در این گزارش حکم شرعی عمل سقط جنین (کورتاژ) را از منظر شرع و مراجع عظام تقلید مرور میکنیم.
سقط جنین
آمار و ارقام نشان میدهد سالانه حدود 40 تا 50 میلیون جنین در سرتاسر جهان سقط میشود و بر اساس اعلام وزارت بهداشت میزان کورتاژ در ایران به 220 هزار مورد در سال میرسد. مدرنیزه شدن سبک زندگی، مشکلات اقتصادی و قبح روابط نامشروع همگی از دلایل رایج برای سقط نوزادان هستند. در این گزارش حکم شرعی عمل سقط جنین (کورتاژ) را از منظر شرع و مراجع عظام تقلید مرور میکنیم.
آیتالله خامنهای:
سؤال: پزشکان متخصص میتوانند از طریق استفاده از روشها و دستگاههای جدید، نواقص جنین در دوران بارداری را تشخیص دهند و با توجه به مشکلاتی که افراد ناقص الخلقه بعد از تولد در دوران زندگی با آن مواجه میشوند، آیا سقط جنینی که پزشک متخصص و مورد اطمینان آن را ناقص الخلقه تشخیص داده، جایز اســت؟
جواب: سقط جنین در هر سنّی به مجرّد ناقص الخلقه بودن آن و یا مشکلاتی که در زندگی با آن مواجه میشود، جایز نمیشود.
سؤال: آیا از بین بردن نطفه منعقدشدهای که در رحم مستقر شده، قبل رسیدن به مرحله علقه که تقریباً چهل روز طول میکشد، جایز اســت؟ و اصولاً در کدامیک از مراحل ذیل سقط جنین حرام اســت:
1 ـ نطفه استقرار یافته در رحم،
2 ـ علقه،
3 ـ مضغه،
4 ـ عظام (قبل از دمیدن روح).
جواب: از بین بردن نطفه بعد از استقرار آن در رحم و همچنین سقط جنین در هیچیک از مراحل بعدی جایز نیست.
سؤال: آیا سقط جنینی که نطفهاش با وطی به شبهه توسط فرد غیرمسلمان و یا با زنا منعقد شده، جایز اســت؟
جواب: جایز نیست.
سؤال: آیا سقط جنین بر اثر مشکلات اقتصادی جایز اســت؟
جواب: سقط جنین به مجرّد وجود مشکلات و سختیهای اقتصادی جایز نمیشود.
سؤال: پزشک بعد از معاینه در ماههای اول حاملگی به زن گفته اســت که استمرار بارداری احتمال خطر جانی برای او دارد و در صورتی که حاملگی ادامه پیدا کند، فرزندش ناقص الخلقه متولد خواهد شد و به همین دلیل پزشک دستور سقط جنین داده اســت، آیا این کار جایز اســت؟ و آیا سقط جنین قبل از دمیده شدن روح به آن جایز اســت؟
جواب: ناقص الخلقه بودن جنین، مجوّز شرعی برای سقط جنین حتّی قبل از ولوج روح در آن محسوب نمیشود، ولی اگر تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد، سقط جنین قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد.
سؤال: بعضی از زوجها، مبتلا به بیماریهای خونی بوده و دارای ژن معیوب هستند و در نتیجه ناقل بیماری به فرزندان خود هستند و احتمال این که این فرزندان مبتلا به بیماریهای شدید باشند، بسیار زیاد اســت و چنین کودکانی از بدو تولّد تا پایان عمر، دائما در وضع مشقّت باری به سر خواهند برد. مثلاً بیماران هموفیلی همواره ممکن اســت با کوچکترین ضربهای دچار خونریزی شدید منجر به فوت و فلج شوند. حال آیا با توجّه به این که تشخیص این بیماری در هفتههای اوّل بارداری ممکن اســت آیا سقط جنین در چنین مواردی جایز اســت؟
جواب: اگر تشخیص بیماری در جنین قطعی اســت و داشتن و نگهداشتن چنین فرزندی موجب حرج میباشد، در این صورت جایز اســت قبل از دمیده شدن روح، جنین را اسقاط کنند ولی بنا بر احتیاط، دیه آن باید پرداخت شود.
سؤال: سقط جنین فینفسه چه حکمی دارد؟ و در صورتی که ادامه بارداری برای زندگی مادر خطر داشته باشد، حکم آن چیست؟
جواب: سقط جنین شرعاً حرام اســت و در هیچ حالتی جایز نیست مگر آنکه استمرار حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد که در این صورت سقط جنین قبل از ولوج روح، اشکال ندارد، ولی بعد از دمیدن روح جایز نیست حتّی اگر ادامه حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد مگر آنکه استمرار بارداری، حیات مادر و جنین هر دو را تهدید کند و نجات زندگی طفل به هیچ وجه ممکن نباشد ولی نجات زندگی مادر به تنهایی با سقط جنین امکان داشته باشد.
سؤال: مقدار دیه جنینی که دو ماه و نیم عمر دارد، در صورتی که عمداً سقط شود چقدر اســت و دیه باید یه چه کسی پرداخت شود؟
جواب: اگر علقه باشد دیه آن چهل دینار اســت و اگر مضغه باشد شصت دینار اســت و اگر استخوان بدون گوشت باشد هشتاد دینار اســت و دیه به وارث جنین با رعایت طبقات ارث پرداخت میشود ولی وارثی که مباشر سقط جنین بوده از آن، سهمی ندارد.
سؤال: اگر جنین در رحم، مشرف به موت حتمی باشد و باقی ماندن آن در رحم به همان حال برای زندگی مادر خطرناک باشد، آیا سقط آن جایز اســت و اگر شوهر آن زن مقلّد کسی باشد که سقط جنین در حالت مذکور را جایز نمیداند، ولی زن و اقوام او از کسی تقلید میکنند که آن را جایز میداند، تکلیف مرد در این حالت چیست؟
جواب: چون در فرض سؤال امر دائر اســت بین مرگ حتمی طفل به تنهایی و بین مرگ حتمی طفل و مادر او، بنا بر این چارهای جز این نیست که لااقل زندگی مادر با سقط جنین نجات داده شود و در فرض سؤال، شوهر حق ندارد همسرش را از این کار منع کند، ولی واجب اســت تا حد امکان بهگونهای عمل شود که قتل طفل مستند به کسی نشود.
آیتالله مکارم شیرازی:
سؤال: بر اساس دستورالعمل جدید سازمان پزشکی قانونی کشور که به تمامی مراکز ابلاغ شده اســت، حضور و رضایت مادر برای صدور مجوز سقط درمانی کافی اســت و الزامی به گرفتن رضایت از پدر وجود ندارد. آیا این حکم صحیح اســت و با احکام اسلامی منافاتی ندارد؟
جواب: در صورت ضرورت شدید برای مادر و جمع بودن شرایط برای سقط ، رضایت پدر شرط نیست هر چند بهتر اســت.
سؤال: 1ـ میزان دیه سقط عمدی جنین دو و نیم ماهه چقدر اســت؟ و چگونه باید پرداخت شود؟
2ـ آیا به سقط غیرعمدی دیه تعلق میگیرد؟
جواب: 1ـ 60 مثقال طلای معمولی اســت و به ورثه جنین می رسد.
2ـ هرگاه کسی سبب سقط شود (نه اینکه خود به خود ساقط شود) دیه دارد.
سؤال: اگر مادرى براى سقط بچّه اش کارى انجام ندهد، لکن با مراعات نکردن موارد لازم و تهیّه نکردن شرایط حفظ جنین، باعث سقط بچه شود، آیا کار حرامى کرده اســت؟
جواب: اگر در حفظ جنین مطابق معمول کوتاهى کرده باشد مسؤول اســت.
سؤال: آیا سقط جنین جایز اســت و اگر جایز باشد دیه دارد؟
جواب: در صورتى که از گفته متخصّصین یقین یا خوف خطر یا ضرر مهمّى حاصل شود اقدام به سقط جنین جایز اســت (مادامى که به صورت انسان کاملى در نیامده باشد) و چون احتمال تعلّق دیه مى رود احتیاط آن اســت که ورثه این کودک (غیر از پدر و مادر) با میل و رضاى خود از آن صرف نظر کنند.
سؤال: آیا سقط عمدى جنینى که مطمئنیم یا احتمال مى دهیم، معیوب و نارسا اســت در هر ماهى از باردارى اگر دیه لازمه هم پرداخت شود، مجاز اســت؟
جواب: هرگاه در مراحل ابتدایى جنین باشد و جنین به صورت انسان کامل در نیامده باشد باقى ماندن جنین در آن حالت سپس تولّد ناقص آن باعث عسر و حرج شدید براى پدر مادر گردد، با این شرایط مانعى ندارد و احتیاطاً باید دیه را بدهند.
سؤال: زنى از راه نامشروع حامله شده اســت، سپس آن بچّه را کشته اســت:
الف) آیا بچّه دیه دارد؟
ب) اگر دارد به چه کسى مى رسد؟
جواب: احتیاط واجب پرداختن دیه به مقدار هشت صد درهم اســت اگر جنین کامل باشد (البتّه اگر این بچّه بزرگ و بالغ مى شد و اسلام را مى پذیرفت دیه کامل داشت) و دیه او فقط به امام مى رسد، یا مجتهد جامع الشرایط که نایب الامام اســت و در مصالح مسلمین مصرف مى کند و اگر این بچّه مى ماند و زن و فرزندانى پیدا مى کرد دیه او به همسر و فرزندانش مى رسید.
سؤال: دیه از بین بردن نطفه بسته شده یا سقط جنین چه مقدار اســت؟
جواب: هرگاه تنها نطفه باشد بیست مثقال شرعى طلا (20 دینار) و اگر به صورت خون بسته شده باشد چهل مثقال (40 دینار) و اگر مضغه باشد شصت مثقال (60 دینار) و اگر به صورت استخوان باشد بدون گوشت هشتاد مثقال (80 دینار) و اگر جنین کامل باشد و هنوز روح و حرکت نداشته باشد صد مثقال طلا (100 دینار) و اگر روح در آن دمیده شده باشد هزار مثقال (1000 دینار) در مذکر و پانصد مثقال (500 دینار) در مؤنث اســت (منظور از مثقال شرعى هیجده نخود اســت که سه چهارم مثقال معمولى اســت).
سؤال: اگر جنینی سقط شود دیه او به چه کسانی می رسد؟
جواب: دیه جنین به پدر و مادرش مىرسد و هرکدام از آنها که در سقط شرکت داشته از دیه ارث نمىبرد و تمام آن به دیگرى مىرسد، و اگر هر دو در سقط شرکت داشتهاند دیه به پدربزرگ و مادربزرگ پدرى و مادرى و برادارن و خواهران جنین مىرسد و طبق قانون ارث تقسیم مىشود و اگر آنها رضایت دهند مشکل حل مىشود.
باشگاه خبرنگاران
مطالب مرتبط :
حکم شرعی ارتباط زناشویی در دوران بارداری
حکم مربای انگور از نظر شرعی چیست؟
جراحی زیبایی در اسلام چه حکمی دارد
حکم شرعی ترمیم بکارت از نظر مراجع تقلید و قانون
حکم بستن کراوات و پاپیون از نظر شرعی
امروزه ترویج و پخش اهنگ هایی که در غنا بودن آنها شک فراوان است در جامعه افزایش پیدا کرده. مطلب زیر می تواند به شما در تشخیص این موسیقی ها کمک نماید.
