به گزارش جام جم آنلاین از ایرنا، عموم مردم کمتر به سرطان چشم توجه دارند و خود را تحت معاینات دوره ای برای بررسی احتمال ابتلا به این بیماری قرار نمی دهند، این درحالی است که علم پزشکی امروز، برق زدن داخل چشم، مگس پران و تاری دید را از علائم این بیماری اعلام کرده است.
سرطان چشم از جمله بیماری هایی است که اگر به موقع تشخیص داده شود، می توان آن را به طور کامل درمان کرد اما در صورت عدم توجه به علائم و نشانه ها و تشخیص دیرهنگام، درمان تاثیر چندانی نخواهد داشت و حتی در مواردی منجر به تخلیه چشم خواهد شد.
بر این اساس لزوم آگاهی از علائم و نشانه های این بیماری و اهتمام ویژه هر یک از افراد جامعه به معاینات دوره ای چشم پزشکی به ویژه در صورت مشاهده این علائم مانند سایر بیماری ها امری ضروری به نظر می رسد.
به تازگی گفته می شود که آمار ابتلا به سرطان های چشمی در کشور ما بالا رفته است اما از آنجایی که آمار دقیقی در خصوص میزان شیوع بیماری ها در ایران وجود ندارد، به گفته متخصصان این رشته نمی توان به طور دقیق گفت میزان افزایشی که اکنون در زمینه تومورهای سرطانی داریم به علت قدرت تشخیص بهتر و غربالگری بیشتر است یا اینکه شیوع آن بالاتر رفته است.
دکتر مسعود ناصری پور فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم و عضو هیات مدیره انجمن چشم پزشکان ایران در این خصوص گفت: با توجه به پیشرفت تکنولوژی و ظهور تست های تشخیصی مختلف که برای تومورهای چشمی به کار برده می شود، میزان تشخیص این تومورها و دقت آنها بسیار بالا رفته است.
وی افزود: از سوی دیگر بالا رفتن سطح آگاهی مردم و مراجعه زودتر و به موقع به مراکز درمانی در کنار افزایش قدرت تشخیص بیماری ها سبب شده که این موضوع به نظر برسد که شیوع این بیماری افزایش یافته است.
ناصری پور تاکید کرد: از این رو نمی توان با قطعیت گفت که میزان شیوع سرطان های چشمی در ایران افزایش یافته است؛ همچنین اینکه طبق همین آمارهای موجود که از میزان مراجعات بیماران به مراکز درمانی حاصل می شود، تفاوت عمده ای بین میزان شیوع تومورهای چشمی در ایران با میزانی که در آمارهای بین المللی ذکر می شود، وجود ندارد.
ملانوم، شایع ترین سرطان چشم بزرگسالان
فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم گفت: شایعترین تومور داخل چشمی در بزرگسالان 'تومور ملانوم بافت مشیمیه چشم' است که از سلول های رنگدانه ای مشیمیه نشات می گیرد و شیوع سالانه آن 6 تا 7 نفر در هر یک میلیون نفر است.
به لایه رگی چشم که بین صلبیه و شبکیه قرار دارد، مشیمیه یا پوستینه می‌گویند. مشیمیه یکی از لایه های ساختمان چشم است که رنگ‌دانه‌دار و حاوی مویرگ های فراوانی است که تغذیه عنبیه و سلول های گیرنده نور شبکیه را برعهده دارد.
ناصری پور اظهار کرد: این سرطان در برخی نژادها شیوع بیشتر و در برخی دیگر شیوع کمتری دارد؛ تومور ملانوم در نژادهای سیاه پوست شیوع خیلی کمتری دارد درحالی که در نژادهای سفید پوست و آمریکای شمالی و اروپایی شیوع بیشتری دارد.
وی گفت: میزان شیوع ملانوم در ایران مابین میزان شیوع در آمریکای شمالی و اروپایی و نژادهای سیاه است؛ بنابراین به نظر می رسد که شیوع تومور در کشور ما بالاتر از متوسط جهانی نیست.
ملانوم چشمی
ملانوما، شایع ترین تومور چشمی میان بزرگسالان است. این بیماری نوعی اختلال است که در سلول های تولیدکننده ملانوم ایجاد می شود.
این بیماری در سنین بالا بروز می یابد و به همین دلیل بیماری مخصوص بزرگسالان است و شامل کودکان نمی شود.
گاهی خال های چشمی و خال هایی که در ته کاسه چشم قرار دارند، می توانند عامل بروز سرطان های چشمی باشند؛ از این رو افرادی که اینگونه خال ها را در چشم دارند، باید به صورت دوره ای تحت معاینات چشم پزشکی باشند.
علل ملانومای چشم
فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم در خصوص علائم سرطان های چشم بزرگسالان گفت:به طور کلی تومورها در اثر رشد غیرطبیعی سلول های رنگدانه ای چشم بروز می کنند.
ناصری پور افزود: علل مختلفی مانند تابش مستقیم آفتاب، وجود خال هایی در داخل یا روی مشیمیه چشم و اشعه ماوراء بنفش به عنوان ریسک فاکتور مطرح شده اند که البته هیچ کدام ثابت شده نیستند.
علائم ملانومای چشم
وی اظهار کرد: در ملانوما، برق زدن داخل چشم، مگس پران، تاری دید، نقص در بینایی و افزایش فشار چشم می تواند جزو علائم باشد.
ناصری پور افزود: البته یک سوم بیماران می توانند بدون علامت باشند و در معاینه های دوره ای می توان به وجود تومور سرطانی در چشم ها پی برد.
