خبرگزاری آریا - وبسایت پزشکان بدون مرز: آفت های دهانی زخمهای دردناکی هستند که درون دهان و اغلب در پایه لثه، درون گونهها یا لبها، روی کام نرم یا روی زبان به وجود میآیند. مکانیسم دقیق ایجاد آفت هنوز به درستی روشن نیست اما به نظر میرسد واکنشهای ایمنی بدن بیمار در ایجاد آن دخیل باشد.
زخمهای آفتی زمانی ایجاد میشود که به دلایل نامشخص سیستم ایمنی بیمار وجود یک مولکول ناشناخته را اعلام میدارد، حضور این مولکول سبب حمله لنفوسیت خواهد شد نتیجه این فرآیند پیدایش زخمهای آفتی خواهد بود.
هرچند درمان قطعی برای آفت وجود ندارد اما روشهایی وجود دارد که در کاهش مدت زمان حضور زخم و نیز کاهش درد و ناراحتی و تسریع بهبودی بیمار موثر است، این روشها شامل بکار گیری نکات تغذیهای و غیر تغذیهای است.
مصرف گلوتن گندم، فلفل، لیمو، آب لیمو، پرتقال، گوجهفرنگی، رب گوجهفرنگی، توتفرنگی، شکلات و گردو ایجاد آفت دهان را تشدید میکند. مصرف بادمجان نیز بروز آفت دهان را تشدید میکند.
مصرف مرتب و روزانه ماست، گنجاندن مواد غذایی سرشار از آهن، اسیدفولیک، و ویتامین ب 12 در رژیم غذایی موجب از بین رفتن آن میشود.
از آنجایی که یکی از دلایل بروز آفت میتواند کمبود دریافت ریزمغذیها باشد، خوردن موادی همچون جگر، غذاهای دریایی، گوشت قرمز کم چربی، لوبیای خشک، حبوبات، سبزیجات دارای برگهای سبز تیره و پهن و زرده تخممرغ که بهترین منابع آهن هستند در بهبود این مشکل موثر است.
● برگ ریحان : برگ ریحان تازه را بجوید. این کار را دوبار در روز تکرارکنید، هر بار میتوانید 3 تا 5 برگ ریحان را بجوید. این روش را تا درمان آفت ادامه دهید.
● پیاز : پیاز را به شکل خام بخورید. میتوانید همراه غذا و به عنوان چاشنی از آن استفاده کنید. پیاز به دلیل داشتن سولفور در درمان آفت دهان بسیار مؤثر است.
● گوجهفرنگی : میتوانید در سالاد از آن استفده کنید یا بطور جداگانه بطور روزانه مصرف کنید. روش دیگر قرقره کردن آب گوجهفرنگی است. دو تا سه بار در روز این کار را انجام دهید و تا درمان آفت ادامه دهید.
● مریم گلی : میتوانید به صورت دهان شویه نیز این دمنوش را قرقره کنید. برای تهیه دمنوش کمی از گیاه خشک را در آب بجوشانید. برای دهان شویه صبر کنید دمنوش سرد شود و پس از آن قرقره کنید.
● پودر زردچوبه : کمی پودر زردچوبه را با یک قاشق غذاخوری گلیسیرین مخلوط کنید تا به شکل خمیری درآید. این خمیر را مستقیماً بر روی زخم بگذارید. میتوانید به جای گلیسیرین از آب استفاده کنید.
● روغن نعناع : روغن نعناع را مستقیماً بر روی زخمها استفاده کنید تا درد آن کاهش یابد. میتوانید دوباردر روز این کار را انجام دهید. سعی کنید روغن نعناع حداقل 15 تا 20 دقیقه بر روی زخمها باقی بماند، سپس دهان را با آب شستشو دهید.
● پنیرماست و پنیر محلی : ماست درمان مؤثری برای آفت دهان است. خوردن ماست دوبار در روز یا خوردن ترکیب موز و ماست برای صبحانه در بهبود آفت مفید است. پنیر محلی نیز مفید است.
● آب پرتقال : خوردن آب پرتقال تازه (3 تا 4 نوبت در روز) میتواند به درمان زخم آفت کمک کند. جالب است بدانید که یکی از دلایل بروز آفت دهان، کمبود ویتامین C است. آب پرتقال تازه سرشار از ویتامین C است و استفاده روزانهی آن، ویتامین C مورد نیاز بدن را تأمین میکند.
● شیرنارگیل: از شیرنارگیل به عنوان دهان شویه، 3 تا 4 بار در روز استفاده کنید و تا بهبودی زخمها ادامه دهید. میتوانید مقدار کمی عسل را با شیرِنارگیل مخلوط کنید و از آن برای دهانشویه استفاده کنید.
● دوغ : به طور روزانه مصرف کنید. دوغ یکی از مؤثرترین روشهای درمان آفت است.
● آب : به طور متناوب با آب سرد و گرم دهان را شستشو دهید. هر بار دو فنجان آب کافی است (یکی سرد، دیگری گرم). این درمان بسیار ساده و در دسترس است.
● شاه توت : خوردن آب شاهتوت، راه درمانی دیگری است که باعث کاهش درد و تحریک زخمهای دهانی میشود.
● تخم گشنیز : یک قاشق از تخم گشنیز را در مقداری آب بجوشانید، پس از سرد شدن محلول، به عنوان دهان شویه از آن استفاده کنید. این کار را 3 تا 4 بار و تا بهبود زخمها ادامه دهید.
● آلوئه ورا : آب آلوئه ورا را 2 تا 3 بار در روز قرقره کنید و تا بهبودی زخم ها ادامه دهید.
● روغن درخت چای : این روغن را مستقیما بر روی زخمها قراردهید. مهم است که این کار را پیش از خواب در شب انجام دهید. راه دیگر این است که 3 تا 4 بار در روز آن را در محل زخمها قراردهید. میتوانید روغن درخت چای را با آب گرم و نمک مخلوط کنید و مخلوط را به عنوان دهان شویه استفاده کنید.