آیا یک آهنگ، می تواند مشترک در مجلس لهو و غیر آن بوده و دارای دو حکم باشد؟
نواختن، پخش و گوش دادن به آهنگهای لهوی حرام است، هر چند در اماکن عمومی باشد. با آنکه برخی از هر آهنگی می توانند استفاده نامشروع کنند، اما موسیقی مشترک معنا ندارد، بلکه موسیقی یا جزو آهنگهای لهوی است و یا خیر و تشخیص آن بر عهده خود مکلف است، البته برخی از مراجع تشخیص آن را بر عهده عرف متدیّنین دانسته اند.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
هر موسیقى که به نظر عرف لهوى مضل عن سبیل الله باشد، حرام محسوب مى شود و تشخیص موضوع هم موکول به نظر عرفى مکلّف است و اگر موسیقى این گونه نباشد به خودى خود اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اگر موسیقی مناسبمجالس لهو و لعب باشد شنیدن و نواختن آن حرام است.
(مقصود از مناسب مجالس لهو و لعب آن است که شنونده موسیقی یا آهنگ ترانه ای – مخصوصاً اگر در چنین اموری اهل اطلاع باشد – تشخیص بدهد که این آهنگ در مجالس معصیت و فسق استفاده می گردد و یا اینکه مشابه آن است).
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
همه صداها و آهنگ های مناسب لهو و فساد حرام است و غیر آن حلال است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرفِ متدین است.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
چنانچه جزو آهنگهای لهوی باشد، نواختن، پخش و گوش دادن آن حرام است.
فقهای عظام از دیر زمان در مفهوم (غنا) و (موسیقی) اختلاف داشته و دارند. برخی بر این باورند که هر موسیقی ای غنا نیست، ولی هر غنایی موسیقی است. گروهی دیگر بین غنا و موسیقی تفکیک قائل نشده اند و در بعضی از مصادیق به تباین معتقدند. برخی گفته اند: (صُوت المطرب مع الترجیع; صدای طرب انگیزی که با چهچهه توأم باشد).
بعضی قید مجلس لهو را آورده اند و ٦ این اقوال متضاد ناشی از عدم دست یابی به یک تعریف جامع و صحیح از موسیقی است. مضافاً این که کارشناسان و متخصصان فن باید موسیقی و غنای مورد نظر فقها را تعریف کنند.
کار فقیه صدور حکم است. شناخت موضوعِ ،مربوط به عرف است، ولی در برخی موارد عرف نیز عاجز است; باید فرد متخصص موضوع راتبیین کند; مانند الکل صنعتی و سفید.
حرمت غنا:
غنای معمول در میان گروهی از مردم، هرگاه مشتمل بر اشعار عاشقانه درباره زنان و توصیف زیبایی های آنان و ذکر شراب و دیگر محرمات باشد، همه عالمان در حرمت آن متفق القول اند، چرا که مصداقِ لهو و غنای مذموم است.
و اما اگر از این امور خالی گردد، مختصری از آن در اعیاد و جشن های زفاف جایز است اما آن چه امروز در میان (صوفیه) معمول است که انواع آلات طرب را در این زمینه به کار می برند، حرام است.
همزمان با فرارسیدن محرم ، شیعیان در سراسر جهان، در مساجد، تکایا و حسنیه ها اقدام به برگزاری عزای حسینی می کنند که در این میان ممکن است عموم مخاطبان به لحاظ شرعی با سؤالات و مسائل گوناگونی چون حکم برهنه شدن در عزاداری و ...مواجه شوند.
عزاداری
همزمان با فرارسیدن محرم ، شیعیان در سراسر جهان، در مساجد، تکایا و حسنیه ها اقدام به برگزاری عزای حسینی می کنند که در این میان ممکن است عموم مخاطبان به لحاظ شرعی با سؤالات و مسائل گوناگونی چون حکم برهنه شدن در عزاداری و ...مواجه شوند.
کیفیت برگزاری مجلس عزاداری و سوگواری باید چگونه باشد؟
پاسخ:
آیات عظام:خامنه ای، مکارم، سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:
1- در مجلس عزاداری اهل بیت، ذکر اهداف مقدّس امام حسین علیه السلام و تاریخچه کربلا و تحلیل فرازهای آن و مراسم سوگواری و روشن کننده اهداف عزاداری حضرت سیّدالشهدا(ع) و مانند آن باشد.
2- فضائل اهل بیت(ع)، امر به معروف و نهی از منکر، بیان احکام الهی، مطرح شود.
3- از هر کاری که موجب وهن مجالس مذهبی و عزاداری باشد خودداری شود.
4- از گفتن جملاتی که بوی شرک و کفر می دهد اجتناب شود.
5- از هر کاری که موجب ضرر شدید به بدن یا ناقص شدن آن می شود باید اجتناب شود.
خندیدن در ماه محرّم چه حکمی دارد؟
پاسخ:
خندیدن در ماه محرّم و صفر از نظر شرعی حرام نیست، اما چون ماه های اندوه و حزن اهل بیت وخاندان نبوّت، خصوصاً در دهه عاشورا است، بهتر است شیعیان و دوستان اهل بیت در حزن و اندوه باشند. حضرت علی(ع) فرمود:«خدا به زمین توجّهی کرد، پس ما را اختیار و انتخاب کرد، وبرای ما، شیعیان ما را اختیار نمود. آنان ما را یاری می کنند و در شادی ما شادی می نمایند و در حزن و اندوه ما محزون وغمناک هستند. آنها اموال و جان های خود را در راه ما بذل می کنند».(1)
بنابراین خندیدن و شادی در ایام عزاداری اگر چه حرمت ندارد، اما از نظر اخلاقی ناپسند است و با معیار دوستی و محبت اهل بیت که از واجبات دینی است، سازگار نیست و حتی المقدور لازم است پرهیز شود.
پی نوشت ها:
1. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج 65، ص 18، حدیث 24.
لخت شدن برای سینه زنی در عزاداری چه حکمی دارد؟
پاسخ:
آیات عظام:امام خمینی، سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:لخت شدن مردان، برای سینه زنی اشکال ندارد؛ لیکن زن ها نباید به بدن مرد اَجنبی نگاه کنند.
آیات عظام:خامنه ای، مکارم:لخت شدن برای سینه زنی در جایی که در معرض دید خانم ها باشد جایز نیست.
خاک تربت امام حسین به چه چیز گفته می شود، آیا هنوز بعد از این همه سال خاک تربت وجود دارد؟
پاسخ:
تربت امام حسین(ع) خاکی است که از قبر یا حوالی مرقد مطهر حضرت سیدالشهدا صلوات الله علیه می آورند که شیعه به خوردن آن استشفا می کند؛ خاک اطراف قبر که برای شفای بیمار و مهر نماز استعمال می شود.
امام خمینی(ره) می فرماید:آنچه به صورت قطعی تربت امام حسین (ع) است خاکی است که از قبر و آنچه عرفاً ملحق به قبر است برداشته می شود. (1)
نظر عده ای از مراجع آن است که حکم فضیلت سجده بر تربت امام حسین و حکم جواز خوردن کم از آن برای شفاء، مخصوص قبر و کمی از اطراف قبر امام حسین علیه السلام است و بقیه خاک کربلا هر چند محترم است؛ اما حکم خاک قبر امام حسین و اطراف قبر را ندارد. (2)
بر اساس برخی از روایات سرزمین کربلا تا پنچ فرسخ از هر طرف جزء حریم قبر امام حسین علیه السلام حساب می شود. (3)
به نظر بعضی از مراجع:حکم تربت حسینی که در روایات وارد شده است بر خاک کربلا تا مقداری که حریم قبر امام حسین علیه السلام است یعنی از هر طرف پنج فرسخ بار می شود. ولی زمین های نزدیک قبر شریف حضرت، دارای فضیلت بیشتری هستند. (4)
پی نوشت ها:
1. تحریر الوسیله، ج 2، ص 156، امام خمینی، موسسه تنظیم و نشر اثار امام خمینی، 1421 ق، چاپ اول.
2. آیت الله بهجت، توضیح المسائل مراجع، ج2 ذیل مسئله 2628، استفتاء از دفتر رهبری، و دفتر آیت الله سیستانی.
3. مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ قَالَ:قَالَ (ع) حَرِیمُ الْحُسَیْنِ (ع) خَمْسَه فَرَاسِخَ مِنْ أَرْبَعِ جَوَانِبِ الْقَبْرِ وسائلالشیعه، ج14، ص 513، باب حد حرم الحسین (ع) الذی یستحب... .
4. استفتاء از دفتر آیت الله وحید خراسانی.
حکم عَلَم هایی که در مراسم عزاداری معصومین علیهم السلام از آنها استفاده می شود و بعضی دارای نقش و نگارهایی نیز هستند، چیست؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای:استفاده از عَلَم در مراسم عزاداری سید الشهداء علیه السلام با قرار دادن آن در مجلس عزا یا حمل آن در دسته عزاداری فی نفسه اشکال ندارد، ولی نباید این امور جزء دین شمرده شوند.
آیات عظام سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی:
استفاده از علم های مذکور به خودی خود در عزاداری اشکال ندارد.
آیت الله صافی:استفاده از علم در مراسم عزاداری سالار شهیدان حضرت ابی عبد الله الحسین(ع) اگر مشتمل بر مجسمه ذی روح که حرام است نباشد، از تعظیم شعائر محسوب می شود و اشکال ندارد؛ بلکه مطلوب است.
حکم شبیه ساختن مرد به زن و پوشیدن لباس زن در تعزیه و شبیه خوانی چیست؟
پاسخ:
آیات عظام:امام خمینی، خامنه ای، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:
احتیاط واجب آن است که مرد لباس زن نپوشد و خود را شبیه زن نسازد.
آیت الله مکارم:احتیاط آن است که مرد لباس مخصوص زنان و زن لباس مخصوص مردان را نپوشد.
آیت الله سیستانی:مسأله پوشیدن لباس زنانه بر مردان و پوشیدن لباس مردانه بر زنان حرام نیست و نماز خواندن با آن باطل نیست، ولی بنا بر احتیاط واجب جایز نیست مرد خود را به هیئت و زیّ زن درآورد و هم چنین به عکس.
آیت الله شبیری زنجانی:اگر در تعذیه مرد لباس زن را بپوشد و لباس زنانه را لباس عادی خود قرار ندهد، اشکال ندارد ولی احتیاط مستحب است که در تعذیه هم لباس زنانه نپوشد.
حکم تعزیه و شبیه خوانی چیست؟
پاسخ:
آیات عظام:امام خمینی، خامنه ای، مکارم، سیستانی، شبیری زنجانی و وحید خراسانی:
اگر مشتمل بر حرام مانند دروغ و آلات لهو نباشد و موجب وهن مذهب و عزاداری نباشد اشکال ندارد، ولی در عین حال بهتر است که به جای آنها، مجالس وعظ و ارشاد و ذکر مصائب حسینی و مرثیه خوانی بر پا شود(آیت الله وحید، لیکن شبیه ساختن به اهل بیت(ع) جایز نیست).
آیت الله صافی:بطور کلی تعزیه خوانی چنانچه مشتمل بر محرمات نباشد اشکال ندارد و اصولًا مناسب این است که عزاداری حضرات ائمه طاهرین علیهم السلام به صورت مجلس روضه خوانی برگزار شود تا سخنرانان عالم و وعاظ و روضه خوان های متعهد ضمن ذکر مصائب آن بزرگواران با ذکر فضائل و مناقب و تاریخ زندگی ایشان و بیان احادیث و احکام و تبلیغ معارف اسلام و دفع بدع و شبهات، مردم را آگاه و به مکتب اهل بیت علیهم السلام هدایت و ارشاد نمایند.
حکم استفاده از آلات لهو در عزاداری چیست؟
پاسخ:
آیات عظام:خامنه ای، مکارم، سیستانی، شبییری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:
استفاده از آلات لهو در ایام عزاداری جایز نیست.
