حافظه‌ی عرب و حفظ و ترویج قرآن در زمان پیامبر (ص)

[ad_1]

یاران وفا کیش پیغمبر همان راه را می‌رفتند که او (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌خواست. آنها نیز بیشتر امّی بودند و طبیعی اسـت که مردِ اُمّی ناخواننده در هرچه بخواهد به حافظه‌اش تکیه می‌کند. همه چیز را بدان می‌سپارد و از آن باز می‌خواهد. به ویژه، وقتی که در این کار تجربه و ممارستی داشته و نیروی فراگیری و حفظ و ضبطش فراوان باشد و انگیزه‌ی ایمان و اعتقاد نیز بدان افزوده باشد. عرب این خصیصه‌ی حفظِ سریع و قوی را به فراوانی داشت و به واقع در حدّ کمال و اوج آن بود. زیرا عرب جاهلی، به شعر و نسب قبیله‌ی خود عشق می ورزید. آنها همیشه قصاید بلند و سلسله نسب‌های طولانی قبایل خود را حفظ می‌کردند که مایه‌ی افتخار و گاه موجب بقایشان می‌گشت. بنابراین، نیروی حافظه‌شان بسیار قوی و گاهی شگفت آور بود. سرعت حفظ و تندی ذهن از خصائص بارز آنان بود که حتی «سینه‌هایشان انجیلهایشان» بود و «مغزهایشان دفتر نسب و تاریخ»، و «حافظه‌شان دیوان شعر و افتخاراتشان» ‌شمرده می‌شد. سپس قرآن آمد و به نیروی بیانش، آنان را شگفت زده ساخت. در برابر آن واله و حیران گشتند. به لفظ و معنی گرامی موهبتی بود برایشان، چون روح زندگی را در آن جستند، دل از غیر واستدند و در گرو او بستند. (1)
مردم عرب در تندی هوش و قوّت حافظه و صفای طبع و سرعت انتقال و سیلان ذهن مَثل بودند. چه بسیار مرد عربی که آنچه یک مرتبه می‌شنید، هر چند مفصّل و مطوّل بود، به همان یکبار از حفظ می‌شد، و چه بسا که آن شنیده شده به لغتی غیر لغت خودش و یا به زبانی جز زبان خودش باشد. نمونه‌ای از آن را در مورد عبدالله بن عباس گفته‌اند که قصیده‌ای هشتاد بیتی را به یکبار شنیدن از حفظ کرد و یا به سال‌های بعد، که حضارت و تمدن مادی گسترش بیشتری یافته و تنعّم و رفاه، عرب را تن‌پرور و نازک طبع کرده بود، از أصْمَعی (2) شاعر بصره در این باره داستان‌ها سروده‌اند. می‌گویند 16 هزار اُرجوزه (قصیده بر وزن رَجَز) از حفظ داشت. یا بر رَوِیّ هر حرفی، قصیده روایت می‌کرد (3) و یا هر قصیده‌ای را به یکبار شنیدن از حفظ می‌شد. (4) این درباره‌ی شعر و شاعری، یعنی امری تفنّنی و هنری بود. در مورد قرآن و حدیث، در همین زمان دیگر سخن از داستان و گزافه و افسانه گذشته و در مرز واقعیت سخنان شگفت آوری گفته‌اند. ابن عُقده (م332) سیصد هزار حدیث باز می‌گفت و یکصد هزار حدیث با متن و سند به خاطر داشت (5). بخاری می‌گفت یکصد هزار حدیث صحیح و دویست هزار حدیث غیرصحیح از حفظ دارم. دیگر به حساب نیاوریم که یکی از حافظان حدیث از حفظ پانصد هزار حدیث سخن گفته و یا برای داشتن نام «حافظ» باید لااقل بیست هزار حدیث می‌دانسته‌اند. (6)
از این نمونه‌ها زیاد اسـت. وقتی به قرن‌های بعدی قدرت حفظ چنین باشد، می‌توان حدس زد که در سده‌ی نخستین و در حضور پیامبراکرم با آن خلوص و اعتقاد و ایمان، وضع حافظه از چه قرار بوده اسـت. مَثل اعلی و اوج این خصیصه، منعکس در شخص رسول (صلی الله علیه و آله و سلم)‌ بود که تا به آخر عمر، همیشه قرآن را به حفظ داشت و هرگز نشد که چیزی از یاد ببرد. چنین بود که در مرحله‌ی اول جمع قرآن، تکیه بر حافظه بود.
محقق ابن الجَزَری (م833) از بزرگان علوم قرآن می‌گوید: «اعتماد در نقل قرآن بر حفظ در قلبها و سینه‌هاست نه بر خط مصحف‌ها و کتابها. و این گرامی‌ترین خصیصه‌ای اسـت از خداوند متعال بر این امت.» (7) در حدیث آمده که پیامبر فرمود: «همانا پروردگارم به من گفت: ... فرستم بر تو کتابی که آب آن را نشوید و بخوانید آن را در خواب و بیداری...» (8)، پس خداوند خود خبر داد که قرآن در حفظش به صحیفه‌ای که به آب شسته شود محتاج نیست، بلکه خوانده می‌شود در هر حالی، هم چنانکه در صفت امّتش آمده: «اناجیلهم صدورهم.» (9)

