن است در یک بیمار، باعث ایجاد علائم آلرژی شود؛ بنابراین در بیماران آسمی مصرف دارو به صورت خود سرانه پیشنهاد نمیشود.
خطر ابتلا به آسم، همین نزدیکی است
به گفته دکتر شعبانی، درمان آلرژی بشدت به محدود کردن مواجهه کودکان با مواد آلرژن در محیط خانه مرتبط است. به این منظور برخی اقدامات را میتوان انجام داد. ازجمله آن که میزان رطوبت خانه را با باز کردن روزانه پنجرهها کاهش دهیم. در اتاقها از فرشهای پرز بلند استفاده نکنیم. ملحفهها و رو بالشتیها را مکرر بشوییم و اتو کنیم. نگذاریم ظرفهای کثیف برای طولانی مدت داخل سینک آشپزخانه بماند.
این فوقتخصص ریه تاکید میکند: مواجه شدن با مواد تشکیلدهنده بدن حشراتی مانند سوسک و نیز موادی که از تشکهای پشمی مانده یا بالشها آزاد میشود یا موی بدن سگ و گربه آلرژیزا محسوب میشوند.
کودکان ، اسپری در دست!
بیشک، درمان شناخته شده آسم استفاده از اسپریهایی است با نام آسم یار و آسان نفس که دارو را بهطور مستقیم وارد ریه میکنند.
اما دکتر شیروانی خطاب به خانوادههایی که علاقه ندارند فرزندشان اسپری استفاده کند، میگوید: نمیتوان به جای استفاده از اسپری از شربتها یا داروهای دیگر استفاده کرد. پس مصرف اسپری لازم است و نهتنها باعث تخریب ریه نمیشود، بلکه باعث کم شدن التهاب راههای هوایی می شود. البته میتوان از داروهای کمکی در درمان این بیماران سود برد، ولی مصرف داروهای استنشاقی اجباری است و تا وقتی لازم است، توسط پزشک ادامه مییابد و بتدریج کم یا قطع میشود؛ ولی ممکن است دوباره با شروع علائم، به استفاده از آنها نیاز باشد.
آسم کودکی درمان میشود
بهطور تقریبیمیتوان گفت آسم از هر ده کودک، یک نفر و از هر 20 بزرگسال، یک نفر را مبتلا میکند. بعلاوه احتمال شروع آسم در هر سنی وجود دارد، اما بیشترین میزان بروز آن در کمتر از پنج سالگی است.
این متخصص اطفال با تاکید بر این که آسم کودکان ممکن است با افزایش سن بهبود یابد،می گوید: ولی در 50 درصد موارد، آسم کودکان در بزرگسالی بهطور کامل بهبود مییابد. ناگفته نماند اگر کسی که در سنین کودکی مبتلا به آسم بوده و نیاز به مصرف دارو داشته است، اما بدون بهرهگیری از درمان دارویی وارد بزرگسالی شود، احتمال بهبودش بسیار کم خواهد شد.
دکتر شعبانی نیز تاکید میکند: اصولا آسم دوران کودکی، یک بیماری خوشخیم است که معمولا با بالا رفتن سن و قبل از رسیدن به سن بلوغ در صورت بهرهگیری از درمان دارویی و کنترل آلرژنها در محیط خانه رفع میشود.
پونه شیرازی
آرمین در پیش دبستانی از نظر مربی اش نمی تواند به خوبی نقاشی کند و از خط بیرون می زند، در یادگیری شکل ها مشکل دارد. از نظر مادرش نیز آرمین برای یادگیری علاقه ای نشان نمی دهد و رنگ ها را به خوبی نمی شناسد.
رفتارهای نامناسب والدین
مربی و مادر سعی می کنند با وجود اینکه آرمین علاقه ای به یادگیری ندارد با دادن تکالیف بیشتر و تمرین و تکرار آنها، مشکلاتش را حل کنند.
مربی به مادر کودک توصیه می کند، در منزل شعرها را خیلی با او کار کند تا حفظ شود اما او هرچه بیشتر کار می کند کمتر نتیجه می گیرد.