با توجه به اینکه پوشیدن لباس سیاه در اسلام مکروه است، آیا پوشیدن لباس سیاه در ایام عزاداری اهل بیت و محرم اشکال دارد؟
پاسخ:
آیات عظام، خامنه ای، مکارم، سیستانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:
پوشیدن لباس سیاه در این ایام از شیوه های عزاداری حساب می شود و کراهت ندارد، بلکه به عنوان عزا و اظهار حزن در مصیبت اهل بیت(ع) رجحان دارد و کار شایسته و پسندیده ای است.
آیت الله مکارم، در برخی از روایات نیز آمده است:هنگامی که (بر اثر خطابه ها و افشاگری های امام سجّاد(ع) و حضرت زینب(س) یزید به خاندان هاشمی اجازه داد در دمشق عزاداری کنند، زنان هاشمی و قرشی لباس سیاه بر تن پوشیدند و به مدّت هفت روز برای امام حسین(ع) و شهدای کربلا عزاداری کردند)
آیا هروله کردن (بالا و پایین پریدن) در عزاداری امام حسین (ع) جایز است یا خیر؟
پاسخ:
آیات عظام:خامنه ای، سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:
اگر موجب اهانت نسبت به مجلس عزاداری حساب نشود اشکال ندارد.
انجام چنین حرکاتی در شأن عزاداری سید الشهدا(ع) که از افضل قربات محسوب می شود، نیست.
آیا سینه زنی و زنجیر زنی در عزاداری که منجر به کبود شدن بدن می شود، جایز است؟
پاسخ:
آیات عظام:امام خمینی، خامنه ای، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:اگر موجب ضرر مهم بر بدن نباشد اشکال ندارد.
آیت الله مکارم:سینه زنی و زنجیر زنی از شعائر حسینی است، ولی از آسیب رساندن به بدن خودداری شود.
آیت الله سیستانی:اشکال ندارد.
فارس
مطالب مرتبط :
عزاداری ماه محرم در تهران قدیم + تصاویر
آیا قمهزنی از مصادیق عزاداری است؟
محمدرضا شاه در مراسم عزاداری روز عاشورا / عکس
فرزند حضرت آیتالله خامنهای در مراسم عزاداری محرم!+تصاویر
تکرار یک انحراف در عزاداری در کربلا !!+تصاویر+18
دوران نامزدی
تفریح و رفتن به گردش با نامزد خود- که هنوز عقد نکرده اســت- چه حکمی دارد؟
همه ی مراجع: تا زمانی که عقد شرعی خوانده نشده، جایز نیست.(1)نگاه به نامزد
آیا نگاه مرد به بدن نامزد خود- که هنوز نامحرم اســت؛ ولی ازدواج با او قطعی اســت- جایز اســت؟
همه ی مراجع: خیر، نامزد نامحرم، با سایر زنان تفاوتی ندارد.(2)طلای سفید
طلای سفید، برای مردان چه حکمی دارد؟
همه ی مراجع: اگر از جنس طلا باشد، جایز نیست؛ هر چند به رنگ سفید باشد.(3)حکم پلاتین
آیا در دست کردن و استفاده از پلاتین برای مرد اشکال دارد؟
همه ی مراجع: استفاده از پلاتین اشکال ندارد.(4)نفقه دوران عقد تا عروسی
در دوران عقد تا عروسی- که دختر در خانه پدر به سر می برد- آیا تأمین نفقه او بر عهده ی شوهر اســت؟
همه ی مراجع: (به جز تبریزی، وحید و سیستانی): در فرض یاد شده اگر زن تمکین داشته باشد، نفقه ی او بر شوهر واجب اســت.نماز با صورت آرایش کرده
برخی از خانم ها فکر می کنند، نماز خواندن با صورت آرایش کرده صحیح نیست. در حالی که اگر آرایش مانع از رسیدن پوست پیشانی بر مهر نباشد، اشکال ندارد.(6)هفته اول عروسی
• مسأله: چنانچه، دختر باکره باشد، مرد باید در هفت شب نخست، نزد عروس باشد و اگر باکره نباشد، در سه شب نخست باید نزد او باشد، مگر آن که زن از حق خود صرف نظر کند.(7)احکام جنسی
راه های تشخیص جنابت چیست؟
همه ی مراجع: به دو چیز انسان جنب می شود:وذی، مذی، و ودی را توضیح دهید؟
همه ی مراجع:تشخیص منی
راه تشخیص منی و احتلام در مرد چیست؟جنابت در زن
راه تشخیص منی و احتلام در زن چیست؟
همه ی مراجع(به جز بهجت، تبریزی، و نوری): خروج ترشّحات زن، اگر همراه با شهوت (اوج لذّت جنسی) باشد، به جنابت آن ها حکم می شود و لازم نیست، با جستن بیرون بیاید و بدن سست شود و اگر بدون شهوت باشد، به منی حکم نمی شود، مگر آن که از راهی دیگر یقین کند، منی اســت.ترشحات زنانه
پرسش: آیا ترشحات معمولی خانم ها، وضو را باطل می کند؟
همه ی مراجع: خیر، مگر آن که به منی یا بول بودن آن یقین کند.(12)روابط زناشویی
• مسأله: زن و شوهر می توانند، به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند، چه با قصد شهوت و چه بدون قصد آن.(13)آیا زن، می تواند، از نگاه کردن شوهر به بدن خود ممانعت به عمل آورد؟
زن، باید، برای کلیه ی بهره های جنسی شوهر مطیع او باشد، مگر این که عذر شرعی داشته باشد.(14)تمکین، زن نسبت به روابط زناشویی، چه مقدار باید باشد؟
همه ی مراجع: اگر عذر شرعی(مانند حیض، ضرر برای سلامت بدن و...) نداشته باشد و شوهر بخواهد، باید تمکین کند.(15)اگر انسان، در شب، بداند که صبح برای غسل کردن آب پیدا نمی کند، آیا با این حال می تواند، با همسر خود نزدیکی کند؟
جواب: مانع ندارد.(17)تحریک جنسی
آیا انسان، می تواند، با نگاه به عکس همسرش، حسّ جنسی خود را تحریک کند و لذّت ببرد؟
نگاه کردن به عکس همسر اشکال ندارد، چه با قصد لذّت و چه بدون آن و تصور کردن او هم در ذهن در صورتی که به کار حرام استمنا منجر نشود، اشکال ندارد.آیا دیدن فیلم های شهوت انگیز، برای فرد متأهل جایز اســت؟
اگر دیدن آن ها به قصد تحریک شهوت باشد و یا موجب تحریک آن شود، جایز نیست.(18)آیا بر زن و شوهر جایز اســت، در حالی که تنها هستند، فیلم های سکسی ببینند و سپس عمل زناشویی انجام دهند؟
نگاه کردن به این گونه فیلم ها، برای همه حرام اســت.(19)دیدن فیلم هایی که راه صحیح نزدیکی با زن باردار را آموزش می دهد، برای مردان متأهل چه حکمی دارد؟
دیدن این فیلم ها که همیشه با نگاه شهوت برانگیز همراه اســت، جایز نیست.(20)نزدیکی از پشت
حکم نزدیکی از پشت در زمانی که زن حائض اســت، چیست؟
امام، خامنه ای، صافی، مکارم و نوری: کراهت شدید دارد.زمان آمیزش
آمیزش در برخی زمان ها و حالت ها ممکن اســت حرام باشد. با مواردزو احکام آن آشنا می شویم:الف) در حال حیض
• مسأله: آمیزش، در فرج، در زمان حیض هم برای مرد و هم برای زن حرام اســت، اگر چه به مقدار ختنه گاه باشد و منی هم بیرون نیاید، بلکه احتیاط واجب آن اســت که به مقدار کم تر از ختنه گاه نیز آمیزش صورت نگیرد.(22)اگر خانمی از خون حیض پاک شده اســت، لیکن، هنوز، غسل به جا نیاورده آیا می تواند، با شوهرش نزدیکی کند؟
پیش از غسل همبستر شدن با زن جایز اســت، اگر چه کراهت دارد.(27)ب) بعد از داخل شدن وقت نماز
• مسأله: کسی که نمی تواند، غسل و تیمم کند، بعد از داخل شدن وقت نماز، نباید، با همسر خود نزدیکی کند، مگر آن که بترسد که به گناه بیفتد.(28)ج) در حال استحاضه ی کثیره یا متوسطه
• مسأله: اگر زن مستحاضه ی کثیره و یا متوسطه باشد، در صورتی که غسل های واجب خود را انجام داده باشد، آمیزش با او جایز اســت.(30)د) در حال روزه ی واجب
• مسأله: نزدیکی، در حالی که هر دو یا یکی از آنان روزه ی واجب گرفته اند، حرام اســت و روزه را نیز باطل می کند، اگر چه به مقدار ختنه گاه هم داخل شود و منی هم بیرون نیاید.(31)هـ) در حال بیماری
• مسأله: اگر زن، بیماری داشته باشد که دکترها او را از آمیزش منع کرده باشند، مجامعت با او برای شوهرش جایز نیست.(35)و) در حال اعتکاف
آمیزش، در حال اعتکاف بر مرد و زن حرام اســت، بلکه، هر گونه لمس و بوسیدن به شهوت نیز حرام اســت و اعتکاف را نیز باطل می کند.(36)ز) در حال احرام
• مسأله: مجامعت کردن با همسر در حال احرام جایز نیست.(37)موسیقی محرِّک
آیا زن و شوهر، به جهت تمایل به یکدیگر و افزایش شهوت، می توانند، به موسیقی لهوی گوش فرا دهند؟
همه ی مراجع: گوش دادن به موسیقی حرام جایز نیست و صرف افزایش تمایل به همسر، مجوّز شرعی، برای گوش دادن به آن محسوب نمی شود.(38)سقط جنین
آیا بعد از انعقاد نطفه از بین بردن آن جایز اســت؟
بعد از انعقاد نطفه جایز نیست.(39)دیه ی سقط جنین
پرسش: دیه سقط جنین چه مقدار اســت؟
همه ی مراجع: دیه برای نطفه، 20 مثقال طلای سکه دار؛ برای علقه (خون بسته شده) 40 مثقال طلا و برای مضغه (پاره گوشت) 60 مثقال طلا اســت. اگر استخوان داشته و بدون گوشت باشد، 80 مثقال و اگر گوشت آن را پوشانده و خلقت کامل شده باشد 100 مثقال اســت. اگر روح در آن دمیده شده چنانچه پسر باشد 1000 مثقال و اگر دختر باشد 500 مثقال شرعی طلای سکه دار، دیه دارد.احکام روابط زن و شوهر
پرداخت نفقه
• مسأله: نفقه را می توان به صورت پول یا عین به زن پرداخت؛ به طور مثال، می توان، غذا را پخته یا نپخته و یا پول آن را به زن داد و زن نیز مالک آن می شود.(41)آیا مرد، می تواند، پول هایی را که زن با صرفه جویی در مخارج خانه پس انداز کرده، از زن طلب کند؟
اگر از نفقه ی زن بوده و زن با کم گذاشتن از خود در قسمت مخارج زندگی صرفه جویی کرده، خیر، نمی تواند.(43)اگر خانمی، ماهیانه، از شوهرش، برای مخارج خانه، پول می گیرد، مقداری از آن را پس انداز کند، آیا می تواند، بدون اذن شوهر، برای خود، لباس یا چیزی دیگر بخرد؟
اگر شوهر، ماهیانه را به زن تملیک کرده و اختیار مصرف را به او داده و یا ماهیانه، نفقه ی خود زن اســت، می تواند، بدون اجازه ی شوهر آن را خرج کند.(44)چنانچه مردی نفقه همسرش را ندهد و یا از آن کم بگذارد، زن چگونه می تواند نفقه ی خود را از او استیفا نماید؟