● دارچین : مقداری پودر دارچین را با آب گرم مخلوط کنید و به عنوان دهان شویه تا درمان آفت استفاده کنید. بهتر است این محلول را صبحها استفاده کنید.
● میوهی پاپایا : خوردن میوهی پاپایا به بهبود زخمها کمک میکند. افرادی که مبتلا به آفت هستند نباید از غذاهای تند و پرادویه استفاده کنند. خوردن آب و کاهش استرس در بهبود سریعتر زخمها مؤثر است.
زخمهای آفتی زمانی ایجاد میشود که به دلایل نامشخص سیستم ایمنی بیمار وجود یک مولکول ناشناخته را اعلام میدارد، حضور این مولکول سبب حمله لنفوسیت خواهد شد نتیجه این فرآیند پیدایش زخمهای آفتی خواهد بود.
مصرف گلوتن گندم، فلفل، لیمو، آب لیمو، پرتقال، گوجهفرنگی، رب گوجهفرنگی، توتفرنگی، شکلات و گردو ایجاد آفت دهان را تشدید میکند. مصرف بادمجان نیز بروز آفت دهان را تشدید میکند.
مصرف مرتب و روزانه ماست، گنجاندن مواد غذایی سرشار از آهن، اسیدفولیک، و ویتامین ب ۱۲ در رژیم غذایی موجب از بین رفتن آن میشود.
از آنجایی که یکی از دلایل بروز آفت میتواند کمبود دریافت ریزمغذیها باشد، خوردن موادی همچون جگر، غذاهای دریایی، گوشت قرمز کم چربی، لوبیای خشک، حبوبات، سبزیجات دارای برگهای سبز تیره و پهن و زرده تخممرغ که بهترین منابع آهن هستند در بهبود این مشکل موثر است.
● برگ ریحان : برگ ریحان تازه را بجوید. این کار را دوبار در روز تکرارکنید، هر بار میتوانید ۳ تا ۵ برگ ریحان را بجوید. این روش را تا درمان آفت ادامه دهید.
● پیاز : پیاز را به شکل خام بخورید. میتوانید همراه غذا و به عنوان چاشنی از آن استفاده کنید. پیاز به دلیل داشتن سولفور در درمان آفت دهان بسیار مؤثر است.
● گوجهفرنگی : میتوانید در سالاد از آن استفده کنید یا بطور جداگانه بطور روزانه مصرف کنید. روش دیگر قرقره کردن آب گوجهفرنگی است. دو تا سه بار در روز این کار را انجام دهید و تا درمان آفت ادامه دهید.
● مریم گلی : میتوانید به صورت دهان شویه نیز این دمنوش را قرقره کنید. برای تهیه دمنوش کمی از گیاه خشک را در آب بجوشانید. برای دهان شویه صبر کنید دمنوش سرد شود و پس از آن قرقره کنید.
● پودر زردچوبه : کمی پودر زردچوبه را با یک قاشق غذاخوری گلیسیرین مخلوط کنید تا به شکل خمیری درآید. این خمیر را مستقیماً بر روی زخم بگذارید. میتوانید به جای گلیسیرین از آب استفاده کنید.
● روغن نعناع : روغن نعناع را مستقیماً بر روی زخمها استفاده کنید تا درد آن کاهش یابد. میتوانید دوباردر روز این کار را انجام دهید. سعی کنید روغن نعناع حداقل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی زخمها باقی بماند، سپس دهان را با آب شستشو دهید.
● پنیرماست و پنیر محلی : ماست درمان مؤثری برای آفت دهان است. خوردن ماست دوبار در روز یا خوردن ترکیب موز و ماست برای صبحانه در بهبود آفت مفید است. پنیر محلی نیز مفید است.
● آب پرتقال : خوردن آب پرتقال تازه (۳ تا ۴ نوبت در روز) میتواند به درمان زخم آفت کمک کند. جالب است بدانید که یکی از دلایل بروز آفت دهان، کمبود ویتامین C است. آب پرتقال تازه سرشار از ویتامین C است و استفاده روزانهی آن، ویتامین C مورد نیاز بدن را تأمین میکند.
● شیرنارگیل: از شیرنارگیل به عنوان دهان شویه، ۳ تا ۴ بار در روز استفاده کنید و تا بهبودی زخمها ادامه دهید. میتوانید مقدار کمی عسل را با شیرِنارگیل مخلوط کنید و از آن برای دهانشویه استفاده کنید.
● دوغ : به طور روزانه مصرف کنید. دوغ یکی از مؤثرترین روشهای درمان آفت است.
● آب : به طور متناوب با آب سرد و گرم دهان را شستشو دهید. هر بار دو فنجان آب کافی است (یکی سرد، دیگری گرم). این درمان بسیار ساده و در دسترس است.
● شاه توت : خوردن آب شاهتوت، راه درمانی دیگری است که باعث کاهش درد و تحریک زخمهای دهانی میشود.
● تخم گشنیز : یک قاشق از تخم گشنیز را در مقداری آب بجوشانید، پس از سرد شدن محلول، به عنوان دهان شویه از آن استفاده کنید. این کار را ۳ تا ۴ بار و تا بهبود زخمها ادامه دهید.
● آلوئه ورا : آب آلوئه ورا را ۲ تا ۳ بار در روز قرقره کنید و تا بهبودی زخم ها ادامه دهید.
● روغن درخت چای : این روغن را مستقیما بر روی زخمها قراردهید. مهم است که این کار را پیش از خواب در شب انجام دهید. راه دیگر این است که ۳ تا ۴ بار در روز آن را در محل زخمها قراردهید. میتوانید روغن درخت چای را با آب گرم و نمک مخلوط کنید و مخلوط را به عنوان دهان شویه استفاده کنید.
● دارچین : مقداری پودر دارچین را با آب گرم مخلوط کنید و به عنوان دهان شویه تا درمان آفت استفاده کنید. بهتر است این محلول را صبحها استفاده کنید.
● میوهی پاپایا : خوردن میوهی پاپایا به بهبود زخمها کمک میکند. افرادی که مبتلا به آفت هستند نباید از غذاهای تند و پرادویه استفاده کنند. خوردن آب و کاهش استرس در بهبود سریعتر زخمها مؤثر است.
