خشکی دهان که به نام زروستومیا (Xerostomia) شناخته می شود، در درجه نخست با کمبود ترشح بزاق تعریف شده است. بزاق مایعی بسیار مهم در بدن انسان محسوب می شود زیرا به صحبت کردن، جویدن، تف کردن و گوارش غذا کمک می کند، اما تا زمانی که با فقدان آن مواجه نشویم، توجه چندانی به بزاق نداریم.
خشکی دهان می تواند به واسطه مصرف برخی داروها مانند آنتی هیستامین ها، مسکن ها، شل کننده های عضلانی، و ضد افسردگی ها شکل بگیرد. بسیاری از این داروها به ویژه آنتی هیستامین ها موجب خشک شدن غشاهای مخاطی و کاهش سطوح بزاق می شوند.
خشکی دهان با سیگار کشیدن، بارداری، اضطراب، استرس و فرآیند طبیعی پیری نیز مرتبط است. اگرچه این شرایط لزوما خطرناک نیست، اما می تواند مخل راحتی باشد زیرا عمل بلع دشوار می شود، در نیمه های شب به واسطه تشنگی موجب بیداری از خواب می شود، و ممکن است با برخی عوارض جانبی مانند بوی بد دهان، خشکی زبان، ترک خوردن لب ها، و گلو درد همراه باشد. خوشبختانه با برخی تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی می توانید از شر خشکی دهان رها شوید. در ادامه نگاهی به برخی از درمان های موثر برای خشکی دهان خواهیم داشت.
فلفل کاین
هنگامی که جوانه چشایی و پایانه های عصبی محرک شدیدی را تجربه می کنند، واکنش طبیعی بدن ترشح بزاق است. به عنوان مثال، هنگام خوردن غذای تند، بزاق برای تسکین احساس سوزش ترشح می شود. پس اگر از خشکی دهان رنج می برید، مقداری پودر فلفل کاین را روی زبان یا لثه های خود بمالید. احتمالا بلافاصله با ترشح مقدار زیادی بزاق در دهان خود مواجه خواهید شد و خشکی زبان از بین می رود.
لیمو
اسید سیتریک موجود در لیمو و آبلیمو می تواند به سرعت تولید بزاق را تحریک کند و همچنین از دهان در برابر عفونت هایی که بوی بد دهان و دیگر مسائل دهان و دندان را موجب می شوند، محافظت کند. می توانید یک برش لیمو را روی زبان خود بمالید، آبلیمو را با عسل ترکیب کنید، یا تنها آب یک لیمو را مصرف کنید تا خشکی دهان برطرف شود.
آلوئه ورا
استفاده از آلوئه ورا یکی از قدیمی‌ترین و مورد اعتمادترین درمان ها برای خشکی دهان است. آلوئه ورا سرشار از آنتی اکسیدان ها، مواد مغذی، و مواد طبیعی مرطوب کننده است و همچنین می تواند تولید بزاق را تحریک کند. افزون بر این، آلوئه ورا می تواند عملکرد جوانه های چشایی را بهبود ببخشد و از عفونت دهان و دندان پیشگیری کند.
آب بیشتر
کم آبی بدن یکی از دلایل خشکی دهان محسوب می شود. اگر میزان مصرف آب روزانه خود را افزایش دهید، احتمال کمتری دارد تا به خشکی دهان مبتلا شوید زیرا ترشح بزاق افزایش می یابد و همچنین گلو، لثه ها و لب ها روان سازی می شوند.
روغن هسته انگور
روغن هسته انگور از ویژگی های مرطوب کنندگی طبیعی بهره می برد و از این رو، گزینه ای خوب برای پیشگیری یا از بین بردن نشانه های خشکی دهان محسوب می شود. تنها کافی است مقداری روغن هسته انگور را روی لثه ها و زبان خود بمالید و برای چند ساعت دهان خود را مرطوب و هیدارته نگه دارید.
مرطوب کننده هوا
اگر به طور مرتب نیمه شب با خشکی دهان از خواب بیدار می شوید، ممکن است محیطی که در آن حضور دارید هوایی بیش از اندازه خشک دارد. استفاده از یک دستگاه مرطوب کننده می تواند میزان رطوبت هوا را افزایش داده و روشی راحت و موثر در رفع خشکی دهان و حصول اطمینان از خواب راحت شبانه باشد.
داروهای مختلف
اگر به تازگی مصرف دارویی جدید را آغاز کرده اید و تا پیش از آن مشکل خشکی دهان نداشتید، با پزشک خود درباره تجویز دارویی دیگر صحبت کنید. برخی داروها موجب خشکی دهان می شوند.
آب نبات یا آدامس
برخی شواهد نشان داده اند که مکیدن آب نبات یا آدامس جویدن می توانند ترشح بزاق را به سرعت تحریک کنند. البته استفاده از محصولات بدون قند را فراموش نکنید.
تغییر الگوی تنفس
تنفس مداوم از راه دهان یکی از مورادی است که می تواند به سرعت خشکی دهان را موجب شود. ورود مداوم هوای خشک به دهان و گلو موجب از بین رفتن آب در این قسمت ها می شود و از این رو، خشکی دهان شکل می گیرد. با تغییر الگوی تنفس و تلاش برای تنفس از طریق بینی، خشکی دهان را کمتر تجربه خواهید کرد.
ترک سیگار
کلیه محصولات دارای تنباکو خشکی دهان را موجب می شوند. اگر به طور مرتب سیگار می کشید یا تنباکو می جوید، جای شگفتی نیست که با خشکی دهان مواجه شوید. بهترین روش برای از بین بردن این مشکل چیزی جز ترک محصولات دارای تنباکو نیست. این کار نه تنها برای رفع خشکی دهان خوب است، بلکه فواید سلامت بسیار دیگری نیز دارد.
کاهش مصرف کافئین
مطالعات نشان داده اند که کافئین می تواند موجب کم آبی بدن و همچنین خشکی دهان شود. از این رو، حذف یا کاهش مصرف کافئین می تواند تاثیر قابل توجهی در رفع خشکی دهان و ترشح بزاق داشته باشد.
ترک الکل
الکل موجب کم آبی بدن می شود و بسیار سریع‌تر از هر ماده دیگر این شرایط را ایجاد می کند. در نتیجه، برای رفع خشکی دهان به جای افزایش نوشیدن الکل باید آن را ترک کنید.