کبد از اعضای مهم و حیاتی بدن است و درست و سالم کار کردن آن ضامن سلامتی فرد است و اگر دچار اختلال شود علائم خاصی دارد که آنها را در سطح بدن بروز میدهد.
از کجا بدانیم کبدمان درست کار نمی‌کند؟
با این همه، گاهی هیچ علامتی مشاهده نمی‌شود در حالیکه کبد دچار آسیب شده است. این مقاله کمکی برای تشخیص کبد آسیب دیده است.
کبد قادر است مثل یک ابرقهرمان خودش را بازسازی کند اما نه به این معنا که شکست‌ناپذیر باشد چون مثل هر عضو و اندام دیگری ممکن است آسیب جبران‌ناپذیر ببیند. زمانی که کبد کارش را به خوبی انجام میدهد، خون را پاکسازی می‌کند، به هضم کمک می‌کند و بر ضد عفونت‌ها و بیماری‌ها به مبارزه برمی‌خیزد. به همین دلیل است که کبد را ابرقهرمان بدن لقب داده‌اند.
این عضو پرکار حتی وقتی که شدیدترین آسیب‌ها را دیده باشد میتواند خودش را از نو بسازد و سرپا شود و سلول‌های جدید را جایگزین بافت‌های قدیمی و مرده کند.
بنیاد کبد آمریکا هشدا داده است: «هر چیزی که موجب شود تا کبد فرد از کار کردن بیافتد و یا پس از آسیب جدی قادر به بازسازی خود نباشد ممکن است زندگی او را به خطر مواجه کند.» آسیب‌هایی مانند التهاب، جراحت، سرطان یا حتی مصرف یبیش از حد تیلنول می‌توانند کبد را برای همیشه از کار بیندارند.
اگرچه کبد در داخل بدن جا گرفته است؛ وقتی که با مشکل رویارو شود علامت‌هایی که نشان خواهد داد در سطح بدن ظاهر خواهند شد. در این مطلب علامت‌هایی را که هشدار می‌دهند کبد فرد در وضعیت خطرناک قرار است گرفته است مرور می‌کنیم.
زرد شدن رنگ پوست بدن
کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده‌ی آمریکا در گزارشی اعلام کرده است زمانی که کبد مشکلی پیدا کرده باشد، رنگ پوست و حتی سفیدی چشم فرد به رنگ زرد درمی‌آید و عامل زردی را که در خون نهفته است بیلیروبین می‌گویند. همچنین مرکز سلامت ملی انگلیس در همین زمینه می‌افزاید زردی، که «یوندیس» نام دارد،
زمانی رخ میدهد که آسیب وارد شده به کبد در حدی باشد که این اندام نتواند خود را در برابر بیلیروبین بازسازی کند. عامل‌های عمومی این نوع از آسیب کبدی عبارتند از هپاتیت، سرطان، مصرف بیش از انداره الکل، سوءمصرف اکستازی، قرار گرفتن در معرض مواد سمی و ابتلا به عفونت‌های مختلف است.
مرکز سلامت ملی انگلیس در این باره توضیح میدهد که یرقان همچنین باعث تغییر رنگ ادرار و مدفوع میشود تا حدی که ادرار تیره و مدفوع بی‌رنگ میشود.
خارش
پزشکان کلینیک مایو در فهرست علایم و بیماری‌های مرتبط با کبد خاش پوست را نیز ضمیمه کردهاند و آن را در کنار مواردی از قبیل نارسایی کلیوی، مشکلات تیروئید و سرطان گذاشته‌اند. در بخشی از گزارش تحقیق این پزشکان می‌خوانیم: «خارش پوست که ناشی از بیماری کبدی باشد معمولا تمام بدن فرد را دربرمی‌گیرد و ممکن است که پوست او در اثر خارش‌های مکرر و البته شدید به مرور زمان دستخوش تغییراتی در خصوص رنگ و بافت شود.»
کبودی
مؤسسه ملی دیابت، هاضمه و کلیه در آمریکا می‌گوید افرادی که مشکل کبدی دارند معمولا به راحتی و آسانی از ناحیه پوست دچار کبودی و خونریزی می‌شوند چون کبد آنها در تولید پروتئین مورد نیاز برای لخته شدن خون دست از فعالیت برداشته و یا کم کار شده است. یکی از وظایف کبد این است که عامل‌های متعددی را برای لخته شدن خون ایجاد و فراهم کند که این عوامل در فردی که از ناحیه کبد نارسایی دارد به ظهور نمی‌رسند.
ورم
کلینیک مایو در این باره گزارش میدهد که وقتی کبد ناتوان از انجام کار خود باشد، فرد در نواحی شکم و پاها مبتلا به انباشت آب میشود که در نتیجه ورم عضو اتفاق می‌افتد.
وقتی که هیچ نشانه‌ای در کار نیست
در پاره‌ای از موارد، هیچ اشاره و نشانه‌ای وجود ندارد که بتوان پی برد کبد کارش را درست انجام نمی‌دهد. دانشگاه علوم پزشکی آیوا در آمریکا در این خصوص هشدار میدهد که در بیش از نیمی از کسانی که به بیماری کبدی دچار هستند هیچ نشانه‌ای به چشم نمی‌آید. در مواردی هم که نشانه‌های اندکی خود را نشان می‌دهند که بیشتر شامل علائمی غیراختصاصی از قبیل کسالت، خستگی مفرط، بی‌حالی و هر از گاهی خارش است.
زمانی که کار از علائم اولیه فراتر برود، آسیبی که به کبد وارد شده و نیز پیامدهای ناخواسته‌ی آن جدی‌تر میشود. بنیاد کبد آمریکا در این مورد توضیح میدهد که در صورت بروز مشکل در کبد کار خون‌رسانی در رگ‌ها به درستی انجام نمی‌شود، سموم در ناحیه‌ی مغز فرد انباشته می‌شوند و اختلال در عملکرد ذهنی رخ میدهد و فرد به تهوع و اسهال دچار میشود.
بنیاد کبد آمریکا همچنین در گزارش خود می‌نویسد: «با رشد و گسترس نارسایی کبدی، نشانه‌ها حالت جدی‌تر و حیاتی‌تری پیدا می‌کنند و بیمار ممکن است دستخوش گیجی و سردرگمی شود و تمایل بسیار زیادی به خوابیدن داشته باشد که در این حالت احتمال رفتن به اغما و در نهایت مرگ بعید نیست.»
پزشکان متخصص می‌گویند اگر کبد به این مرحله و به این نشانه‌ها رسید باید به فکر پیوند کبد جدید بود. بنابراین بسیار حائز اهمیت است که وضعیت کبد را به طور مرتب و منظم زیر نظر داشت تا چنان چه دچار آسیب شد در همان مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان شود.
