دکتر فرزاد اشرافی، متخصص مغز و اعصاب درباره راه‌های پیشگیری از سکته مغزی به جام‌جم می‌گوید: اختلال در خونرسانی به بافت‌های مغز بر اثر انسداد یا پارگی یک رگ موجب سکته مغزی در فرد میشود. سکته‌های ناشی از انسداد یک رگ فرعی یا اصلی در مغز شایع‌ترین نوع سکته است.
نقش ژنتیک در سکته مغزی
عوامل متعددی در بروز سکته مغزی موثر هستند که کنترل برخی از این عوامل در اختیار ما نیست، چرا که به صورت ژنتیک با ما زاده شده‌اند. به همین دلیل افرادی که سابقه فامیلی سکته مغزی دارند، بیشتر در معرض ریسک قرار دارند. در میان افرادی که به صورت ارثی به فشار خون، دیابت یا چربی خون مبتلا می‌شوند، خطر ابتلا20 تا 30 درصد افزایش می‌یابد.
دکتر اشرافی، تصلب شرایین و تنگی عروق گردن را یکی از دلایل مهم سکته مغزی در سنین بالا عنوان می‌کند و درباره آمار بالای سکته مغزی میان آقایان می‌گوید: جنسیت عامل اصلی آن است. هر چند افزایش سن در خانم‌ها باعث افزایش ریسک میشود.
هشدار نسبت به سکته دیابتی‌ها
دیابت که متاسفانه تعداد مبتلایان به آن هر روز در حال افزایش است، یکی از عوامل مستعد‌کننده سکته مغزی است. دکتر اشرافی با بیان این که اغلب دیابتی‌ها، چاق هستند یا بر اثر ابتلا به آن دچار چاقی می‌شوند، می‌گوید: در هر حال مراقبت از قند خون در ممانعت از سکته مغزی بسیار موثر است.
این متخصص مغز واعصاب تأکید می‌کند: با توجه به نقش بی تحرکی در افزایش وزن، در صورتی که افراد با هر وزنی پنج تا شش روز در هفته روزانه 30 تا 45 دقیقه، پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری کنند و ضربان قلب خود را افزایش دهند، خطر سکته را بسیار کاهش می‌دهند.
وی با بیان این که پرفشاری خون نیز در بروز سکته نقش دارد، می‌گوید: افراد مبتلا به پرفشاری خون باید مراقب باشند فشارشان از 14 روی 9 بالا تر نرود، چرا که باعث رسوب پلاک‌هایی در عروق و بسته شدن آنها میشود.
این متخصص مغز و اعصاب تأکید می‌کند: مشکلات کلیوی، سکته‌های قلبی، کلسترول بالا، اختلالات خواب، آپنه، خرخر، میگرن با علائم عصبی و اختلالات متابولیک نیز در بروز سکته مغزی موثر هستند.
وی تأکید می‌کند: کسانی که در سن پایین به مشکلات قلبی همچون نارسایی دریچه قلب و سوراخ بین بطنی یا دچار اختلالات انعقادی می‌شوند، چون خطر سکته مغزی در آنها افزایش می‌یابد، حتما بررسی‌های تکمیلی باید انجام دهند.
سکته مغزی بر اثر دود سیگار
به گفته متخصصان، افرادی که در معرض دود سیگار یا قلیان اطرافیان خود هستند، بیشتر در معرض سکته مغزی و بیماری‌های ناشی از مصرف مستقیم سیگار قرار دارند. دکتر اشرافی یکی از دلایل مهم تغییر سن سکته را شیوع مصرف دخانیات می‌داند و می‌گوید: در کشور ما علاوه بر ابتلای زودهنگام جوانان به دیابت، پرفشاری خون و چاقی بر اثر عدم رعایت رژیم غذایی مناسب و کم تحرکی، مصرف داروهای روانگردان و اعتیادآور باعث التهاب عروق خونی مغز و در نتیجه بروز سکته در آنان میشود.
مخاطرات هورمون درمانی
هورمون درمانی با وجود تاثیرات مثبتی که در درمان برخی بیماری‌های زنان دارد، اما عوامل افزایش ریسک سکته مغزی در خانم‌ها محسوب میشود.
دکتر اشرافی با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: خانم‌هایی که از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کنند، بخصوص با سابقه مصرف سیگار یا میگرن، در معرض خطر قرار دارند. خانم‌ها با ارائه شرح کاملی از وضعیت خود قبل از شروع درمان، از بروز سکته مغزی پیشگیری کنند.
وی تأکید می‌کند: در خانم‌های مبتلا به پرفشاری خون یا دیابت، نسبت استروژن و پروژسترون باید به گونه‌ای تجویز شود که خطر سکته را کاهش دهد.
این متخصص مغز و اعصاب در پاسخ به این پرسش که افزایش فشار خون بر اثر مسمومیت بارداری باعث سکته مغزی در خانم میشود، می‌گوید: افزایش فشار خون و پارگی رگ‌های مغز بر اثر مسمومیت بارداری که باعث ورم مغز میشود، در صورتی که بموقع درمان شود، سکته مغزی تلقی نمی‌شود.
وی ادامه می‌دهد: خطر سکته مغزی در زنانی که قبل از بارداری دارای سابقه میگرن، مصرف قرص‌های هورمونی، سیگار یا پرفشاری خون هستند، بالاتر است.
مصرف خودسرانه آسپرین ممنوع
باور عامه مردم این است که برای پیشگیری از تصلب شرایین مصرف آسپرین را باید از 40 سالگی آغاز کنند. دکتر اشرافی درباره این باور می‌گوید: آسپرین حتما باید تحت نظر پزشک مصرف شود. افرادی که عوامل خطر ندارند، نیازی نیست آسپرین مصرف کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد حتی افراد مبتلا به دیابت یا پرفشاری خون که سابقه سکته قلبی یا مغزی ندارند هم نباید آسپرین مصرف کنند، چرا که با عوارض مصرف آن مواجه می‌شوند و احتمال خونریزی معده وجود دارد.
وی ادامه می‌دهد: معمولا مصرف آسپرین برای افرادی که دچار سکته مغزی یا قلبی شده‌اند، توسط پزشک تجویز میشود.
پیشگیری از سکته مجدد مغز
پیشگیری از بروز سکته بسیار مهم است، اما پیشگیری از سکته مجدد مغز نیز از عوامل مهم وقابل توجه دیگری است که متخصصان سعی می‌کنند با تجویز داروهای درمانی ضد لخته و ضد پلاکت مانع آسیب مجدد مغز شوند. علاوه بر این، رژیم غذایی بدون نمک، کنترل شدید برای پایین نگه داشتن چربی خون، فشار خون و دیابت بیش از حد طبیعی، بررسی وضعیت دریچه‌های قلب بخصوص در افراد 50 تا 45 ساله و میزان تنگی عروق گردن، راه‌های دیگری است که برای محافظت از مغز در برابر انسدادها و خونریزی‌های احتمالی به کار گرفته میشود.
سکته مغزی بر اثر کم آبی
شاید باور نکنید کم آبی هم باعث سکته مغزی در افراد سن بالای مبتلا به تنگی عروق گردنی میشود. این افراد به دنبال اختلالاتی همچون اسهال، دچار کم آبی شده یا بر اثر خونریزی دچار افت فشار خون و سکته مغزی می‌شوند