امام، بهجت و فاضل: نخست باید به حاکم شرع مراجعه کند و با عدم دسترسی به او، با چند نفر از افراد عادل، در میان بگذارد تا از این طریق، او را بر پرداخت نفقه مجبور کنند و اگر این راه ها ممکن نبود، می تواند مخارج زندگی خود را بدون اجازه از اموال شوهر بردارد.حق سکونت زن
پرسش: آیا زن بعد از عقد ازدواج می تواند از سکونت در شهری خاص امتناع ورزد؟
همه ی مراجع: خیر، چنین حقی ندارد؛ مگر آن که در ضمن عقد شرط کرده باشد، (و یا عقد بر این توافق واقع شده باشد).(46)مطالبه ی مهریه
پرسش: اگر زن بعد از نزدیکی با همسرش مهرش را از شوهر بطلبد ولی او قادر به پرداخت آن نباشد، تکلیف چیست؟
همه ی مراجع: اگر شوهر به جز خانه و اثاث آن چیزهای دیگری که به آن نیاز دارد و یا در شأن او اســت چیز دیگری نداشته باشد، زن نمی تواند مهر خود را از او مطالبه کند بلکه باید صبر کند تا او بتواند بدهی خود را بپردازد.(47)اطاعت از شوهر
در مقام تعارض بین امر پدر و همسر، اطاعت کدام یک، برای زن مقدم اســت؟
در امر مشروع، امر شوهر مقدّم اســت.(48)اگر شوهر، پوشیدن لباس و یا آرایشی خاص را از همسرش درخواست کند، آیا اطاعت او بر زن واجب اســت؟
همه ی مراجع: اگر این درخواست، در راستای استمتاعات باشد و یا ترک آن باعث نفرت شوهر گردد، بر زن واجب اســت، اطاعت کند. در غیر این صورت، واجب نیست.(49)رضایت شوهر
آیا همین اندازه که زن، بداند، شوهرش، برای بیرون رفتن از منزل راضی اســت، کفایت می کند یا این که باید، از او اجازه بگیرد؟لباس میهمانی
اگر جهت شرکت در یک میهمانی خاص، زن بخواهد، لباس ویژه، بپوشد، ولی، همسر وی راضی نباشد، چه حکمی دارد؟
اگر پوشیدن لباس، موجب اختلاف و مفسده باشد، باید، از پوشیدن آن اجتناب شود و شوهر نیز، نباید، از لباسی که متعارف اســت، جلوگیری کند.(51)آرایش برای غیر همسر
آرایش نمودن زن، برای غیر همسر، در بعضی مجالس زنانه، مثل عروسی یا میهمانی های زنانه، در صورتی که همسر راضی نباشد، چه حکمی دارد؟نذر زن
آیا زن، می تواند، بدون اذن شوهر، از مال خود نذر کند؟
امام و خامنه ای: خیر، نذر زن در اموال خود، بدون اذن شوهر صحیح نیست.رقص برای همسر
آیا زن، می تواند، برای شوهرش برقصد و همراه با آن، به موسیقی طرب انگیز و شاد گوش کنند؟
همه ی مراجع(به جز بهجت): رقص زن برای شوهر، در صورتی که با موسیقی حرام همراه نشود، جایز اســت.تصرّف در اموال یکدیگر
تصرّف در اموال شوهر، بدون اذن او جایز نیست، مگر آن که، زن به رضایت او علم داشته باشد و همین طور تصرّف در اموال زن.(55)اگر زنی، بدون اجازه ی شوهرش، از پول یا مال او بردارد، در صورتی که بداند، شوهرش راضی اســت، آیا گرفتن اجازه واجب اســت؟
با احراز رضایت مانعی ندارد.(56)آیا مرد، می تواند، همسرش را به فروش اموالش مجبور نماید، به طور مثال، زن را وادار کند، خانه یا ملکش را بفروشد؟
حق ندارد.(57)نشوز زن و مرد
• مسأله: زن، در هر یک از صور زیر ناشزه محسوب می شود و مرد می تواند نفقه ی او را نپردازد:زن، با چند بار اطاعت نکردن، در وظایف واجب خود نسبت به شوهر ناشزه می شود؟
اگر زن بدون عذر، وظایف خود را انجام ندهد، حتّی اگر برای یک بار، نشوز محقّق می شود و اگر توبه کرد و از شوهر اطاعت نمود، نشوز برداشته می شود.احکام حجاب و پوشش اسلامی
پوشش نامناسب
پرسش: پوشیدن مانتوهایی که برجستگی های بدن (مانند سینه و پشت) را نمایان می سازد چگونه اســت؟
همه ی مراجع: اگر باعث تهییج شهوت باشد، جایز نیست.(61)پوشش زیر چانه
آیا پوشاندن زیر چانه و کف و روی پا، در مقابل نامحرم واجب اســت؟
همه ی مراجع(به جز تبریزی و مکارم): آری، باید آن ها را از نامحرم بپوشاند.پوشش زیبارویان
زنی که می داند، به جهت چهره ی زیبایی که دارد، مردان نامحرم، به او نگاه می کنند، چه وظیفه ای دارد؟ آیا پوشاندن آن واجب اســت؟
امام، خامنه ای، سیستانی، فاضل، مکارم و نوری: اگر باعث مفسده نشود، پوشاندن چهره بر او واجب نیست؛ ولی، مردان وظیفه دارند، به او نگاه نکنند.زیورآلات زنان
زیورآلات زن، اگر در معرض دید نامحرم باشد: چه حکمی دارد؟
امام، بهجت، صافی، خامنه ای، فاضل و وحید: باید، از دید مرد نامحرم پوشانده شود.آرایش زن
آیا زن باید چهره ی آرایش کرده ی خود را از نامحرم بپوشاند؟
همه ی مراجع: (به جز مکارم): آری، باید از نامحرم بپوشاند.اصلاح صورت و برداشتن موهای صورت برای خانم ها چه حکمی دارد؟
امام، سیستانی، مکارم و نوری: اصلاح صورت و برداشتن موهای صورت بدون آرایش اشکال ندارد.احکام روابط اجتماعی
مکالمه با نامحرم
آیا خانم ها، می توانند، با نامحرمان صحبت کنند؟
خانم ها، می توانند، با نامحرم صحبت کنند، مشروط به آن که به قصد لذّت نباشد، صدای خود را نازک ننمایند و زمینه گناه هم نباشد.(67)توصیف نامحرم
آیا بر زن جایز اســت، زیبایی های زنان نامحرم را برای شوهرش تعریف کند؟
اگر شوهرش آن زن ها را می شناسد، اشکال دارد.پزشک نامحرم
در جایی که پزشک زن در دسترس باشد، آیا لمس بدن زن از روی لباس، به وسیله ی پزشک مرد جایز اســت؟مراجعه به پزشک نامحرم
شکی نیست که در شرایط اضطراری و ناچاری، مراجعه به پزشک نامحرم مانعی ندارد. سخن، در جایی اســت که با وجود پزشک محرم، آیا می توان به پزشک نامحرم مراجعه کرد یا نه؟ مراجع تقلید فرموده اند: «اگر، مراجعه، به پزشک نامحرم، بر لمس و نظر حرام متوقف باشد تا به حدّ ضرورت نرسیده، جایز نیست». امّا بسیاری از مردم می گویند، دکتر محرم اســت.آیا مراجعه زن به پزشک مرد یا رادیولوژی، سونوگرافی، تزریقات و جراحی زنان، توسط مردان، با وجود پزشک زن و انجام این اعمال توسط زنان چه صورت دارد؟
با وجود زنان متخصّص، مراجعه به نامحرم جایز نیست.(69)مراجعه مردان به پزشک زن، در صورت وجود پزشک مرد چه صورت دارد؟
اگر ضرورت ندارد و لمس و نظر حرام می شود، جایز نیست.(70)تزریقات نامحرم
حکم آمپول زدن، توسط نامحرم چگونه اســت؟
همه ی مراجع(به جز تبریزی و سیستانی): اگر همجنس در دسترس نباشد و ضرورت اقتضا کند، اشکال ندارد.عکس های زنان نامحرم
از منکراتی که در بسیاری از خانه ها، به ویژه، نوعروسان وجود دارد، فضاسازی خانه، با عکس های نیمه عریان و بدحجاب زنان نامحرم آشنا و ناآشناست؛ در حالی که جایز نیست، عکس هایی که دیدن آن ها برای دیگران حرام اســت، در معرض دید قرار بگیرد.(72)احکام عکس
آیا نگاه کردن به عکس شخص نامحرم که حد واجب پوشش را در عکس رعایت ننموده، جایز اســت؟فیلم مبتذل
نگاه به فیلم های مبتذل که بیش تر زنان غیرمسلمان در آن بازی می کنند؛ در صورتی که موجب تحریک انسان نشود، چه حکمی دارد؟احکام صله ی رحم
صله ی رحم چیست؟ و چه کسانی جزء ارحام محسوب می شوند؟
صله ی رحم، یعنی پیوند با خویشاوندان، که گاه با دیدار آنان حاصل می شود و گاه با نامه یا تلفن یا دعوت از آن ها؛ یا طرق دیگر. صله رحم شامل خویشاوندان خیلی دور نمی شود.(75)آیا خویشاوندان زن از ارحام شوهر محسوب می شوند که صله با آنان واجب باشد یا خیر؟ و همین طور، خویشاوندان شوهر، از ارحام زن محسوب می شوند یا خیر؟
خویشاوندان زن یا شوهر جزء ارحام دیگری محسوب نمی شوند.(77)زن من همواره مرا مجبور می کند، به خانه مادرش یا خواهر یا بستگانش بروم، آیا بر من واجب اســت که از او اطاعت کنم؟
اطاعت از او واجب نیست.(78)آیا شوهر حق دارد، زن را مجبور کند که به منزل فلان فامیل برود؟ در حالی که زن به هیچ وجه راضی نیست به منزل آنان برود. آیا اطاعت از او در این امر واجب اســت؟
شوهر حق دارد، از خارج شدن زن از خانه ممانعت نماید؛ ولی، در این گونه موارد بهتر اســت، زن رضایت شوهر را به دست آورد.(79)آیا برای صله رحم یا دیدن بستگان نزدیک، حتّی دیدن پدر و مادرم، باید از شوهرم اجازه بگیرم یا می توانم، به قدر انجام صله رحم بدون اذن شوهر، از خانه خارج شوم؟
خروج از خانه، حتّی اگر برای صله ی رحم، یا دیدن پدر و مادر و بستگان نزدیک باشد، بدون اجازه ی شوهر حرام اســت.(80)اگر شوهری، همسرش را از صله ی رحم، به ویژه دیدار والدین منع کند، تکلیف زن چیست؟ آیا می تواند، بدون اجازه ی او به دیدن آنان برود؟
همه ی مراجع: خیر، نمی تواند، بدون اجازه ی شوهر، به دیدار آنان برود و صله رحم به رفت و آمد منحصر نیست؛ بلکه، با احوال پرسی و پیغام فرستادن از طریق تلفن، نامه و مانند آن نیز محقّق می شود.(81)احکام وطن و سفر
وطن زن
آیا زن در انتخاب وطن مستقل اســت یا تابع شوهر؟
خامنه ای، مکارم: مستقل اســت و باید به وظیفه خود عمل کند.احکام مسافر
نماز و روزه ی زن، بدون اجازه شوهر، در سفر چگونه اســت؟
باید، از شوهرش اجازه بگیرد و اگر بدون اذن او به سفر برود، باید، نمازش را تمام بخواند و در ماه مبارک رمضان هم باید روزه بگیرد؛ زیرا، سفر او معصیت محسوب می شود، مگر این که سفر واجب باشد در این صورت باید نمازهایش را شکسته بخواند و حق گرفتن روزه هم ندارد.(83)احکام خمس
