اگر شما هم توسط یک خواب و رویای عجیب گیج و سردرگم شده‌اید، جای نگرانی نیست: شما ادامه‌دهنده یک سنت ۴۰۰۰ ساله هستید. در طول زمان بشر در قالب مذهب، فلسفه، روانشناسی و علوم اعصاب، توانسته تا حدودی درک کند ذهن چه نقشی در رؤیاها دارد.
به این منظور، در اینجا ۵ نظریه‌ی پیشرو درباره ماهیت رؤیاها و اینکه با ما چه می‌کنند، بررسی‌شده‌اند:
تعبیر خواب و رویا در واقع پیشگویی‌هایِ قابل وقوع هستند
ملکه مایا مادر سیذارتا گوتاما، خواب فیل سفیدی را دید که به کنار او می‌آید؛ پیشگوییِ بودا شدن پسرش پانصد سال قبل از میلاد مسیح. فرعون خواب می‌بیند که هفت گاو مریض هفت گاو سالم را می‌بلعند. او حضرت یوسف را صدا می‌زند و وی به فرعون می‌گوید در مصر هفت سال فراوانی و سپس هفت سال قحطی خواهد آمد.
کِلی بوکلی نویسنده کتاب “رؤیاهای بزرگ: علم خواب و ریشه‌های دینی” اعتقاد دارد این نوع پیشگویی یک قالب‌بندی متافیزیکی از یکی از صفات تطبیقی خواب است: کمک به مردم در آماده شدن. او می‌گوید: “زمانی که بیداریم مدام این کار را می‌کنیم. ما قدرت و توانایی دوراندیشی داریم. هوا در زمستان سرد میشود، پس بهتر است مواد غذایی ذخیره کنیم. نکته دیگر در ارتباط با تعبیر خواب این است که همه کاراهایی که می‌کنیم به توانایی و ظرفیت ما در پیش‌بینی آینده بستگی دارد. من ذهن و مغز را یک سیستم بیست‌وچهارساعته می‌دانم و همان نوع تفکر در خواب هم اتفاق می‌افتد.”
برای بوکلی، راحت‌ترین تعریف خواب یک “بازی تخیلی” است که معمولاً آینده محور است. هیچ رمز و رازی نیاز نیست. بوکلی می‌گوید: ” ارسطو این استدلال را داشت که در طول خواب زمانی که از دنیای زمینی جدا می‌شویم، برداشت‌های ظریفی که از آنها می‌کنیم که درک بهتری از آینده به ما می‌دهند.” بسیار جالب است که این استدلال به‌خوبی با حیطه‌ای به قدمت دو هزار سال در تطابق است: روانشناسی تکاملی. این علم استدلال می‌کند ازآنجاکه دنیا پر از خطرات احتمالی است، ذهن شما در طول خواب آنها را تصویرسازی می‌کند تا در دنیای واقعی نسبت به آنها آگاه شوید؛ چه خود خواب را به خاطر آورید و چه آن را فراموش کنید.
در قرن ۱۷، رنه دکارتِ شکاک کل جریان زندگی خود را به دلیل رؤیاهایی که شبی در ماه نوامبر دید، تغییر داد. مورخِ روان‌پزشک “جورج ماکاری” در کتاب “ماشین روح: اختراع ذهن مدرن” توضیح می‌دهد که دکارت تصاویری در خواب دید که به او کمک کرد بفهمد “مشکلات فضایی می‌توانند جبری شوند، که تبلوری از جهان طبیعی تحت ضمانت قوانین ریاضی به او داد.” بنابراین زندگی به‌تدریج درک علمی او از واقعیت را تغییر داد. فروید نیز بعد از رؤیایی که شب قبل از مراسم خاک‌سپاری پدرش در اکتبر ۱۸۹۶ دید، کتابی با نام “تفسیر رؤیاها” نوشت. در این خواب او اعلامیه‌ای چاپ‌شده را دید که در آن نوشته بود “تقاضا میشود چشم‌هایتان را ببندید.” آبراهام لینکلن نیز خواب زیاد می‌دید. او می‌گفت شب قبل از هر “رویداد بزرگ یا جنگ مهم” رؤیاهایی واضح می‌دید. یکی از همکاران لینکلن در خاطراتش نوشته است بعد از خوابی ترسناک به همسرش تلگراف زد و خواست سلاح‌های پسرشان را از دستش دور کند. گفته‌شده چند روز قبل از ترورش، خوابِ مراسم تشییع‌جنازه در کاخ سفید را دیده است.