پی‌نوشت‌ها:

1.مناهل العرفان زرقانی 1:‌ 235.
2.عبدالملک بن قُرَیب (م216) راویه‌ی عرب.
3.انباه الرواة 3: 198، تاریخ الادب العربی بروکلمن 1: 74.
4.تفسیر نوین شریعتی 12.
5.فهرست طوسی28، رجال نجاشی 68، اعیان الشیعه 9: 428.
6.تدریب الراوی 6-8.
7.النشر فی القراآت العشر1: 6.
8.مسلم: جنّة 63، احمد4: 162.
9.النهایة ابن اثیر 23:5.

منبع مقاله :
رامیار، محمود؛ (1392)، تاریخ قرآن، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ سیزدهم

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
زبان و ادبیات فارسیهنر وازه سازی علمی در زبان فارسی دانش اصطلاح شناسی فارسی زبانی است هند و اروپایی با چهار ستاره مانده به صبحگل آقا؛ مهدی حجوانی نویسنده و پژوهش‌گر ادبیات کودک و نوجوان به‌تازگی کتابی را با نام

لینک منبع :حافظه‌ی عرب و حفظ و ترویج قرآن در زمان پیامبر (ص)

حافظه‌ی عرب و حفظ و ترویج قرآن در زمان پیامبر (ص) - راسخون rasekhoon.net/.../حافظه‌ی-عرب-و-حفظ-و-ترویج-قرآن-در-زمان-پیامبر-(ص)/‎Cached28 سپتامبر 2016 ... آنها نیز بیشتر امّی بودند و طبیعی است که مردِ اُمّی ناخواننده در هرچه بخواهد به حافظه‌اش تکیه می‌کند. همه چیز را بدان می‌سپارد و از آن باز می‌خواهد. کتابت قرآن - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد https://fa.wikipedia.org/wiki/کتابت_قرآن‎Cached Similarاز این رو، پیامبر اسلام به جهت اهتمام خاصّ به قرآن برای نوشتن وحی، آنان را که نوشتن می‌دانستند برگزید تا با ... عده‌ای هم آنها را حفظ می‌کردند. ... خط عربی در زمان بعثت افزون بر آن که از نقطه خالی بود، به شکل (علائم، حرکات، حروف و کلمات)، نشانه و علامت ... مصحف عثمان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد https://fa.wikipedia.org/wiki/مصحف_عثمان‎Cached Similarبرخی آن را حفظ می‌کردند و برخی بر تکه‌های چرم، استخوان‌های شانه و دنده گوسفند و شتر، ... در زمان حیات پیامبر ۳۷ نفر حافظ کل قرآن بودند؛ و تعداد کاتبان وحی که برای خود ... نسخه عثمان به خط عربی نخستین نوشته شده بود، که بدون علامت‌گذاری، اعراب و .... Codex Parisino-petropolitanus · "Memory of the World Register - Nomination ... 1. چرا پیامبر اکرم (ص) در سن 56 سالگی با عایشه 9 ساله ازدواج کرد؟ www.ghadami.org/view.php?kindex=118‎Cached Similarپیامبر اکرم (ص) از طرف خدای دانا در قرآن مجید به صفات پسندیده‌ای ستوده شده است. ... بر فرض صحت ازدواج پیامبر (ص) با عایشه در سن نه سالگی، باید بدانیم که ... بن عروه در اواخر عمرش (تقریباً زمانی که به عراق هجرت نمود) حافظه اش ضعیف شده بود.[4] ... 