خمس درآمد
خمس یکی از عبادات مالی اســت که ممکن اســت، بر هر فردی واجب شود؛ از این رو، مناسب اســت، عروس و داماد، از ابتدای زندگی زناشویی خود، سال مالی، برای خود قرار دهند و آخر هر سال، وضعیت مالی خود را بازنگری کنند.زن و شوهر، هر دو کار می کنند و درآمد دارند، آیا به پول زن هم خمس تعلّق می گیرد؟
در زاید بر آنچه در بین سال خرج زندگی کرده، خمس واجب اســت.(84)خمس جهیزیه
آیا به جهیزیه ی زنی که به خانه شوهر آمده و پدرش خمس مالش را نپرداخته، خمس تعلّق می گیرد؟
اگر یقین نداشته باشد که در جهیزیه خمس اســت، لازم نیست، خمس بدهد و اگر یقین دارد، باید، به مرجع تقلید خود یا یکی از نمایندگان وی، مراجعه کند و در صورت پرداخت خمس یا اجازه، می تواند، در جهیزیه تصرّف نماید.(85)اگر کسی جهیزیه را فروخت، آیا ترقی قیمت جهیزیه خمس دارد یا نه؟
خمس ندارد، مگر آن که از پولی تهیه باشد که باید خمس آن را بدهد.(86)خمس طلا و زیورآلات
خانمی از حقوق خود طلا و زیورآلاتی که همیشه خود را با آن زینت می کند، خریده اســت. شوهرش پولی ندارد که وی بتواند در این زمینه صرف کند، آیا دادن این گونه خریدها بر زن لازم اســت؟
همه ی مراجع: اگر به مقدار متعارف و مناسب شأن او باشد، خمس ندارد.(87)خمس پس انداز
آیا به پولی که برای خرید وسایل زندگی ذخیره می شود، خمس تعلق می گیرد؟
امام، تبریزی، سیستانی، مکارم و وحید: چنانچه یک سال از آن بگذرد، خمس دارد.اجازه ی تصرف
شوهرم، اهل خمس نیست. نماز من با لباس هایی اســت که از این پول ها تهیه می شود؛ چه حکمی دارد؟
به شما و امثال شما اجازه می دهیم که در این لباس ها تصرف کنید و اگر می توانید، خمس آن را بپردازید و یا خمس آن را به عهده بگیرید و هر زمان موفّق شدید، بپردازید.(89)احکام امر به معروف و نهی از منکر
حسّاسیت خانوادگی
آیا مرد، باید، به همسر و سایر زنان وابسته خود حسّاس باشد؟ و چه اندازه حق دارد، در مسائل شخصی آنان دخالت کند؟
از باب امر به معروف و نهی از منکر، هر مسلمانی نسبت به مسلمان دیگر، وظیفه ی ارشاد و هدایت دارد. این وظیفه، درباره ی نزدیکان و اعضای خانواده سنگین تر اســت؛ بنابراین، اعضای خانواده نسبت به یکدیگر مسؤولیت تربیتی و حفاظتی ویژه دارند. این وظیفه ی مسلّم اعضای خانواده اســت که از گمراهی و لغزش یکدیگر پیشگیری کرده، در این باره حسّاس باشند. همان طور که افراد خانواده به سلامت جسمانی یکدیگر حسّاسند، باید، به سلامت روحی و ایمانی یکدیگر نیز حسّاس باشند؛ امّا، نخست این که باید توجبه داشت، این وظیفه، درباره ی نقض و ترک احکام الاهی اســت.هدایت همسر
همسرم، فیلم های ویدئویی مبتذل می بیند، برای این که او را از این کار باز دارم، چه راهی را پیشنهاد می کنید؛ بدون این که مشکلی برایم ایجاد شود؟
الف) سعی کنید، در بین فیلم، به اثرات زشت و زیانبار آن اشاره کنید.بی مبالاتی به مسائل شرعی
زنی که به مسائل شرعی مانند نماز و دیگر مسائل، بی اهمیت باشد، وظیفه ی شرعی شوهرش چیست؟
باید، او را امر به معروف نماید و به خواندن نماز وادارش کند.(90)حضور در مجلس عروسی
اگر به مجلس عروسی و مانند آن دعوت شدیم؛ ولی، در آن جا موسیقی و ترانه مبتذل پخش کردند، تکلیف چیست؟ آیا باید محل را ترک کنیم؟
همه ی مراجع: اگر احتمال تأثیر می دهید، با فراهم بودن شرایط، نهی از منکر کنید و اگر نمی پذیرند، چنانچه حضور شما باعث استماع موسیقی حرام یا تأیید گناه گردد، باید مجلس را ترک کنید؛ مگر آن که عسر و حرج لازم آید.(91)توصیه های طلایی احکام
1. همان گونه که در هر مسأله مهم به متخصص و کارشناس ویژه مراجعه می کنیم، بکوشیم در مسائل و احکام دینی نیز به متخصص و کارشناس مربوطه- یعنی مرجع تقلید- مراجعه کنیم.نمودارهای محرم و نامحرم
در این قسمت دو نمودار که اولی از برای خویشاوندان محرم و در نمودار دومی از برای خویشاوندان نامحرم آمده اســت. در این دو نمودار مقداری که بیشتر مورد نیاز و ابتلای مردم بوده و ظرفیت نمودار اقتضاء داشته آمده اســت:
پدر |
پدرپدرت |
پدر پدرت |
پدر پدر پدر و... |
پدر مادرت |
پدر مادر پدر |
پدر مادر مادر |
|
مادر |
مادرت |
مادر مادرت |
مادر مادر مادرت |
مادر پدرت |
مادر پدر پدرت |
مادر پدر مادرت |
|
برادرت |
برادرت ( تنی باشد یا ناتنی) |
||||||
خواهرت |
خواهرت (تنی باشد یا ناتنی) |
||||||
عمو |
عمویت |
عموی مادرت |
عموی پدرت |
عموی پدرِ پدر |
عموی پدرِ مادر |
عموی مادر پدر و ... |
|
عمه |
عمه ات |
عمه ی پدرت |
عمه ی مادرت |
عمه ی پدرِ پدر |
عمه ی مادرِ مادر |
عمه ی مادرِ پدر |
عمه ی پدر مادر و ... |
دایی |
دایی ات |
دایی پدر |
دایی مادرت |
دایی مادرِ مادر |
دایی مادرِ پدر |
دایی پدرِ پدر |
|
خاله |
خاله ات |
خاله ی پدرت |
خاله ی مادرت |
|
|||
شوهر |
شوهرت |
شوهر دخترت |
شوهر دختر دخترت |
شوهر دختر پسر |
|||
زن |
زنت |
زن پدرت |
زن پسرت |
زنِ نوه |
زن پدرِ مادر |
زن عمویی که خاله باشد |
|
داماد |
داماد و هر چه پایین رود |
داماد دخترت |
داماد دختر دخترت |
داماد دخترِ پسر |
داماد نوه ی دختر |
داماد نوه ی پسر |
|
عروس |
عروست |
عروس پسرت |
عروس دخترت |
عروس دختر پسر |
عروس پسر دختر و ... |
|
|
پسر |
پسرت |
پسر پسرت |
<p کلماتی برای این موضوع حمیدرضا فلاح احکام استمناءحمیدرضا فلاح تفتی بسم الله الرحمن الرحیم دانستن احکام شرعی یکی از مسائل ضروری و از خانواده و روابطِ همسران از دیدگاه حضرت امام رضاعخانواده و روابطِ همسران از دیدگاه حضرت امام رضاع تشکیل خانواده در اسلام، مسئله ای احکام تطبیقی آیات طلاق چکیده طرح مسئله مفهوم شناسی طلاق طلاقدهنده و شرایط آن بلوغ عقل اختیارافسرده شدم و از زندگی خسته امبداخلاقی همسرانانهار، جامع ترین وبسایت احکام و مسائل شرعیدین و اندیشه همسران پیامبر چه کسانی بودند و چه سرنوشتی داشتند؟ تاثیر غذاهایی که می خوریم بر اسلام کوئست مرجعی برای پاسخگویی به سوالات دینی، اعتقادی و شرعیزندگی با همسران شکاک به هر حال وقتی شک و وسواس ایجاد شد همسران هر دو وظیفه دارند آن را از بین ببرند قسمت آداب ازدواج احکام شرعی حیض عادت ماهیانه زنان و دخترانآداب ازدواج احکام شرعی حیض عادت ماهیانه زنان و دختران این وبلاگ در مورد آداب شرعی معروفترین بازیگران زن و مرد با همسران در جشن حافظ …بازیگران با همسران در جشن حافظ ، مهران غفوریان با همسرش در جشن حافظ ، کورش تهامی با تعداد همسران پیامبر اکرمص چندتا بوده؟ نام آنها چه …تعداد همسران پیامبر اکرمص چندتا بوده؟ نام آنها چه بوده است؟ |
در این گزارش حکم شرعی عمل سقط جنین (کورتاژ) را از منظر شرع و مراجع عظام تقلید مرور میکنیم.
سقط جنین
آمار و ارقام نشان میدهد سالانه حدود 40 تا 50 میلیون جنین در سرتاسر جهان سقط میشود و بر اساس اعلام وزارت بهداشت میزان کورتاژ در ایران به 220 هزار مورد در سال میرسد. مدرنیزه شدن سبک زندگی، مشکلات اقتصادی و قبح روابط نامشروع همگی از دلایل رایج برای سقط نوزادان هستند. در این گزارش حکم شرعی عمل سقط جنین (کورتاژ) را از منظر شرع و مراجع عظام تقلید مرور میکنیم.
آیتالله خامنهای:
سؤال: پزشکان متخصص میتوانند از طریق استفاده از روشها و دستگاههای جدید، نواقص جنین در دوران بارداری را تشخیص دهند و با توجه به مشکلاتی که افراد ناقص الخلقه بعد از تولد در دوران زندگی با آن مواجه میشوند، آیا سقط جنینی که پزشک متخصص و مورد اطمینان آن را ناقص الخلقه تشخیص داده، جایز اســت؟
جواب: سقط جنین در هر سنّی به مجرّد ناقص الخلقه بودن آن و یا مشکلاتی که در زندگی با آن مواجه میشود، جایز نمیشود.
سؤال: آیا از بین بردن نطفه منعقدشدهای که در رحم مستقر شده، قبل رسیدن به مرحله علقه که تقریباً چهل روز طول میکشد، جایز اســت؟ و اصولاً در کدامیک از مراحل ذیل سقط جنین حرام اســت:
1 ـ نطفه استقرار یافته در رحم،
2 ـ علقه،
3 ـ مضغه،
4 ـ عظام (قبل از دمیدن روح).
جواب: از بین بردن نطفه بعد از استقرار آن در رحم و همچنین سقط جنین در هیچیک از مراحل بعدی جایز نیست.
سؤال: آیا سقط جنینی که نطفهاش با وطی به شبهه توسط فرد غیرمسلمان و یا با زنا منعقد شده، جایز اســت؟
جواب: جایز نیست.
سؤال: آیا سقط جنین بر اثر مشکلات اقتصادی جایز اســت؟
جواب: سقط جنین به مجرّد وجود مشکلات و سختیهای اقتصادی جایز نمیشود.
سؤال: پزشک بعد از معاینه در ماههای اول حاملگی به زن گفته اســت که استمرار بارداری احتمال خطر جانی برای او دارد و در صورتی که حاملگی ادامه پیدا کند، فرزندش ناقص الخلقه متولد خواهد شد و به همین دلیل پزشک دستور سقط جنین داده اســت، آیا این کار جایز اســت؟ و آیا سقط جنین قبل از دمیده شدن روح به آن جایز اســت؟
جواب: ناقص الخلقه بودن جنین، مجوّز شرعی برای سقط جنین حتّی قبل از ولوج روح در آن محسوب نمیشود، ولی اگر تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد، سقط جنین قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد.