آیا بیماریهای عمومی میتواند عاملی برای بوی بد دهان باشد؟
بله. بهعنوان مثال در فردی که نارسایی مزمن کلیه دارد و دیالیز میشود، نفس بدبو به علت بالا بودن اسیداوریک خون است که اوره و استون را به بیرون میراند.
چه عواملی در داخل فک و صورت میتواند منشا بوی بد دهان باشد؟
مضراتی که در این عضو وجود دارد، سینوسهای فکی، سینوسهای پیشانی، سینوسهای حلقی و آناتومی ته حلق و از همه مهمتر زبان است. بیماریهای دندان و نسوج نگه دارنده دندانها هم منجر به بدبویی میشود.
آیا نوع تغذیه در بروز تنفس بدبو نقش دارد؟
بله اصول تغذیهای نامناسب، مانند مصرف سیر و پیاز بوی بد دهان ایجاد میکند که گذراست. مصرف سیگار و مواد مخدر هم در این مساله دخیلند.
بیماریهای داخلی مرتبط با نفس بدبو کدام است؟
بیماریهای کبدی، ریوی، گوارشی، بیماری پانکراس، گوش و حلق و بینی باید مورد بررسی قرار گیرند.
مشکلات دهان و دندان و لثه چه نشانههایی دارد؟
درد مبهم، خارش لثه، بوی بد دهان، احساس حرکت دندان، خونریزی از لثه هنگام مسواک زدن، تغییر رنگ لثه از صورتی به قرمز تیره یا بنفش، تورم لثه، ادم، براق شدن لثهها، حساس شدن لثهها نسبت به مواد غذایی و عمیق شدن شیار لثه.
وجود دیورتیکول در ناحیه حلق و سینوسها باعث تنفس بدبو میشود؟
بله، دیورتیکول محل تجمع غذاست. اگر میکروارگانیسمها به آن اضافه شوند با نرسیدن بزاق به محل، بوی بد دهان ایجاد میکند که برای این افراد قرقره با آب نمک معمولی بعد از هر غذا توصیه میشود. غلظت این آب نمک، 9 در هزار است؛ یعنی یک لیوان آب با مقدار بسیار کمی نمک .
چه توصیهای برای افراد مبتلا دارید؟
بلافاصله بعد از وعده غذایی مسواک بزنند و درست بعد از غذاهای کربوهیدراتی از دهانشویه استفاده کنند.
ترشحات پشت حلق نشان دهنده چیست؟
نشانه بیماریهای سینوس فک و صورت است. ترشحات حلقی بیانگر عفونت مزمن است. یادآوری میکنم مسواک زدن زبان یکی از الزامات بهداشت دهان و دندان است. با مسواک نرم از عقب به جلو به آرامی بکشید.
آیا مصرف داروها باعث بوی بد دهان میشود؟
بله، داروهایی مثل مترونیدازول و برخی آنتیبیوتیکها به طور مقطعی در این مساله موثرند.
دکتر بهزاد هوشمند
دندانپزشک
سلامت دهان و دندان می تواند با خوردن برخی از داروها به خطر بیفتد و افراد بهتر است که به نکات مربوطه توجه داشته باشند. داروها در شرایط خاص برای درمان بیماری ها ضروری اند. اما در عین حال می توانند عوارض ناخوشایندی نیز داشته باشند. برای همین لازم است تجویز دارو توسط پزشک صورت گیرد و همچنین دارو به روش صحیح مصرف شود.
تعدادی از داروها مانند مکمل آهن، آنتی بیوتیک، آسپرین، داروهای ضدافسردگی و… می توانند باعث زردی یا سیاهی دندان یا ایجاد لک روی آن شوند و حتی زمینه ساز پوسیدگی یا تخریب بافت استخوانی باشند؛ عوارضی که برخی از آنها حتی با قطع مصرف دارو هم رفع نمی شود. در زیر تعدادی از داروهایی که به دهان و دندان آسیب می رسانند توضیح داده شده است:
◉ داروی ضدافسردگی و سایش دندان
مصرف برخی داروهای ضدافسردگی در طولانی مدت و پس از حداقل ۶ ماه استفاده می تواند باعث بروز یا تشدید دندان قروچه شود. دندان قروچه نوعی سایش غیرارادی دندان هاست که فرد معمولا شب ها دچار آن می شود و باعث صاف شدن مینای دندان خواهد شد.
البته با قطع مصرف داروها، دندان قروچه هم به مرور و به تدریج رفع می شود و هرچه زودتر این اتفاق بیفتد به نفع سلامت دندان هاست. گرچه هرگز نباید بدون تجویز متخصص و سرخود اقدام به قطع داروهای ضدافسردگی کرد.مصرف برخی از داروهای ضدافسردگی نیز می تواند عامل بروز پوسیدگی های دندانی باشد زیرا این دسته از داروها بر میزان ترشح بزاق اثر منفی می گذارند
و از آنجا که بزاق حاوی ترکیب های ضدباکتری بسیاری از جمله لیزوزیم، پروکسیداز و لاکتروفرین است، کاهش ترشح آن زمینه ساز پوسیدگی دندان می شود.معمولا با قطع مصرف دارو روند پوسیدگی دندان هم متوقف می شود. به همین دلیل توصیه می شود اگر تحت درمان با این داروها هستید مرتب به دندان پزشک مراجعه کنید اما هرگز بدون نظر پزشک سرخود اقدام به قطع درمان نکنید.
◉ فلوئور و لک های دندانی
معمولا افراد برای محافظت از دندان هایشان از فلوئور استفاده می کنند اما مصرف بی رویه و سرخود این ماده می تواند به دندان ها صدمه بزند. استفاده بیش از حد فلوئور در کودکان (بیش از ۱.۵ میلی گرم در روز برای کودکان و ۰.۱ میلی گرم بر کیلوگرم در نوزادان) می تواند به مبنای دندان آسیب برساند.