مادر چندین سی دی آموزشی هم گرفته که با او کار کند اما او علاقه ای به نگاه کردن آنها نشان نمی دهد.
مادر هر روز رنگ ها را با او کار می کند ولی باز هم آنها را تشخیص نمی دهد. مادرش معتقد است آرمین با او لجبازی می کند و گرنه هوش خوبی دارد.
توصیه های روانشناس
هیچ گاه کودک را مجبور به یادگیری نکنید زیرا این کار جز ایجاد تنفر و بیزاری از درس، مدرسه و حتی شما نتیجۀ دیگری نخواهد داشت.
آرمین را با سایر فرزندان یا بچه های اقوام مقایسه نکنید.
ممکن است آرمین دارای اختلال در یادگیری و یا دیرآموزی باشد.
کودکانی که دارای “اختلال در یادگیری” هستند از نظر هوشی و ظاهری نرمال بوده اما در سه حیطۀ خواندن، نوشتن و حساب کردن یا ترکیبی از هر سه، دارای مشکلاتی هستند.
کودکان دیرآموز از نظر هوشی پایین تر از حد نرمال بوده، مشکلات بیشتری نیز در یادگیری دارند.
کودکانی که مشکلات یادگیری دارند احتمالاً مشکلات دیگری مثل بیش فعالی، عدم تمرکز و … نیز دارند.
تشخیص این که کودکی دارای اختلال در یادگیری یا دیرآموزی است با روانشناس یا متخصص آموزش های ویژه است.
این کودکان نیازمند آموزش های ویژه هستند که اغلب در مراکز استثنایی و یا برخی مراکز مشاوره ارائه می شود.
بهتر است یک روان سنج از آرمین تست هوش به عمل آورد. از مطرح کردن نمرۀ هوشی او در بین اقوان و دوستان خودداری کنید.
اشتباهی که در آموزش رنگ ها اتفاق افتاده این است که سعی کرده اید همۀ رنگ ها را با هم آموزش دهید، در صورتی که بهتر است هر هفته فقط یک رنگ با او کار کنید، وقتی به خوبی آن را تشخیص داد هفتۀ بعد رنگ بعدی و الی آخر.
در آموزش رنگ ها بهتر است ابتدا از رنگ های قرمز، سبز، آبی و زرد شروع کنید و از آموزش رنگ های صورتی، نارنجی و … پرهیز نمایید. از آن جایی که رنگ های سبز و آبی تقریباً نزدیک به هم هستند و ممکن است کودک به درستی، آنها را تشخیص ندهد بهتر است آنها را به دنبال هم آموزش ندهید.
از آنجایی که قرار است سال آینده، کودک به مدرسه برود لازم است در مراکز مشاوره یا استثنایی در کنار آزمون های هوشی، آزمون هایی مثل آزمون سرند که شامل بررسی حساسیت شنیداری، حساسیت دیداری، توالی شنیداری، هماهنگی های حرکتی و … است نیز از وی به عمل آید تا اگر مشکلاتی دارد برای رفع آنها اقدام شود. توجه داشته باشید این ارزیابی ها دقیق تر، جامع تر، و جدا از ارزیابی هایی است که در پایگاه های سنجش به عمل می آیند.
اگر در پایگاه سنجش، مراکز مشاوره و یا استثنایی، کودک شما را دیرآموز و یا دارای مشکلات هوشی نشخیص داده اند به جای اینکه نگران شوید پیگیری های لازم را برای آموزش او انجام دهید.
زمانی که کودک نمی تواند به خوبی مداد را بگیرد، نقاشی کند و یا از خط بیرون می زند و یا وارونه نویسی دارد قطعاً در هماهنگی های حرکتی دچار مشکل است که نیازمند دریافت آموزش های ویژه خواهد بود. پس صرفاً استفاده از مدل نقاشی و انجام تمرینات زیاد، سودی نخواهد داشت. پس بهتر است به یک متخصص آموزش های ویژه مراجعه نمایید.