مگس پران
مگس پران نوعی سایه های مزاحم در دید چشمان برخی افراد است؛ شخص مبتلا به مگس پران، ذرات کوچک غبارمانندی را جلوی چشمانش می‌بیند که مانند مگس بالا و پایین می روند و با وجود پلک زدن همچنان مانند یک سایه کوچک در جلوی چشم ها قرار دارند.
این عارضه سایه کدورت‌های موجود در مایع زجاجیه است که روی شبکیه می افتد و به صورت یک سایه تیره دیده میشود. چسبندگی و ضخیم شدن رشته های زجاجیه، جمع شدن سلول های التهابی در زجاجیه، خونریزی درون چشم و ملانوم می تواند از عوامل ایجاد مگس پران باشد.
رتینوبلاستوما، شایعترین تومور چشمی کودکان
فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم شایعترین تومور داخل چشمی در کودکان را رتینوبلاستوما با منشا سلول های شبکیه عنوان کرد و گفت: میزان شیوع این بیماری یک کودک در هر 15 تا 20 هزار تولد زنده است.
ناصری پور اظهار کرد: میزان ابتلا به رتینوبلاستوما با توجه به تعداد تولدهای زنده و میزان ابتلای سالانه، تقریبا با آمارهای جهانی هماهنگی دارد.
علل رتینوبلاستوما
عضو انجمن چشم پزشکان ایران در مورد علل رتینوبلاستوما گفت: تومور رتینوبلاستومای کودکان از جهش ژنی ناشی می شود و عوامل ژنتیکی در آن دخیل هستند.
ناصری پور افزود: 6 تا 7 درصد کودکان به دلیل سابقه خانوادگی به این بیماری مبتلا می شوند و در 93 تا 94 درصد موارد ممکن است سابقه فامیلی وجود نداشته باشد و در اثر جهش ژنتیکی در کروموزوم 13 به این بیماری مبتلا شوند.
علائم رتینوبلاستوما
فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم گفت: شایعترین علامت سرطان شایع چشم کودکان، مردمک سفید رنگ است.
وی افزود: در رتینوبلاستوما بعد از مردمک سفیدرنگ، انحراف چشم جزو علائم بارز این بیماری است.
رتینوبلاستوما
این بیماری نوعی سرطان چشم است که از شبکیه چشم که لایه درونی و حساس چشم است، آغاز می شود. شبکیه از بافت عصبی تشکیل شده و از طریق اعصاب بینایی پیام هایی را به مغز ارسال می کند که این پیام ها در آنجا به صورت تصویری تفسیر می شوند.
رتینوبلاستوما زمانی اتفاق می افتد که سلول های عصبی شبکیه چشم دچار جهش ژنتیکی می شوند؛ این جهش ها سبب می شود سلول ها به طور پیوسته رشد کرده و تکثیر شوند.
این تجمع توده سلولی تشکیل تومور می دهد. سلول های رتینوبلاستوما می توانند تهاجم گسترده ای در چشم داشته و به ساختار آن برسند. همچنین رتینوبلاستوما می تواند در سایر اندام های بدن از جمله مغز و نخاع گسترش یابد یا به اصطلاح متاستاز دهد.این بیماری می تواند در یک یا هر دو چشم بروز کند.
سایر سرطان های چشم
ناصری پور اظهار کرد: سرطان های دیگر ناحیه چشم مانند سرطان های ناحیه پلک، بازال سل کاستوما، تومورهای مربوط به ملتهمه چشم، تومورهای مربوط به کاسه چشم و تومورهای غدد اشکی هستند.
وی افزود: تقریبا همه قسمت های داخل چشم می توانند دچار تومورهای بدخیم یا خوش خیم شوند.
ناصری پور خاطرنشان کرد: این سرطان ها نسبت به دو نوع رتینوبلاستوما و ملانومای چشمی شیوع کمتر دارند.
پیشگیری
فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم گفت: در مورد سرطان ها با عامل ژنتیکی تاکنون علم نتوانسته کاری چندانی انجام دهد اما در مورد سرطان هایی که عوامل محیطی در آن دخیل هستند هرچند تاثیر این عوامل به اثبات نرسیده اما بهتر است مواردی برای پیشگیری از بروز سرطان های چشمی رعایت شود.
ناصری پور اظهار کرد: از آنجایی که تاثیر تابش مستقیم نور آفتاب در بین عوامل محیطی در بروز سرطان های چشمی از سایر عوامل محتمل تر به نظر می رسد، بهتر است افراد به ویژه آنهایی که در مناطق گرمسیر زندگی می کنند یا افرادی مانند کشاورزان که به دلایل شغلی مجبورند ساعت ها زیر تابش نور آفتاب باشند، حتما از عینک های آفتابی استفاده کنند.
درمان
فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم گفت: در صورتی که سرطان های چشم به موقع تشخیص داده شوند و درمان های لازم ارائه شود، نتیجه بسیار رضایت بخش خواهد بود اما در صورت مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی و از دست رفتن زمان مفید برای تشخیص و درمان بیماری، پس از مدتی علاوه بر عوارض شدید بیماری که در موارد بسیار نادر منجر به تخلیه چشم می شود، ممکن است تومور به سایر اندام ها به ویژه در بخش سر و صورت گسترش یابد.
ناصری پور در خصوص ارائه درمان های پیشرفته به بیماران مبتلا به سرطان چشم در ایران اظهار کرد: در ایران تمام درمان هایی که در سطح کشورهای پیشرفته دنیا صورت می گیرد، به بیماران ارائه می شود و فقط درمان های نادری است که تنها در چند کشور انجام می شوند، ممکن است در کشور ما ارائه نشود.