در این شرایط معمولا فلوئور باعث ایجاد لک های سفید و متخلخل روی دندان می شود. به این حالت فلوئوروز می گویند که به خصوص دندان های در حال شکل گیری در کودکان و حتی جنینی که در زندگی رحمی در مواجهه با فلوئور است را تهدید می کند. متاسفانه فلوئوروز بازگشت ناپذیر است.
مینای دندان توانایی ترمیم دوباره خود را ندارد و تنها می توان به کمک روش های ترمیم زیبایی اثر آن را از بین برد.
توصیه می کنیم هرگز سرخود به کودکان مکمل های خوراکی فلوئور ندهید. آب و خمیر دندان ها خودشان حاوی فلوئور هستند.
برای کودکان نیز از خمیردندان هایی استفاده کنید که میزان فلوئور آن کمتر یا حد بیشتر ۵۰ میلی گرم فلوئور در ۱۰۰ میلی گرم باشد.
◉ بیوفسفات ها و تخریب بافت استخوانی فک
بیوفسفات ها برای درمان پوکی استخوان و متاستاژ استخوانی در سرطان پستان، پروستات و ریه تجویز می شوند اما این داروها به شدت روی دندان ها اثر مخرب دارند. بیوفسفات ها می توانند باعث استئونکروز یا تخریب بافت استخوانی شوند که از دندان ها محافظت می کند.
استئونکروز بسیار دردناک است و می تواند زمینه ساز بروز عفونت شود. با توجه به مدت زمانی که فرد تحت درمان با این نوع داروهاست، ممکن است عوارض بازگشت پذیر یا دائمی شود. معمولا بعد از قطع مصرف داروست که متخصص می تواند در مورد میزان عوارضی که دارو بر دندان گذاشته نظر بدهد.
توصیه می شود قبل از اینکه این نوع درمان ها آغاز شود فرد با مراجعه به دندان پزشک وضعیت دندان های خود را اصلاح کند.بهتر است تا زمانی که تحت درمان با بیوفسفات ها هستید از خالی کردن دندان پرهیز کنید زیرا این کار احتمال نکروز بافت را افزایش می دهد. هرگز بدون مشورت با متخصص مربوطه نیز مصرف دارو را قطع نکنید.
◉ بیوفسفات ها و تخریب بافت استخوانی فک
بیوفسفات ها برای درمان پوکی استخوان و متاستاژ استخوانی در سرطان پستان، پروستات و ریه تجویز می شوند اما این داروها به شدت روی دندان ها اثر مخرب دارند.بیوفسفات ها می توانند باعث استئونکروز یا تخریب بافت استخوانی شوند که از دندان ها محافظت می کند. استئونکروز بسیار دردناک است و می تواند زمینه ساز بروز عفونت شود.
با توجه به مدت زمانی که فرد تحت درمان با این نوع داروهاست، ممکن است عوارض بازگشت پذیر یا دائمی شود.معمولا بعد از قطع مصرف داروست که متخصص می تواند در مورد میزان عوارضی که دارو بر دندان گذاشته نظر بدهد.توصیه می شود قبل از اینکه این نوع درمان ها آغاز شود فرد با مراجعه به دندان پزشک وضعیت دندان خود را اصلاح کند.
بهتر است تا زمانی که تحت درمان با بیوفسفات ها هستید از خالی کردن دندان پرهیز کنید زیرا این کار احتمال نکروز بافت را افزایش می دهد.هرگز بدون مشورت با متخصص مربوطه نیز مصرف دارو را قطع نکنید.
◉ آنتی بیوتیک و زردی دندان
آنتی بیوتیک ها می توانند عامل زردی، قهوه ای شدن یا رنگ خاکستری دندان شوند. تتراسایکلین بیش از سایر آنتی بیوتیک ها چنین عوارضی دارد. این عارضه بیشتر متوجه زنان باردار، جنین آنها و کودکان است که مولکول های دارو در عاج و مینای دندان آنها فرو می رود.متاسفانه این نوع تغییر رنگ بازگشت ناپذیر است و تنها با سفید کردن دندان می توان رنگ طبیعی را به آن بازگرداند.
مصرف تتراسایکلین در کودکان زیر ۸ سال، زنان باردار و شیرده ممنوع است. مصرف طولانی مدت سایر آنتی بیوتیک ها از جمله آموکسی سیلین نیز می تواند باعث تغییر رنگ دندان ها شود که البته موقت و گذراست.
◉ آسپیرین و خونریزی لثه
تنها داروهای خاص، عوارض دندانی ندارند و برخی داروهای پرمصرف مثل آسپیرین هم با عوارض دندانی همراه اند. آسپیرین که معمولا برای رقیق شدن خون تجویز می شود می تواند عامل خونریزی از لثه باشد.این عارضه زمانی بروز می کند که یا لثه از قبل ملتهب باشد یا دارو به مدت طولانی مصرف شود. مثلا بیماران مبتلا به ناراحتی های قلبی که روزانه برای تمام طول عمرشان باید آسپیرین مصرف کنند، بیشتر دچار این عارضه می شوند.
خونریزی از لثه که ناشی از مصرف آسپیرین باشد، برگشت پذیر است و به محض قطع مصرف دارو پایان می یابد، اما هرگز بدون تجویز پزشک اقدام به انجام این کار نکنید.
◉ مکمل آهن و سیاهی دندان
آیا به دلیل فقر آهن و کم خونی مکمل آهن مصرف می کنید؟ مکمل آهن به شکل شربت می تواند باعث سیاه شدن رنگ دندان حتی با چندروز استفاده شود. معمولا با قطع مصرف دارو، سیاهی دندان هم رفع می شود اما بهترین روش این است که از قطره چکان استفاده کنید تا دندان ها تغییر رنگ ندهند و بلافاصله بعد از مصرف قطره آهن آب بنوشید.
اگر احساس می کنید سیاه شدن دندان در حال پیشرفت است و مایه نگرانی شما شده، هرگز سرخود مصرف مکمل آهن را قطع نکنید و ابتدا با متخصص در این رابطه صحبت کنید.
