مرحلههای اول و دوم زخم بستر به طور معمول در طی هفتهها یا ماهها با مراقبتهای منظم بهبود مییابد. مراحل سوم و چهارم زخم بستر در شرایط دشوارتری بهبود خواهند یافت.
درمان و ترمیم زخم بستر
زخمهای فشاری معمولاً به خاطر ابعاد گسترده باید زیر نظر چند پزشک با تخصصهای مختلف درمان شوند. این تیمها شامل:
پزشک ارشد که برنامه درمانی شما را تنظیم میکند.
پزشکی که تخصص او درمان زخمهاست.
پرستارانی که در حیطه مراقبت و التیام زخمها تحصیلات و تجربه دارند.
یک مددکار اجتماعی یا مشاور که به شما و خانوادهتان در زمینه بهبود بیماریهایی که در درازمدت بهبود مییابند کمک کند.
پزشک فیزیوتراپ که به حرکت کردن و تحرک شما کمک کند.
یک متخصص تغذیه که بر رژیم روزانه پیشنهاد شده به شما نظارت کند و از رسیدن مواد مورد نیاز به بدنتان اطمینان حاصل کند.
جراح متخصص اعصاب، ارتوپد یا جراح پلاستیک، بسته به عمل جراحی که شما نیازمند آن هستید.
کم کردن فشار از نواحی مستعد و مبتلا:
اولین راه درمان زخم بستر، برداشتن فشار از ناحیهایست که باعث ایجاد زخم شده است. راهکارهای زیر را میتوان استفاده کرد.
جابجا شدن. اگر زخم بستر دارید، باید به طور منظم و صحیح در حالتهای مختلف جابجا شوید. اگر از صندلی چرخدار استفاده میکنید، وزن خود را هر ۱۵ دقیقه یک بار به طرف دیگر صندلی بیندازید. از اطرافیان یا پرستار درخواست کنید که جابجا شدنتان هر یک ساعت یکبار کمک کنند. اگر در تخت بستری هستید هر دو ساعت یک بار وضعیت خود را تغییر دهید.
از سطوح تکیهگاه استفاده کنید. از تشک، تخت و بالشهای مخصوص استفاده کنید تا به نشستن یا خوابیدن در وضعیت مناسب به شما کمک کنند تا فشار را از روی زخم بردارید و از پوست آسیبپذیر خود مراقبت کنید. اگر از صندلی چرخدار استفاده میکنید از یک بالشت استفاده کنید. این بالشها از موادی مانند فوم، هوا و آب پر شدهاند؛ هرکدام که مناسب وضعیت شما، شکل بدن شما و نحوه جابجاییتان است را انتخاب کنید.
پاکسازی و پانسمان زخمها:
پاکسازی. یکی از کارهای اساسی که در زمینه ترمیم این زخمها باید انجام داد پاکسازی آنها است؛ این کار از عفونی شدن آنها جلوگیری میکند. اگر پوست تحت تاثیر زخم شکافته نشده است (مرحله اول زخم)، به آرامی آنرا با آب و صابون ملایم شستشو دهید و به نرمی خشک کنید. زخمهای باز را با محلول سالین یا همان سرم نمکی در هر بار تعویض پانسمان شستشو دهید.
پانسمان کردن. پانسمان به شما این اطمینان را میدهد که زخم به مقدار قابل قبول مرطوب میماند و همچنین در مقابل عفونتها محافظت میکند و باقی نواحی پوست را خشک نگه میدارد. لوازم پانسمان شامل گاز استریل، ژل شستشو، فوم و نوار بانداژها هستند.
پزشک شما بر اساس عوامل مختلفی همانند اندازه و سختی زخم، راحتی در گذاشتن و برداشتن پانسمان، نوع پانسمان را پیشنهاد میدهد.
برداشتن بافت آسیبدیده:
زخمها برای بهبود سریعتر باید عاری از هرگونه بافت مرده، آسیب دیده و عفونی باشند. برداشتن و جدا سازی این بافتها به روشهای مختلفی انجام میپذیرد. این کار بستگی به سرسختی زخم، شرایط کلی شما و هدف درمانی شما دارد.