سؤال: بعضی از زوجها، مبتلا به بیماریهای خونی بوده و دارای ژن معیوب هستند و در نتیجه ناقل بیماری به فرزندان خود هستند و احتمال این که این فرزندان مبتلا به بیماریهای شدید باشند، بسیار زیاد اســت و چنین کودکانی از بدو تولّد تا پایان عمر، دائما در وضع مشقّت باری به سر خواهند برد. مثلاً بیماران هموفیلی همواره ممکن اســت با کوچکترین ضربهای دچار خونریزی شدید منجر به فوت و فلج شوند. حال آیا با توجّه به این که تشخیص این بیماری در هفتههای اوّل بارداری ممکن اســت آیا سقط جنین در چنین مواردی جایز اســت؟
جواب: اگر تشخیص بیماری در جنین قطعی اســت و داشتن و نگهداشتن چنین فرزندی موجب حرج میباشد، در این صورت جایز اســت قبل از دمیده شدن روح، جنین را اسقاط کنند ولی بنا بر احتیاط، دیه آن باید پرداخت شود.
سؤال: سقط جنین فینفسه چه حکمی دارد؟ و در صورتی که ادامه بارداری برای زندگی مادر خطر داشته باشد، حکم آن چیست؟
جواب: سقط جنین شرعاً حرام اســت و در هیچ حالتی جایز نیست مگر آنکه استمرار حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد که در این صورت سقط جنین قبل از ولوج روح، اشکال ندارد، ولی بعد از دمیدن روح جایز نیست حتّی اگر ادامه حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد مگر آنکه استمرار بارداری، حیات مادر و جنین هر دو را تهدید کند و نجات زندگی طفل به هیچ وجه ممکن نباشد ولی نجات زندگی مادر به تنهایی با سقط جنین امکان داشته باشد.
سؤال: مقدار دیه جنینی که دو ماه و نیم عمر دارد، در صورتی که عمداً سقط شود چقدر اســت و دیه باید یه چه کسی پرداخت شود؟
جواب: اگر علقه باشد دیه آن چهل دینار اســت و اگر مضغه باشد شصت دینار اســت و اگر استخوان بدون گوشت باشد هشتاد دینار اســت و دیه به وارث جنین با رعایت طبقات ارث پرداخت میشود ولی وارثی که مباشر سقط جنین بوده از آن، سهمی ندارد.
سؤال: اگر جنین در رحم، مشرف به موت حتمی باشد و باقی ماندن آن در رحم به همان حال برای زندگی مادر خطرناک باشد، آیا سقط آن جایز اســت و اگر شوهر آن زن مقلّد کسی باشد که سقط جنین در حالت مذکور را جایز نمیداند، ولی زن و اقوام او از کسی تقلید میکنند که آن را جایز میداند، تکلیف مرد در این حالت چیست؟
جواب: چون در فرض سؤال امر دائر اســت بین مرگ حتمی طفل به تنهایی و بین مرگ حتمی طفل و مادر او، بنا بر این چارهای جز این نیست که لااقل زندگی مادر با سقط جنین نجات داده شود و در فرض سؤال، شوهر حق ندارد همسرش را از این کار منع کند، ولی واجب اســت تا حد امکان بهگونهای عمل شود که قتل طفل مستند به کسی نشود.
آیتالله مکارم شیرازی:
سؤال: بر اساس دستورالعمل جدید سازمان پزشکی قانونی کشور که به تمامی مراکز ابلاغ شده اســت، حضور و رضایت مادر برای صدور مجوز سقط درمانی کافی اســت و الزامی به گرفتن رضایت از پدر وجود ندارد. آیا این حکم صحیح اســت و با احکام اسلامی منافاتی ندارد؟
جواب: در صورت ضرورت شدید برای مادر و جمع بودن شرایط برای سقط ، رضایت پدر شرط نیست هر چند بهتر اســت.
سؤال: 1ـ میزان دیه سقط عمدی جنین دو و نیم ماهه چقدر اســت؟ و چگونه باید پرداخت شود؟
2ـ آیا به سقط غیرعمدی دیه تعلق میگیرد؟
جواب: 1ـ 60 مثقال طلای معمولی اســت و به ورثه جنین می رسد.
2ـ هرگاه کسی سبب سقط شود (نه اینکه خود به خود ساقط شود) دیه دارد.
سؤال: اگر مادرى براى سقط بچّه اش کارى انجام ندهد، لکن با مراعات نکردن موارد لازم و تهیّه نکردن شرایط حفظ جنین، باعث سقط بچه شود، آیا کار حرامى کرده اســت؟
جواب: اگر در حفظ جنین مطابق معمول کوتاهى کرده باشد مسؤول اســت.
سؤال: آیا سقط جنین جایز اســت و اگر جایز باشد دیه دارد؟
جواب: در صورتى که از گفته متخصّصین یقین یا خوف خطر یا ضرر مهمّى حاصل شود اقدام به سقط جنین جایز اســت (مادامى که به صورت انسان کاملى در نیامده باشد) و چون احتمال تعلّق دیه مى رود احتیاط آن اســت که ورثه این کودک (غیر از پدر و مادر) با میل و رضاى خود از آن صرف نظر کنند.
سؤال: آیا سقط عمدى جنینى که مطمئنیم یا احتمال مى دهیم، معیوب و نارسا اســت در هر ماهى از باردارى اگر دیه لازمه هم پرداخت شود، مجاز اســت؟
جواب: هرگاه در مراحل ابتدایى جنین باشد و جنین به صورت انسان کامل در نیامده باشد باقى ماندن جنین در آن حالت سپس تولّد ناقص آن باعث عسر و حرج شدید براى پدر مادر گردد، با این شرایط مانعى ندارد و احتیاطاً باید دیه را بدهند.
سؤال: زنى از راه نامشروع حامله شده اســت، سپس آن بچّه را کشته اســت:
الف) آیا بچّه دیه دارد؟
ب) اگر دارد به چه کسى مى رسد؟
جواب: احتیاط واجب پرداختن دیه به مقدار هشت صد درهم اســت اگر جنین کامل باشد (البتّه اگر این بچّه بزرگ و بالغ مى شد و اسلام را مى پذیرفت دیه کامل داشت) و دیه او فقط به امام مى رسد، یا مجتهد جامع الشرایط که نایب الامام اســت و در مصالح مسلمین مصرف مى کند و اگر این بچّه مى ماند و زن و فرزندانى پیدا مى کرد دیه او به همسر و فرزندانش مى رسید.
سؤال: دیه از بین بردن نطفه بسته شده یا سقط جنین چه مقدار اســت؟
جواب: هرگاه تنها نطفه باشد بیست مثقال شرعى طلا (20 دینار) و اگر به صورت خون بسته شده باشد چهل مثقال (40 دینار) و اگر مضغه باشد شصت مثقال (60 دینار) و اگر به صورت استخوان باشد بدون گوشت هشتاد مثقال (80 دینار) و اگر جنین کامل باشد و هنوز روح و حرکت نداشته باشد صد مثقال طلا (100 دینار) و اگر روح در آن دمیده شده باشد هزار مثقال (1000 دینار) در مذکر و پانصد مثقال (500 دینار) در مؤنث اســت (منظور از مثقال شرعى هیجده نخود اســت که سه چهارم مثقال معمولى اســت).
سؤال: اگر جنینی سقط شود دیه او به چه کسانی می رسد؟
جواب: دیه جنین به پدر و مادرش مىرسد و هرکدام از آنها که در سقط شرکت داشته از دیه ارث نمىبرد و تمام آن به دیگرى مىرسد، و اگر هر دو در سقط شرکت داشتهاند دیه به پدربزرگ و مادربزرگ پدرى و مادرى و برادارن و خواهران جنین مىرسد و طبق قانون ارث تقسیم مىشود و اگر آنها رضایت دهند مشکل حل مىشود.
باشگاه خبرنگاران
مطالب مرتبط :
حکم شرعی ارتباط زناشویی در دوران بارداری
حکم مربای انگور از نظر شرعی چیست؟
جراحی زیبایی در اسلام چه حکمی دارد
حکم شرعی ترمیم بکارت از نظر مراجع تقلید و قانون
حکم بستن کراوات و پاپیون از نظر شرعی
بامداد – بر اساس روایات غذای حرام، یکی از موثّرترین عواملی است که مانع قبولی عبادات و استجابت دعا می شود. اکنون به سخنانی از بزرگان دین و رهروان کوی شریعت می پردازیم که ریشه در آن روایات دارند. این سخنان از آن جهت اهمیت دارند که هم شرح و توضیحی هستند بر آن روایات و هم با بیانی مصداقی، مفهوم آنها را برای ما روشن تر می کنند.
آیت الله العظمی مظاهری ضمن اشاره به این مطلب مهم می نویسد: کسی که غذای حرام می خورد، نه تنها توفیق سیر و سلوک و عروج به مقامات عرفانی پیدا نمی کند، بلکه ممکن است در اعتقادات خود سست و بی دین شود. لقمه حرام، اثرات سوء فراوانی دارد و آفات بی شماری به همراه خواهد داشت، که از آن جمله می توان به تجمّل گرایی اشاره کرد. بسیاری از مردم به زندگی تجملّی مبتلا شده اند و با این استکبار و خودخواهی که می ورزند، انتظار استجابت دعا هم دارند. دعای آنان در اثر مال اندوزی حرام و خودگرایی مستجاب نمی شود و بدبختی بدتر این است که خداوند متعال را در گرفتاری ها و مستجاب نشدن دعای خود، مقصر می دانند. (۱)
از اخبار ظاهر می شود که کسب حرام بدترین چیز است و وارد شده که کسب حرام ظاهر می شود در ذرّیه و نسل؛ یعنى لقمه هاى حرام خورده می شود و فرزندها از لقمه حرام به هم می رسد که این یک قسم از حرامزاده گی است
بی شک کسی که عبادتش برگشت بخورد و دعایش شنیده نشود، وصول به سعادت برایش بسی مشکل و شاید غیر ممکن باشد.
اگر شکم کسی از حرام پر شود، رستگاری و سعادت او بسیار مشکل است.(۲)
مرحوم کراجکی از علمای به نام شیعه در قرن پنجم در بحث اجتناب از حرام می نویسد: از مال حرام اجتناب کن که آن اشدّ انواع مهلکات و اعظم موانع وصول به سعادات است و اکثر مردمى که از فیوضات محروم ماندند به واسطه آن شد. رى؛ دلى که از لقمه حرام روئیده شد کجا و قابلیّت او از عالم قدس کجا؟(۳)
آیت الله وحید بهبهانی(ره): ضمن نکوهش کسبهای حرام به تاثیر آن در نسل آدمی اشاره می کند و آن را ریشه بسیاری از فتنه ها در جوامع بشری می داند. ایشان در رساله متاجر خود می نویسد:
از اخبار ظاهر می شود که کسب حرام بدترین چیز است و وارد شده که کسب حرام ظاهر می شود در ذرّیه و نسل؛ یعنى لقمه هاى حرام خورده می شود و فرزندها از لقمه حرام به هم می رسد که این یک قسم از حرامزاده گی است. دیگر آن که گوشت بدن؛ بلکه کل جثه که از حرام و لقمه حرام به هم رسیده، غیر جهنم جاى دیگر جاى او نمی تواند بود و بهشت طیب است و داخل نمی شود او را مگر طیب و غالب فتنه ها و فسادها که در زمین به هم می رسد از قتل نفس و نهب و غارت شدن اموال و بى سیرت شدن عرضها و ناموسها و اسیر شدن عیال و اطفال و خراب شدن شهرها همه از حقوق ناس و تحصیل اموال ایشان به غیر وجه حلال است.(۴)
مرحوم آیت الله مشکینی فرمودند: طلبه اى که لقمه حرام در معده او وارد شود و یا بفهمد مشتبه است و بگیرد و بخورد، هیچ گاه نمى تواند مقامى را حیازت کند.(۵)
آیت الله مظاهری اظهار داشت: نماز،معراج مومن است و انسان با دو رکعت نماز می تواند به مقامات والای عرفانی دست یابد. ولی اگر مال حرام در زندگی کسی باشد، نماز او هیچ ارزشی ندارد. برای چنین کسی نماز سنگین و روزه ملال آور است.