3- روایت ابن عامره(خواهرزاده عائشه): ابن عامره در زمان ازدواج عائشه با پیامبر(ص) در سن ... چرا در زمان پیامبر <span class="symbol">ج< ... old.aqeedeh.com/content/210/index/26576/chapter/47407/ در زمان رسول الله ص و صحابه ش، نوشتن احادیث با وجود شیوع آن، از نظم و ترتیبی که ... ۲- در آن برهه از تاریخ عرب، مروج‌ترین راه یادداشت و ضبط، حفظ ذهنی و تنها ... نیز، حافظه نقش خود را حفظ نمود و همچنان یکی از بهترین راه‌های حفظ ((سنت)) به شمار می‌رفت . ... در آن زمان این بود که احادیث مانند قرآن مدون نشوند و بسان حفظ قرآن در حفظ آنها اقدام ... کتابخانه قلم - کتاب سنت در گذرگاههای تاریخ - ۵- وسعت حافظه: www.aqeedeh.com/content/210/index/26564/chapter/.../17038/‎Cachedوعده‌ی الهی در حفظ ((سنت)); تعبیر امام ((شافعی)) در بقای جاوید حدیث; نمایندگان وعده‌ی الهی; میزان محبوبیت پیامبر در نزد صحابه; عوامل حفظ سنت [۵] ... دولت متمدن بزرگ آن زمان _ ایران در شرق و روم درغرب _ آنان را همچنان در وحشت و بداوت نگهداشته بود . ... ۲- دومین عامل مهم در پرورش حافظه‌ی عرب، کفایت واقعاً در خور توجه آنها بر ضروریات اولیه‌ی ... دلایل منع از تدوین حدیث - اندیشه قم؛ تنها مرکز حوزوی پاسخگویی ... www.andisheqom.com/public/application/index/view?c=7536...‎Cached Similarالف: فصاحت و بلاغت قرآن، به‌حدی است که آن را از تمامی متون عربی متمایز می‌سازد. ... ه‍: بنابر قول صحیح، قرآن در زمان پیامبر صلّی الله علیه و آله ، به‌صورت کتاب و ... در کلام عمر آمده است و در کلمات ابن مسعود هم زیاد تکرار شده است، در مقام ترویج قرآن است. ... و کنیز او و یا حافظه بخاری که بیشتر احادیث خود را حفظ کرده و کتاب خود را نیز، از ... جدیدترین مقالات دینی - جوان ایرانی www.javaneirani.com/اندیشه/جدیدترین-مقالات-دینی?start=300 نمونه‌هایی از حکم پس از نزول و نزول پس از حکم در قرآن. سرویس اندیشه ... حافظه‌ی عرب و حفظ و ترویج قرآن در زمان پیامبر (ص) ... شهادت قرآن بر وحی محمدی (ص). [PDF] ریانی بودن خط قرآن در نگارش نخستین سُة دربار نقد دیدگاه ... - ادب عرب jalit.ut.ac.ir/article_60183_1f2f32995025bcb078931908fd07e1b3.pdf‎Cachedوی. وجود خط عربی را. در زمان. نزول قرآن. ،. انکار می. کند و پیدایش آن را به. قرن. های. بعد. نسبت می. دهد ..... پیامبر گرامی اسالم و ترویج خط عربی. توجه ویژ ... به هر حال روشن است که با تاکید پیامبر اکرم)ص( بر فراگیری و. آموزش خط ع .... خط تکامل نایافته با توجه به نقش یاری رسانی به حافظه، در حفظ اصالت قرآن بسیار. تعیین کننده بوده ... [PDF] حمل قرآن www.khoshmanesh.ir/wp-content/uploads/2013/11/حمل-قرآن.pdf مروری بر تعلیم و تعلّم قرآن در گذر زمان. بررسی لغوی و اصطالحی مفاهیم قرائت، حفظ و حمل ................................ . ... استماع و استقرای پیامبر اکرم. ................................ . ... حزب مفصّل، کتاب آموزشی قرآن ..... بیرحمانه. استعمارگران. برستاد تعلیم. و ترویج. قرآن. کریم ................................ .................. ... تفاوت زبان قرآن با زبان عربی متداول.

حافظه‌ی ترویج قرآن زمان پیامبر (ص)