برای آموزش شعرها می توانید آن را با صدای خودش ضبط کنید تا از راه شنیداری و به وسیلۀ موبایل و … بشنود و حفظ کند.
تا حد امکان از آموزش مستقیم مفاهیم و مطالب مذهبی مثل آموزش قرآن، اذان، نهج البلاغه و … به خصوص زمانی که حجم مطالب زیاد است پرهیز کنید.
مثلاً وقتی به او می گویید بیا بنشین می خواهیم قرآن حفظ کنیم، حدیث بخوانیم یا می خواهم به تو اصول دین را یاد بدهم از روش مستقیم استفاده کرده اید و چون تاکید بر موضوع می کنید ممکن است با مقاومت کودک مواجه شده، کار به بحث و تنش بینجامد اما زمانی که شما قرآن یا نماز می خوانید یا به یک سی دی قرآن گوش می دهید و با خودتان زمزمه می کنید غیرمستقیم در او یادگیری ایجاد می کنید.
اگر قصد دارید کودک تان را در مهد قرآن ثبت نام کنید بهتر است آموزشگاهی باشد که علاوه بر آموزش های دینی، از امکانات تفریحی، بازی و ورزشی نیز برخوردار باشد.
منبع: koodakonline.com
بامداد- چطور باید با کودکی که بزرگتر از سنش حرف می زند برخورد کرد؟
در چنین مواردی بهتر است خودمان و سایر اطرافیان، مواظب باشیم تا در صورتی که فرزندمان حرف درشتی زد، به هیچ عنوان واکنشی نشان ندهیم تا او واکنش ما را نوعی تحسین و تشویق به حساب نیاورد.
به نقل از بیتوته، در چنین مواردی بهتر است خودمان و سایر اطرافیان، مواظب باشیم تا در صورتی که فرزندمان حرف درشتی زد، به هیچ عنوان واکنشی نشان ندهیم تا او واکنش ما را نوعی تحسین و تشویق به حساب نیاورد.
چطور باید با کودکی که بزرگتر از سنش حرف میزند برخورد کرد؟
گاهی اوقات، بچههای کوچک حرفهای ما بزرگترها را تکرار میکنند؛ حرفهایی که زیاد مناسب سن و سالشان نیست و به نوعی گندهگویی محسوب میشوند؛ اما ممکن است ما در همان لحظه، پاداشهایی مانند خندیدن به بچه داده باشیم.
بهتر است بدانید که بچهها متوجه این خنده ما نمیشوند و نمیدانند که ما به خاطر حرف درشتی که او زده خندیدهایم و خنده ما به دلیل تشویقش برای صحبت کردن به این صورت نبوده است. به همین دلیل و از آنجا که بچهها نمیتوانند ارزیابی درستی از موقعیتهای مختلف داشته باشند، ممکن است آن حرف درشت را باز هم تکرار کند و با این کار، ما و سایر اطرافیان احساس کنیم که او بچه بیادبی است یا حدود خودش را نمیداند.
در چنین مواردی بهتر است خودمان و سایر اطرافیان، مواظب باشیم تا در صورتی که فرزندمان حرف درشتی زد، به هیچ عنوان واکنشی نشان ندهیم تا او واکنش ما را نوعی تحسین و تشویق به حساب نیاورد. اگر هم که این رفتار در بچهها شکل گرفت، ما باید به نحوی او را متوجه اشتباهش کنیم و بگوییم که اینطور حرف زدن میتواند برایت عواقبی داشته باشد. مثلا به فرزندتان بگویید اگر بازهم اینگونه صحبت کند، نمیتواند برای مدت خاصی برنامه مورد علاقهاش را نگاه کند؛ یا اگر در مهمانی آن حرف را زد، باید برای مدت ۱۰ دقیقه مهمانی را ترک کند.
در صورتی که فرزندتان نوع حرف زدنش را اصلاح نکرد و شما در مهمانی بودید، میتوانید او را ۱۰ دقیقه داخل ماشین ببرید و حتما به او بفهمانید که این دوری از مهمانی یا محرومشدن از تماشای برنامه موردعلاقهاش، به دلیل رفتار نادرستش بوده است.