خواب و تعبیر آن با ناخودآگاه انسان در ارتباط است
نزدیک به قرن ۲۰، زیگموند فروید پدر روانکاوی عقیده داشت رؤیاها پیام‌هایی از ناخودآگاه انسان هستند. او نوشت: “تفسیر رؤیاها جاده‌ای سلطنتی به شناخت فعالیت‌های ناخودآگاه ذهن است.” وی عقیده داشت هدف رؤیاها تحقق خواسته‌های سرکوب‌شده است و میتواند معانی آنها در هر فرد متفاوت باشد. کارل یونگ چشم‌اندازی آینده‌نگرتر داشت: رؤیاها راهی برای قسمت‌هایی فراتر از آگاهی شماست تا توجه شمارا به برخی مسائل جلب کند. آنها سعی می‌کنند شمارا از طریق علامت‌های جهانی و درعین‌حال شخصی مطلع کنند.
بنابراین رؤیا دیدن درباره دختر یا پسری که از زندگی شما رفته میتواند به‌عنوان نشانه‌ای تعبیر شود که فرصتی را از دست خواهید داد. یونگی “مک داول” که بیست‌ونه سال است از تعبیر خواب در درمان بیمارها استفاده می‌کند می‌گوید که رؤیا “ارتباط با آگاهی از برخی بینش‌هاست که شخصیت گسترده‌تر احساس می‌کند مهم و ضروری است.” تلاشی از سوی شخصیت گسترده‌تر تا به ضمیر آگاه کمک کند درک بیشتری از خود داشته باشد.”
رویاها اطلاعات هستند؛ آیا تعبیر خواب را باید جدی گرفت؟
خواب و رؤیا از سال‌های ۱۹۵۰ تحت بررسی تجربی قرار گرفت و به کشف حرکت سریع چشم (REM) در یکی از مراحل خواب ختم شد. امروزه اسکن‌های مغزی این موضوع را بررسی می‌کنند و الگوریتم‌هایی ساخته‌شده که فعالیت‌های مغزی انسان در حین بیداری را بازمان خواب مقایسه می‌کنند. درعین‌حال، ضبط رؤیا به پایان خط رسیده است. بوکلی محقق خواب، پایگاهی با ۲۰ هزار رؤیا از داوطلبان در سراسر جهان جمع کرده است.
یک نمونه پیشگویی در قرن ۱۹ میلادی
نکته دیگر در ارتباط با تعبیر خواب از قول وی این است که “تم‌های روانی” در حال ظهور هستند؛ به‌گونه‌ای که به‌ندرت پیش می‌آید مردم در رؤیاها تنها باشند و معمولاً خواب افرادی را می‌بینند که ازلحاظ عاطفی به آنها نزدیک‌اند. بوکلی معتقد است: “رؤیاها منعکس‌کننده نگرانی‌های عاطفی در روابط ما هستند. رؤیا منبعی برای کاوش در کیفیت‌های روابطی است که داریم. کسانی که به آنها اهمیت می‌دهیم و به خاطرشان مبارزه می‌کنیم.” به‌گونه‌ای شبیه اضطراب عمل می‌کند؛ راهی برای ارزیابی آسیب‌پذیری و تحریک عمل.
منبع: The Week
ترجمه: وب‌سایت فرادید