بر اساس آموزه های دینی رزق و روزی همه انسان ها بدست خداوند متعال و تقسیم شده است. اما این موضوع نباید سبب کسالت یا تنبلی شود زیرا اگرچه توسعه یا تنگی رزق و معیشت در دست خداست لیکن انسان نباید از تلاش باز ایستد. خداوند در قرآن فرمان می دهد که: «ابتغوا من فضل‌الله» “به سراغ فضل الهی بروید و برای کسب مال تلاش کنید.” (سوره جمعه، آیه ۱۰) همان خداوندی که رزق انسانها را معین و تقسیم نموده راه هایی نیز برای کسب آن در زمین گذارده است. لذا نباید آنقدر درگیر کسب روزی و مال شویم که از آخرت غافل گردیم و همچنین نباید به کلی دست از کار بکشیم و منتظر روزی خود از آسمان باشیم!
در آیه ۱۰ از سوره اعراف می خوانیم:
«وَ لَقَدْ مَکَّنَّاکُمْ فِی الأَرْضِ وَ جَعَلْنَا لَکُمْ فِیهَا مَعَایِشَ قَلِیلاً مَّا تَشْکُرُونَ.»
«در زمین جایگاهتان دادیم و راههای معیشتتان را در آن قرار دادیم و چه اندک سپاس می گزارید.»
***
* سه نکته:حق بهره برداری از امکانات دنیا برای همه
خداوند متعال در آیه فوق می فرماید که حق بهره گیرى از امکانات زمین، براى همه انسان هاست و مخصوص گروه خاصى نیست. آفرینش زمین و شرایط آن (از نظر گردش، حرارت، نور، جذب و دفع آبها و گیاهان، قبول فضولات و تحویل سبزى ها و میوه ها و…) نیز به گونه اى است که انسان مى تواند در آن نیازمندى هاى خود را برطرف کند.
** تا تو نانى به کف آرى و به غفلت نخورى
قوانین حاکم بر طبیعت، به نوعى است که انسان مى تواند بر آن سلطه داشته باشد و آن را در اختیار بگیرد. اگر خداوند آن را رام نمى ساخت، بشر به تنهایى قدرت مهار کردن و بهره گیرى از آن را نداشت. زمین، در اختیار و مسخّر انسان قرار داده شده تا به رشد و کمال برسد و معیشت خود را تأمین کند. سعدى مى گوید:
ابر و باد و مه خورشید و فلک در کارند
تا تو نانى به کف آرى و به غفلت نخورى
*** سه راهکار قرآنی برای گشایش در معیشت
قرآن کریم به ما راه توسعه و کسب معیشت را می آموزد. برای نمونه:
– شکرگزاری: «اگر شکرگزاری کنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود.» (سوره ابراهیم، آیه ۷)
– استغفار: «از پروردگارتان استغفار کنید، او برای شما باران می فرستد.» (سوره هود، آیه ۵۲)
– تقوای الهی: «هرکه نسبت به خدا پروا داشته باشد، او را از بن بست نجات داده و از راهی که محاسبه نمی کند، روزی می دهد.» (سوره طلاق، آیه ۲ و ۳)