◉ دهانشویه و تغییر رنگ دندان
غیر از قطره آهن برخی از دهانشویه ها هم می توانند باعث قهوه ای شدن رنگ دندان ها یا پروتزهای دندانی شوند. بیشتر این نوع دهانشویه ها حاوی کلرهگزیدین هستند.معمولا تاثیر این نوع دهانشویه ها بعد از گذشت ۱۵ روز از استفاده، نمایان می شود.
به همین دلیل بهتر است بیش از ۱۰ روز از آنها استفاده نکنید. اگر متوجه تغییر رنگ دندان شدید، فورا استفاده از دهانشویه را کنار بگذارید و در عین حال که دندان ها را مسواک می زنید به خوبی آنها را آب بکشید.
برای این که دهان و دندان های سالم و تمیز داشته باشیم تنها مسواک زدن کافی نیست و باید از محلول های نظافت دهان نیز استفاده نمود. آب نمک، PH دهان را تغییر می دهد و مانع تکثیر بسیاری از میکروارگانیسم ها می شود، اما فرم های مختلف آنها را کاملا از بین نمی برد. آب نمک باعث تسکین غشاهای مخاطی دهان شما خواهد شد، اما نباید به مقدار زیاد بلعیده شود.
دهانشویه و آب نمک
محیط دهان همواره با انبوهی از میکروب ها و آلودگی ها به صورت طبیعی همراه است. این آلودگی ها به دلیل مقاومت طبیعی بدن عامل بیماری زایی ندارند و به صورت انگل در دهان باقی می مانند. اما جهت پیشگیری از فعالیت این انگل ها و به حداقل رساندن میزان آلودگی محیط دهان، ضد عفونی کردن دهان الزامی است.
این روزها، بسیاری از دهانشویه های شیمیایی بر پایه الکل در داروخانه ها موجودند که حاوی انواع ترکیبات ضدمیکروبی هستند.ولی وجود اسانس های خوشبوکننده در دهانشویه ها و رنگدانه هایی که جهت رنگی شدن آن برای جلوگیری از اشتباه گرفتن دهانشویه با آب آشامیدنی استفاده می شود، امکان بروز حساسیت یا آلرژی را در برخی افراد افزایش می دهد و باعث ایجاد آفت دهان می شود.
لذا بهترین ماده ضدعفونی کننده دهان برای این افراد، آب نمک است. آب نمک باعث قلیایی شدن محیط دهان شده و از فعالیت میکروب های این محیط جلوگیری می کند.آب نمک اگرچه به طور مکفی خواص دهان شویه های معمولی را ندارد، اما جایگزین مناسبی برای آن به شمار می رود و چنانچه افراد به استفاده از محلول آب نمک بعد از مسواک و نخ دندان عادت کنند، افزون بر صرفه جویی اقتصادی، از بروز بیماری های دهان و دندان پیشگیری می کنند.
استفاده از آب نمک علاوه بر ضدعفونی کردن محیط دهان، میزان ابتلا به پوسیدگی دندان ها را هم کاهش می دهد.آب نمک حالت ضدعفونی کنندگی دارد که در جای خودش مفید است. دهانشویه نیز برای مشکلات خاصی توسط دندانپزشک توصیه می شود که آن هم فواید خاص خودش را دارد
شستشوی دهان با آب نمک مفید است، زیرا آب نمک، دهان را بطور موقت قلیایی می کند یا PH آن را افزایش می دهد که مانع تکثیر باکتری ها می شود، چون تقریبا تمام گونه های باکتری، محیط اسیدی را ترجیح می دهند.بعلاوه، آب نمک ایزوتونیک است و غشاهای مخاطی دهان را تسکین می دهد. به همین دلیل بسیاری از دندانپزشکان پس از روش های دندانپزشکی، استفاده از آب نمک گرم را برای شستشوی دهان توصیه می کنند.
در کل باید گفت آب نمک حالت ضدعفونی کنندگی دارد که در جای خودش مفید است. دهانشویه نیز برای مشکلات خاصی توسط دندانپزشک توصیه می شود که آن هم فواید خاص خودش را دارد.
بایدها و نبایدهای دهانشویه
دهانشویه در کنار مسواک و نخ دندان، جزءسوم بهداشت دهان است که دندانپزشکان روی استفاده از آن از دوره کودکی تاکید دارند. دهانشویههای مختلف هر یک کارکرد خاص خود را دارند. به همین دلیل مهم است انواع دهانشویهها را بشناسیم و با شیوه استفاده از آنها آشنا شویم، چراکه انتخاب اشتباه دهانشویه و شیوه مصرف غلط آن میتواند نتیجه عکس داشته باشد و حتی باعث افزایش زردی دندانها و افزایش احتمال ابتلا به سرطان دهان شود.
دهانشویهها را بر اساس نوع کاربردشان میتوان به دو گروه تقسیم کرد:
ـ گروه اول دهانشویههایی که اثر ضدمیکروبی قوی دارند، مانند کلروهگزیدین که برای درمان بیماریهای لثه و پس از جراحی دهان تجویز میشوند.
ـ گروه دوم دهانشویههایی که با هدف پیشگیری از پوسیدگی دندانها استفاده میشوند. این نوع از دهانشویهها حاوی فلوراید است و توانایی توقف و ترمیم پوسیدگی را در مراحل اولیه دارد. همچنین میتواند از پوسیدگی بقیه دندانها جلوگیری کند.برای استفاده از دهانشویهها برای رفع بوی بد دهان، ابتدا باید منشا بدبویی دهان را پیدا کرد که میتواند شامل موارد ذیل باشد:
ـ مشکلات گوارشی که در این مورد حتما باید با پزشک مشاوره کرد.
ـ مشکلات لثهها شامل جرمهای زیاد، التهاب و عفونت لثهها. در این مورد نیز مشاوره و معاینه سریع لثهها توسط متخصصان بیماریهای لثه توصیه میشود.