نوشته رفتار با کودکانی که بزرگ تر از سنشان حرف می زنند اولین بار در بامداد پدیدار شد.
پرورش کودکانی منضبط مهارت مهمی اسـت که تمام والدین باید آن را فرابگیرند. انضباط مترادف با مجازات نیست برعکس انضباط یعنی نشان دادن راه درست، احترام به حقوق دیگران اسـت.
شخصیت و قدرت یادگیری کودکان با یکدیگر تفاوت دارد و باید در مقابل هر کدام از آنها به روش خاصی متوسل شد. باید بدانید طریقه رفتار شما بر رفتار کودکتان تأثیر زیادی دارد. اگر در مقابل رفتار پرخاشگرانه فرزند خود تسلیم شوید او دست از رفتارش برنمی دارد؛ زیرا می داند شما سرانجام تسلیم او خواهید شد (حتی اگر به ندرت تسلیم شده باشید) در عوض اگر قاطعیت و ثبات داشته باشید کودکتان متوجه می شود که مقاومت فایده ای ندارد؛ زیرا سرانجام باید کار مورد نظر را انجام دهد. هر چند برخی از کودکان در صورت طفره رفتن از انجام دستورات- حتی برای چند دقیقه هم که شده- احساس پیروزی می کنند.
▪ ثبات داشته باشید
در رفتارخود ثابت قدم باشید. تمام کسانی که به نحوی با کودکان سروکار دارند باید این نکته را رعایت کنند.
کاملا طبیعی اسـت که کودکان در برابر محدودیت ها مقاومت به خرج دهند ولی اگر شما ثبات نداشته باشید آنها برای ادامه رفتارهای ناهنجار خود ترغیب می شوند.
▪ آرامش خود را حفظ کنید
آرامش خود را حفظ کرده و در برابر رفتار ناهنجار کودک خود از کوره در نروید. از فریاد کشیدن خودداری کنید؛ زیرا با این کار کودک یاد می گیرد که در صورت نرسیدن به اهداف خود به این شیوه متوسل شود.
اگر احساس کردید که مشکل پیش آمده بسیار ناراحت کننده اسـت برای بازیافتن آرامش خود چند نفس عمیق بکشید و مدتی صبر کنید.
▪ از انتقاد بیش از حد بپرهیزید
طوری رفتار کنید که کودکتان بفهمد هر چند از رفتار بد او ناراحت هستید ولی همچنان به وی علاقه زیادی دارید.
لزومی ندارد کودک خود را مدام مورد تحسین قرار دهید به خصوص برای انجام کارهای روزانه؛ زیرا این کار از تأثیر حرف های شما می کاهد.
▪ بر روی نکات منفی تمرکز نکنید
بر روی نکات منفی تأکید نداشته باشید. به عنوان مثال به جای گفتن: «دلم می خواهد برای یک بار هم که شده بدون اینکه من حرفی بزنم لباس هایت را مرتب کنی» خیلی بهتر اسـت که از این جمله استفاده کنید: «دلم می خواهد تمام لباس های خودت را مرتب کنی.»
▪ تنبیه بدنی هرگز
یادمان باشد کتک زدن هرگز نتیجه مثبتی نداشته و موجب عصبانیت و پرخاشگری کودکتان می شود.
▪ جایزه فراموش نشود
فراموش نکنید به خاطر رفتار خوب فرزندتان او را مورد تمجید قرار داده و به وی جایزه بدهید.
▪ جایزه بله، رشوه هرگز
جایزه هدیه ای اسـت که کودک شما پس از انجام کار خوب می گیرد، درحالی که رشوه قبل از انجام کار داده می شود تا او انگیزه لازم را به دست آورد.
از دادن رشوه به کودکتان جدا خودداری کنید.
▪ الگو
برای فرزند خود الگوی مناسبی باشید و با رفتار خود به او درس های لازم را بیاموزید.
و مهمتر از همه اینکه محیطی فراهم کنید که کودکتان در آن احساس امنیت و محبوب بودن کند.
منبع:روزنامه کیهان