جام جم سرا: دکتر مسعود قاسمی، متخصص قلب و عروق در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این که پرولاپس دریچه میترال معمولا علامتی ندارد، می‌گوید: فقط در زمانی که این عارضه همراه با اختلال ضربانی قلب باشد، به صورت تپش قلب یا به هم خوردن ریتم قلب بروز پیدا می‌کند.
دریچه میترال دو پره دارد و بین حفره‌های سمت چپ قلب یعنی دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد. در حین انقباض دهلیز چپ، این دریچه باز و خون از دهلیز وارد بطن میشود و در چنین شرایطی بطن چپ بسته و مانع ورود خون به دهلیزها میشود. ولی در برخی افراد یکی از این پره‌ها یا هر دوی آنها بزرگ‌تراست یا بافت نرم‌تری نسبت به شرایط طبیعی دارد. به همین دلیل، هنگامی که بطن چپ منقبض میشود، پره‌های دریچه میترال دچار خمیدگی غیرمعمول میشود که به آن پرولاپس یا پس‌زدن خون از دریچه میترال به داخل دهلیز گفته میشود. البته بررسی‌ها نشان داده است که در اکثر موارد، پرولاپس دریچه میترال یا بدون نارسایی قلبی است یا با نارسایی و عوارض خفیف دریچه قلبی همراه است.
علائم اختلال دریچه میترال
گرچه پرولاپس دریچه میترال معمولا علامتی ندارد، اما به گفته دکتر قاسمی در مواقع نادری، پرولاپس پیشرفته دریچه میترال، موجب بروز نارسایی قلبی میشود.
این متخصص قلب و عروق با تاکید بر این که پرولاپس دریچه میترال، اکتسابی نیست و از ابتدای کودکی وجود دارد، اما اغلب بدون علامت است، می‌گوید: البته آمارها نشان می‌دهد زنان قدری بیشتر به این عارضه دچار می‌شوند که معمولا طی یک معاینه ساده از سوی متخصص قلب از روی صدای تپش قلب، قابل شناسایی است، اما یک اکوکاردیوگرافی، مفید‌ترین آزمون برای تشخیص پرولاپس دریچه میترال است.
البته متخصصان قلب تاکید می‌کنند که گاهی این عارضه در موارد شدیدتر با علائمی نیز همراه است که شامل درد سینه یا ناراحتی قفسه سینه، تپش قلب و اضطراب، احساس سبکی سر هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده، خستگی و تنگی نفس میشود. علت بروز این اختلال همچنان در بسیاری موارد ناشناخته است، اما از آنجا که ریشه ژنتیکی دارد ممکن است با برخی بیماری‌های مادرزادی قلب نیز همراه باشد.
اختلالی که معمولا درمان نمی‌خواهد
پرولاپس دریچه میترال اختلالی قابل پیشگیری نیست، اما خوشبختانه اغلب بیماران مبتلا به آن می‌توانند زندگی طبیعی و بدون علامتی را داشته باشند. البته در موارد معدودی نیز بیماران دچار این اختلال، علائمی دارند که کیفیت زندگی‌شان را تغییر می‌دهد.
دکتر قاسمی با تاکید بر این که پرولاپس دریچه میترال معمولا نیاز به درمان خاصی ندارد مگر آن که فرد دچار بی‌نظمی در ضربان یا نارسایی قلب شود، می‌افزاید: در چنین شرایطی نیز درمان دارویی مطرح میشود. فقط در موارد بسیار نادر و در صورت پیشرفت قابل توجه نارسایی دریچه میترال، ترمیم یا تعویض دریچه از طریق جراحی باز یا بسته ضروری خواهد بود.
زندگی کم محدودیت با اختلالی قلبی
افرادی که مبتلا به نوع خفیف پرولاپس دریچه میترال هستند و عارضه جدی قلبی نیز ندارند، می‌توانند بدون هیچ ملاحظه خاصی به فعالیت‌های روزمره بپردازند و حتی بارداری را مانند افراد معمولی تجربه کنند.
دکتر قاسمی در این باره توضیح می‌دهد: افراد مبتلا به نوع خفیف اختلال پرولاپس دریچه میترال، ملاحظات خاص تغذیه‌ای و محدودیت تحرکی نیز ندارند و رعایت بهداشت عمومی، تغذیه و سلامت در این دسته افراد نیز مشابه سایر توصیه‌های پزشکی برای عموم افراد است. البته در مورد افرادی که اختلال شدید پرولاپس دریچه میترال و عوارضی چون درد سینه یا تپش قلب دارند، قطع مصرف مواد حاوی کافئین، قهوه، نسکافه، شکلات، کاکائو، چای پررنگ و نیز مشروبات الکلی توصیه میشود.
وی یادآور میشود: تنها نکته مهم در مبتلایان به این اختلال، پیشگیری از عفونت است که بر این اساس به مصرف آنتی‌بیوتیک قبل از اعمال جراحی و دندانپزشکی با نظر پزشک تاکید میشود.
پونه شیرازی/ گروه سلامت
به گزارش جام جم آنلاین ، در طول زندگی یک فرد، آپاندیس هیچ نقش و عملکردی در فعالیت زیستی ندارد، اما بخشی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل داده و عفونت آن میتواند مشکلاتی برای فرد به وجود آورد. دکتر محمد جعفر فره‌وش، فوق‌تخصص گوارش و عضو مرکز تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره دلیل التهاب این عضو به جام‌جم می‌گوید: آپاندیس قسمتی از روده است که بتدریج در بدن انسان کوچک و تبدیل به زائده بسته‌ای میشود که در انتهای روده بزرگ قرار دارد. این زائده در دوران جنینی فعالیت‌هایی برای تولید بعضی لنفوسیت‌ها (نوعی گلبول سفید خون در سیستم ایمنی) دارد، اما بعد از این دوران نقش آن کمرنگ میشود. آپاندیس یک ضایعه کوچک باریک مثل انگشت کوچک دست است که انتهای آن بسته است.
بنابراین اگر ماده خارجی مثل مدفوع دهانه آن را ببندد، محتویات فشرده و دچار التهاب میشود. بعضی اوقات در کودکی یا بزرگسالی مدفوع یا موادی دهانه آپاندیس را می‌بندد و باعث میشود باکتری‌ها آنجا تکثیر یابند و به شکل عفونت یا التهاب بروز پیدا کنند. این زائده فقط یک مجرای باریک دارد و برخلاف قسمت‌های دیگر روده حفره‌ای بسته است. زمانی که التهاب بتدریج از دیواره آپاندیس تجاوز می‌کند و به صفاق (غشا یا پرده‌ای که در دیواره داخلی شکم وجود دارد و روی اندام‌های داخل شکم را می‌پوشاند) زیر پوست شکم می‌رسد، بیمار احساس درد می‌کند و در معاینات مشخص میشود علائم مربوط به آپاندیسیت (التهاب آپاندیس) وجود دارد.
جراحی ساده و بی‌دردسر آپاندیس
آپاندیس به تنهایی و به عنوان عضوی از بدن در قسمت انتهایی روده هیچ خطری برای انسان ندارد، اما زمانی که دچار التهاب و عفونت میشود، بسرعت باید نسبت به جراحی و برداشتن آن اقدام کرد. دکتر فره‌وش درباره دلیل اولویت پیدا کردن جراحی و برداشتن آپاندیس می‌افزاید: حتی هنگامی که جراح مشکوک به آپاندیسیت در بیمار میشود، باید بسرعت نسبت به برداشتن آپاندیس اقدام کرد، زیرا التهاب کوتاه‌مدت و کم‌عارضه هم اگر دیر تشخیص داده شود، تبدیل به یک عمل طولانی همراه با آسیب بیشتر برای بیمار و طولانی شدن زمان بستری میشود.
گاهی آپاندیس در جای اصلی خود قرار نمی‌گیرد و پشت روده می‌رود یا می‌چرخد و بالاتر می‌آید. این چرخش باعث تشخیص اشتباه شده و علائم معمول دیده نمی‌شود. در این مواقع عوارض بروز التهاب بیشتر خواهد شد. به همین دلیل، کسی که مشکوک به آپاندیسیت است باید معاینه و آزمایش شود و در بیشتر موارد بهتر است آپاندیس برداشته شود. در حالت معمول، برداشتن آپاندیس جراحی ساده‌ای است و عوارض خاصی ندارد و حتی با لاپاروسکوپی و ایجاد یک شکاف کوچک روی بدن می‌توان آن را برداشت.
آپاندیس میتواند مفید باشد؟
آپاندیس در بدن ممکن است منبع ذخیره‌ای برای باکتری‌های مفید روده باشد. به همین دلیل، شاید افرادی که آپاندیس ندارند، هنگام ابتلا به بیماری‌های روده نسبت به دیگران دیرتر بهبود پیدا کنند. عضو مرکز تحقیقات بیماری‌های گوارشی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره این مطالعه می‌گوید: تئوری جدیدی وجود دارد که می‌گوید آپاندیس مخزن میکروب‌های روده است و وقتی آنتی‌بیوتیک‌ها میکروب‌های مفید روده را از بین می‌برند، این مخزن ذخیره دوباره میکروب‌ها را باز می‌گرداند، اما این یک نظریه است و بابرداشتن آپاندیس هیچ عارضه‌ای پیش نمی‌آید.
اگر التهاب آپاندیس درمان نشود، ممکن است آپاندیس باز شود و عفونت داخل شکم بریزد. این اتفاق ممکن است برای فرد خطرناک شود و عوارض داشته باشد. معمولا آپاندیس پاره میشود و عفونت در حفره صفاق که حفره بسته‌ای است، پخش میشود و حتی میتواند برای فرد خطر مرگ داشته باشد.
برداشتن آپاندیس مشکلی ایجاد نمی‌کند
کسانی که آپاندیسیت (التهاب آپاندیس) دارند، حتما باید جراحی شوند و این با معاینه پزشک مشخص میشود. البته قبل از حاد شدن این التهاب، بیمار علائم غیراختصاصی مثل درد، بی‌اشتهایی و حالت تهوع دارد. معمولا درد، ابتدا قسمت بالا و دور ناف احساس میشود و بعد از چند ساعت روی قسمت راست و پایین شکم متمرکز و حساسیت بیشتر میشود و با دست گذاشتن روی آن ناحیه، بیمار درد زیادی احساس می‌کند. بیمار در باره دردهای روده نمی‌تواند دقیقا بگوید درد در کدام ناحیه است، اما ناحیه دردهای بدنی مثل التهاب آپاندیس کاملا مشخص است.
دکتر فره‌وش با تاکید براین که برداشتن آپاندیس هیچ عارضه‌ای به وجود نمی‌آورد، می‌افزاید: جراحی آپاندیس هیچ صدمه‌ای به بدن نمی‌زند. سلول‌های تی (انواعی از گلبول‌های سفید) در دوران جنینی در آپاندیس تکامل پیدا می‌کنند و بعد در قسمت‌های دیگر بدن پخش می‌شوند. به همین دلیل برداشتن آپاندیس هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. اصلا نمی‌توان گفت بهتر است آپاندیس را نگه داشت و درمان کرد، چرا که در صورت بروز التهاب ممکن است مرگبار باشد و در عین حال با یک عمل ساده می‌توان آن را خارج کرد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
التهاب آپاندیس یک بیماری غیرقابل پیش‌بینی است و به همین دلیل در فضانوردان و کسانی که به جاهای دوردست سفر می‌کنند و ممکن است به پزشک و اتاق عمل دسترسی نداشته باشند، آپاندیس را قبل از آغاز سفر برمی‌دارند. اولین نشانه التهاب آپاندیس، احساس ناراحتی در پایین و سمت راست شکم است. کودکان و زنان باردار ممکن است این درد را در ناحیه دیگری تجربه کنند و در صورت تشخیص دیرتر التهاب آپاندیس، امکان سرایت عفونت به قسمت‌های دیگر وجود دارد.
این درد هنگام سرفه و عطسه یا وارد شدن تنش‌های ناگهانی به بدن افزایش پیدا می‌کند. معمولا چند ساعت طول می‌کشد تا درد التهاب آپاندیس غیرقابل تحمل شود. این درد به قدری شدید است که اگر فرد خواب باشد، از شدت درد بیدار میشود.
اگر چنین دردی را همراه با تب تجربه کردید و درد شکم به اندازه‌ای باشد که نتوانید صاف بایستید، به احتمال زیاد با مشکل آپاندیسیت مواجه شده‌اید. در بیشتر موارد تا 36ساعت بعد از شروع التهاب و درد، آپاندیس پاره میشود و عفونت به دیگر قسمت‌های بدن سرایت می‌کند. به همین دلیل باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن بعد از آغاز درد نسبت به برداشتن آپاندیس اقدام شود.