ـ ناشی از پوسیدگی دندان که پس از ترمیمهای مناسب این مشکل برطرف میشود.شستن دهان با آب نمک و تف کردن آن، بی ضرر است، اما بلعیدن آن به مقادیر زیاد می تواند مضر باشد.اما در مورد روزهداران که با این مشکل مواجه میشوند به این علت است که به مدت طولانی دهان بدون خوراکی و شست و شوهای منظم بزاق است
و فعالیتهای باکتریهای موجود در دهان باعث بوی بد میشود.دهانشویههای ضدباکتریایی با پایین آوردن میزان باکتریها در دهان به دیرتر بد بو شدن دهان کمک شایانی میکنند.
هشدار
– شستن دهان با آب نمک و تف کردن آن، بی ضرر است، اما بلعیدن آن به مقادیر زیاد می تواند مضر باشد. با توجه به بیوشیمی پزشکی «سوخت و ساز بشر در سلامت و بیماری» مصرف بیش از حد آب نمک به کم آبی بدن منجر می شود و اگر آب بیش از حد شور باشد، ممکن است باعث استفراغ شود.
– قورت دادن مقداری آب نمک، مشکل بزرگی نیست و گاهی اوقات برای شستشوی روده و شکم توصیه می شود، اما مصرف نمک بیش از حد می تواند باعث فشار خون بالا شود.
– توجه به این نکته ضروری است که آب نمک مورد استفاده نباید شور باشد و برای استفاده صحیح آن می توان از شکل سرمی (آماده) آن استفاده کرد یا با 5 گرم نمک در 100 سی سی آب آن را تهیه کرد.
خبرگزاری آریا - Oral-B طی سال های اخیر چندین مسواک الکتریکی بلوتوث معرفی کرده اما آخرین محصول این کمپانی، یعنی Oral-B Genius 8000 با مدل های قبلی فرق دارد و سرآمدی در میان تمام آنها به شمار می رود. نکته ای که Genius را جالب می کند، استفاده از دوربین برای تحلیل الگوهای مسواک زدن شما است تا از تمیزی تمام نقاط دهان اطمینان حاصل کند.
این کمپانی پی برده که غالب مردم به هنگام شستشوی دهان خود، به صورت اتفاقی بخش هایی را از قلم می اندازند و Genius هم برای حل همین مشکل وارد صحنه شده است. با این همه مسواک Oral-B مشکل خاص خود را هم دارد و آن چیزی نیست جز اجبار به آوردن موبایل به دستشویی و استفاده از آن در مقابل آینه.
البته خوشبختانه Oral-B راهکاری برای افرادی که حاضر به چنین کاری نیستند نیز اندیشیده و Genius 8000 می تواند هنگامی که در حال وارد کردن فشاری مضاعف بر دندان و لثه های خود هستید، به شما هشدار بدهد. علاوه بر این مسواک مورد اشاره مدت زمان شستشوی دهان را نیز اندازه گیری می کند تا زودتر از هنگامی که باید، تمیز کردن دندان هایتان را متوقف نکنید.
در هر صورت، بر کسی پوشیده نیست که دهان و دندان یکی از مهم ترین اجزای بدن به شمار می روند و نگهداری صحیح از آن ها می تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. بنابراین اگر از آن دسته افرادی به شمار می روید که از دستبندهای Fitbit و سایر پوشیدنی های هوشمند برای پایش سلامتی و فعالیت هایتان بهره می برید، شاید بد نباشد نگاهی به Genius 8000 نیز انداخته و بهتر از پیش از دندان هایتان محافظت کنید.
ایده استفاده از "آزمون تنفس" به عنوان یک تشخیص پزشکی به حدود 400 سال قبل از میلاد مسیح باز میگردد؛ یعنی زمانی که بقراط مقالهای درباره چگونگی بوی دهان و ارتباط آن با بیماری ها نوشت.
سالهاست که پزشکان متوجه شده اند چگونه بوی دهان خاص می تواند نوعی بیماری به همراه داشته باشد. پزشکان با توجه به این ایده بزرگ توانستند یک گام فراتر در جهت تشخیص بهتر بیماریها بردارند.
بر اساس مقاله ای در "وال استریت ژونال"، ابزاری به نام "طیف سنج جرمی" می تواند ترکیبات شیمیایی کوچک در بوی دهان را شناسایی کند. هر چیزی که شما می توانید از یک آزمایش خون برای تشخیص میزان سلامتی دریابید، به طور بالقوه در آزمایش تنفسی وجود دارد.
در ادامه تعدادی از بیماریهایی که ممکن است از طریق بوی دهان مشخص شوند، آورده شده است:
1. سرطان ریه
دانشمندان بر این باورند که برخی از حیوانات با خر خر کردن بیماری های خاصی را اعلام میکنند. محققان از این ایده الهام گرفتند و با توسعه نوعی فنآوری جدید به "بینی الکترونیکی" دست پیدا کردند.
این وسیله با تفکیک دادههای مختلف بدست آمده از ترکیبات آلی فرار، نمونه های تنفسی را جمعآوری کرده و به شناسایی گازهای فرار در بیماریهای مختلف کمک میکند.
مطالعات در سال 2013 نشان داد این وسیله در تشخیص سرطان ریه در میان یک گروه 128 نفری غیر سیگاری و 114 فرد سیگاری، تنها 10 خطا داشته است. به عبارتی استفاده از آزمون تنفسی برای تشخیص سرطان ریه با نرخ حساسیت بالا با این وسیله موفقیتآمیز بوده است.
نتایج حاصل از این مطالعه ما را یک گام به سمت درک این تکنولوژی به جلو راند.
2. نارساییهای قلبی
یک تیم تحقیقاتی قادر به تشخیص نارسایی قلبی از طریق تحلیل بوی دهان بیماران شدند. این تیم برای تشخیص نارساییهای کبد آزمونهایی را به انجام رساند که در آن بیماران قلبی صرفا به عنوان گروه کنترل مد نظر قرار گرفتند.
آنها در مطالعاتشان در سال 2012 دریافتند که بیماران قلبی نیز بوی دهان منحصر به فردی دارند. روشهای مورد استفاده آنان در صورتی که کمترین خطا را در تشخیص بیماری های قلبی داشته باشد، انقلابی در علم پزشکی محسوب میشود.
3. چاقی
مطالعه دیگری در لسآنجلس نشان داد بوی دهان می تواند نشاندهنده استعداد چاقی باشد.
