سندرم بهجت، اختلالی است که چند دستگاه بدن را مبتلا کرده و با زخمهای دهانی، تناسلی، التهاب مفاصل، ضایعات پوستی و نیز درگیری چشمی بروز می‌کند. البته علائم این بیماری معمولا با درمان مناسب قابل کنترل است و در بسیاری از مبتلایان در نهایت وارد دوره خاموشی میشود.
دکتر فرهاد عصارزادگان، متخصص مغز و اعصاب، سندرم بهجت را این گونه معرفی می‌کند: این بیماری مزمن معمولا مردان و زنان جوان منطقه مدیترانه، خاور میانه و خاور دور را مبتلا می‌کند. سن متوسط شروع بیماری در انتهای دهه دوم زندگی و معمولا بین بیست و پنج تا سی سالگی است.شیوع بیماری نیز در مردان، کمی بیشتر و شدت ابتلا نیز در آنها تا اندازه‌ای بیشتر است.
عضو هیات علمی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: علائم برجسته بیماری شامل زخمهای دهانی و تناسلی و درگیری چشمی میشود، ولی ممکن است درگیری مفصلی، ضایعات پوستی و آکنه‌ای شکل،درگیری گوارشی یا درگیری سیستم عصبی نیز داشته باشند که در صورت درگیری سیستم عصبی به آن نورو بهجت اتلاق میشود.
بهجت دامن شما را می‌گیرد
علت اصلی بیماری بهجت هنوز ناشناخته است، ولی آنچه مشخص است این عارضه همچون بیماریهای دیگری که جنبه خود ایمنی دارد تحت واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن ایجاد میشود.
دکتر محسن سروش، روماتولوژیست با بیان این مطالب می‌گوید: برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد که ممکن است، بیمار از نظر ژنتیک استعداد ابتلا به بهجت را داشته باشد و براثر مواجه شدن با یک عامل خارجی که ممکن است باکتری یا ویروس باشد، واکنش غیر طبیعی سیستم ایمنی شروع شود و بیماری بروز کند. البته بیماری بهجت مسری نیست و از شخصی به شخص دیگر منتقل نمی‌شود.
دبیر انجمن روماتولوژی ایران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: نشانه‌های بیماری بهجت ممکن است، مدت طولانی دوام داشته یا پس از چند هفته از بین برود. زمانی که نشانه‌ها در بیمار ظاهر میشود، دوره اوج بیماری و موقع برطرف شدن علائم را دوره خاموشی بیماری می‌نامند. در هر دوره، شعله‌ور شدن بیماری ممکن است با یک یا دو علامت ظاهر شوند، اما علائم جدی تر بیماری معمولا ماه‌ها و حتی سال‌ها پس از علایم اولیه بروز می‌کند.
این متخصص تاکید می‌کند: هیچ تست آزمایشگاهی اختصاصی برای سندرم بهجت وجود ندارد، ولی به هر حال از مجموع یک سری از تست‌ها و آزمایش‌های خونی در کنار تظاهرات بالینی برای تشخیص استفاده شود.
آفت‌های دهانی، نشانه ابتلا به بهجت
بسیاری از مردم دچار آفت می‌شوند.آفت‌های دهانی ضایعات دردناکی است که در قسمت‌های مختلف دهان از جمله داخل لب‌ها، گونه‌ها، روی زبان، سقف دهان و لوزه‌ها ظاهر میشود.
دکتر سروش با تاکید بر این که آفت‌ها در بیماری بهجت شبیه آفت‌های معمولی هستند، می‌گوید: ولی در این بیماری اندازه آفت‌ها بزرگ‌تر است و معمولا چند آفت با یکدیگر ظاهر میشود. البته در هر حمله بیماری، اندازه آفت فرق می‌کند. آفت دهانی از علائم اولیه بیماری بهجت بوده و ممکن است مدت‌ها قبل از علائم دیگر در بیمار بروز کند. فراموش نکنید آفت بتنهایی دلیل بر بیماری بهجت نیست.
این روماتولوژیست می‌افزاید: البته ضایعات پوستی نیز در بیماری بهجت دیده میشود که معمولا قرمز رنگ، برجسته و تاولی هستند و روی ران‌ها و ساق دیده میشود. معمولا در بیماران مبتلا به بهجت اگر پوست خراش بردارد، بعد از یک یا دو روز، در محل خراش، یک تاول کوچک با حاشیه قرمز رنگ ایجاد میشود.
واکنش‌های التهابی چشم و مفاصل
به گفته دکتر سروش، بیماری بهجت با التهاب بخش میانی و عقب چشم و نیز التهابات شبکیه همراه است. التهاب عروق چشم، عارضه‌ای در بیماری بهجت است که اگر بدون درمان رها شود ممکن است به از دست رفتن کامل دید در چشم مبتلا منجر شود.
این روماتولوژیست می‌افزاید: التهاب در مفاصل زانو، مچ پا و دست، آرنج و دست‌ها نیز از عوارض احتمالی بهجت است که موجب درد، ورم، گرمی و گاهی قرمزی مفاصل مبتلا میشود.البته التهاب مفاصل در بیمار مبتلا به بهجت معمولا بیش از چند هفته باقی نمی‌ماند و آسیب دائمی در مفاصل باقی نمی‌گذارد. البته در کنار عوارض پوستی، چشمی و مفصلی برخی بیماران مبتلا به بهجت ممکن است با عوارض دیگری از جمله عوارض عروقی، التهاب در سیستم اعصاب مرکزی و عوارض گوارشی نیز روبه‌رو شوند.
وقتی بهجت، سیستم عصبی را درگیر کند
دکتر عصارزادگان با اشاره به این که حدود 5 تا 15 درصد بیماران مبتلا دچار درگیری سیستم عصبی می‌شوند، توضیح می‌دهد: سردرد از عوارض شایع ابتلا به نورو بهجت است. البته درگیری سیستم عصبی در مردان مبتلا به بهجت شایع‌تر است. تظاهرات سیستم عصبی معمولا چند سال پس از عوارض اولیه بهجت بروز می‌کند و سن متوسط شروع آن ابتدای دهه سوم زندگی است، ولی گاهی تظاهر اولیه بیماری شامل درگیری عصبی نیز میشود. درمان نورو بهجت معمولا شامل کورتون به صورت خوراکی یا وریدی میشود.
به گفته دکتر سروش، در بیماری بهجت، درمان معمولا مبتنی بر از بین بردن نشانه‌ها و پیشگیری از عوارض مهم آن مانند از دست رفتن دید چشم‌هاست و علاج قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما از طریق درمان‌های کنترلی از بروز عوارض سخت بیماری جلوگیری خواهد شد.
پونه شیرازی/گروه سلامت