به گزارش جام جم سرا ، دکتر سعید آراسته، جراح و متخصص کلیه و مجاری ادرار به جام‌جم می‌گوید: مهمترین علت تشکیل سنگ‌های دستگاه ادراری، استفاده ناکافی از مایعات به خصوص آب است. همچنین مصرف زیاد نمک طعام میتواند تشکیل سنگ را تسهیل کند. استفاده زیاد از فرآورده‌های پروتئینی و به ویژه گوشت قرمز هم ممکن است در ایجاد سنگ کلیه تاثیرگذار باشد.
این متخصص می‌افزاید: احتمال تشکیل سنگ در بعضی خانواده‌ها بیشتر است، ولی به‌طور کلی هر فردی که آب به اندازه کافی ننوشد و ادرار غلیظ داشته باشد، مستعد تشکیل سنگ خواهد بود. این اتفاق در مناطق گرمسیر و نیز در کنار برخی اختلالات متابولیک افزایش می‌یابد.
علائمی که از سنگ کلیه خبر می‌دهد
علامت اولیه سنگ ادراری درد است. این درد معمولا در ناحیه پهلوها حس میشود و ممکن است به پایین شکم یا ناحیه پشت انتشار یابد.
دکتر آراسته با اشاره به این مطلب توضیح می‌دهد: برخی سنگ‌ها (به خصوص اگر در کلیه‌ها باشند) ممکن است درد ایجاد نکنند. همچنین ممکن است علائمی از قبیل تهوع و استفراغ وجود داشته باشد یا خون در ادرار دیده شود. اگر دفع سنگ کلیه طول بکشد، میتواند باعث ایجاد عفونت و آسیب به کارکرد کلیه‌ها بشود. وجود عفونت در بیماری که سنگ ادراری دارد، مساله مهمی است و درمان آن فوریت دارد.
دردهایی مشابه و متفاوت از سنگ کلیه
به گفته این اورولوژیست، درد ناشی از سنگ کلیه با دردهای سیستم عضلانی ـ اسکلتی، عفونت‌ها، تنگی‌های موجود در سیستم ادراری، دردهای ناشی از بیضه‌ها که به پهلوها انتشار یافته و دردهای ناشی از برخی بیماری‌های عروقی مشابهت دارد.
وی تاکید می‌کند: بسته به محل و اندازه سنگ، نوع آن و شرایط کلی سلامت عمومی بیمار، نوع درمان متفاوت خواهد بود. طیف درمانی موجود از درمان دارویی و توصیه به مصرف بیشتر آب شروع میشود و به مداخلات سنگ‌شکنی و در نهایت، انجام عمل جراحی بسته یا باز ختم میشود.
اولین قدم درمانی چیست؟
در صورت تشخیص سنگ دستگاه ادراری، قدم اول کاهش درد است .
دکتر آراسته در این‌باره توضیح می‌دهد: برای تسکین درد از مسکن‌های خوراکی، شیاف و گاه مسکن تزریقی استفاده میشود. در صورت وجود نشانه مهم دیگر، از جمله حالت تهوع و استفراغ، ممکن است برای درمان این علائم نیز اقدام شود. در صورتی که سنگ دستگاه ادراری با کاهش یا قطع جریان ادرار، وجود تب، حاملگی یا واکنش نشان ندادن به درمان دارویی همراه باشد، ممکن است لازم شود مداخله درمانی سریع‌تر صورت بگیرد.
احتمال عود چقدر است؟
چرا سنگ کلیه در بسیاری افراد پس از گذشت دوره درمان و کنترل بیماری عود می‌کند؟
این متخصص پاسخ می‌دهد: اگر کسی سابقه دو نوبت سنگ کلیه داشته باشد یا در یک نوبت، دو سنگ یا بیشتر داشته باشد، احتمال عود سنگ کلیه در وی زیادتر خواهد بود. همچنین برخی بیماری‌های متابولیک با احتمال زیاد تشکیل سنگ کلیه و عود آن همراه است.
وی تاکید می‌کند: احتمال عود سنگ تا سه سال زیاد است و تا ده سال نیز ممکن است عود کند، البته داشتن عادت غذایی نادرست، خطر عود سنگ را زیاد می‌کند که برای پیشگیری از این وضعیت، مهمترین مساله افزایش مصرف مایعات به ویژه آب است.
جالب است بدانید، آنچه درباره مصرف آب معدنی و نقش آن در تشدید خطر سنگ‌سازی کلیه مطرح است، از دید متخصصان اورولوژیست کاملا مورد تائید نیست، یعنی نمی‌توان گفت مصرف آب معدنی و آب‌های املاح‌دار به صورت قطعی باعث بروز سنگ کلیه میشود، البته املاح درون آب و میزان سختی آن با افزایش خطر ایجاد سنگ در کلیه و مثانه تا اندازه‌ای ارتباط دارد.
اگر نمی‌خواهید گرفتار سنگ کلیه شوید
کلید اصلی پیشگیری از سنگ کلیه و عود آن، مصرف بیشتر آب است. همچنین اجتناب از مصرف بیش از حد نمک ضروری است، البته بسته به نوع سنگ ممکن است اجتناب از دسته خاصی از مواد غذایی ضرورت پیدا کند.
در برخی شرایط متابولیک، اصلاح رژیم غذایی و تجویز دارو نیز میتواند بسیار مفید باشد. به خاطر داشته باشید، در پیشگیری از ابتلا به سنگ ادراری، اصلاح سبک زندگی و افزایش فعالیت بدنی کمک‌کننده است.
پونه شیرازی - روزنامه جام جم