عمل جراحی شامل جداسازی بافت مرده از بدن.
جداسازی به صورت مکانیکی که توسط دستگاههای آب با فشار بالا یا پانسمانهای مخصوص صورت میگیرد.
جداسازی به صورت طبیعی که به بدن در راستای استفاده از آنزیمها برای جداسازی بافت مرده جدا میکند. این روش معمولاً بر روی زخمهای کوچکتر و غیرعفونی و با استفاده از پانسمانهای مخصوص که زخم را تمیز و مرطوب نگه میدارند استفاده میشود.
جداسازی با کمک آنزیمها که به وسیله آنزیمهای شیمیایی و پانسمانهای مختص آنها باعث جداسازی بافت مرده میشوند.
اقدامات مکمل درمان:
کنترل درد: زخم بستر بسیار دردناک است. داروهای ضد درد و التهاب، مانند ایبوپروفن (ادویل و …) و ناپروکسن میتوانند درد را کاهش دهند. به طور معمول بهتر است از این داروها قبل و یا بعد از تغییر موقعیت، جداسازی بافت مرده و تعویض پانسمان استفاده کرد. داروهای ضد درد موضعی نیز میتوانند مورد استفاده قرار بگیرند.
آنتیبیوتیک: برای زخمهای فشاری عفونی که با کمک روشهای دیگر رو به بهبود نمیروند، میتوان از داروهای آنتیبیوتیک موضعی یا خوراکی استفاده کرد.
رژیم غذایی سالم: برای تسریع روند بهبود زخم، پزشک یا متخصص تغذیه شما باید به شما رژیمی که دارای کالری، مایعات و پروتئین بیشتر است ارائه دهد و مواد غذایی سرشار از ویتامینها و مواد معدنی را در این رژیم بگنجاند. با توصیه پزشک میتوانید از مکملهایی مانند ویتامین C و روی استفاده کنید.
کنترل بیاختیاری: بی اختیاری در کنترل ادرار و مدفوع باعث مرطوب شدن و آلودگی باکتریایی بیشتر پوست میشود و احتمال عفونت را بالا میبرد. کنترل بیاختیاری به بهبود بهتر زخم کمک میکند. راهکارهایی مانند زمانبندی در اجابت مزاج، تعویض پوشک، استفاده از لوسیونهای مراقبتی بر روی پوست سالم و همچنین استفاده از سوند و … بسیار کارآمد است.
کنترل اسپاسم و گرفتگی عضلات: گرفتگی عضلات به دلیل ایجاد سایش و بریدگی میتوانند زخم بستر ایجاد کرده یا آنها را وخیمتر کنند. داروهای سستکننده عضلات مانند دیازپام (والیوم)، تیزانیدین (زانافلکس)، دانترولن (دانتریوم) و باکلوفن (گابلوفن، لیورسال) عضلات را از گرفتگی آزاد میسازند.
درمان با فشار منفی: در این روش درمانی از یک دستگاه مکنده برای پاکسازی زخم استفاده میشود. این روش در درمان برخی از زخمهای فشاری موثر است و به درمان آنها کمک میکند.
عمل جراحی:
زخم فشاری که با روشهای درمانی معمول درمان نشود نیازمند عمل جراحی است. عمل جراحی بر روی زخم فشاری با هدف پاکسازی و بهبود ظاهر زخم، پیشگیری و درمان عفونت، کاهش خروج مایعات از زخم و پایین آوردن ریسک ابتلا به سرطان، انجام میشود.
روال و روش عمل جراحی کاملاً به محل زخم و جای اسکار بر روی بافت از عمل قبلی بستگی دارد. به طور عمومی، بیشتر زخمهای فشاری به وسیله پیوند عضلات، پوست و یا سایر بافتها به محل زخم و پوشانیدن آن و استخوان زیر آن است.