تصویب و ابلاغ اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم در تاریخ ۳۱/ ۴/ ۱۳۹۴ موجبات تغییرات فراوانی در این قانون شده و این تغییرات گسترده آثار فراوانی در نظام اقتصادی کشور دارا می باشد. یکی از بخشهایی که در این قانون تغییرات و اصلاحات بسیاری یافته مالیات بر ارث می باشد که علاوه بر کاهش هزینه‌ها، تسهیل در انجام امور مودیان هم مد نظر قانونگذار بوده است.
در فرآیند مالیات بر ارث بخشی از اموال متوفی مشمول مالیات بوده و بخشی نیز معاف از مالیات می باشد.
بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی ،مواد ۲۴ و ۲۵ قانون مالیاتهای مستقیم اموال معاف از مالیات را می توان بشرح زیر برشمرد:
– وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا بیمه گزار و یا کارفرما از قبیل انواع بیمه های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها حسب موردکه یکجا و یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می گردد.
– اموالی که برای وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی؛ دستگاههایی که بودجه آنها وسیله دولت تأمین میشود؛ شهرداریها و بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری مورد وقف یا نذر یا حبس واقع گردد به شرط تأیید سازمانها و مؤسسه های مذکور.
– اثاث البیت محل سکونت متوفی
– اموال شهدای انقلاب اسلامی نسبت به وراث طبقات اول و دوم
اموال و دارایی های باقی مانده از متوفی بر اساس ماده ۱۷ این قانون بشرح ذیل مشمول مالیات بر ارث می باشد:
– سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به استثنای موارد مندرج در بند( ۲) این ماده و سودهای متعلق به آنها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یا پرداخت و تحویل به آنها به نرخ سه درصد
– سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها یک و نیم برابر نرخ های مذکور در تبصره (۱) ماده ۱۴۳ (یعنی ۶ درصد) و ماده ۱۴۳ مکرر (یعنی ۷۵/۰ درصد) طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
– حق الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای مذکور به آنها تصریح نشده است، به نرخ ده درصد ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث
– انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
– املاک و حق واگذاری محل یک و نیم برابر نرخ های مذکور در ماده ۵۹ به ماخذ ارزش معاملاتی املاک (املاک ۵/۷ درصد) و یا به ماخذ ارزش روز حق واگذاری(حق واگذاری ۳ درصد) حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
– اموال و دارایی های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و داراییها پرداخت شده است به نرخ ده درصد ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است . در صورت عدم شمول مالیات بر ارث در کشور مزبور به مأخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث نرخ های مذکور مربوط به وراث طبقه اول بوده و در صورتی که وراث طبقات دوم و سوم باشند، نرخهای مذکور به ترتیب دو و چهار برابر خواهد شد.
همچنین درصورتی که متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی های متوفی که در ایران واقع است، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول می شود.
لازم بذکر است که اجرای قانون اصلاحی از ابتدای سال ۹۵ بوده و در مورد متوفیانی که قبل از شروع سال ۹۵ فوت نموده اند اعم از اینکه پرونده مالیاتی برای آنها تشکیل شده یا نشده باشد، قوانین جاری در سال فوت ملاک محاسبه مالیات می باشد.