محققان از بوی دهان 792 شرکت کننده در این آزمایش و تجزیه و تحلیل آن دریافتند کسانی که تنفسشان با غلظت بالایی از متان و هیدروژن و گازهای دیگر تشکیل شده توده و درصد چربی بدنشان در مقایسه با کسانی که تنفسشان طبیعی تر یا دارای غلظت کمتری از متان یا هیدروژن باشد، بیشتر است.
3. دیابت
بوی دهان با طعم میوه می تواند نشانهای از یک مشکل جدی در بیماران مبتلا به دیابت باشد. این بیماری هنگامی رخ میدهد که بدن نتواند قند را به عنوان منبع سوخت استفاده کند چرا که انسولین در بدن به اندازه کافی یا اصلا وجود ندارد و بدن برای سوخت و ساز از چربی به جای قند استفاده میکند.
هنگامی که بدن چربی را تجزیه می کند، مواد زائد به نام "کتون" در بدن تولید میشود که رایحه میوهای به دهانتان میدهد.
4. نارساییهای کلیوی
بوی آمونیاکمانند دهان گاهی اوقات می تواند در افرادی که از نارسایی مزمن کلیه رنج می برند، بروز یابد. این بو شبیه بوی ماهی است.
میدانیم کلیه مواد زائد خون را از بین میبرد. حال، نارساییهای کلیوی زمانی رخ میدهد که کلیه ها قادر به دفع مواد زاید و حذف مواد سمی از خون نباشند. تشخیص نارساییهای کلیوی با بوی دهان تنها یکی از راههای پی بردن به این امراض به شمار میرود.
خونریزی از لثه ممکن است در اثر عوامل زیادی رخ دهد که بیشتر آن به خاطر مسواک زدن است که افراد درباره آن سوال دارند. خونریزی لثه هرگز امر نرمالی نیست و در واقع یک نشانه خطر برای بیماری لثه می باشد که از تشکیل باکتری و پلاک بر روی دندان نشات می گیرند. بدون شک هیچ کدام از شما دوست ندارید بیماری لثه داشته باشید چون باعث ویرانی در دهان (ریزش لثه) و بدن (بیماری های قلبی) می شود.
دلیل خونریزی لثه تنها مسواک زدن خشونت آمیز نیست. بلکه خیلی چیزها می توانند باعث ایجاد این مشکل شوند. از جمله دلایل این مشکل موارد زیر می باشد که به طور خلاصه شرح کوتاهی داده ام:
دندان ها را درست مسواک نزده اید
باکتری ها تنها در طول مدت ۲۴ ساعت می توانند در لثه التهاب ایجاد کنند. بنابراین اگر خوب مسواک نزنید و درست از نخ دندان استفاده نکنید ممکن است لثه ها دچار خونریزی شوند. بنابراین این بار کمی آهسته تر و با حوصله تر مسواک بزنید تا تمام قسمت های دندان تمیز شود و خونریزی لثه ها متوقف شود اما اگر باز هم با وجود درست مسواک زدن خونریزی لثه ها متوقف نشد حتما به یک دندانپزشک مراجعه کنید.
هورمون ها ثابت نیستند
وقتی سطح هورمون ها ثابت نباشد (به عنوان مثال در دوره بلوغ، بارداری، عادت ماهانه و یا ئسگی) به پلاک های دندان که باعث خونریزی لثه می شوند حساس تر می شویم. بنابراین باید در طول این دوره ها توجه بیشتری به دندان ها نشان دهید. به عنوان مثال بیشتر از نخ دندان استفاده کنید یا دهان را به خوبی بشوئید.
استرس، کم خوابی و غذای نامناسب
خونریزی لثه معمولا در دانش آموزانی که غذای کافی و ناسب نمی خورند، تا دیروقت بیدار می مانند و به خاطر تکالیف شان استرس دارند بیشتر ایجاد می شود زیرا تمام این مشکلات روی توانایی بدن برای مبارزه با التهاباتی که در اثر ایجاد باکتری ها در دهان بوجود آمده اند ضعیف می کند. پس از دندان های تان با برنامه غذایی مناسب (پروتئین، سبزیجات، ویتامین C و D) و مصرف مولتی ویتامین به خوبی مراقبت کنید.
مصرف برخی داروها
داروهای ضد افسردگی و فشار خون باعث خشکی دهان می شود و کمبود بزاق نیز منجر به تکثیر باکتری در دهان می شود. بنابراین لثه ها قرمز، ملتهب و دچار خونریزی می شوند. اگر احساس کردید علت التهاب و خونریزی لثه ها مصرف این داروهای خاص است به پزشک مراجعه کنید تا محصولاتی که مشکل خشکی دهان را رفع می کنند به شما تجویز کنند.
شاید مشکلی جدی تر از موارد قبلی وجود داشته باشد
بیماری های مزمن مثل دیابت، سرطان خون و ایدز سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند و منجر به التهاب و خونریزی در لثه ها می شود. اگر بیشتر از چند هفته متوجه خونریزی در لثه ها شدید حتما به پزشک برای چکاپ مراجعه کنید.
تاریخ انتشار : دوشنبه ۶ دی ۱۳۹۵ ساعت ۲۰:۵۴
دانشمندان مرکز"پژوهش های فناوری رژیم صهیونیستی" دستگاهی اختراع کردند که با استفاده از آن می توان به راحتی به بیماری فرد پی برد.
"حسام حایک" رهبر مرکز"پژوهش های فناوری رژیم صهیونیستی" می گوید: پزشکان از قدیم، با استفاده از ترکیبات آلی موجود در دی اکسید کربنی که از دهان خارج می شود به بیماری فرد پی می بردند.
می توان گفت؛ راز موفقیت این دستگاه در این است که وقتی نفس می کشیم دی اکسید کربن، نیتروژن و اکسیژن و هزاران ماده دیگر از دهان خارج می شود و تشخیص بیماری با این شیوه بسیار راحت تر از آزمایش مایعات بدن است.
گزارش ها حاکیست؛ این دستگاه از تعدادی حسگر ریز و دقیق تشکیل شده که با استفاده از هوش مصنوعی، بوها را آزمایش و مورد بررسی قرار می دهد.
دانشمندان برای انجام این تحقیق از 2808 فرد کمک گرفتند که در این میان 1404 نفر مبتلا به 17 نوع بیماری مانند سرطان، بیماری های دستگاه عصبی و التهاب بودند.
آنان قصد دارند از این دستگاه برای تشخیص سریع و آسان بیماری ها استفاده کنند.
راه های مناسب برای درمان تلخی دهان-با دلگرم همراه باشید.
از جمله بیماریهایی هستند که موجب احتقان مسیر بینی و کاهش حس بویایی میشوند و به این ترتیب توانایی چشیدن طعمها کاهش می یابد.گاهی اوقات حس چشایی همیشگی ما، موقتا تغییر میکند و طعم بد یا فلزی در دهان خود احساس میکنیم. این حالت میتواند دلایل مختلفی داشته باشد.
چشایی چگونه کار میکند؟
طعم در دهان توسط ساختارهای ویژه ای به نام جوانه های چشایی احساس میشود. به طور متوسط 10000 جوانه چشایی در دهان وجود دارد که اکثر آنها روی زبان قرار گرفته اند اما برخی نیز در سقف دهان و در پشت حلق واقع شده اند. هر یک از این جوانه های چشایی حدود 50 سلول گیرنده حسی دارد که به نوشیدنیها و غذاها واکنش نشان میدهند.
جوانه های چشایی به پنج طعم اصلی حساس هستند: شیرینی، ترشی، شوری، تلخی و اومامی (طعم گوشتی / لذیذ). بزاق موجود در دهان، مواد شیمیایی موجود در غذا و نوشیدنیهایی که مصرف میکنیم را در خود حل میکند و پرزهای چشایی کوچک روی سلولهای گیرنده، سیگنالهایی به مرکز چشایی در مغز ارسال میکند. بو نیز نقش مهمی در چشایی ما ایفا میکند. پوشش داخلی بینی حاوی سلولهای گیرنده بو است که بوی غذاها را میگیرند و این دو حس در کنار هم کار کرده و طعمهای متفاوت گوناگون را شناسایی میکنند.
حس چشایی بستگی به ترکیب غذا نیز دارد. اگر غذای شیرین را پس از بلع غذای بی مزه، بخورید طعم آن شیرین تر احساس میشود. اگر به خوردن یک نوع غذا پشت سر هم ادامه دهید، کاهش رضایت از طعم را احساس میکنید که به علت سازگاری و انطباق با آن غذا است.
پزشکان میگویند دلیل اصلی احساس مزه تلخ در دهان، ترشح یک نوع اسید در معده است که از مری بالا میآید و انتهای زبان را تلخ میکند. اگر میزان این اسید زیاد باشد، سوزش سر معده که خیلی از مردم آن را تجربه کردهاند، به وجود میآید.ممکن است وجود مشکلی در سینوس ها یا واکنش نسبت به یک نوع داروی مصرفی باعث تلخی دهان شود.
اگر پرده ی نازک سفید رنگی در عقب زبان خود مشاهده کردید، نشانه ای از تشکیل و تجمع باکتری هاست. تشکیل باکتری ها نیز می تواند مزه ی تلخی در دهان به وجود آورد.
سایر عللی که باعث تلخی دهان می شوند
بسیاری از داروها می توانند باعث تلخی دهان شوند، به خصوص اگر فورا آنها را قورت ندهید و در دهانتان حل شوند و یا این که از نوع جویدنی باشند.
اگر شما داروی خاصی را مصرف می کنید و فکر می کنید که آن دارو باعث تلخی دهان شما شده است، با پزشک خود در این باره صحبت کنید. ممکن است با تغییر نوع دارو توسط پزشک، تلخی دهان شما هم برطرف شود.
کاهش تلخی دهان
اما در صورتی که با وجود به کارگیری این توصیهها، مشکل به قوت خود باقی بود، باید برای بررسیهای بیشتر با پزشک مشورت کرد.در واقع مسواک زدن و شستوشوی مکرر دهان با انواع دهانشویه ها ، تنها اندکی این تلخی را از بین میبرد، اما مشکل همچنان به قوت خود باقی است.
علت این مشکل
پزشکان میگویند دلیل اصلی احساس مزه تلخ در دهان، ترشح یک نوع اسید در معده است که از مری بالا میآید و انتهای زبان را تلخ میکند. اگر میزان این اسید زیاد باشد، سوزش سر معده که خیلی از مردم آن را تجربه کردهاند، به وجود میآید.ممکن است وجود مشکلی در سینوس ها یا واکنش نسبت به یک نوع داروی مصرفی باعث تلخی دهان شود.
اگر پرده ی نازک سفید رنگی در عقب زبان خود مشاهده کردید، نشانه ای از تشکیل و تجمع باکتری هاست. تشکیل باکتری ها نیز می تواند مزه ی تلخی در دهان به وجود آورد.
سئوالاتی برای تشخیص علت تلخی دهان
برای تشخیص علت تلخی دهان، پزشک یک سری سئوال از شما می پرسد. شما باید به این سئوالات پاسخ دقیق و صحیحی بدهید تا پزشک بتواند علت تلخی دهان شما را تشخیص دهد:
1- هر نوع تغییری را که در بافت، ظاهر و احساس مزه در زبان شما اتفاق افتاده است را بگویید.
آیا دهان شما دچار ورم، زخم و یا آسیبی شده است؟
2- آیا اخیرا با ماده یا محیط غیر عادی در تماس بوده اید؟
3- آیا اخیرا دچار مشکلی در دهان، گلو یا بینی خود شده اید؟
4- نام داروها، مکمل ها یا گیاهان دارویی را که مصرف می کنید، در یک کاغذ بنویسید. آیا شما سیگار می کشید؟
5- اولین باری که دچار تلخی دهان شدید، چه موقع بود؟
در دوره ای که حس چشایی تغییر کرده است، چه اقدامی میتوانم انجام دهم؟
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی