«جمال مالک» هجده ساله مانند همه ی مردم دنیا، رویای یک شبه پولدارشدن داشت. زاغه نشین اهل بمبئی، روز و شب را در چنین خیالی سر می کرد تا این که به آن اتفاق بزرگ رسید؛ شرکت در مسابقه ای که او را زیر و رو کرد. پسرک یک شبه ۱۰ میلیون روپیه برد. بماند که برای بیست میلیون روپیه ی بعدی ،چه داستان که پشت سر نگذاشت، اما مساله این است که شرکت در مسابقه ی «چه کسی می خواهد میلیونر باشد؟» نقطه عطف زندگی قهرمان فیلم مشهور «میلیونر زاغه نشین» شد.
شاید هم نقطه ی عطف زندگی خیلی از مردم دنیا، که مثل جمال روایی یک شبه پول دار شدن دارند. مسابقات تلویزیونی در سراسر جهان مدت هاست که از همین راه بینندگان میلیونی خودشان را نگه می دارند. چه آن زمان که برای اولین بار، در سال ۱۹۳۸ مسابقه ی «هجی کلمات» به عنوان اولین مسابقه ی تلویزیونی دنیا روی آنتن رفت و چه الان که شبکه های معروف تلویزیونی جهان حداقل هفته ای یک بار، با ایده ی برگزاری یک مسابقه ی هیجان انگیز خیلی ها را سرگرم می کنند. در ادامه، باید با معروف ترین برنامه های تلویزیونی دنیا که بیننده های میلیونی دارند، بیشتر آشنا می شویم.
جئوپاردی
خطر هوش زیاد
یک مسابقه ی تلویزیونی آمریکایی که به عقیده ی خیلی ها، پرهیجان ترین مسابقه ی تمرین حافظه در نوع خودش به شمار می آید. شهرت این مسابقه زمانی در دنیا پیچید که طرف شرکت کننده اش در یکی از برنامه ها، یک کامپیوتر معرفی شد. «واتسون» ساخت آی بی ام، چند سال قبل در یکی از برنامه های این مسابقه شرکت کرد، آن هم نه در رقابت با رقبایی از جنس خودش. واستون که برای امتحان پیشرفت هوش مصنوعی ساخته شده بود، توانست از پس همه ی مراحل مسابقه ی هوش و حافظه بربیاید و به جایزه ی کلان مسابقه برسد. هرچند که آنچه به روبات واتسون رسیده بود، صرف امور خیریه شد، اما این که انسان به ساخته ی دست خودش ببازد، حرف های زیادی در آن زمان داشت.
به این ترتیب، نام مسابقه ی مشهور «جئوپاردی» بر سر زبان ها افتاد. مسابقه ای که از سال ۱۹۶۴ شروع به کار کرده و تا به امروز، غیر از دوره ای ۱۰ ساله، همیشه روی آنتن هفتگی شبکه ی NBC بوده است. در جئوپاردی، باهوش ترین آدم های ایالات متحده شرکت می کنند. آن هایی که در زمینه ی تاریخ و اطلاعات عمومی، دستی بر آتش دارند و می توانند از پس سوال های نه چندان معمولی و سخت مجری مسابقه بربیایند. دلیل محبوبیت جئوپاردی در سطح دنیا، به همین حضور شرکت کننده های پرتوان بر می گردد. تا امروز هفت هزار اپیزود از جئوپاردی پخش شده و ۳۱ بار جایزه ی «امی» را از آن خودش کرده است. این برنامه، تنها مسابقه ی تلویزیونی دنیاست که جایزه Peabody را هم برده است.
می خواهی میلیونر شوی؟
زاغه نشین ها هم برنده می شوند
مسابقه ای مشهور که رویای میلیونر شدن آدم ها را یک شبه محقق می کند. فقط کافی است شرکت کننده بتواند از پس سوال ها بربیاید تا در نهایت به جایزه ی یک میلیون دلاری مسابقه برسد. البته شرکت در این مسابقه، یک بازی دوسر برد است چرا که هر شرکت کننده ای بعد از رسیدن به حداقل امتیازات، حتما پول خوبی هم نصیبش می شود. در نسخه ی انگلیسی این مسابقه که آمریکایی ها ایده اش را از آن گرفتند، هر شرک کننده باید به ۱۵ سوال نسبتا دشوار اطلاعات عمومی جواب می داد، اما در فصل های بعدی این مسابقه که در آمریکا ضبط و پخش شد، مسابقه شامل دو مرحله ی مختلف است؛ مرحله ای با ۱۰ سوال و مرحله ای با تعداد سوال های کمتر.
با جواب دادن به هرکدام از سوال ها، شرکت کننده به پله ای بالاتر با جایزه ای بیشتر می رسد. وقتی شرکت کننده پا به مرحله ی بعدی گذاشت، سوال هایی چهار جوابی از او پرسیده می شود. سوال هایی که در صورت تردید، می تواند برای پاسخ گویی به آن ها از سه راهنمای خودش کمک بگیرد؛ شانس کمک گرفتن از تماشاچی ها، کمک گرفتن از یک دوست همراه یا خاموش کردن دو جواب اشتباه. در این مسابقه شرکت کننده ها از همه طیفی حضور دارند. گاهی دانشجوهای ساده و گاهی آدم های مشهوری مثل الکس فرگوسن.
چند سال پیش، سرمربی اسکاتلندی به همراه «ایمون هولمز» مجری معروف تلویزیونی، در مسابقه ی «چه کسی می خواهد میلیونر شود» شرکت کرد و برنده ی پنجاه هزار پوند شد. البته او این پول را برای پیشرفت مدرسه ی فوتبال اهدا کرد.
اولین باری که در سال ۲۰۰۹ یک آمریکایی توانست برنده ی جایزه ی یک میلیون دلاری مسابقه شود، غوغایی به پا شد. خیلی ها برای شرکت در مسابقه درخواست دادند که البته این موضوع، برای تهیه کننده ی برنامه آن قدرها هم خوب نبود. سال بعد، پنج نفر توانستند میلیونر شوند. بزرگ ترین برنده ی مسابقات تلویزیونی طول تاریخ هم متعلق به این برنامه است. در سال ۲۰۰۱، وقتی مسابقه برای پنج ماه متوالی بیش از ۱۰ هزار دلار برنده نداشت، کار به جاهای باریک کشید. یک دفعه هم در برنامه ای خاص، برنده ی جایزه از پس آخرین سوال برآمد و یک میلیونر حسابی شد؛ برنده ای که در یک لحظه دو میلیون و ۱۸۹ هزار دلار به جیب زد! فیلم «میلیونر زاغه نشین» از روی نسخه ی هندی این مسابقه ساخته شد.
من کشورم را دوست دارم
آدم معروف ها چقدر می دانند
مسابقه های تلویزیونی همیشه برای مردم دنیا جذاب بوده اند، اما این محبوبیت زمانی دوچندان می شود که بیننده ها شخصیت های معروف و دور از دسترس را پشت میزهای مخصوص مسابقه ببینند. محک زدن اطلاعات عمومی این چهره ها و مشاهده ی واکنش آنها در شرایط خاص، شاید یکی از دیدنی ترین تصاویری باشد که تماشاگران دنیا به دنبالش هستند. درست همان دلیلی که شبکه ی بی بی سی را به صرفات ساخت مسابقه ای تلویزیونی به نام «من کشورم را دوست دارم» انداخت.
در این برنامه- که از اوت ۲۰۱۳ روی آنتن رفته- معروف ترین چهره های انگلستان شرکت دارند و به سوال هایی درباره ی کشورشان پاسخ می دهند. البته این مسابقه یک کپی درست و حسابی از مسابقه ای به همین نام در کشور هلند است.
در این مسابقه (که زمانی خیلی ها را در اروپا به خودش جلب کرده بود) دو گروه چهار نفره از معروف ترین شخصیت های هلند رو به روی هم قرار می گرفتند و در رقابتی بامزه، به سوال های مختلفی درباره ی فرهنگ، جغرافیا و تاریخ کشورشان پاسخ می گرفتند و در رقابتی بامزه، به سوال های مختلفی درباره ی فرهنگ، جغرافیا و تاریخ کشورشان پاسخ می دادند. این مسابقه در دهه ی هفتاد میلادی، کلی بیننده داشت. درست مثل نسخه ی انگلیسی اش، که البته با واکنش های زیادی رو به رو شد. مردم از سطح اطلاعات عمومی آدم معروف ها شوکه شده بودند و این هیجان مسابقه را بیشتر می کرد!
لحظه ی حقیقت
راستگوها برنده ترند
یکی از پرسروصداترین مسابقه های دنیا، که البته برنده شدن در آن، آن قدری به هوش و ذکاوت شرکت کننده هایش ربطی نداشت. شرکت کننده های این مسابقه باید فقط کمی صداقت به خرج می دادند. در مسابقه ی تلویزیونی آمریکایی «لحظه ی حقیقت»- که بر پایه ی مسابقه ای کلمبیایی به نام «چیزی نیست به جز حقیقت» ساخته شده بود- از دستگاه «دروغ سنج پلی گرام، استفاده می شد.
در این مسابقه، از شکت کننده ۲۱ سوال شخصی درباره ی کوچک ترین زوایای زندگی خصوصی اش می پرسیدند که اگر او در هر مرحله ای دروغ می گفت، مسابقه به پایان میر سید. قبل از ضبط برنامه هم، با استفاده از دستگاه دروغ سنج، پنجاه سوال از شرکت کننده پرسیده می شد؛ شرکت کننده به آن ها پاسخ می داد و بعد، بدون این که نتیجه را بداند به استودیوی مسابقه می رفت.
آن ۲۱ سوال مطرح شده در جریان ضبط مسابقه، از بین این پنجاه سوال انتخاب می شدند.با توجه به نتایج دروغ سنج، اگر شرکت کننده پاسخ صادقانه می داد، به مرحله ی بعدی می رفت و اگر دروغ می گفت هیچ جایزه ای نمی گرفت. والدین، همسر یا دوستان شرکت کننده هم باید در سالن حاضر می شدند و به راست و دروغ های شرکت کننده گوش می دادند. برنده ی مسابقه به نیم میلیون دلار می رسید. زمانی این مسابقه ۲۳ میلیون نفر تماشاگر داشت، اما خیلی زود و بعد از یک سال، با مخالفت گروه های مختلف مردم، پخش آن در سال ۲۰۰۹ میلادی به پایان رسید.
معامله بکنیم یا نکنیم؟
بازی ریسک برد و باخت
در فهرست شصت تایی پربیننده ترین مسابقه های دنیا، برنامه های هلندی جایگاه خاصی دارند. مسابقه ی «معامله بکنیم یا نکنیم؟» هم یک کپی تمیز و حساب شده از مسابقه ای با همین نام و سیاق در هلند بوده. در این مسابقه که سال ۲۰۰۵ با پشتیبانی شبکه تلویزیونی NBC روی آنتن رفت، هر شرکت کننده باید بسته ای از سوال های خاص را انتخاب می کرد که از یک سنت تا یک میلیون دلار قیمت داشتند.
در هر مرحله، شخص با جواب دادن به سوال ها به مرحله ی بعدی می رفت، اما ماجرا زمانی هیجان انگیز می شد که مجری با آب و تاب فراوان، مبلغی را به او پیشنهاد می کرد و شرکت کننده حق انتخاب داشت تا آن مبلغ را بگیرد و کنار بکشد یا سراغ سوال بعدی برود. قبول نکردن معامله برای شرکت کننده، یک ریسک بزرگ بود. چرا که با هر سوال غلط امکان داشت موجودی صندوقش صفر شود و تمام!
فصل اول این مسابقه در آمریکا، هر هفته بین ۱۰ تا ۱۶ میلیون بیننده در آمریکا داشت. رکوردی که تا امروز پابرجا مانده.
لیدا هادی