کسی که به حلال و حرام خداوند اهمیت نمی دهد باید به یقین بداند که دارای سیری بسوی خداوند است. لیکن این سیر نزولی و هر لحظه در تنزل می باشد یعنی هر لحظه به قهر و غضب خدا نزدیک می شود.
اگر یقین به حرام بودن مال دارید، خوردن مال آن حرام است. اگر مالش هم حلال بود و هم حرام و شما نمی دانید این غذا از مال حرام است یا حلال، خوردن آن مشکلی ندارد.
اگر مطمئن نباشید که مالش را از راه حلال به دست آورده یا حرام، خوردن از مالش مشکلی ندارد.
اگر یقین دارید که مالش حرام است و هیچ درآمد حلالی ندارد، خوردن مال ایشان حرام است اما اگر هم مال حلال داشته باشد و هم حرام، خوردنش اشکالی ندارد.
اگر هرچه او دارد حرام باشد، نمی توانید از مالش بخورید، اما اگر هم مال حلال دارد و هم حرام، چون نمی دانید که غذا از مال حلالش است یا حرام خوردنش اشکالی ندارد.
اگر شک دارید که مال حرام است، خوردن آن غذا مشکل ندارد اما اگر یقین دارید که مال حرام است پول غذایی که در آن خانه خوردید به صورت رد مظالم به یک فقیر بدهید.
اگر شک دارید مال حرام است اشکال ندارد اما اگر مطمئن هستید که مال فرد حرام است جایز نیست در خانه اش چیزی بخورید.
اگر کارش حرام است مثلاَ مشروب فروش است و یا فقط نزول می گیرد به هیچ وجه نباید از مالش چیزی بخورید. اگر کار حلال و مال حلال دارد و در این بین گاهی مال حرام هم به دست می آورد به منزلش بروید و از مالش بخورید . بنا را بگذارید بر اینکه مالش حلال است.
پی نوشت ها:
(۱) سیر و سلوک، آیت الله مظاهری، ص ۱۳۲-۱۳۳
(۲) پایگاه اطلاع رسانی آیت الله مظاهری
(۳) نزهة النواظر فی ترجمة معدن الجواهر ص۱۲۲ با ترجمه مرحوم شیخ عباس قمی(ره)
(۴) رساله عملیه متاجر وحید بهبهانى(با تعلیقات میرزاى شیرازى)؛ ص۵
(۵) افق حوزه، ۱۹/۴/۸۷، ش ۱۹۵
منبع:
احکام روز
مستور
نوشته تاثیرات لقمه حرام و احکام مربوط به آن اولین بار در بامداد پدیدار شد.
بامداد – غسل مس میت، از غسلهای واجبی است که به سبب تماس با مرده لازم آید.[۱]
چگونگی واجب شدن غسل مس میت
اگر انسان (به ویژه پزشکان و پرستاران و کارمندان بخشهای مراقبتهای ویژه بیمارستانها) بدن انسان مردهای را که سرد شده و غسل داده شده نیست لمس و مس کنند و حتی جایی از بدن خود را به بدن او برسانند باید غسل «مس میت» کنند.
غسل مس میت
شرایط واجب شدن غسل مس میت
اگر بدن شخص زندهای به بدن انسان مردهای برخورد کند، با چند شرط بر او غسل مس میت لازم میشود، این شرایط عبارتند از:
* آن جسد، جسد شهید نباشد (شهیدی که غسل ندارد).[۲]
* کسی که کشتن او به خاطر رجم یا قصاص واجب شده و قبلاً خودش غسل کرده نباشد.[۲]
* بچه سقط شده ای نباشد که هنوز چهار ماهش تمام نشدهاست.[۳]
*بدن میّت سرد شده باشد.[۳]
* بدن میت را غسل نداده باشند؛ یعنی سه غسلش تمام نشده باشد.[۳]
* موی خود را به بدن میّت و همچنین بدن یا موی خود را به موی میّت نرسانده باشد در غیر اینصورت غسل لازم ندارد.
* اگر از انسان عضوی جدا شده، بایستی هم گوشت و هم استخوان با هم باشد، اگر قسمتی از بدن کسی از او جدا شود یا خود او مردهاست یا زنده، اگر مرده باشد یا بدنش را غسل دادهاند یا ندادهاند، اگر مرده باشد و بدنش را غسل داده باشند، که لمس آن عضو غسل ندارد، و اگر از مردهای باشد که هنوز بدنش را غسل ندادهاند، یا آن عضو از اعضایی است که اگر متصل هم بود و مسح میشد، غسل مس میت لازم نبود (مانند موها)، یا از اعضای دیگر است، اگر صورت اول باشد(موها) غسل لازم نیست و اگر صورت دوم باشد، غسل مسّ میّت لازم است و اگر قسمت جدا شده، از انسانی باشد که خود زندهاست، سه صورت دارد: یا گوشت تنهاست و یا استخوان تنها (مانند دندان) و یا گوشت و استخوان هر دو با هم است که در صورت سوم مسّ آن غسل دارد و اما دو صورت قبل غسل مسّ میّت ندارد.[۴]
چگونگی انجام غسل مس میت
غسل مس میت را به دو صورت میتوان انجام داد:
اول: ترتیبی
دوم: ارتماسی
در غسل ارتماسی باید بدن پاک باشد ولی در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد کافی است.
غسل ترتیبی
در غسل ترتیبی باید به نیت غسل، نخست سر و گردن، و سپس نیمهٔ راست بدن از گردن تا کف پا و دست راست و بعد نیمهٔ چپ بدن از گردن تا کف پا و دست چپ را بشوید.
غسل ارتماسی
در غسل ارتماسی باید آب در یک لحظه، تمام بدن را بگیرد. پس اگر به نیت غسل ارتماسی در آب فراوانی مانند استخر فرو رود.
پانویس
فرهنگ فارسی دهخدا
عروة الوثقی، فی حکم الشهید، مسئله ۱۱.
عروة الوثقی، فی غسل مسّ میّت.
تحریرالوسیله، ج۱، ص۶۳، مسئله ۱.
منابع
خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، [تهران]: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ۱۳۷۰.
یزدی، محمدکاظمبنعبدالعظیم، عروةالوثقی[چاپ سنگی]، نجف اشرف: به مباشرت محمدرضا غروی، ۱۳۴۸ ق.مرتضویه.
احکام اسلام: منتخب از رسالههای توضیح المسائل مراجع تقلید شیعه، مجمع علمی اسلامی، ۱۴۰۳ق. = ۱۳۶۱.
فاضل موحدی لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله: غسل الجنابه – التیمم – المطهرات، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، موسسه چاپ و نشر عروج، ۱۴۱۹ق. = ۱۳۷۷.
بامداد – لازم است به این نکته توجه شود که در مورد مسائل آخرت و وضعیت بهشت و جهنم ، به جز آنچه از طریق وحی و سخنان پیشوایان معصوم دینی به ما رسیده از راه دیگری، نمی توان مطلع گردید.
پاسخ پرسش فوق در متون دینی به صراحت ذکر نشده، لکن با توجه به نکات مطرح شده در آنها میتوان اظهار داشت که قوانین و احکام خاصی در بهشت وجود ندارد و اگر هم باشد با احکام و دستورات این دنیا تفاوت دارد. زیرا فلسفه احکامی که خداوند متعال جعل و انسانها را به انجام آن تکلیف کرده است رشد و تعالی و تکامل انسان است که در اثر انجام دادن تکالیف در این جهان صورت می گیرد و درجاتی که در بهشت برای انسان حاصل می شود از کارهایی نیکی است که خودش در همین دنیا قبل از مردن انجام داده است یا فرزندان صالح او یا دیگر مؤمنین بعد از مردن او انجام داده و ثوابش را به او هدیه کرده اند و به تعبیر دقیقتر؛ بهشت و جهنم باطن و واقعیت اعمالی است که ما در دنیا مرتکب شده ایم؛ چنانکه در روایات زیادی آمده است که: امروز(زندگی دنیا جای)عمل است و حسابی در کار نیست و فردا (جهان آخرت جای) حساب است و عملی در کار نیست.(الکافی ج : ۸ ص : ۵۸ ) أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام :… فَإِنَّ الْیَوْمَ عَمَلٌ وَ لَا حِسَابَ وَ إِنَّ غَداً حِسَابٌ وَ لَا عَمَلَ . بنا بر این در جهان آخرت عملی که بر مبنای تکلیف باشد و موجب حسابرسی شود و خود باطن و واقعیتی داشته باشد که در جای دیگر ظهور یابد، وجود ندارد.
بعلاوه احکام و قوانین معمولاً در جایی وضع می شوند که تعدی و تجاوز یا دست کم احتمال آن نسبت به حقوق دیگران وجود داشته باشد در حالی که این مسائل در بهشت نیست؛ چون:
تجاوز و جنایت معمولاً در جایی است که امکانات محدود باشد و تقاضا برای رسیدن به نعمتی بیش از عرضه ی آن باشد، در صورتی که در بهشت هیچ گونه کمبودی نیست و به فرموده ی قرآن کریم هر چه که بدان میل کنند و چشم نواز باشد در اختیار آنان خواهد بود.(زخرف، ۷۱)
جایی است که افراد، تحت تاثیر القائات شیطانی و هواهای نفسانی یا بیماری های روحی، هم چون حسد و کینه دست به اعمال ناپسند و ناشایست زده و به خود و دیگران ظلم و آزاری روا دارند. این گونه مسائل نیز در بهشت وجود ندارد، زیرا کسانی که آنجا راه می یابند افرادی پاکدل و پاک نهادند که در دنیا نیز توانسته اند هوای نفس و بیماری های اخلاقی خود را کنترل نمایند. علاوه این که قرآن مجید می فرماید: «هر گونه غلّ (حسد و کینه و عداوت و خیانت) را از سینه ی بهشتیان برمی کنیم (و روحشان را پاک می کنیم ) در حالی که همگی با یکدیگر برادرند… .»(حجر، ۴۷) همچنین کلام و سخنی که بین بهشتیان رد و بدل می شود جز سلام و سلامت و خیر و نیکی نیست . (واقعه، ۲۶)
بنابراین به نظر می رسد زمینه ای برای بروز عداوت و تجاوزگری در میان بهشتیان وجود ندارد و احتمال درگیری منتفی است، در نتیجه نیازی برای وضع قوانین وجود ندارد. از اینها گذشته از آیات قرآن چنین استفاده می شود که میل و ذائقه ی بهشتیان به سمت بدی ها و زشتی ها سوق پیدا نمی کند و آنان به نهایت انسانیت و کمال و زیبایی روح دست یافته اند، به گونه ای که چیزی را دوست نمی دارند مگر اینکه واقعاً دوست داشتنی باشد و چیزی را دوست نمی دارند مگر اینکه خداوند دوست داشته باشد.[۶] بنابراین نیازی به وضع قوانین و احکام نیست. (ترجمه ی المیزان، ج ۲۹، ص ۲۷۲ ترجمه ی ۴۰ جلدی)
برخی از مفسران ذیل این آیه ی قرآن مجید که می فرماید: «ظرف ها و جام های طلا را گرداگرد بهشتیان به گردش می آورند و در آنجا آنچه دل بخواهد و چشم از آن لذت برد وجود دارد»(زخرف، ۷۱)
این پرسش را مطرح کرده اند که آیا عمومیت و گسترش مفهوم این آیه شامل چیزهایی که در دنیا حرام هستند نیز می شود و اگر یک بهشتی چیز حرامی را بخواهد در اختیار او قرار می دهند، و پاسخ داده اند که: طرح این سؤال به خاطر عدم توجه به یک نکته است و آن اینکه محرمات و زشتی ها در حقیقت، همچون غذایی نامناسب برای روح انسان می باشد و مسلماً یک روح سالم چنین اشتهایی ندارد. این روح بیمار است که گاه به غذاهای نامناسب و حتی سموم میل می نماید. بیمارانی هستند که حتی تمایل به خوردن خاک و امثال آن پیدا می کنند اما با برطرف شدن بیماری، اشتهای کاذب از بین می رود. بهشتیان نیز هرگز تمایل به چنین چیزهای ناپاکی ندارند، زیرا تمایل و کشش روح آنان به سوی خوبی ها و پاکی ها است . (تفسیر نمونه، ج ۲۱، ص ۱۱۶)
۱. آرامش خاطر بهشتیان از تمام نشدن میوه های بهشتی و مضرات آن ها: یدعون فیها بکل ف کهة ءامنین. (دخان ،۵۵)
۲. بهشتیان، فارغ از هر دغدغه و نگرانی: لایحزنهم الفزع الاکبر و تتلقیهم الملئکة هذا یومکم الذی کنتم توعدون.(انبیا ۱۰۳) ۳. سپاس بهشتیان به درگاه خدا برای بهره مندی از نعمت آرامش در بهشت: جنت عدن یدخلونها… و قالوا الحمد لله الذی اذهب عنا الحزن… الذی احلنا دار المقامة من فضله لایمسنا فیها نصب و لایمسنا فیها لغوب.
۴. عبرت آموزان از آیات خدا، بهره مند از آرامش در پیشگاه ربوبی در بهشت: … قد فصلنا الایت لقوم یذکرون لهم دار السلم عند ربهم…. منظور از «دارالسلام» بهشت است که به سبب نبود هیچ گونه اضطراب و نگرانی، «دارالسلام» نامیده شده است.
منبع:
اسلام کوئست
ویکی فقه
نوشته آیا احکام فقهی در بهشت وجود دارد؟ اولین بار در بامداد پدیدار شد.
آموزش نماز جمعه با توجه به تفاوتی که این نماز با نمازهای دیگر دارد ضروری است. آموزش نماز جمعه برای اینکه هنگام خواندن نماز جمعه اشتباه نکنیم
نماز جمعه عبادتى است که در ظهر روز جمعه با شرایطى خاص انجام می شود. در فضیلت این نماز همین بس که سورهاى در قرآن به این نام آمده و در آن جا صریحاً مؤمنان را به حضور در نماز جمعه دعوت فرموده است.
اهمیت نماز جمعه در روایات
در فضیلت نماز جمعه همین بس که سوره ای در قرآن به این نام آمده و در آنجا صریحاً مؤمنان را به حضور در نماز جمعه دعوت فرموده است؛ در آن آیه آمده است:
«هنگامی که صدای مؤذن بلند شد و دعوت به نماز شدی، معامله و تجارت را رها ساز و برای انجام این واجب الهی حاضر شو، که از همه چیز برای شما بهتر است اگر بدانید». |
امام صادق (ع) درباره اهمیت نماز جمعه میفرماید: «ما مِنْ قَدَمٍ سَعَتْ الَی الْجُمُعَةِ الا حَرمَ اللهُ جَسَدَها عَلَی النار»؛ «هیچ کس نیست که به سوی نماز جمعه گام بردارد مگر آن که خداوند سبحان آتش جهنم را بر او حرام گرداند».
پیشینه نماز جمعه
تا پیش از آن که انصار، روز جمعه را جمعه بنامند، این روز «یوم العروبه» نامیده میشد. پیامبر اسلام (ص) در راه هجرت به یثرب که پس از ورودش «شهر پیامبر» یا «مدینة النبی» نامیده شد، در محلهای به نام قبا توقف کرد تا علی بن ابیطالب (ع) و فاطمه زهرا (س) و تعدادی از مسلمانان به او بپیوندند. پیامبر (ص) که روز دوشنبه وارد محله قبا شده بود، تا روز پنجشنبه با مردم آن قبیله نماز گزارد و همراه آنان، نخستین مسجد اسلام را بنا کرد. سپس روز جمعه، به سوی مدینه حرکت کرد و در وادی «رانوناء» همراه مردم مدینه «نخستین نماز جمعه» را، اقامه کرد. او سپس به قبا بازگشت و همچنان منتظر علی (ع) و فاطمه (س) و دیگر پیروانش ماند. از آن پس و تا پایان عمر پیامبر اسلام، نماز جمعه، برنامه هفتگی مسلمانان شد.
نماز جمعه در زمان غیبت
در زمان غیبت امام زمان (عج)، نماز جمعه، واجب تخییرى و افضل از ظهر است. کسى که نماز جمعه را به جا آورده واجب نیست نماز ظهر را هم بخواند، ولى احتیاط مستحب آن است که آن را نیز به جا آورد.
نماز جمعه دارای دو خطبه و دو رکعت نماز است.
خطبه اول
در خطبه اول واجب است که پیشنماز حمد الاهى بگوید؛ گرچه به هر لفظى که حمد الاهى محسوب شود جایز است، ولى احتیاط مستحب آن است که به لفظ جلاله «الله» باشد و احتیاط واجب آن است که پس از آن به ثناى الاهى بپردازد.
سپس به پیغمبر اسلام درود فرستد.
پس از آن واجب است که مردم را به تقوا سفارش کند و یک سوره کوچک از قرآن را بخواند.
خطبه دوم
در خطبه دوم نیز حمد و ثناى الاهى به صورتى که ذکر شد و درود بر پیغمبر اسلام واجب است.
احتیاط واجب آن است که در این خطبه نیز به تقوا سفارش کند و سوره کوچکى از قرآن تلاوت نماید.
احتیاط مستحب و مؤکد آن است که در خطبه دوم پس از درود بر پیغمبر (ص) به ائمه معصومین (ع) نیز درود بفرستد و براى مؤمنان استغفار کند.
بهتر است از خطبه هاى منسوب به امیر المؤمنین (ع) یا آنچه از ائمه معصومین (ع) وارد شده انتخاب کند.
کیفیت نماز جمعه
بعد از تمام شدن خطبه، نماز جمعه خوانده می شود. نماز جمعه مانند صبح دو رکعت است ولى با نماز صبح چند فرق دارد که ذیلًا بیان می شود:
احتیاط آن است که قرائت حمد و سوره در نماز جمعه به جهر یعنى بلند خوانده شود.
در نماز جمعه چه سوره هایی خوانده می شود؟
مستحب است در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد سوره منافقین خوانده شود.
قنوت های نماز جمعه چگونه است؟
در نماز جمعه دو قنوت مستحب است یکى در رکعت اول پیش از رکوع و دوم در رکعت دوم بعد از رکوع. در هر قنوت دعاهایى را که در قنوت نمازها خوانده مىشود مىتوان خواند. بهتر و افضل در دو قنوت نماز جمعه بلکه در قنوت نمازهاى دیگر خواندن کلمات فرج است. از حضرت صادق (ع) روایت شده است که فرمود: در قنوت رکعت اول نماز جمعه بعد از قرائت می گویى: لا اله الا الله الحلیم الکریم... .
شرایط نماز جمعه
مستحبات نماز جمعه برای امام جمعه
مکروهات نماز جمعه
آنچه بر امام و مأمومین هنگام ایراد خطبه کراهت دارد عبارتند از:
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره
احکام نماز شامل فتواهایی است که در مورد نحوه اقامه نماز وجود دارد. احکام نماز در رساله مراجع تقلید وجود دارد. آموختن احکام نماز ضروری است.
نماز مهمترین اعمال دینى است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت هاى دیگر هم قبول می شود و اگر پذیرفته نشود، اعمال دیگر هم قبول نمىشود. همانطور که اگر انسان شبانه روزى پنج نوبت در نهر آبى شستشو کند، چرک در بدنش نمی ماند، نمازهاى پنجگانه هم انسان را از گناهان پاک می کند. سزاوار است که انسان نماز را در اول وقت بخواند و کسى که نماز را پست و سبک شمارد، مانند کسى است که نماز نمی خواند.
پیغمبر اکرم (ص)
فرمود: «کسى که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک شمارد، سزاوار عذاب آخرت است». روزى
حضرت در مسجد تشریف داشتند، مردى وارد و مشغول نماز شد. او رکوع و سجودش را کاملا به
جا نیاورد. حضرت فرمودند: «اگر این مرد در حالى که نمازش این طور است از دنیا برود،
به دین من از دنیا نرفته است». |
نمازهای واجب
نمازهاى واجب شش مورد است:
اول: نماز یومیه
دوم: نماز آیات
سوم: نماز میت
چهارم: نماز طواف واجب خانه کعبه
پنجم: نماز قضاى پدر که بر پسر بزرگتر واجب است
ششم: نمازى که به واسطه اجاره، نذر و قسم و عهد واجب می شود
نمازهاى واجب یومیه
نمازهاى واجب یومیه: ظهر و عصر هر کدام چهار رکعت، مغرب سه رکعت، عشا چهار رکعت، صبح دو رکعت می باشد.
نمازهاى مستحب
نمازهاى مستحبى زیاد است و آن ها را نافله گویند. در بین نمازهاى مستحبى، به خواندن نافلههاى شبانه روز بیشتر سفارش شده است. نمازهای نافله در غیر روز جمعه 34 رکعت هستند؛ هشت رکعت آن نافله ظهر، هشت رکعت نافله عصر، چهار رکعت نافله مغرب، دو رکعت نافله عشا، یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می باشد.
چون دو رکعت نافله عشا را بنابر احتیاط واجب باید نشسته خواند، یک رکعتحساب می شود ولى در روز جمعه بر 16 رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه مىشود.
از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیت نافله شب، دو رکعت آن به نیت نماز شفع و یک رکعت آن به نیت نماز وتر خوانده شود.
نمازهاى نافله را می شود نشسته خواند ولى بهتر است دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند؛ مثلا کسى که می خواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند، بهتر است شانزده رکعت بخواند و اگر می خواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز یک رکعتى نشسته بخواند.
پوشانیدن بدن در نماز
لباس نمازگزار
لباس نمازگزار شش شرط دارد:
مکان نمازگزار
مکان نمازگزار چند شرط دارد:
کسى که در ملک غصبى نماز مىخواند، اگر چه روى فرش و تخت و مانند اینها باشد، نمازش باطل است. ولى نماز خواندن در زیر سقف غصبى و خیمه غصبى، مانعى ندارد.
اگر به واسطه تنگى وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایى که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتى و ترن نماز بخواند، به قدرى که ممکن است باید در حال حرکت چیزى نخواند و اگر آن ها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.
نماز خواندن در اتومبیل و کشتى و ترن و مانند اینها، وقتى ایستادهاند، مانعى ندارد.
در جایى که سقف آن کوتاه است و نمىتواند در آنجا راست بایستد، یا به اندازهاى کوچک است که جاى رکوع و سجود ندارد، نماز نخواند. اگر ناچار شود که در چنین جایى نماز بخواند، باید به قدرى که ممکن است قیام و رکوع و سجود را بجا آورد.
مکان نمازگزار اگر نجس است به طورى تر نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد، ولى جایى که پیشانى را بر آن مىگذارد اگر نجس باشد در صورتى که خشک هم باشد، نماز باطل است و احتیاط مستحب آن است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره