عطارد، کوچکترین سیارهی منظومهی شمسی، با چرخش روی مداری در فاصلهی ۴۶ تا ۷۰ میلیون کیلومتری خورشید، آثار شدید پرتوهای خورشیدی را حس میکند. به گفتهی ناسا؛ این سیارهی کوچک، گستردهترین تغییرات دما را نسبت به تمام سیارههای دیگر منظومهی، تجربه میکند. دمای سمت روز این سیاره به ۴۲۷ درجهی سلسیوس میرسد. در مقابل، دمای سمت شب آن در سردترین حالت میتواند به ۱۸۰ درجهی سلسیوس زیر صفر برسد. دمای میانگین سیارهی عطارد معادل ۱۶۷ درجهی سلسیوس است.
این تغییرات دما از مدتها قبل وجود داشته است. دانشمندان زمانی تصور میکردند عطارد تحت شرایطی موسوم به قفل جزر و مدی، یک سمت از خود را همواره رو به خورشید نگه میدارد. با توجه به آنکه عطارد بسیار نزدیک به خورشید است؛ تنها در صورتی میتوان سیارهی مذکور را مطالعه کرد که همان سمت سنگی، در نقاط مختلفی از مدار آن، در برابر زمین قرار گیرد. با این حال مطالعات بیشتر نشان داد که این سیاره میچرخد؛ اما سرعت چرخش آن بسیار پایین و تنها سه بار در هر دو سال عطاردی یا یکبار در هر ۶۰ روز زمین است.
جرم کم عطارد و نزدیکی آن به خورشید باعث شده است این سیاره نازکترین اتمسفر را در بین تمام سیارههای منظومهی شمسی داشته باشد و این موضوع باعث میشود عطارد داغترین سیارهی منظومهی شمسی نباشد. اتمسفر بهعنوان پوششی است که از انتقال گرما به فضا جلوگیری میکند. بدون وجود اتمسفر، عطارد بهجای اشتراک گرما با سمت شب خود، حجم زیادی از آن را در اثر انتقال به فضا از دست میداد.
داغترین سیارهی منظومهی شمسی، زهره، دومین سیارهی نزدیک به خورشید است. زهره اتمسفر ضخیمی دارد که این سیاره را میپوشاند و دمای متوسط آن را در ۴۶۲ درجهی سلسیوس نگه میدارد.
موقعیت
در کره زمین، تغییرات فصلی دما در اثر انحراف محور این سیاره ایجاد میشود. اگر نیمکرهی جنوبی زمین نسبت به همتای شمالی خود، به خورشید نزدیکتر باشد؛ بهجای پاییز و زمستان، بهار و تابستان را تجربه میکند. اما عطارد، هیچ انحرافی را تجربه نمیکند؛ به این معنی که دمای نیمکرههای آن، تفاوت قابل توجهی با هم ندارند.
این موضوع سبب میشود عطارد، نزدیکترین سیاره به خورشید، سطحی یخزده داشته باشد. بخشهایی از قطبهای این سیاره هرگز نور خورشید را تجربه نمیکنند، بر همین اساس دانشمندان گمان میکنند که یخ میتواند در دنیا بقا پیدا کند. مشاهدات انجامشده از سطح زمین در سال ۱۹۹۱ منجر به شناسایی تکههایی روشن و غیرعادی شد که با دهانههایی که در دههی ۷۰ میلادی (در قالب برنامهی فضایی Mariner) نقشهبرداری شده بود؛ مطابقت داشتند. هنگامی که فضاپیمای مسنجر ناسا قطب شمال را در سال ۲۰۱۱ مورد مطالعه قرار داد، تائید کرد بخشهای روشن موجود در قطبها با مناطق دارای سایه همخوان بودهاند. در سال ۲۰۱۲ فضاپیمای مسنجر برای اندازهگیری غلظت متوسط هیدروژن در مناطق روشن، از تکنیکی موسوم به طیفسنجی نوترونی استفاده کرد؛ غلظت هیدروژن در این نواحی، احتمال وجود آب را در این سیاره تقویت میکرد.
دیوید لارنس، پژوهشگر لابراتوار فیزیک کاربردی دانشگاه جان هاپکینز که در برنامهی فضایی مسنجر شرکت داشت، میگوید:
دادههای نوترون نشان میدهد سپرده قطبی دهانههای روشن عطارد، بهطور متوسط، حاوی یک لایهی غنی هیدروژن با ضخامت بیش از چندین سانتیمتر است که زیر یک لایهی سطحی باضخامت ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر و دارای هیدروژن کمتر قرار دارد، غلظت هیدروژن لایهی مدفون، تقریبا معادل یخ خالص است.
پس از این اکتشاف، مسنجر همچنان به مطالعهی منابع یخهای قطبی ادامه داد. مسنجر با بهبود فرایند تصویربرداری، تصاویری را از منابع موجود در سطح، ثبت کرد.
نانسی شابو، متخصص سیستم تصویربرداری دوگانهی عطارد، معتقد است که اطلاعات زیادی را از این منابع میتوان به دست آورد.
با این حال، عطارد مختلفالمرکزترین مدار را در بین تمامی سیارههای منظومهی شمسی دارد. متغیر بودن چشمگیر فاصلهی عطارد از خورشید، بدان معنی است که این سیاره بر اساس موقعیت خود در جریان چرخش به دور خورشید که ۸۸ روز زمینی به طول میانجامد، تغییرات دمایی زیادی را تجربه میکند.
بندرعباس- ایرنا- اداره کل هواشناسی هرمزگان با صدور اطلاعیه شماره 16 از کاهش دمای هوای استان از دوشنبه اول آذر تا پایان هفته جاری خبر داد.
در افرادی که با گرما برخورد میکنند، در مراحل اولیه ممکن اسـت دچار افت هوشیاری ناگهانی شوند. این بیماران یکباره زمین خورده و اگر نشسته باشند روی صندلی حالشان بد شده و از هوش میروند. علت بروز این اثر گرمایی کاهش فشار خون ناشی از گشاد شدن عروق پوستی و از دست رفتن آب در بدن اسـت. افراد مسن و افرادی که تماس کمتری با آب و هوای گرم دارند بیشتر مستعد هستند.
علاوه بر گرما، بیماریهای خطرناک بسیاری هستند که میتوانند منجر به سنکوپ شوند. علت انتقال این افراد به اورژانس علل جدی همچون مشکلات قلبی یا سکتههای مغزی اسـت. برای درمان لازم اسـت مصدوم از محیط گرم دور کرده و فرد را در وضعیت خوابیده قرار بدهید تا خون به مغز و قلب برسد. اگر میتواند چیزی بنوشد، مایعات دارای آب و نمک به وی بدهید. یکی از محلولهای مناسب دوغ اسـت، نوشیدنی که حاوی آب و نمک کافی برای افرادی اسـت که تعریق یا افت فشار خون دارند. افرادی که توان نوشیدن ندارند بهتر اسـت سرم نمکی برایشان تجویز شود.
خستگی یا فرسودگی گرمایی
این اختلال تنها احساس خستگی نیست. بیماران مبتلا به گرمازدگی از سردرد، تهوع، استفراغ و گرفتگی عضلات شکایت دارند. گرما باعث شده تا وضعیت آب و نمکهای موجود در بدن دچار تغییراتی شود که عمده اثر آن روی عضلات اسـت.
دمای بدن این افراد افزایش مییابد، اما از 40 درجه نمیگذرد. سیستم عصبی آنها سالم اسـت و هیچ تغییری در وضعیت هوشیاری و درک آنها دیده نمیشود.
در بررسی آزمایشگاهی این افراد غلظت خون(افزایش گلبولهای قرمز) دیده میشود. اختلال در املاح آنها متنوع اسـت. بسته به نوع مایعی که مصرف کردهاند ممکن اسـت غلظت سدیم خون آنها بالا رفته یا در حد طبیعی باشد.
این افراد را باید از محیط گرم دور کرد. استراحت برای آنها ضروری اسـت. بر اساس وضعیت افراد میتوان برایشان مایعات خوراکی یا وریدی شروع کرد. اگر بیمار فشار خون پایینی دارد نیازمند بستری در بیمارستان بهمنظور دریافت مایعات وریدی اسـت. اغلب این مبتلایان اگر مشکل قلبی نداشته باشند و در بررسی آزمایشگاهی وضعیت آب و نمک خونشان خیلی به هم ریخته نباشد، قابل ترخیص هستند.
حمله گرمازدگی
زمانی که دمای بدن از 40 درجه میگذرد، آسیب اعضا شروع میشود. حساسترین جزء بدن به گرما دستگاه عصبی اسـت. رفتارهای عجیب از فرد سر میزند، پرخاشگر و بیقرار میشود. گاهی توهم بروز میکند. افت در سطح هوشیاری بروز کرده و حتی ممکن اسـت هوشیاری افت کند. عدمتعادل و تشنج از دیگر یافتههایی اسـت که در فرد گرمازده در این مرحله ممکن اسـت دیده شود. در این مرحله ممکن اسـت با وجودی که دمای بدن بالاست ولی فرد توانایی تعریق را از دست بدهد. همین اختلال در دفع حرارت توسط تعریق عامل بالا رفتن بیشتر دما نسبت به خستگی گرمایی اسـت.
حمله گرمازدگی شدیدترین شکل گرمازدگی اسـت. یک اورژانس واقعی با میزان مرگ و میر 30 تا80 درصد که اگر درمانی صورت نگیرد در 100 درصد بیماران به مرگ میانجامد.
روشی برای تشخیص گرمازدگی در هیچیک از مراحل آن نیست. معاینه در کنار شرحی از بروز علایم در فردی که بتازگی در محیط گرم قرار گرفته یا مبادرت به انجام فعالیتهای سنگین ورزشی کرده اسـت، میتواند ما را به این اختلال مشکوک کند.
اغلب باید بیماریهای دیگر مولد تب همچون عفونتها را رد کرد. علائم بیماران در حمله گرمازدگی گاهی مشابه با افراد مبتلا به سکته مغزی اسـت. انواعی از مسمومیتها دارای علائمی مشابه هستند که باید آنها را هم در نظر داشت.
دقت داشته باشید دمای بالای بدن در این افراد ناشی از گرمای زیاد اسـت و با تب ناشی از عفونت متفاوت اسـت. بنابراین استامینوفن، آسپیرین و دیگر داروهای کاهنده تب در این بیماران کاربرد نداشته و حتی میتواند مضر باشد.
بیماران گرمازده باید به بیمارستان منتقل شوند. اغلب آنها نیازی به بستری طولانی مدت ندارند. عدهای که دارای بیماری زمینهای قلبی بوده، هوشیاری مناسبی را علیرغم درمان به دست نمیآورند یا گرما بر اعضای دیگر بدن نیز اثر گذاشته باید در بخشهای مراقبتهای ویژه بستری شوند.
به گزارش جام جم کلیک ، این ابزار که Thermo نام دارد و اولین بار در نمایشگاه سی ای اس ۲۰۱۶ به نمایش درآمد، تاییدیههای پزشکی مربوطه را دریافت کرده و به شکلی ایمن قابل استفاده اسـت.
موبنا نوشت ابزار مذکور مجهز به ۱۶ دماسنج مادون قرمز اسـت که بدون تماس با پوست بدن قادر به اندازه گیری حرارت بدن هستند. حسگرهای این دستگاه به سرعت می توانند با قرارگرفتن در برابر پیشانی بیمار دمای بدن او را محاسبه کنند تا ابتلای وی بیماری هایی مانند تب مشخص شود.
برای اندازه گیری حرارت بدن تنها کافیست دکمه موجود بر روی Thermo فشرده شود و انتهای سبز رنگ آن در برابر پیشانی فرد قرار بگیرد. سپس این ابزار در برابر شقیقه فرد به طور مستقیم حرکت داده می شود تا دو بار بلرزد و دمای بدن فرد را نمایش دهد. کل این فرایند دو ثانیه به طول می انجامد و برای نمایش نتیجه ۴۰۰۰ محاسبه با استفاده از حسگرهای مادون قرمز انجام می شود. قیمت این دستگاه صد دلار اسـت.
دانش > فناوری - ایسنا نوشت: محققان موسسه فناوری ماساچوست(MIT) دستگاه جدیدی تولید کردهاند که بدون استفاده از آینه یا لنز و تنها با نور خورشید میتواند آب را به دمای جوش برساند.
اسفنج، مس پوشش داده شده مخصوص و بستهبندی حبابی از جمله اجزای یک دستگاه ساده اما مبتکرانه جدید است که آب را بدون نیاز به برق به جوش میآورد.
این سیستم که به گفته محققان شبیه یک اسفنج است، میتواند برای کاربردهایی مانند استریلیزه کردن ابزارهای پزشکی در درمانگاههای فاقد برق استفاده شود.
این دستگاه حتی در روزهای ابری هم کار میکند و نیازی به آینه یا لنز برای متمرکز کردن انرژی خورشید ندارد.
بستهبندی حبابی روی این دستگاه که مشابه توپ هاکی است، گرمای خورشید را جذب میکند.
به گفته این تیم، از ورقهای این ماده میتوان برای کارهایی مانند نمکزدایی آب یا تصفیه فاضلاب استفاده کرد.
این تحقیق در مجله Nature Energy منتشر شده است.
5454